Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jolanta Cierpiał (spr.)

Sędziowie: SSA Iwona Niewiadowska-Patzer

del. SSO Katarzyna Schönhof-Wilkans

Protokolant: st.sekr.sąd. Emilia Wielgus

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2015 r. w Poznaniu

sprawy J. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 11 września 2014 r. sygn. akt VII U 670/13

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 grudnia 2012 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., odmówił J. Ż. prawa do emerytury z powodu nieosiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 65 lat, nieudowodnienia na dzień 1 stycznia 1999 r. co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz nierozwiązania stosunku pracy. Do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach organ rentowy uznał za udowodnione okresy zatrudnienia od 1 października 1979 r. do 30 września 1980 r., od l października 1984 r. do 30 czerwca 1990 r., od l października 1990 r. do 29 sierpnia 1993 r., od 22 lutego 1994 r. do 31 lipca 1994 r., od 7 sierpnia 1994 r. do 8 czerwca 1997 r., od 8 lipca 1997 r. do 5 września 1998 r. oraz od 9 września 1998 r. do 30 września 1998 r., czyli łącznie w wymiarze 14 lat i 2 miesięcy. Ponadto organ rentowy przyjął, że ubezpieczony udowodnił 25 lat, 9 miesięcy i 1 dzień okresów składkowych i nieskładkowych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. Ż., wskazując, że w okresie od 1 października 1980 r. do 30 września 1984 r. został przyjęty na studia doktoranckie w Akademii Medycznej w P. i w tym samym czasie pracował, wykonując zawód lekarza anestezjologa pod kierunkiem prof. W. J. w pełnym wymiarze godzin etatowego pracownika w Szpitalu (...) w P..

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 11 września 2014 r., wydanym w sprawie o sygn. VII U 670/13, Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział VII Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. z dnia 17 grudnia 2012 r., znak (...) i przyznał odwołującemu J. Ż. prawo do emerytury począwszy od dnia 1 stycznia 2013 r. (punkt 1) oraz zasądził od pozwanego na rzecz odwołującego kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (punkt 2).

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia i rozważania:

J. Ż. urodził się w dniu (...) i z zawodu jest lekarzem anestezjologiem.

Sąd Okręgowy ustalił, że w okresie od 15 października 1969 r. do 20 czerwca 1970 r. odwołujący odbył wstępny staż jako salowy w Szpitalu (...) w P., zaś w dniu 15 września 1970 r. rozpoczął studia na Wydziale (...) Akademii Medycznej w P., które ukończył w dniu 21 czerwca 1978 r. uzyskując tytuł lekarza. W dniu 21 września 1978 r. odwołujący otrzymał skierowanie do odbycia stażu podyplomowego w (...) Szpitalu (...) Medycznej w P. na stanowisku lekarza stażysty w Zakładzie (...) i (...). Staż rozpoczął się w dniu 1 października 1978 r. i trwał do 30 września 1979 r. Był to staż kierunkowy, który zaliczał się do programu specjalizacji z anestezjologii i intensywnej terapii.

Po odbyciu stażu odwołujący został zatrudniony w(...) Szpitalu (...) Medycznej w P. na podstawie umowy o pracę na pełen etat na stanowisku młodszego asystenta. Do rozwiązania umowy o pracę doszło w dniu 30 września 1980 r. za porozumieniem stron. Organ rentowy uznał za pracę w szczególnych warunkach okres zatrudnienia odwołującego od 1 października 1979 r. do 30 września 1980 r. (1 rok) na podstawie świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 21 czerwca 2012 r., stanowiącego korektę świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 12 sierpnia 2010 r., w którym podano, że odwołujący wykonywał pracę w Zakładzie (...) na stanowisku młodszego asystenta, o którym mowa w wykazie A, Dział XII w służbie zdrowia i opiece społecznej poz.1 prace na oddziałach anestezjologii pkt 1 lekarz, stanowiącym załącznik do Zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 13 grudnia 1989 r. (Dz. Urz. MZOiS z 1989 roku Nr 2, poz.5).

W czasie zatrudnienia w (...) Szpitalu (...) Medycznej im. H. Ś. w P. odwołujący został przyjęty w dniu 30 grudnia 1979 r. do pracy w Wojewódzkiej (...) w P., na dwutygodniowy okres próbny, a po jego upływie na czas nieokreślony na stanowisko młodszego asystenta w (...). Odwołujący pełnił obowiązki lekarza wyjazdowego zespołu w karetce pogotowia (...). W dni powszednie danego miesiąca odwołujący pełnił od 4 do 6 dyżurów w wymiarze 17 godzin, natomiast w weekendy i święta w wymiarze 24 godzin od 16.00 po południu do 7.00 rano następnego dnia. Pełnienie dyżurów w Pogotowiu (...) nie kolidowało z dyżurami odbywanymi nadal w Szpitalu w okresie stycznia 1982 r. do lutego 1983 r. Za świadczoną pracę według comiesięcznego planu pracy odwołujący otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze wypłacane za przepracowaną godzinę pracy zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 listopada 1978 r. (Dz. U. Nr 28 poz. 120) oraz Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 1 marca 1982 r. (Dz. Urz. MZOiS Nr 3 poz. 17). Do rozwiązania umowy o pracę doszło w dniu 26 lipca 1983 r. w związku z zaprzestaniem odbywania przez odwołującego dyżurów wyjazdowych.

Po złożeniu w dniu 30 marca 1981 r. egzaminu specjalizacyjnego, odwołujący uzyskał pierwszy stopień specjalizacji w zakresie anestezjologii i reanimacji oraz prawo do używania tytułu lekarza anestezjologii i reanimacji. W dniu 10 sierpnia 1981 r. odwołujący otrzymał zaświadczenie o prawie do wykonywania zawodu Nr (...) wydane przez Wydział (...).

W okresie od 1 października 1980 r. do 30 września 1984 r. (łącznie z rocznym przedłużeniem studiów za zgodą ówczesnego Prorektora) odwołujący był uczestnikiem studiów doktoranckich w zakresie anestezjologii na Wydziale (...) w Instytucie (...) w P., które programowo trwały 3 lata i były prowadzone w oparciu o przepisy Rozporządzenia Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z dnia 15 lutego 1968 r. w sprawie zasad odbywania studiów doktoranckich (Dz. U. z 1968 r., Nr 6 poz. 38) oraz Zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 grudnia 1968 r. w sprawie studiów doktoranckich w akademiach medycznych oraz instytucjach naukowo – badawczych resortu zdrowia i opieki społecznej (Dz. Urz. MZiOS z 1969 r., Nr 2 poz. 5). Przez cały okres studiów doktoranckich odwołujący otrzymywał raz w miesiącu stypendium w zmiennej wysokości za wykonane czynności anestezjologiczne. Z dniem 1 stycznia 1984 r. stypendia doktoranckie zostały wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na mocy rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 27 grudnia 1983 r. w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy (Dz. U. Nr 73 poz. 332).

Funkcję kierownika Zakładu (...) w (...) Szpitalu (...) w P. pełnił wówczas prof. dr hab. n. med. W. J., który był założycielem zakładu. Pielęgniarką oddziałową i pielęgniarką anestezjologiczną w Zakładzie (...) na bloku operacyjnym Kliniki (...) była A. M. (1). Siedziba Zakładu (...) mieściła się w (...) Szpitalu (...) w P.. Pozostałe jednostki anestezjologiczne podlegały służbowo pod Zakład (...). Początkowo wszyscy anestezjolodzy byli zatrudnieni przez (...) nr (...), a następnie – gdy zostały wydzielone jednostki w poszczególnych szpitalach klinicznych – każda z nich zawarła własne umowy o pracę z poszczególnymi lekarzami. Nawet wówczas jednak lekarze zatrudnieni w (...) mieli dyżury w innych szpitalach. Wszyscy studenci studiów doktoranckich byli zatrudnieni w (...) Szpitalu (...) w P., przez co najmniej siedem godzin dziennie. Zapotrzebowanie na lekarzy anestezjologów w latach 80-tych było bardzo duże. Lekarzy zatrudniano na etat akademicki z godzinami usługowymi, etat zwykły lekarza oraz etat studenta studiów doktoranckich. W zakresie obowiązków doktoranta odwołujący prowadził przez kilka godzin praktyczne zajęcia ze studentami na sali operacyjnej w szpitalu oraz wykonywał znieczulenia na sali operacyjnej oraz pełnił obowiązkowe dyżury. Każdy z lekarzy pozostający w stosunku pracy ze Szpitalem podpisywał codziennie listę obecności oraz wpisywał się do księgi wyjść w razie opuszczenia szpitala. Listy obecności były przechowywane przez 10 lat. Codziennie rano odbywała się odprawa, w czasie której przydzielano odwołującego i innych lekarzy do poszczególnych sal operacyjnych według przygotowanego wcześniej planu. Odwołujący wykonywał te same czynności co inni lekarze anestezjolodzy zatrudnieni na etacie. Jako anestezjolog odwołujący należał do czternastoosobowego zespołu anestezjologów i pracował od godziny 7.45 rano do 15.00 po południu pod kierunkiem prof. dr hab. n. med. W. J. pełniącego obowiązki kierownika Zakładu (...) i S. W., ordynatora Oddziału (...). Praca odwołującego polegała na bezpiecznym przeprowadzeniu pacjenta przez cały etap operacji na blokach operacyjnych czterech Oddziałów w Szpitalu oraz na udzielaniu konsultacji w szpitalu. Przed operacją odwołujący podawał pacjentowi środki do znieczulenia za pomocą aparatury, z której ulatniały się szkodliwe opary, negatywnie oddziaływujące na cały zespół przeprowadzający operację. Dodatkowo podczas operacji cały zespół znajdował się pod działaniem pola elektromagnetycznego. Księgi z bloków operacyjnych z lat 1980-1984 nie zachowały się z uwagi na upływ dwudziestoletniego okresu przechowywania dokumentacji medycznej. Obowiązek prowadzenia dokumentacji z przebiegu wykonanych znieczuleń wprowadzono zaś w 1984 roku. Po zakończeniu pracy odwołujący pełnił co najmniej sześć obowiązkowych dyżurów zakładowych w danym miesiącu zgodnie z ustalonym planem, które trwały po 16, 24 lub 25 godzin dziennie. Na dyżurze pozostawał w pełnej gotowości do świadczenia pracy anestezjologa operującego. Z uwagi na dużą częstotliwość operacji nie zwalniano anestezjologów z obowiązku świadczenia pracy w następnym dniu w godzinach przedpołudniowych. Za odbycie dyżuru odwołujący otrzymywał oddzielne wynagrodzenie, wypłacane przez Szpital. Nie wprowadzono limitów dyżurów w danym miesiącu. Pracodawca nie zawierał z lekarzami odrębnych umów z tytułu wykonywanych dyżurów. Natomiast za wykonywanie czynności anestezjologa odwołujący nie otrzymywał w czasie odbywania studiów doktoranckich wynagrodzenia ze szpitala, ponieważ uczelnia wypłacała mu stypendium doktoranckie (niższe od wynagrodzenia lekarzy anestezjologów, zatrudnionych na etacie). W związku z przedłużającym się przewodem doktorskim i brakiem informacji ze strony odwołującego Rada Wydziału (...) Akademii Medycznej w P. na posiedzeniu w dniu 17 października 2005 roku anulowała wszczęcie przewodu doktorskiego.

Ponadto Sąd I instancji ustalił, że odwołujący od 1 stycznia 1981 r. do 31 grudnia 1984 r. pracował w Zarządzie(...) Urzędu (...) w P. jako asystent w niepełnym wymiarze czasu pracy 7 godzin i 35 minut. Z zachowanej dokumentacji płacowej wynika, że J. Ż. pełnił dyżury w zespole wyjazdowym (...) karetki pogotowia przy Szpitalu (...) w P. w godzinach od 16.00 po południu do 7.00 rano następnego dnia.

W okresie od sierpnia 1983 r. do września 1984 r. odwołujący zrezygnował z odbywania dyżurów w Wojewódzkiej (...) w P. i odbywał jedynie dyżury w (...) (...) w P.. W sekretariacie odwołujący podpisywał listę obecności podobnie jak inni pracownicy. Karty wynagrodzeń wskazują na ilość godzin pełnionego dyżuru, przy czym dyżur 17 godzinny był dyżurem pełnionym w dni robocze, natomiast dyżur 24 godzinny był dyżurem pełnionym w dni wolne od pracy. Z wykazu przepracowanych godzin w ramach pełnionych dyżurów przez odwołującego w okresie od 1 stycznia 1981 r. do 31 grudnia 1984 r. wynika, że odwołujący odbył w 1981 roku łącznie 651 godzin dyżurów, w tym 27 dyżurów 17 godzinnych i 8 dyżurów 24 godzinnych, w 1982 roku – 798 godzin dyżurów, w tym 30 dyżurów 17 godzinnych i 12 dyżurów 24 godzinnych, w 1983 roku – 641 godzin dyżurów, w tym 25 dyżurów 17 godzinnych i 9 dyżurów 24 godzinnych, w 1984 roku – 897 godzin dyżurów, w tym 33 dyżurów 17 godzinnych i 14 dyżurów 24 godzinnych.

Ponadto w 1983 r. prof. dr hab. n. med. W. J. skierował odwołującego do pełnienia samodzielnych dyżurów zakładowych według ustalonego miesięcznego planu dyżurów wyłącznie w(...) Szpitalu (...) w P.. W tym celu dyrektor Szpitala zawarł z odwołującym w dniu 3 lutego 1983 r. umowę na dyżury lekarskie. Odwołujący nadal uczestniczył w operacjach przeprowadzanych w (...) Szpitalu (...) Medycznej im. H. Ś. w P. W tamtym okresie wszyscy lekarze anestezjolodzy zatrudnieni w (...) szpitalach klinicznych byli de facto zatrudnieni w (...) Szpitalu (...), skąd byli kierowani do innych szpitali. Jesienią 1984 r. wydzielono jednostki w poszczególnych szpitalach klinicznych i odtąd umowy o pracę zawierane były z lekarzami przez nowopowstałe jednostki. W związku z tym w dniu 1 października 1984 r. doszło do zawarcia umowy o pracę pomiędzy odwołującym a dyrektorem reprezentującym (...) Szpital (...) w P., na mocy której powierzono odwołującemu obowiązki asystenta, w pełnym wymiarze godzin, na czas nieokreślony. Na zajmowanym stanowisku asystenta i starszego asystenta odwołujący między innymi prowadził proces diagnostyczno – leczniczy przydzielonych pacjentów poprzez stawianie diagnozy wstępnej i leczenie, zlecanie badań, zabiegów diagnostycznych i leczniczych, wykonywanie zabiegów diagnostycznych i terapeutycznych zgodnie z procedurą oddziału, nadzorowanie pracy oraz zabiegów diagnostycznych i leczniczych wykonywanych przez młodszych asystentów. Ponadto w trakcie zatrudnienia w (...) Szpitalu (...) w P. odwołujący został zaangażowany przez firmę (...) HANDLU ZAGRANICZNEGO z siedzibą w W. w charakterze lekarza anestezjologa do pracy w Szpitalu w Libii na okres od 10 stycznia 1985 r. do 30 czerwca 1990 r. i od 1 października 1990 r. do 30 września 1998 r. Pracodawca udzielił odwołującemu urlopu bezpłatnego na okres od 10 stycznia 1985 r. do 30 września 1990 r. i od 1 października 1990 r. do 31 grudnia 1998 r.

W dniu 12 kwietnia 1994 r. J. Ż. uzyskał specjalizację I ⁰ z zakresu ginekologii i położnictwa, natomiast w dniu 28 października 1996 r. zdał egzamin specjalizacyjny II ⁰ z anestezjologii i intensywnej terapii.

Do rozwiązania stosunku pracy z odwołującym doszło w dniu 31 stycznia 2012 r. w związku z zamiarem przejścia odwołującego na emeryturę. Pracodawca wystawił odwołującemu w dniu 5 grudnia 2012 r. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym potwierdził, że J. Ż. był zatrudniony w(...) Szpitalu Uniwersytetu Medycznego w P. w okresie od 1 października 1983 r. do 31 stycznia 2012 r. na stanowisku lekarza w Oddziale (...) (...) i wykonywał prace wymienione w wykazie A, Dział XII poz.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz. U. z 1983 r., Nr 8 poz. 43) na stanowisku lekarza ujętym w wykazie w wykazie A, Dziale XII poz.1a pkt 1 (Dz. U. MZiOS Nr 2/89 poz. 5). Do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył odwołującemu na podstawie w/w dokumentu okres 1 października 1984 r. do 30 czerwca 1990 r. (5 lat i 9 miesięcy), od 7 sierpnia 1994 r. do 8 czerwca 1997 r. (2 lata, 10 miesięcy i 29 dni), od 8 lipca 1997 roku do 5 września 1998 roku (1 rok, 1 miesiąc i 29 dni) oraz od 9 września 1998 r. do 30 września 1998 roku (22 dni), z wyłączeniem zwolnień lekarskich od 30 sierpnia 1993 r. do 21 lutego 1994 r., od 1 sierpnia 1994 r. do 6 sierpnia 1994 r., od 9 czerwca 1997 r. do 7 lipca 1997 r., od 6 września 1998 r. do 8 września 1998 r. oraz okres urlopu bezpłatnego od 1 października 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. W okresach od 30 sierpnia 1993 r. do 21 lutego 1994 r., od 1 sierpnia 1994 r. do 6 sierpnia 1994 r., od 9 czerwca 1997 r. do 7 lipca 1997 r., od 6 września 1998 r. do 8 września 1998 r. odwołujący korzystał z zasiłków chorobowych.

Kolejnym miejscem zatrudnienia J. Ż. był Zakład Opieki Zdrowotnej (...) w P., gdzie odwołujący pracował w okresie od 1 lipca 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. na stanowisku starszego asystenta, w wymiarze 30 godzin miesięcznie. Począwszy od 1 stycznia 2012 r. odwołujący jest zatrudniony w Szpitalu Miejskim im. (...) w P..

W dniu 11 maja 2012 r. J. Ż. złożył po raz pierwszy wniosek o emeryturę, zaś w dniu 17 grudnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. wydał zaskarżoną decyzję.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Okręgowy stwierdził, że J. Ż. ukończył wiek (...) lat w dniu 30 kwietnia 2010 r., zaś okres składkowy i nieskładkowy odwołującego na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł co najmniej 25 lat, a dokładnie 25 lat, 9 miesięcy i 1 dzień okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 19 lat, 3 miesiące i 23 dni okresów składkowych oraz 6 lat, 5 miesięcy i 8 dni okresów nieskładkowych. Odwołujący spełnił również warunek posiadania 15 lat pracy w szczególnych warunkach oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Sąd I instancji dał wiarę twierdzeniu odwołującego, że praca w niepełnym wymiarze czasu pracy w Wojewódzkiej (...) w okresie od 30 grudnia 1979 r. do 26 lipca 1983 r. oraz praca w niepełnym wymiarze czasu pracy w Zarządzie (...) i (...)Urzędu (...) w P. w okresie od 1 stycznia 1981 r. do 31 grudnia 1984 r., stanowiła jego dodatkowe zatrudnienie podczas odbywania studiów doktoranckich. W okresie od sierpnia 1983 r. do września 1984 r. odwołujący, będąc na ostatnim roku studiów doktoranckich, nie uczestniczył w zajęciach i nie przeprowadzał badań na potrzeby swojej pracy naukowej.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji uznał odwołanie J. Ż. za zasadne .

Sąd Okręgowy wskazał bowiem, że istotę sporu w niniejszej sprawie stanowiło ustalenie, czy odwołujący J. Ż. spełnia przesłanki warunkujące nabycie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym określone w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 tj.), zwanej „ustawą emerytalną”, a w szczególności czy posiada wymagany na dzień 1 stycznia 1999 r. staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący co najmniej 15 lat.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawał bowiem wiek ubezpieczonego, który (...) lat ukończył w dniu (...) r. oraz łączny staż pracy odwołującego wynoszący 25 lat, 9 miesięcy i 1 dzień okresów składkowych i nieskładkowych. Bezsporne było również wykonywanie przez odwołującego pracy w szczególnych warunkach w okresach od 1 października 1979 r. do 30 września 1980 r., od l października 1984 r. do 30 czerwca 1990 r., od l października 1990 r. do 29 sierpnia 1993 r., od 22 lutego 1994 r. do 31 lipca 1994 r., od 7 sierpnia 1994 r. do 8 czerwca 1997 r., od 8 lipca 1997 r. do 5 września 1998 r. oraz od 9 września 1998 r. do 30 września 1998 r. (z wyłączeniem okresów zwolnień lekarskich od 30 sierpnia 1993 r. do 21 lutego 1994 r., od 1 sierpnia 1994 r. do 6 sierpnia 1994 r., od 9 czerwca 1997 r. do 7 lipca 1997 r., od 6 września 1998 r. do 8 września 1998 r. oraz okres urlopu bezpłatnego od 1 października 1998 r. do 31 grudnia 1998 r.), czyli łącznie w wymiarze 14 lat i 2 miesięcy.

Spornym była natomiast kwestia zaliczenia do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu odbywania przez J. Ż. studiów doktoranckich od 1 października 1980 r. do 30 września 1984 r. w zakresie anestezjologii na Wydziale (...) w Instytucie (...) w P.. Z uwagi na fakt, iż w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych, Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe na okoliczność, czy odwołujący w spornym okresie, podczas studiów doktoranckich wykonywał w pełnym wymiarze godzin pracę anestezjologa, zaliczaną do pracy w szczególnych warunkach. W wyniku powyższego Sąd Okręgowy stwierdził, że z całą pewnością odwołujący nie wykonywał w okresie od sierpnia 1983 r. do września 1984 r. (tj. przez okres 14 miesięcy) innej pracy niż praca w szczególnych warunkach. Okresy dyżurów lekarskich pełnionych przez odwołującego w karetce Pogotowia (...) (...)w P. przypadały bowiem bezpośrednio po zakończeniu dyżurów w (...) Szpitalu (...) Medycznej w P., w godzinach popołudniowych od godziny 16.00. Odwołujący w trakcie dyżurów pozostawał w natychmiastowej gotowości do udzielenia pomocy lekarskiej, a czas pracy na dyżurach, jak wynika z wykazu przepracowanych godzin, w okresie od 1 stycznia 1981 r. do 31 grudnia 1984 r. znacznie przekraczał ustawowy wymiar czasu pracy. Jednakże odwołujący w sierpniu 1983 r. zrezygnował z pracy w (...) w P. i po tym czasie pracował jako lekarz pogotowia jedynie w pogotowiu (...) w P.. Dyżury w pogotowiu trwały od 17 godzin do 24 godzin w weekendy i w święta. W okresie od sierpnia 1983 r. do września 1984 r. odwołujący nie zrobił żadnych postępów w swojej pracy naukowej, nie przystąpił do obrony rozprawy doktorskiej z powodu nadmiernego obciążenia obowiązkami lekarza anestezjolog, nie uczestniczył w zajęciach, nie zdawał egzaminów, a wykonywana przez niego praca dydaktyczna polegała na demonstrowaniu studentom umiejętności praktycznego przeprowadzania zabiegów na sali operacyjnej i nie obejmowała zajęć teoretycznych. Praca naukowa, która w ostatnim okresie czasu studiów doktoranckich nie była w żaden sposób kontynuowana, nie stanowiła zatem żadnej przeszkody do wykonywania pracy zawodowej – anestezjologa w (...) oraz lekarza karetki pogotowia świadczącego pracę na dyżurach wyjazdowych po pracy w szpitalu.

Mając powyższe na uwadze, zdaniem Sądu, postępowanie dowodowe wykazało, że odwołujący – poza okresami pracy uznanymi przez ZUS – co najmniej w okresie od sierpnia 1983 r. do września 1984 r., tj. przez okres 14 miesięcy wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach, w pełnym wymiarze czasu pracy, jako anestezjolog w (...) Szpitalu (...) w P., a zatem – z uwzględnieniem okresu zaliczonego przez organ rentowy w wymiarze 14 lat i 2 miesięcy –spełnił wymóg co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dodatkowo Sąd I instancji wskazał, że z niekwestionowanego w sprawie materiału dowodowego wynika, że w okresie zatrudnienia na stanowisku lekarza w Oddziale (...) (...) w (...) Szpitalu klinicznym w P. odwołujący korzystał z zasiłków chorobowych w okresach od 30 sierpnia 1993 r. do 21 lutego 1994 r., od 1 sierpnia 1994 r. do 6 sierpnia 1994 r., od 9 czerwca 1997 r. do 7 lipca 1997 r., od 6 września 1998 r. do 8 września 1998 r., które to okresy zdaniem Sądu Okręgowego – wbrew stanowisku organu rentowego – również podlegają zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach w świetle art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązujący na dzień 31 grudnia 1998 r. W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, że skoro nie było sporne, iż w wymienionych okresach odwołujący otrzymywał zasiłek chorobowy, to okresy te – w świetle art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze także podlegają zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd I instancji uznał, że odwołujący na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, zaś w dniu 30 kwietnia 2010 r. spełnił ustawowy warunek wieku emerytalnego. Termin powstania prawa do emerytury reguluje zaś przepis art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, który stanowi, iż świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca w którym zgłoszono wniosek Jednakże pomimo tego, że odwołujący wniosek o świadczenie złożył już w dniu 11 maja 2012 r., to prawo do emerytury powstało dopiero z dniem 1 stycznia 2013 roku, ponieważ dopiero w dniu 1 stycznia 2013 r. na mocy ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw z dnia 11 maja 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 637) znowelizowano art. 184 ustawy emerytalnej, w ten sposób, że zniesiono wymóg rozwiązania stosunku pracy przez ubezpieczonego, przy zachowaniu pozostałych warunków przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach..

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz przepisów prawa materialnego - art. 27, art. 32, art. 129 ust. 1, art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 1998 r., Nr 162 poz. 1118 ze zm.) oraz § 2 ust. 1 i 2, § 3 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.) zmienił zaskarżoną decyzję.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na przyjęciu, że odwołujący przez okres co najmniej 15 lat wykonywał pracę w szczególnych warunkach i wobec tego nabył prawo do emerytury w wieku(...) lat,

2.  a w konsekwencji naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 4 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez przyznanie odwołującemu prawa do emerytury począwszy od 1 stycznia 2013 r.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania, a ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Wniesioną przez organ rentowy apelację uznać należy za bezzasadną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, a zebrany materiał poddał wszechstronnej ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów, przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Dokonując tej oceny, Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego w świetle zasady sędziowskiej oceny materiału dowodowego, wyczerpująco wskazując, które dowody uznał za wiarygodne i dlaczego, a które nie, co logicznie i spójnie uzasadnił. W wyniki powyższego, Sąd Okręgowy wyjaśnił wszystkie istotne okoliczności sprawy. Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu Apelacyjnego wszystkie ustalenia faktyczne, dokonane przez Sąd Okręgowy, znajdują oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, który Sąd I instancji właściwie ocenił na podstawie jego wszechstronnego rozważenia, polegającego na rzetelnej, bezstronnej ocenie wyników postępowania i ich prawidłowej interpretacji, przy uwzględnieniu zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego.

Odnosząc się zaś do podniesionego w apelacji zarzutu sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na przyjęciu, że odwołujący przez okres co najmniej 15 lat wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wskazać należy, że – wbrew twierdzeniom apelującego – okoliczność, że odwołujący co najmniej w okresie od sierpnia 1983 r. do września 1984 r. (tj. przez okres 14 miesięcy) wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach jako anestezjolog w (...) Szpitalu (...) w P., znajduje w pełni potwierdzenie w zgromadzonym w niniejszej sprawie przez Sąd I instancji materiale dowodowym. Z zeznań świadka A. M. (1) (k. 43-44) wynika bowiem, że odwołujący w latach 1980-1984 pracował w Zakładzie (...) Akademii Medycznej w P. jako lekarz anestezjolog, a jego praca polegała na uczestnictwie zabiegach i operacjach, które odbywały się codziennie i przychodził do pracy codziennie, pracując w godzinach od 7.30 do 15.00, a ponadto odbywał obowiązkowe dyżury trwające 16 godzin dziennie 6 do 8 razy w miesiącu. Również z zeznań świadka A. M. (2) (k. 44-45) wynika, że odwołujący pracował jako lekarz anestezjolog w latach od około 1979 do 1985 lub 1986 (świadek dokładnie nie pamiętał tych dat, co jednak jest zrozumiałe po tak długim okresie czasu) – świadek ten jednakże również potwierdził, że odwołujący w tym okresie codziennie przychodził do pracy i praca była wykonywana od 7.45 do 15.00, a ponadto lekarze odbywali obowiązkowe dyżury trwające 16, 24 lub 25 godzin dziennie 6 razy w miesięcy. Jednocześnie świadek wskazał, że w tamtym okresie praca lekarzy zatrudnionych na etacie w szpitalu, praca lekarzy – nauczycieli akademickich i praca lekarzy – doktorantów nie różniła się („Odwołujący naszym zdaniem był częścią zespołu anestezjologicznego. Wszyscy w tamtych latach byliśmy równo traktowani, niezależnie od tego czy ktoś był na studiach doktoranckich, czy na etacie na nauczyciela akademickiego czy na etacie szpitala” – k. 45). Także świadek S. P. (k. 101-102) potwierdziła, że odwołujący pracował w (...) Szpitalu (...) jako anestezjolog (nie pamiętała jednak szczegółów jego pracy) i jednocześnie wskazała, że zatrudnienie osoby poza dyżurami wynikało z umowy o pracę zawartej ze szpitalem, Akademią Medyczną, a czasami nawet z innym szpitalem. Wskazała również, że listy obecności dotyczyły jedynie lekarzy „etatowych”. Okoliczność, że zatrudnienie w szpitalu osoby wynikało bądź etatu w szpitalu, bądź z etatu akademickiego bądź też ze studium doktoranckiego potwierdził także w swoich zeznaniach świadek W. J., kierownik Zakładu (...) (k. 162-163). Ponadto świadek ten wskazał, że doktorant miał obowiązek wykonywania wszystkich czynności medycznych, czyli miał obowiązek pełnić dyżury, a także obowiązek codziennie wykonywać czynności, czyli wykonywać znieczulenia na sali operacyjnej, a jego wymiar czasu pracy w szpitalu nie różnił się niczym od innych lekarzy zatrudnionych w szpitalu.

Również z zeznań odwołującego (k. 45) wynika, że w spornym okresie wykonywał on pracę lekarza anestezjologa codziennie, w pełnym wymiarze czasu pracy, a okoliczność rozwiązania z dniem 30 września 1980 r. umowy o pracę z (...) Szpitalem (...) w P. wynikała jedynie z nakazaniem odwołującemu przez ówczesnego kierownika zespołu rozwiązania tej umowy i rozpoczęcia studiów doktoranckich, w wyniku czego odwołujący nadal pracował w (...) Szpitalem (...) w P. jako lekarz anestezjolog i wykonywał taką samą pracę, jak inni lekarze zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, jednakże zamiast wynagrodzenia za pracę od szpitala, otrzymywał on wynagrodzenie od Akademii Medycznej w P. z tytułu odbywania studium doktoranckiego (stypendium doktoranckie). Biorąc pod uwagę, iż zeznania wszystkich świadków były spójne ze sobą, zaś zeznania odwołującego były spójne z zeznaniami tych świadków, w ocenie Sądu Apelacyjnego należało dać im wiarę (pomimo tego, że nie znajdowały w całości odzwierciedlenia w dokumentacji pracowniczej odwołującego z tego okresu), co słusznie uczynił Sąd Okręgowy.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny w pełni podzielił wszelkie ustalenia Sądu I instancji i przyjął je za własne, bez potrzeby ponownego ich przytaczania. W szczególności zdaniem Sądu Apelacyjnego w świetle zgromadzonego materiału dowodowego uznać należało, że odwołujący co najmniej w okresie od sierpnia 1983 r. do września 1984 r. (tj. przez okres 14 miesięcy) wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach, jako anestezjolog w (...) Szpitalu (...) w P.. Jak słusznie zauważył bowiem Sąd Okręgowy, w sierpniu 1983 r. odwołujący zrezygnował z pracy w Wojewódzkiej (...) w P. i w tym okresie pracował dodatkowo jedynie jako lekarz pogotowia w pogotowiu (...) w P., w którym pełnione dyżury nie kolidowały z pracą w (...) Szpitalem (...) w P. (tj. pełny wymiar czasu pracy wraz z co najmniej 6 obowiązkowymi dyżurami w miesiącu trwające 16, 24 lub 25 godzin). Z prawidłowych ustaleń Sądu I instancji wynika bowiem, że w pogotowiu (...) w P. dyżur 17 godzinny był dyżurem pełnionym przez odwołującego w dni robocze, natomiast dyżur 24 godzinny był dyżurem pełnionym w dni wolne od pracy. Jednocześnie biorąc pod uwagę, że w okresie od sierpnia 1983 r. do września 1984 r. odwołujący nie zrobił żadnych postępów w swojej pracy naukowej, nie przystąpił do obrony rozprawy doktorskiej, nie uczestniczył w zajęciach, nie zdawał egzaminów, a wykonywana przez niego praca dydaktyczna polegała na demonstrowaniu studentom umiejętności praktycznego przeprowadzania zabiegów na sali operacyjnej i nie obejmowała zajęć teoretycznych, stwierdzić należało, że odbywane wówczas przez odwołującego studia doktoranckie nie stanowiła żadnej przeszkody do wykonywania w tym okresie pracy lekarza anestezjologa w (...) Szpitalem (...) w P. stale i w pełnym wymiarze czasy pracy oraz lekarza karetki pogotowia świadczącego pracę na dyżurach wyjazdowych po pracy w szpitalu, co również słusznie zauważył Sąd Okręgowy.

Podkreślić przy tym należy, iż zgodnie z obowiązującym wówczas przepisem § 14 rozporządzenia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 7 grudnia 1976r w sprawie studiów doktoranckich (Dz. U. 1976r. 41.243) stypendysta nie mógł wykonywać żadnych zajęć zarobkowych na podstawie umowy o pracę. Wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło wymagał każdorazowo zgody kierownika jednostki prowadzącej studia (zdanie drugie § 14 ).

Jednakże mimo jednoznacznego zakazu zawierania przez stypendystę umów o pracę J. Ż. zawarł z (...) Szpitalem Nr (...), ul. (...) w P. umowę o pracę dnia 1 lutego 1983r. i świadczył na podstawie tej umowy pracę w okresie przyjętym przez Sąd Okręgowy jako praca w szczególnych warunkach wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy tj. od 1 sierpnia 1983 r. do 30 września 1984 r. ( 14 miesięcy, czyli 1 rok i 2 miesiące) jako lekarz anestezjolog.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, Sąd Apelacyjny podzielił również w całości ocenę prawną dokonaną przez Sąd Okręgowy.

Wskazać należy bowiem, że przepis art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 1998 r., Nr 162 poz. 1118 ze zm.), zwanej dalej „ustawą emerytalną”, stanowi, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 ustawy emerytalnej, jeżeli dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27,

przy czym zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej, emerytura powyższa przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Zgodnie zatem z wymogiem określonym w 184 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, ubezpieczony musi spełniać ogólny warunek posiadania wymaganego okres składkowego i nieskładkowego wskazanego w art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, wynoszący dla mężczyzn co najmniej 25 lat.

Odnośnie zaś wymogu określonego w art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej, wskazać należy, że przepis art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej przewiduje dla ubezpieczonych będących pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze prawo do emerytury w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy emerytalnej. Jednocześnie z przepisu art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej wynika, że dla celów ustalenia uprawnień do wcześniejszej emerytury pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach uważa się pracownika zatrudnionego przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, zaś zgodnie z art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1 tego przepisu, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 tego przepisu przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, którymi w niniejszej sprawie jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8 poz. 43 ze zm.), zwane dalej „rozporządzeniem”. To samo rozporządzenie określa wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, którego osiągnięcia dla uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku wymaga art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej.

Odnośnie wieku emerytalnego oraz wymaganego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych, § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że mężczyzna, będący pracownikiem, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat,

2.  wiek emerytalny osiągnął w czasie zatrudnienia lub w ciągu 5 lat od ustania zatrudnienia,

3.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie zaś z wykazem A, stanowiącym załącznik do powyższego rozporządzenia, w Dziale XII, poz. 1 jako praca w szczególnych warunkach, której wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, wymieniona została praca na oddziałach: intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznych i odwykowych, onkologicznych, leczenia oparzeń oraz ostrych zatruć w bezpośrednim kontakcie z pacjentami, zaś wykazie A, stanowiącym załącznik do Zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 13 grudnia 1989 r. (Dz. Urz. MZOiS z 1989 r., Nr 2 poz.5) w Dziale XII, poz.1a [prace na oddziałach anestezjologii] w pkt 1 wymieniony został lekarz. Przy czym, stosownie do treści § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń w wysokości i na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Przepis ten wymaga zatem wykonywania pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a wymogi te winny zostać spełnione łącznie.

Biorąc pod uwagę, że bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący posiada łączny okres pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat i 2 miesięcy (tj. okresy od 1 października 1979 r. do 30 września 1980 r., od 1 października 1984 r. do 30 czerwca 1990 r., od1 października 1990 r. do 29 sierpnia 1993 r., od 22 lutego 1994 r. do 31 lipca 1994 r., od 7 sierpnia 1994 r. do 8 czerwca 1997 r., od 8 lipca 1997 r. do 5 września 1998 r. oraz od 9 września 1998 r. do 30 września 1998 r.), zaś z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że odwołujący także co najmniej w okresie od sierpnia 1983 r. do września 1984 r. (tj. przez okres 14 miesięcy) wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach, w pełnym wymiarze czasu pracy, jako anestezjolog w(...) Szpitalu (...) w P., należało stwierdzić, że odwołujący ma wymagany okres co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Nadto słusznie Sąd I instancji uznał, że okresy korzystania przez odwołującego z zasiłków chorobowych w czasie zatrudnienia na stanowisku lekarza w Oddziale (...) (...) w (...) Szpitalu (...) w P. (tj. od 30 sierpnia 1993 r. do 21 lutego 1994 r., czyli 5 miesięcy i 21 dni, od 1 sierpnia 1994 r. do 6 sierpnia 1994 r., czyli 6 dni, od 9 czerwca 1997 r. do 7 lipca 1997 r., czyli 28 dni oraz od 6 września 1998 r. do 8 września 1998 r., czyli 3 dni) także podlegały zaliczeniu odwołującemu do pracy w szczególnych warunkach. Jak zauważył bowiem Sąd Okręgowy, przepis art. 32 ustawy emerytalnej na dzień 1 stycznia 1999 r. (a więc na dzień, na który zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy emerytalną dokonuje się oceny spełniania przez ubezpieczonego urodzonego po dniu 31 grudnia 1948 r. warunków do uzyskania prawa do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 ustawy emerytalnej) nie zawierał ust. 1a pkt 1, który został dodany dopiero z dniem 1 lipca 2004 r. (ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2004 r., Nr 121 poz.1264) i stanowi, że przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Z uwagi na powyższe brak jest podstaw do zastosowania tego przepisu do okresów pobierania zasiłku chorobowego w czasie zatrudnienia w szczególnych warunkach przypadających od dnia 14 listopada 1991 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. Powyższe stanowisko potwierdził również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 lipca 2011 r., wydanym w sprawie o sygn. I UK 12/11, w którym wskazał on, że wykazanie w dniu 1 stycznia 1999 r. określonego w art. 184 ustawy emerytalnej okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy emerytalnej obowiązujących po dniu 1 lipca 2004 r. (tj. po dniu wejścia w życie tego przepisu). W przepisie art. 184 ustawy emerytalnej ustawodawca utrwalił bowiem sytuację osób, które w dniu wejścia w życie ustawy wypełniły warunki stażu szczególnego i ogólnego i zadeklarował ich przyszłe prawo do emerytury w wieku wcześniejszym. Wobec tego przewidziana w ustawie ekspektatywa prawa do emerytury nie mogła wygasnąć na skutek nowej regulacji ustalania stażu zatrudnienia. Gwarancji przyszłego prawa do emerytury złożonej wobec osób, o których mowa w art. 184 ustawy, ustawodawca nie mógł już naruszyć przez ustalenie innego sposobu wyliczenia ich stażu ubezpieczenia. Pogląd ten wzmacnia ponadto treść art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, odsyłająca w zakresie warunków emerytalnych do przepisów dotychczasowych (obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1999 r.). W tym stanie rzeczy, stwierdzić należy, że przypadające od dnia 14 listopada 1991 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. okresy pobierania przez odwołującego zasiłku chorobowego w czasie zatrudnienia w szczególnych warunkach na stanowisku lekarza anestezjologa również należało uwzględnić w okresie zatrudnienia odwołującego w szczególnych warunkach na tym stanowisku. Biorąc powyższe pod uwagę, podniesiony w treści apelacji zarzut naruszenia art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy emerytalnej ust. 4 ustawy emerytalnej poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i zaliczenie odwołującemu do pracy w warunkach szczególnych okresów korzystania przez niego z zasiłków chorobowych w czasie zatrudnienia na stanowisku lekarza w Oddziale (...) wbrew treści tego przepisu należało uznać za chybiony.

Reasumując powyższe rozważania, Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, że na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca posiadał ponad 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach, a tym samym spełnił on przesłankę nabycia prawa do emerytury.

Nadto w dniu 1 stycznia 2013 r. spełnił on ostatnią przesłankę nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku - zauważyć należy bowiem, iż wskutek zmiany treści art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej przez ustawę z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r., poz. 637), od dnia 1 stycznia 2013 r. wymóg rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem został zniesiony, a zatem począwszy od dnia 1 stycznia 2013 r. przepis art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej obowiązuje już w nowym brzmieniu, niewymagającym dla uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku rozwiązania stosunku pracy przez ubezpieczonego będącego pracownikiem. Biorąc zaś pod uwagę, że z chwilą wniesienia odwołania od decyzji organu rentowego do sądu ubezpieczeń społecznych sprawa ta staje się zgodnie z art. 1 k.p.c. sprawą cywilną, w której postępowanie toczy się według przepisów kodeksu cywilnego, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (z wyjątkiem spraw o rentę z tytułu niezdolności do pracy – por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2004 r., sygn. II UK 395/03), znajduje zastosowanie m.in. przepis art. 316 § 1 k.p.c., zgodnie z którym sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Powyższe oznacza, że nie ma przeszkód, aby sąd ubezpieczeń społecznych przyznał prawo do emerytury z art. 184 ustawy w razie spełnienia warunków do jej przyznania w trakcie postępowania sądowego, po stwierdzeniu spełnienia pozostałych przesłanek tego prawa (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. II UK 235/11).

W świetle powyższego, zważywszy na dokonane przez Sąd Okręgowy prawidłowe ustalenia faktyczne (które w pełni podziela Sąd Apelacyjny), również w ocenie Sądu Apelacyjnego odwołujący spełnił wszystkie powyższe warunki do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku na podstawie powyższych przepisów. Wskazać należy bowiem, że odwołujący osiągnął wiek emerytalny wynoszący (...) lat w dniu(...) r. i nie jest członkiem OFE; a ponadto na dzień 1 stycznia 1999 r. osiągnął on: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wynoszący łącznie ponad 15 lat oraz posiada co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Biorąc zaś pod uwagę treść przepisów art. 100 ust. 1 i 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, zgodnie z którymi prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa i świadczenia te wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, jednakże nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, stwierdzić należy, że odwołujący wszystkie warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej spełnił dopiero z dniem 1 stycznia 2013 r. (a więc po dacie złożenia wniosku), z uwagi na co – jak słusznie wskazał Sąd I instancji – dopiero od tego dnia można mu było przyznać prawo do emerytury.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy słusznie uznał odwołanie za zasadne, z uwagi na co przyznał J. Ż. prawo do emerytury począwszy od dnia 1 stycznia 2013 r. (tj. od miesiąca, w którym wnioskodawca spełnił wszystkich warunki nabycia prawa do tego świadczenia ).

W świetle powyższych rozważań podniesiony w apelacji zarzut naruszania przepisów prawa materialnego - art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 4 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez przyznanie odwołującemu prawa do emerytury począwszy od 1 stycznia 2013 r., należało uznać za chybiony.

Kierując się powyższymi względami, apelację należało uznać za bezzasadną i na podstawie art. 385 k.p.c. oddalić, co uczynił Sąd Apelacyjny w wydanym wyroku.