Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 listopada 2015 roku

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu w Wydziale II Karnym,

w składzie :

Przewodniczący : SSR Antonina Surma

Protokolant : Magdalena Górska

po rozpoznaniu w dniu 2 listopada 2015 roku we Wrocławiu

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia Śródmieścia

Agaty Byczkowskiej

sprawy karnej z oskarżenia publicznego :

B. G. (1)

ur. (...) we W.

syna E. i H. z domu K.

PESEL (...)

oskarżonego o to, że :

w okresie od 28 stycznia 2005 roku do 12 sierpnia 2014 roku we W. uporczywie uchylał się od obowiązku alimentacyjnego wynikającego z mocy ustawy oraz zasądzonego wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu, sygn. akt. XIII RC 3014/04 z dnia 6 stycznia 2005 roku w kwocie 350 złotych miesięcznie, podwyższonego wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia sygn. akt RIIIC 480/11 z dnia 19 października 2011 roku do kwoty 600 złotych miesięcznie na rzecz M. G., płatnych do rąk przedstawiciela ustawowego małoletniej A. S. (1), przez co naraził ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, wskutek czego Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej we W. przyznał i wypłacił zaliczkę alimentacyjną

- tj. przestępstwo z art. 209 § 1 k.k.

I.  uznaje oskarżonego B. G. (1) za winnego tego, że w okresie od 13 sierpnia 2009 roku do 12 sierpnia 2014 roku we W. uporczywie uchylał się od obowiązku alimentacyjnego wynikającego z mocy ustawy oraz zasądzonego wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu, sygn. akt. XIII RC 3014/04 z dnia 6 stycznia 2005 roku w kwocie 300 złotych miesięcznie, podwyższonego wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia sygn. akt IIIRC 480/11 z dnia 19 października 2011 roku do kwoty 600 złotych miesięcznie na rzecz M. G., płatnych do rąk przedstawiciela ustawowego małoletniej A. S. (1), przez co naraził ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, wskutek czego Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej we W. przyznał i wypłacił zaliczkę alimentacyjną, tj. przestępstwa z art. 209 § 1 k.k. i za to, na podstawie tego przepisu, wymierza mu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 k.k. w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wykonanie wymierzonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres 5 (pięciu) lat próby;

III.  na podstawie art. 72 § 1 pkt 3 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. zobowiązuje oskarżonego do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie małoletniej M. G.;

IV.  na podstawie art. 72 § 1 pkt 4 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. zobowiązuje oskarżonego do wykonywania pracy zarobkowej;

V.  na podstawie art. 72 § 1 pkt 5 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. zobowiązuje oskarżonego do powstrzymywania się od używania środków odurzających;

VI.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust.1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. Nr 27, poz. 152) zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, w tym od opłaty

VII.  na podstawie art. 29 ust 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. L. S. kwotę 723,24 złotych z VAT tytułem nieopłaconej obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu.

Sygn. akt II K 818/14

UZASADNIENIE

W toku postępowania w sprawie ustalono następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 6 styczna 2005r. w sprawie XIII RC 3014/04, małżeństwo B. G. (1) i A. G. rozwiązano przez rozwód, zaś wykonywanie władzy rodzicielskiej nad ich małoletnią córką – M. G., powierzono A,. G., ograniczając obowiązki B. G. do współdecydowania o istotnych sprawach małoletniej i prawa utrzymywania z nią osobistych kontaktów. Nadto, od B. G. (1) na rzecz małoletniej zasądzono alimenty w kwocie po 300 zł miesięcznie, które płacić miał do rąk matki dziecka, do dnia 15 każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki.

Wyrokiem z dnia 19 października 2011 roku, w sprawie o sygn. akt III RC 480/11 kwotę alimentów podwyższono do 600 złotych miesięcznie.

Decyzją z dnia 1 października 2012r. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej we W. przyznał na M. G. świadczenie z funduszu alimentacyjnego w kwocie 500 zł miesięcznie.

Prowadzona wobec B. G. (1) egzekucja okazała się bezskuteczna.

(Dowód: wyrok sygn. akt III RC 480/11 – k. 5, wyrok sygn. akt XIII RC 3014/04 – k.

23, informacja MOPS – k. 2, zaświadczenie o dokonanych wpłatach – k. 37).

B. G. (1)od 2003r. przebywał we W., a następnie - w okresie od 2008r. do sierpnia 2014r. - w W. B.skąd został deportowany do Polski. Kiedy przebywał za granicą, okresowo powracał do Polski. Poza granicami kraju podejmował się prac dorywczych.

W W. B. B. G. (1)zarabiał kwoty od 100 do 250 funtów tygodniowo. Wszystkie środki przeznaczał na własne utrzymanie – w tym, na zakup środków odurzających, na co wydawał 15 – 20 funtów dziennie. Opłaty czynszowe wynosiły go 70 funtów tygodniowo.

Przebywając w Polsce oskarżony nie dokonał rejestracji w PUP.

B. G. (1) nie interesował się wysokością kosztów utrzymania córki, choć utrzymywał z nią kontakt SMS-owy.

(Dowód: wyjaśnienia oskarżonego – k. 31 – 32, 76, 92).

A. S. (1) od 2002r. zatrudniona jest w (...) we W., z którego to tytułu osiąga dochód w kwocie 1700 – 1800 zł miesięcznie (wraz z premią i dodatkami). Do 2012r. kobieta samotnie wychowywała córkę M., pochodzącą ze związku małżeńskiego z B. G. (3). Obecnie ponownie jest w związku małżeńskim. Jej obecny mąż – poza wspólnym dzieckiem z A. S. ma też dzieci z poprzedniego związku. Prowadzona przez niego działalność gospodarcza przynosi straty.

(Dowód: zeznania świadka A. S. – k. 14, 95 – 96).

M. G., urodzona dnia (...) trenuje pływanie monopłetwą. Koszt jej treningów to około 600 – 700 zł miesięcznie. Koszty utrzymania dziewczynki rosną kiedy jest chora. Większe są też na początku roku szkolnego.

(Dowód: zeznania świadka A. S. – k. 14, 95 – 96).

Oskarżony B. G. (1) to trzydziestoośmioletni rozwiedziony mężczyzna, ojciec trzynastoletniej córki.

B. G. (1) uzyskał wykształcenie podstawowe i jest z zawodu kucharzem. Za granicą utrzymywał się z prac dorywczych. Po deportacji do Polski przebywa na utrzymaniu rodziny oraz korzysta z zasiłku MOPS w kwocie 450 zł.

Zgodnie z jego własnym oświadczeniem, oskarżony nie był w przeszłości leczony psychiatrycznie. Był natomiast leczony neurologicznie i odwykowo. Był wielokrotnie karany – głównie w W. B., gdzie dopuszczał się kradzieży oraz przestępstw związanych ze środkami odurzającymi, za co wymierzano mu tak kary grzywny, jak i pozbawienia wolności.

(Dowód: wyjaśnienia oskarżonego – k. 30, 31, 63, dane osobopoznawcze – k. 30,

K. – k. 39 – 44, 98 – 103).

W czasie zarzucanego mu czynu oskarżony nie miał z przyczyn chorobowych zniesionej ani w znacznym stopniu ograniczonej zdolności rozumienia czynu i pokierowania swoim postępowaniem.

(Dowód: opinia sądowo – psychiatryczna – k. 68 – 70).

W toku postepowania w sprawie oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i składał wyjaśnienia.

Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie, Sąd oparł się na szczerych i spontanicznych zeznaniach A. S. (1) (k. 14,95). Kobieta opisała, bowiem, swoją sytuację materialną oraz koszty utrzymania małoletniej córki.

Sąd częściowo wykorzystał też wyjaśnienia oskarżonego k. 31 – 32, 76), który przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i opisał swoje dochody oraz wydatki, jakie ponosił tytułem kosztów utrzymania za granicą. Jego tłumaczenia, jednak, w szczególności w zakresie kwestionowania ojcostwa, czy braku nr rachunku bankowego do wpłaty świadczenia, uznać należy za linię obrony oskarżonego, który nie zrobił nic by rozwiać swoje wątpliwości, czy pozyskać informacje niezbędne do przelewu.

W toku postępowania w sprawie, Sad wykorzystał też nie kwestionowaną przez strony, fachową opinię sądowo – psychiatryczną (k. 68 – 70), w myśl której, w czasie zarzucanego mu czynu, oskarżony nie miał z przyczyn chorobowych zniesionej ani w znacznym stopniu ograniczonej zdolności rozumienia czynu i pokierowania swoim postępowaniem.

Wykorzystano też odpisy wyroków (k. 5, 23), wskazujące na wysokość nałożonego na oskarżonego zobowiązania, jak tez nie kwestionowaną informację ZUS o przyznaniu i wypłacaniu świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie, Sąd posłużył się również danymi osobopoznawczymi B. G. – w zakresie, w jakim były one niesprzeczne z ostatnimi podawanymi przez niego ustnie danymi (k. 63), jak też jego kartą karną (k.99 – 103), wskazującą na uprzednią wielokrotność karalność.

Mając powyższe na względzie, Sad uznał oskarżonego B. G. (1) za winnego tego, że w okresie od 13 sierpnia 2009 roku do 12 sierpnia 2014 roku we W. uporczywie uchylał się od obowiązku alimentacyjnego wynikającego z mocy ustawy oraz zasądzonego wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu, sygn. akt. XIII RC 3014/04 z dnia 6 stycznia 2005 roku w kwocie 300 złotych miesięcznie, podwyższonego wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia sygn. akt IIIRC 480/11 z dnia 19 października 2011 roku do kwoty 600 złotych miesięcznie na rzecz M. G., płatnych do rąk przedstawiciela ustawowego małoletniej A. S. (1), przez co naraził ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, wskutek czego Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej we W. przyznał i wypłacił zaliczkę alimentacyjną.

Na wstępie zauważyć trzeba, że z uwagi na przedawnienie, było możliwe przypisanie oskarżonemu działania jedynie w częściowym w stosunku do zarzucanego okresie.

Jak wynika z wyjaśnień samego oskarżonego, a co potwierdziła też matka pokrzywdzonej – A. S. (1), B. G. (1) nie łożył na utrzymanie córki. Jak, zaś wynika z jego własnych relacji, miał on ku temu odpowiednie środki, gdyż pracował dorywczo i osiągał na tyle duże przychody, że wystarczało mu na zakup środków odurzających, na co – jak wyjaśnił, przeznaczał 15 – 20 funtów dziennie. Podkreślenia też wymaga, iż oskarżony – jako osoba młoda i deklarująca dobry stan zdrowia (k. 30) miał, za pewne wiele możliwości znalezienia zajęcia, które przyniosłoby mu większy dochód, w szczególności, pozwalający na wywiązanie się z obowiązku alimentacyjnego bez uszczerbku dla własnego niezbędnego utrzymania. Co więcej, nawet przebywając w Polsce oskarżony przebywa na utrzymaniu osób trzecich i nie jest nigdzie zatrudniony. Nie ulega, zatem, wątpliwości Sądu, że B. G. (1) w przypisanym mu okresie czasu uchylał się od obowiązku alimentacyjnego.

Co więcej, takim zachowaniem naraził swoją małoletnią córkę – M. G. - na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Oczywistym jest, bowiem, że jeśli matka dziewczynki zarabiała w okresie od 13 sierpnia 2009 roku do 12 sierpnia 2014 roku około 1700 zł, to po odjęciu opłat za zajęcia sportowe dziewczynki (ok. 600 zł), na utrzymanie – łącznie z opłatami czynszowymi, wyżywienie, jak też – w przypadkach zwiększonych wydatków z tytułu choroby dziecka, czy początku roku szkolnego, pozostawała kwota, która w obecnych realiach gospodarczych nie pozwalałaby wiele na zaspokojenie innych podstawowych potrzeb pokrzywdzonej. „ Zaspokajanie podstawowych potrzeb”, tymczasem, to dostosowanie środków materialnych koniecznych nie tylko do utrzymania, ale także uzyskania niezbędnego wykształcenia i korzystania z dóbr kultury. Zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu, zwłaszcza w odniesieniu do dziecka, jest, natomiast postrzegane jako w cywilizowanym społeczeństwie jako istotny element procesu wychowawczego rozumianego jako kształtowanie osobowości i charakteru, postawy obywatelskiej oraz przygotowania do samodzielnego życia (tak tez Z. S., Komentarz do art.209 Kodeksu karnego, wyrok SN z 27 marca 1987 r., V KRN 54/87 (OSNPG 1987, nr 8, poz. 103).

Zauważyć, przy tym, na marginesie trzeba, że fakt, iż ktoś inny, niż osoby zobowiązane, bądź drugi z rodziców czyni zadość podstawowym potrzebom życiowym dziecka , nie oznacza, że znamiona z art. 209 § 1 k.k. nie są wypełnione (tak też wyr. SN z dnia 20 lipca 1971 r., V KRN 259/71, OSNPG 1971, nr 12, poz. 239; ), do popełnienia którego dochodzi, gdy uprawniony jest narażony na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych przez osobę uporczywie uchylającą się od świadczeń alimentacyjnych. – Takie zachowanie, zaś, mając na względzie długi okres działania, jak też fakt, iż B. G. nie dokonał żadnej wpłaty, uznać należy za wypełnienie znamion przestępstwa niealimentacji z art. 209 § 1 k.k.

Mając powyższe na względzie, oskarżonemu wymierzono karę 4 miesięcy pozbawienia wolności. W opinii Sądu, bowiem, kara ta jest współmierna do winy oskarżonego i społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu, którą definiują rodzaj i charakter naruszonego dobra (w niniejszym przypadku – rodzina), jak też sposób i okoliczności popełnienia czynu. Do tych ostatnich, zaś zaliczyć należy długi okres czasu, w jakim działał oskarżony i sytuację materialną dziecka, oraz stopień narażenia, spowodowany przez sprawcę.

Sąd wziął także pod uwagę względy prewencji indywidualnej – w szczególności zaś wyraził przekonanie, iż tak wymierzona kara – zwłaszcza wobec orzeczonych środków karnych) przyczyni się do tego, by oskarżony nie powrócił więcej do przestępstwa. Rozważył również względy ogólnoprewencyjne przejawiające się w wyrażeniu braku społecznego przyzwolenia dla przestępstwa rozboju, oraz wyrobienie w społeczeństwie przekonania o nieuniknionej karze za niealimentację.

Uznając, natomiast, iż – wobec możliwości warunkowego zawieszenia wykonania kary – przepisy obowiązujące do 1 lipca 2015r. były względniejsze dla oskarżonego niż obowiązujące obecnie - Sąd warunkowo zawiesił wykonanie tak orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres 5 lat próby, dając niniejszym wyraz przekonaniu, iż wobec oskarżonego – mając na uwadze tak względy sprawiedliwościowe, jak też konieczność wypracowania prawidłowych postaw, umożliwiających powrót oskarżonego do społeczeństwa – niezbędne jest orzeczenie środków karnych w postaci: obowiązku łożenia na rzecz małoletniej, zobowiązania do wykonywania pracy zarobkowej i powstrzymywania się od używania środków odurzających.

Celem nadzoru realizacji wywiązywania się z nich, jak tez monitorowania zachowania B. G. w okresie próby, Sąd oddał go pod dozór kuratora.

W związku, zaś, z trudną sytuacją majątkową oskarżonego, Sad zwolnił go od ponoszenia kosztów sądowych, w tym od opłaty.

Mając, zaś, na względzie, iż oskarżony w toku postępowania sądowego korzystał z obrony z urzędu, na podstawie art. 29 ustawy Prawo o adwokaturze z dnia 26 maja 1982 r. (Dz.U. 2002 r. Nr 123 poz. 1058) oraz przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 2002, Nr 163, poz. 1348), Sąd zasądził na rzecz adw. L. S. kwotę 723,24 złotych uwzględniając w niej tym samym należny podatek VAT.