Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Krośnie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący : SSO Arkadiusz Trojanowski

Sędziowie : SSO Janusz Szarek

SSR del. do SO Mariusz Hanus (spraw.)

Protokolant : sekr. sądowy Gabriela Szymańska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Krośnie – Wiesława Klaczaka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 marca 2014 roku

sprawy S. K. (1)

oskarżonego o przestępstwo z art. 270 § 1 kk w zw. z art. 270 § 2 a kk w zw. z art. 91 § 1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Krośnie z dnia 19 grudnia 2013 roku , sygn. akt II K 733/13

I.  utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy, uznając apelację za oczywiście bezzasadną,

II.  zwalnia oskarżonego S. K. (1) od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów procesu za postępowanie odwoławcze, w tym od opłaty za II instancję,

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. S. – Kancelaria Adwokacka w K. kwotę 516,60 zł /pięćset szesnaście zł sześćdziesiąt groszy/, obejmującą podatek VAT, tytułem nieopłaconych kosztów obrony z urzędu oskarżonego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Krośnie wyrokiem z dnia 19.12.2013r sygn. akt II K 733/13 uznał oskarżonego S. K. (1) za winnego popełnienia przestępstw z art. 270 § 1 k.k. i art. 270 § 2 a k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. polegających na tym, że w okresie od lutego 2009r do 6.01.2010r w T. i K. działając ciągiem przestępstw podrobił w celu użycia za autentyczny podpis P. G. (1) na pismach skierowanych do Sądu, które to pisma następnie przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie oraz w Sądzie Okręgowym w Krośnie w toku postępowań sygn. akt I Nc 84/09, I Nc 114/09 i I C 350/09 przy przyjęciu, iż czyny te stanowią wypadek mniejszej wagi i tak :

- w dniu 27.02.2009r przedłożył w Sądzie Okręgowym w Krośnie pismo z wnioskiem o ustanowienie adwokata z urzędu ;

- w dniu 3.07.2009r przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie pismo z informacją o adresie PZU S.A w R.;

- w dniu 16.10.2009r przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie pismo z wnioskiem o wydanie nakazu zapłaty

- w dniu 23.10.2009r przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie pismo o udzielenie informacji

- w dniu 16.11.2009r przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie pismo z wnioskiem o zasądzenie zadośćuczynienia i odszkodowania

- w dniu 16.11.2009r przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie pismo z wnioskiem o przebadanie powódki P. G. (1) przez biegłych lekarzy sądowych

- w dniu 16.11.2009r przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie pismo z odpowiedzią na sprzeciw od nakazu wniesionego przez (...) S.A w W.

- w dniu 18.11.2009r przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie pismo z wnioskiem o wydanie postanowień sądowych w odpowiedzi na wnoszone przez powódkę wnioski

- w dniu 26.11.2009r przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie pismo z oświadczeniem dot. zapłaty odszkodowania

- w dniu 3.12.2009r przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie pismo z wnioskiem o doręczenie protokołu rozprawy sądowej

- w dniu 6.01.2010r przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie pismo z odpowiedzią dot. upoważnienia do składania podpisów za P. G. (1)

- w dniu 6.01.2010r przedłożył w Sądzie Rejonowym w Krośnie pismo z wnioskiem o skierowanie na badanie przez biegłych lekarzy sądowych

i na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 2 k.k. warunkowo umorzył postępowanie karne wobec w/w na okres próby 1- go roku . Na podstawie § 14 ust.2 pkt.3 w zw. z § 2 ust. 3 i § 3 ust.1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r w sprawie opłat za czynności adwokackie za ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. M. S. kwotę 1230 zł tytułem udziału w sprawie obrońcy z urzędu . Na mocy zaś art. 627 k.k. w zw. z art. 629 k.p.k. i art. 7 ustawy z dnia 23.06.1973r o opłatach w sprawach karnych zasądził od oskarżonego S. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 1490 zł, a w tym opłatę w kwocie 100 zł .

Powyższe orzeczenie w całości na korzyść oskarżonego zaskarżył obrońca z urzędu, który powołując się na art. 427 § 2 i 438 pkt. 1 k.p.k. zarzucił mu obrazę przepisów prawa materialnego tj. art.115 § 2 k.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt. 3 k.p.k. poprzez przyjęcie , iż stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego nie jest znaczny w sytuacji gdy oskarżony działał na podstawie udzielonego mu przez pokrzywdzoną pełnomocnictwa, ze szlachetnych pobudek, bezinteresownie, czyn oskarżonego nie spowodował wyrządzenia szkody, a wręcz pokrzywdzona uzyskała należne jej zadośćuczynienie, czyn oskarżonego nie nosi znamion karygodności, a więc Sąd winien przyjąć, iż społeczna szkodliwość czynu oskarżonego jest znikoma.

Powołując się na powyższe okoliczności oraz art. 627 § 1 k.p.k. i art. 437 § 1 k.p.k. wniósł on o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i umorzenie postępowania, a to na zasadzie art. 17 § 1 pkt. 3 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k. oraz zasądzenie na rzecz obrońcy z urzędu nie uiszczonych kosztów obrony z urzędu za II instancję .

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja obrońcy oskarżonego na uwzględnienie nie zasługuje.

Na wstępie podnieść należy ,iż w nin. sprawie nie może być skutecznie podniesiony zarzut obrazy przepisów prawa materialnego z art. 438 pkt. 1 k.p.k , jak czyni to apelujący. Tylko bowiem wówczas gdy przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu pominięto okoliczności wymienione w art.115 § 2 k.k. lub wzięto pod uwagę okoliczności (lub okoliczność) nie wymienioną w tym przepisie może wchodzić w grę w/w zarzut. ( porównaj wyrok SN z dnia 12.12.2006r IV KK 395/06 OSN w SK 2006/1/2413 Prok.i Prawo- wkł. 2007/5/6, wyrok SN z dn. 19.10.2004r II KK 355/04 LEX nr 141299).

Tymczasem Sąd Rejonowy oceniając stopień szkodliwości przypisanych oskarżonemu przestępstw, co wynika z treści uzasadniania, uwzględnił te wszystkie okoliczności które w ocenie apelującego mają świadczyć o tym, że czyny których dopuścił się w/w cechuje znikoma społeczna szkodliwość. W takiej więc sytuacji można jedynie mówić o zarzucie błędu w ustaleniach faktycznych z art. 438 pkt.3 k.p.k.

Podkreślić należy , iż ustawodawca w art.115§2 k.k. wprost wskazał jakie okoliczności wpływają na stopień społecznej szkodliwości, a wyliczenie to ma charakter zamknięty. I tak zalicza on do nich rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Jak słusznie podnosi to apelujący ocena stopnia społecznej szkodliwości konkretnego zachowania powinna być ocena całościową uwzględniającą okoliczności wymienione w art. 115 § 2 k.k. nie zaś sumą, czy pochodną ocen cząstkowych, takiej czy innej ujemności, tkwiącej w poszczególnych okolicznościach i dlatego też, jeżeli w art. 1 § 2 k.k. mówi się o znikomej społecznej szkodliwości czynu to wymóg znikomości dotyczy społecznej szkodliwości ocenianej kompleksowo , nie zaś jej poszczególnych faktorów.

Natężenie społecznej szkodliwości konkretnego zachowania się stanowi

zawsze wypadkową czynników skazanych w art.115 § 2 k.k. Nie oznacza to oczywiście , że wagi , jakie należy przypisać poszczególnym faktorom powinny być jednakowe . To który z czynników wymienionych w w/w przepisie bardziej, a który mniej wpływa na stopień społecznej szkodliwości konkretnego zachowania się zależy w przeważającej mierze od tego z jakim typem czynu zabronionego mamy do czynienia , a następnie od okoliczności konkretnego wypadku .

Podkreślić należy , że art. 115 § 2 k.k. zawiera zamknięty katalog okoliczności mających wpływ na stopień społecznej szkodliwości. Oczywistym jest, że w zależności od konkretnego czynu będziemy mieli do czynienia z wszystkimi okolicznościami wyżej wskazanymi lub też tylko z niektórymi z nich .

Zauważyć należy ,iż apelujący koncentruje się tylko na tych elementach które związane są ze sposobem i okolicznościami popełnienia czynów, jak i też postaci zamiaru oraz motywacji sprawcy i braku realnej szkody jego bezprawnych zachowań w ramach których często opiera się tylko na pewnych wycinkach zachowań oskarżonego mogących umniejszać stopień społecznej szkodliwości, marginalizując lub pomijając zaś te którym można przypisać odmienny wpływ na stosowne ustalenia w przedmiotowej materii.

Co więcej całkowicie umyka uwadze obrońcy to, że przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości należy brać pod uwagę także rodzaj i charakter naruszonego dobra. Dopiero kompleksowa analiza wszystkich występujących, a wskazanych w art.115§2 k.k. przesłanek umożliwia dokonanie w tym zakresie prawidłowego rozstrzygnięcia.

W związku z powyższym przyjąć należy, iż ustalony w sprawie stan faktyczny i właściwa ocena występujących okoliczności decydujących o stopniu społecznej szkodliwości nie pozwala na akceptację poglądów apelującego, iż stopień ten jest znikomy.

Prawidło w/w stopień winien być oceniany odrębnie dla każdego z przypisanych oskarżonemu czynów lecz w ocenie Sądu Odwoławczego tożsama kwalifikacja poszczególnych przestępstw, identyczny sposób i okoliczności działania oraz zamiar, jak i też motywacja sprawcy, pozwalają na dokonanie w tej materii stosownych ustaleń łącznie dla wszystkich bezprawnych zachowań S. K..

Podkreślić należy, że oskarżony dopuścił się szeregu przestępstw z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 2 a k.k. w okresie od 27.02.2009r do 6.01.2010r, które polegały na podrobieniu podpisów P. G. (1) w pismach procesowych składanych w postępowaniu cywilnym, mających wpływ na jego tok oraz zakres. Tak więc czynów godzących nie tylko w wiarygodność instytucji dokumentu, a tym samym publicznego zaufania do dokumentów, a ściślej mówiąc do ich autentyczności i rzetelności, co stanowi podstawowy warunek bezpieczeństwa obrotu prawnego lecz także w prawidłowość funkcjonowania określonych instytucji, czy też podmiotów.

Tego typu zaś działania mogą skutkować nie tylko wadliwością stosownych rozstrzygnięć lecz także generować istotne koszty nie tylko materialne lecz także społeczne .

Niewątpliwie nie można przyjąć, iż działanie oskarżonego wyrządziło w szczególności szkodę o charakterze stricte materialnym. Jednakże skutkowało przedłużeniem postępowania cywilnego z uwagi na składanie licznych pism zawierających częstokroć zbędne dla rozstrzygnięcia sprawy wnioski, jak i też konieczność następnie potwierdzenia jego czynności przez pokrzywdzoną P. G..

Zwrócić należy także uwagę na to, że oskarżony składając liczne podpisy pozorujące autorstwo poszczególnych dokumentów przez pokrzywdzoną P. G. ewidentnie starał się możliwie wiernie odwzorować charakter pisma tej ostatniej, co świadczy o tym, że działał w sposób przemyślany i planowy.

W ocenie Sądu Odwoławczego niewątpliwie fakt posiadania przez w/w stosownego pełnomocnictwa udzielonego przez pokrzywdzoną (wprawdzie bezskutecznego w rozumieniu kodeksu postępowania cywilnego) do prowadzenia w jej imieniu spraw sądowych, jak i też jej pełnej akceptacji dla treści poszczególnych dokumentów (lecz nie podpisywania za w/w pism procesowych), wyklucza możliwość przypisania mu działania z zamiarem bezpośrednim sensu stricte, tym niemniej w ramach zamiaru ewentualnego można mówić o tzw. zamiarze przemyślanym lokującym go w pobliżu tegoż pierwszego.

Oskarżony bowiem działał przez okres prawie jednego roku, poszczególne czyny wymagały podjęcia często stosunkowo czasochłonnych czynności (niektóre pisma liczyły po kilka stron), w/w pełnomocnictwo nie obejmowało opatrywania dokumentów podpisami mocodawcy, a co więcej fakt jego posiadania został ujawniony dopiero wówczas, gdy autentyczność podpisów pokrzywdzonej wzbudziła wątpliwości Sądu orzekającego w sprawie cywilnej.

Tak więc osk. S. K. (1) starał się przez możliwie najdłuższy okres czasu stwarzać pozory autentyczności podpisów pokrzywdzonej w pismach procesowych wnoszonych w sprawach cywilnych . Jego działanie nie miało charakteru jednorazowego i przypadkowego, co mogłoby w istotny sposób wpływać na zmniejszenie stopnia społecznej szkodliwości poszczególnych czynów lecz długotrwały i planowany.

Bezsprzecznie należy przyjąć, iż oskarżony działał w celu udzielenia pomocy osobie pozostającej z nim w bliskich relacjach w uzyskaniu należnego jej odszkodowania, czynił to bezinteresownie oraz za jej wiedzą i zgodą, można więc przyjąć, że ze szlachetnych pobudek, co niewątpliwie musi obniżać musi społeczną szkodliwość przypisanych mu czynów.

Natomiast nie mają na nią żadnego wpływu podnoszone przez apelującego okoliczności towarzyszące zaniechaniu sporządzania pism przez S. K., jak i też fakt uzyskania przez pokrzywdzoną odszkodowania.

W ocenie Sądu Okręgowego w świetle wyżej poczynionych uwag, uwzględniając łącznie wszystkie elementy mające wpływ na społeczną szkodliwość czynów przypisanych oskarżonemu nie sposób przyjąć, iż cechują się one znikomością, która pozbawiałaby ich cech karygodności, jak to stara się wykazać w swojej apelacji obrońca. W/w bowiem opiera się głównie na okolicznościach zaliczanych do strony podmiotowej (motywacja sprawcy), dodatkowo posiłkując się brakiem szkody wyrządzonej działaniami sprawcy oraz okolicznościami obojętnymi dla stopnia szkodliwości, zaś albo zupełnie pomijając pozostałe przesłanki z art.115§2 k.k. (tj. rodzaj i charakter naruszonego dobra), albo też umniejszając ich znaczenie dla przedmiotowej kwestii (postać zamiaru oraz sposób działania oskarżonego).

Dlatego też należy podzielić w pełni stanowisko Sądu I instancji, który wziął pod uwagę wszystkie okoliczności istotne dla dokonania prawidłowej oceny powyższej przesłanki, właściwie je ocenił i odpowiednio zmiarkował wpływ poszczególnych elementów na ostateczny stopień społecznej szkodliwości czynów przypisanych oskarżonemu, lokując go w granicach nieznaczności umożliwiający podjęcie trafnej decyzji o warunkowym umorzeniu postępowania karnego wobec w/w.

Reasumując Sąd Odwoławczy na podstawie art.437§1 k.p.k. oraz art.449 k.p.k. i art.456 k.p.k. uznał apelację obrońcy oskarżonego za oczywiście bezzasadną i utrzymał zaskarżony wyrok w mocy. Orzeczenie o wynagrodzeniu adwokata z urzędu znajduje oparcie w § 14 ust. 2 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Natomiast o kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 Ustawy o opłatach w sprawach karnych z dnia 23.06.1973r. Oskarżony bowiem w chwili obecnej utrzymuje się ze stosunkowo niewielkiej renty (ok.500 zł), nie posiada żadnych innych dodatkowych dochodów, jak i też majątku. Tym samym (uwzględniając dodatkowo fakt obciążenia go kosztami postępowania pierwszo-instancyjnego) przyjąć należy, że nie jest w stanie bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania swojej osoby chociażby częściowo uiścić kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.