Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka Akcyjna w G. pozwem złożony dnia 11.12.2014r. w elektronicznym postepowaniu upominawczym domagała się zasądzenia od pozwanej D. G. kwoty 1.377,00zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13.01.2012r. oraz zwrotu kosztów procesu, tytułem drugiej części opłaty za wykonanie instalacji przyłączeniowej i przyłączenie do sieci na wykonanej podstawie umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej, której do należności pozwana nie uregulowała pomimo dokonania odbioru technicznego i wystawienia faktury vat.

Dnia 22.12.2014r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty, od którego pozwana wniosła sprzeciw, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia i domagając się oddalenia powództwa oraz zasadzenia kosztów procesu. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana twierdziła, że dokonała zapłaty za przyłączenie do sieci, wskazała że na opłatę za przyłączenie do sieci składała się zaliczka w wysokości 1.118,96 zł, płatna w terminie 21 dni od zawarcia umowy tj. do 15.04.2011r., oraz pozostała część opłaty. Zdaniem pozwanej wystawiona przez powódkę faktura dotyczy właśnie kwoty opłaconej wcześniej przez pozwaną zaliczki, a nawet gdyby dotyczyła innej należności, to również została ona przez pozwaną uregulowana. Ponadto, zdaniem pozwanej roszczenie powódki uległo przedawnieniu z upływem terminu przewidzianego w art.554 k.c. lub 751 k.c., tj. z upływem 2 lat.

Po przekazaniu sprawy do Sądu Rejonowego w Elblągu i uzupełnieniu pozwu powódka podniosła, że zapłata opłaty za przyłączenie do sieci miała nastąpić w dwóch ratach. Pierwszą stanowiła zaliczka w wysokości 1.118,96 zł, którą należało do 15.04.2011r., a następnie w terminie 14 dni od dostarczenia faktury należało uiścić pozostałą opłatę w wysokości wynikającej z rozliczenia końcowego, której ostateczna wysokość miała być ustalona w oparciu o Taryfy Operatora obowiązujące na dzień odbioru technicznego, który odbył się 21 grudnia 2011r. Powódka po wykonaniu zobowiązania i dokonaniu odbioru w terminie 7 dni od odbioru wystawiła fakturę nr (...), dlatego zdaniem powódki jej roszczenie nie uległo przedawnieniu z upływem dwuletniego terminu przedawnienia, gdyż nie mają zastosowania ani przepisy umowy sprzedaży, ani przepisy umowy zlecenia, a termin przedawnienia wynosi 3 lata.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył , co następuje:

Okolicznością niesporną było to, że w dniu 25 marca 2011r. zawarta została pomiędzy (...) Spółką Akcyjna w G. (jako Operator) a pozwaną i jej mężem A. G. (jako Podmiot Przyłączany) umowa o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej nr (...). Przedmiotem tej umowy było dokonanie przyłączenia do sieci instalacji znajdującej się w gospodarstwie rolnym – budynku chlewni, zlokalizowanej w miejscowości B. 115, na dz. nr 292/4, gm. G..

W ramach zawartej umowy powódka zobowiązała się do budowy przyłącza i rozbudowy sieci w sposób uwzględniający warunki przyłączenia nr (...) z dnia 08.02.2011r. , w terminie 3 miesięcy od dnia wpłaty zaliczki.

Pozwana wraz z mężem zaś zobowiązali się do wykonania instalacji przyłączanej w terminie i w sposób umożliwiający przyłączenie tej instalacji do sieci oraz do zapłaty za przyłączenie. W ramach obowiązków wynikających z umowy Podmiot Przyłączany zobowiązany był m.in. do udostępnienia Operatorowi we wskazanych terminach nieruchomości w takim zakresie, w jakim jest to konieczne do budowy przyłącza i rozbudowy sieci oraz do udostępnienia pomieszczenia lub miejsca na zainstalowanie układu pomiarowo-rozliczeniowego.

Zapłata wynagrodzenia budowę przyłącza i rozbudowę sieci miała być dokonana w dwóch ratach. Pierwszą ratę miała stanowić zaliczka w wysokości 1.118,96zł, która należało uiścić w terminie 21 dni od dnia zawarcia umowy i która została uiszczona w terminie. Kolejna część należności za budowę przyłącza i rozbudowę sieci miała być uregulowana na rzecz powódki po dokonaniu odbioru i wystawieniu faktury vat, płatna w terminie 14 dni od daty jej doręczenia. Faktura miała być wystawiona w terminie 7 dni od daty odbioru.

/ niesporne, nadto umowa k. 49-50, warunki przyłączenia do sieci k.58-60/

Powódka wykonała prace związane z budową przyłącza i rozbudową sieci, dokonała przyłączenia instalacji wewnętrznej Podmiotu przyłączanego do sieci. W dniu 21.12. 2011r. dokonany został odbiór techniczny robót i przekazanie do eksploatacji.

/niesporne, nadto protokół odbioru nr (...)(...) k.51/

W dniu 22.12.2012r. za wykonane prace powódka wystawiła na pozwaną fakturę VAT nr (...) na kwotę 2.752,64 zł brutto. Po uwzględnieniu zaliczki w wysokości 1.376,32 zł , do zapłaty pozostała kwota 1.376,32 zł. W treści faktury określono termin płatności na 12.01.2012r.

/niesporne, nadto faktura k. 52/

Stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony na podstawie twierdzeń stron oraz załączonych do pozwu i pisma przygotowawczego powoda z dnia 27.05.2015r. dokumentów. Wiarygodności tych dokumentów żadna ze stron nie kwestionowała.

Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To strony a nie sąd są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik (art. 6 k.c.). Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, a jak stanowi art. 232 k.p.c., to strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Przepis art. 227 k.p.c. przewiduje, że przedmiotem dowodu są fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Istotność określonego faktu wynika z przedmiotu postępowania i wiąże się z twierdzeniami faktycznymi stron, przede wszystkim zaś z podstawą faktyczną powództwa. Z kolei zgodnie z art. 229 k.p.c. nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości, a gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane (art. 230 k.p.c.). W oparciu w ww. przepisu uznano za niesporne i nie wymagające dowodu fakty zawarcia przez powódkę i małżonków G. umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej nr (...) instalacji znajdującej się w ich gospodarstwie rolnym, a konkretnie w budynku chlewni, zlokalizowanej w miejscowości B. 115, na dz. nr 292/4, gm. G.. Niesporne było uiszczenie zaliczki, dokonanie przyłączenia, dokonanie odbioru prac oraz wystawienie faktury vat.

Pomimo oznaczenia w pozwie pozwanej jako osoby prowadzącej sprzedaż detaliczną, roszczenie powódki nie jest związane z tą właśnie działalnością gospodarczą, lecz z działalnością wytwórczą w zakresie produkcji zwierzęce. Zaś sprawa skierowana przeciwko rolnikowi o roszczenie przysługujące innemu przedsiębiorcy wynikające z umowy o przyłączenie do sieci gospodarstwa rolnego jako pozostające w zakresie prowadzonej przez rolnika działalności gospodarczej jest sprawą gospodarczą.

Dokonanie oceny podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia wymagało rozważenia charakteru umowy jaka łączyła strony. Przedmiotem umowy nie była sprzedaż energii elektrycznej, zatem wbrew twierdzeniu pozwanej do roszczenia powódki nie ma zastosowania termin przedawnienia przewidziany w art.554 k.c.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne (Dz.U.2012.1059 j.t. ze zm.) nakłada na przedsiębiorstwa sieciowe obowiązek zawierania umów o przyłączenie do sieci. Nałożenie na przedsiębiorstwa sieciowe tego obowiązku nie powoduje, że obowiązek ten ma charakter wyłącznie publicznoprawny. Obowiązek zawarcia umowy przyłączeniowej ma złożony, publicznoprawny i prywatnoprawny charakter (tak: wyr. SN z 08.05.2014r., III SK 46/13, LEX nr 1482418). Okoliczność, że obowiązek zawarcia umowy przyłączeniowej przewidziany został w ustawie oraz w interesie publicznym nie oznacza, że nie ma on charakteru cywilnoprawnego. Publicznoprawny obowiązek zawarcia umowy przyłączeniowej realizowany jest z reguły na drodze cywilnoprawnej przez zawarcie stosownej umowy między przedsiębiorstwem sieciowym a podmiotem ubiegającym się o przyłączenie do sieci.

Zawarta w dniu 25 marca 2011r. umowa dotyczyła przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. W wyniku działań powódki powinien być osiągnięty zatem konkretny zamierzony przez strony efekt, jakim była budowa przyłącza i rozbudowa istniejącej sieci elektroenergetycznej, tak aby możliwe było przyłączenie do tej sieci sieci wewnętrznej gospodarstwa rolnego pozwanej i jej męża. Z kolei, umową którą zamawiający zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła jest umowa o dzieło uregulowana w art. 627 in. k.c. Dziełem jest samoistny, materialny lub niematerialny, lecz ucieleśniony, obiektywnie osiągalny i pewny rezultat pracy i umiejętności przyjmującego zamówienie. Zamierzeniem stron umowy było osiągnięcie końcowego rezultatu w postaci przyłączenia wewnętrznej sieci gospodarstwa rolnego do sieci powódki. Osiągniecie tego zamierzonego rezultatu mogło być poddane ocenie na istnienie wad fizycznych, stąd w odniesieniu do tej umowy zastosowanie mają przepisy regulujące umowę o dzieło, a nie umowę o świadczenie usług. Świadczy o tym chociażby to, że strony umówiły się, że rozliczenie za wykonane pracy dokonane zostanie po ich odbiorze. Taki sposób skwitowania przewiduję art. 642 k.c., zgodnie z którym w braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła. Odbiór jest czynnością zamawiającego wyrażającej wolę przyjęcia i uznania za wykonanego świadczenia, które przyjmujący zamówienie wydaje zgodnie ze swym zobowiązaniem. Podczas czynności odbiorowych zamawiający potwierdza wykonanie dzieła zgodnie z zamówieniem, a w przypadku występowania wad wskazuje jakie to są wady.

Z kolei umowa o świadczenie usług jest umową starannego działania, a nie umową rezultatu. Zgodnie z art. 750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Przepis art. 750 k.c. ma zastosowanie do umów o świadczenie usług, polegających na dokonywaniu czynności faktycznych. Zakres zastosowania art. 750 k.c. jest bardzo szeroki i obejmuje wykonywanie lub wykonanie czynności dla innej osoby i w jej interesie. Świadczeniem usług może być zarówno wykonywanie czynności faktycznych, jak i prawnych. Spod dyspozycji art. 750 k.c. wyłączone są umowy o świadczenie usług polegających na dokonywaniu czynności prawnych, do tych umów mają zastosowanie przepisy o umowie zlecenia bądź innej umowie nazwanej. Umowy o świadczenie usług muszą łącznie spełniają dwie przesłanki: są umowami o świadczenie usług i jednocześnie nie są uregulowane innymi przepisami. Oznacza to, że przepis ten nie dotyczy umów o świadczenie usług, które podpadają pod przepisy dotyczące którejkolwiek innej umowy nazwanej, uregulowanej w kodeksie cywilnym bądź w innych aktach prawnych (patrz: wyrok SN z dnia 23 listopada 2004 r., I CK 270/04, LEX nr 339711; wyrok SN z dnia 12 stycznia 2007 r., IV CSK 267/06, LEX nr 277297).

Umowę o dzieło od umowy o świadczenie usług odróżnia możliwość dokonania oceny jakości rezultatu osiągniętego w wyniku działań podjętych przez przyjmującego zamówienie. Jednym z kryteriów pozwalających na odróżnienie umowy o dzieło od umowy o świadczenie usług jest możliwość poddania umówionego rezultatu (dzieła) sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych (podobnie SN w wyroku z dnia 3 listopada 2000 r., IV CKN 152/00, OSNC 2001, nr 4, poz. 63; wyrok SA w Poznaniu z dnia 30 września 2010 r., I ACa 572/10, LEX nr 756665). Ocena umówionego rezultatu pod kątem istnienia wad fizycznych nie jest możliwa w odniesieniu do przedmiotu umowy o świadczenie usług. W doktrynie przyjmuje się, że w wypadku umowy o dzieło istotne jest zawsze osiągnięcie umówionego rezultatu. Przyjmujący zamówienie odpowiada zatem za nieosiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności. Istotą tak rozumianej przez ustawodawcę umowy o dzieło jest powstanie elementu niezależnego od samego twórcy, który może być samodzielnym przedmiotem obrotu. Umowę o świadczenie usług odróżnia od umowy o dzieło to, że jej przedmiotem jest dokonanie określonej czynności faktycznej (usługi), a nie jej wynik. Tymczasem treść umowy stron i jej przedmiot wskazuje, że powódka zobowiązała się do osiągnięcia konkretnego rezultatu, a nie jedynie do dokonania czynności faktycznej. Obowiązkiem powódki nie było jedynie przyłączenie sieci gospodarstwa rolnego do sieci elektroenergetycznej powódki, lecz budowa przyłącza i rozbudowa istniejącej sieci.

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu (art. 117 § 1 k.c.). Zgodnie z art. 118. k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Reguła ogólna zamieszczona w treściach normatywnych art. 118 k.c. ma znaczenie tylko wówczas, gdy przepis szczególny nie stanowi inaczej. Termin przedawnienia roszczenia wynikającego z umowy o dzieło został ustalony odmiennie przez ustawodawcę i wynosi dwa lata od dnia oddania dzieła (art.646 k.c.).

Niezależnie od długości terminu przedawnienia istotne znaczenie dla stwierdzenia przedawnienia roszczenia jest prawidłowe określenie początku, od którego termin przedawnienia zaczął biec. Zgodnie z treścią art.120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Roszczenie wynikające z zobowiązania terminowego staje się wymagalne w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione zgodnie z postanowieniami umowy.

Strony umówiły się, że rozliczenie za wykonane pracy dokonane zostanie po ich odbiorze. Powódka obowiązana była w terminie 7 dni od dnia odbioru wystawić fakturę, płatną w terminie 14 dni od jej doręczenia. Odbiór odbył się 21.12.2012r. , zatem powódka dochowała przewidzianego w umowie terminu wystawiając fakturę dnia 22. 12.2012r., na fakturze określono termin zapłaty na 12.01.2012r. Zatem należność powinna być uregulowana w terminie do tego dnia. Od tego dnia należy liczyć dwuletni termin przedawnienia roszczenia, zatem w dacie wniesienia pozwu, co miało miejsce 11.12.2014r. roszczenie powódki uległo już przedawnieniu. Pozwana więc może skutecznie uchylić się od obowiązku zapłaty należności wynikającej z faktury na podstawie art.117§2 k.c., zgodnie z którym po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Inaczej rzecz przedstawia jeśli chodzi o odsetki za opóźnienie przysługujące wierzycielowi za sam fakt opóźnienia w spełnieniu świadczenia o charakterze pieniężnym (art. 481§1 k.c.). Roszczenie to ma charakter roszczenia okresowego. Termin przedawnienia takiego roszczenia wynosi trzy lata (art.118 k.c.). Roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie uzyskuje z chwilą powstania byt niezależny od długu głównego i ulega przedawnieniu według własnych reguł, osobno za każdy dzień opóźnienia i w związku z tym może być dochodzone również po upływie przedawnienia roszczenia głównego, przy czym tylko za okres do chwili przedawnienia roszczenia głównego. Roszczenie powódki z tytułu należności głównej uległo przedawnianiu z dniem 13.01.2014r., jest to data graniczna do której powódka może domagać się odsetek za opóźnienie. Skoro powódka wystąpiła na drogę sądową w dniu 11.12.2014r. może domagać się odsetek za okres trzy lata wstecz od dnia wymagalności roszczenia, tj. od dnia 13.01.2012r. do chwili przedawnienia należności głównej tj. 13.01.2014r.

Mając powyższe na uwadze na mocy art. 646 k.c., art. 117§2 k.c., art.118 k.c. i art. 481 § 1 i 2 k.c. należało orzec, jak w sentencji wyroku. Rozstrzygnięcie o kosztach znajduje oparcie w art. 108 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. i art. 100 k.p.c. , z uwzględnieniem stawek wynagrodzenia przewidzianych § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłaty za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu /Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349/. Na potrzeby rozliczenia kosztów wyliczono wysokość odsetek. Wprawdzie zasadą jest, że do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek (art.20 k.p.c.), z kolei wysokość stawek minimalnych na podstawie których ustala się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego odnosi się do wartości przedmiotu sporu, jednak w niniejszej sprawie, bez wyliczenia wysokości odsetek objętych żądaniem powódki nie byłoby możliwie stosunkowe rozliczenie kosztów z zachowaniem zasady wynikającej z art.100 k.p.c. Odsetki na dzień orzekania wyniosły łącznie 607,01zł, zaś odsetki za okres od 13.01.2012r. do 13.01.2014r. wynoszą 358,33zł. Sumując na potrzeby rozliczenia kosztów procesu wysokość odsetek z należnością główną (1.984,01zł) powódka wygrała proces w 18%. Na poniesione przez powódkę koszty w wysokości 210 zł składa się opłata od pozwu w wysokości 30zł, wynagrodzenie radcy prawnego w wysokości 180,00 zł. Powódce zatem przysługuje zwrot kwoty 37,80 zł. Z kolei pozwana wygrała proces w 82%, jej koszty stanowiło wynagrodzenie pełnomocnika (180zł), przysługuje jej zatem kwota 147,60 zł. W wyniku wzajemnego rozliczenia kosztów pozwanej przysługuje zwrot kwoty 109,80 zł tytułem kosztów procesu.