Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Klara Łukaszewska

Protokolant Anna Potaczek

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2015 r.

sprawy M. P. ur. (...) w K.

s. Z., A. z domu W.

oskarżonego z art. 62 § 3 kks

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze

z dnia 21 maja 2015 r. sygn. akt II K 1212/14

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonego M. P.,

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. G. kwotę 516, 60 zł w tym 96, 60 zł podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym,

III.  stwierdza, że koszty sądowe za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa.

Sy gn. akt VI Ka 406/15

UZASADNIENIE

M. P. zostął oskarżony o to, że:

w okresie od 22 czerwca 2012 roku do 22 października 2013 roku - z naruszeniem przepisów art. 86 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz.U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.), przepisów art. 112 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535 z późno zm.) oraz przepisów § 20 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 roku w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 68, poz. 360 z późno zm.) - nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku przechowywania faktur VAT, rachunków oraz innych dowodów zakupu towarów za okres od kwietnia 2009 roku do grudnia 2010 roku wystawionych lub otrzymanych w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą pn.: - (...) zs. w K., ·co polegało na niepodjęciu stosownych działań zmierzających do odtworzenia utraconej dokumentacji księgowej,

tj . o popełnienie przestępstwa skarbowego określonego w art. 62 § 3 kks .

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 21 maja 2015r. sprawie II K 1212/14:

I.  uniewinnił oskarżonego M. P. od popełnienia zarzuconego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku;

II.  na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. ustalił iż koszty procesu ponosi Skarb Państwa i zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. G. koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w kwocie 1107 złotych ( w tym 23 % VAT ).

Od wyroku tego wniósł apelację prokurator. Zarzucił wyrokowi obrazę przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisu art. 62§3 kks i uznanie przez Sąd Rejonowy , iż ustalone w toku postępowania zachowanie oskarżonego nie wyczerpało znamion zarzucanego mu przestępstwa skarbowego.

Podnosząc powyższy zarzut prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżyciela publicznego okazała się niezasadna, a tym samym podniesiony w niej zarzut nie mógł zostać uwzględniony.

Przypomnieć należy, że przy rozpoznawaniu apelacji na niekorzyść oskarżonego z treści art. 434 § 1 k.p.k. i jednolitego w tym zakresie orzecznictwa Sądu Najwyższego wynikają istotne ograniczenia. Artykuł 434 § 1 (zdanie 2) k.p.k., jako zakreślający granice orzekania na niekorzyść oskarżonego w postępowaniu odwoławczym, ma charakter gwarancyjny i jako taki nie podlega interpretacji rozszerzającej. Przy formułowaniu środka odwoławczego decydujące znaczenie ma wskazanie na konkretne uchybienie, ale zarzut stanowi jego słowne nazwanie. Podniesionym uchybieniem jest to, na co wskazuje słowne ujęcie zarzutu, nie w uzasadnieniu zatem lecz w werbalizacji zarzutu apelacji należy poszukiwać granic zaskarżenia na niekorzyść, których nie wolno przekroczyć. Odmienne podejście do tego zagadnienia relatywizowałoby zakaz procesowy, wręcz zaprzeczałoby jego istocie (tak Sąd Najwyższy postanowienie z dnia 10 września 2008 r., V KK 101/08 Lex nr 4579331). Stosownie do art. 434 § 1 zdanie drugie k.p.k. Sądowi rozpoznającemu środek odwoławczy, wolno orzec na niekorzyść oskarżonego tylko w razie stwierdzenia uchybień podniesionych w środku odwoławczym, co oznacza, że sąd odwoławczy związany jest nie tylko granicami zaskarżenia, ale ponadto może orzec na niekorzyść tylko wówczas, gdy stwierdza uchybienie, które podniesione zostało w środku odwoławczym (lub także, które podlega uwzględnieniu z urzędu).

Odnosząc powyższe rozważania do realiów niniejszej sprawy trzeba mieć zatem na uwadze, że skarżący wnosząc apelację na niekorzyść oskarżonego postawił wyłącznie zarzut obrazy przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisu art. 62 § 3 k.k.s. i uznanie przez Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze, że ustalone w toku postępowanie zachowanie M. P. nie wyczerpywało znamion zarzucanego mu przestępstwa.

Z punktu widzenia kontroli odwoławczej istotne jest rozróżnianie pierwotnych źródeł uchybienia i ich następstw. Podzielić zatem należy tezę, że: "obraza prawa materialnego ma miejsce wtedy, gdy stan faktyczny został w orzeczeniu prawidłowo ustalony, a nie zastosowano

do niego właściwego przepisu" (zob. w. SN z 21 czerwca 1978 r., I KR 124/78, OSNPG 3/1979, poz. 51), zatem: "nie ma obrazy prawa materialnego, jeżeli wada orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za jego podstawę" (zob. w. SN z 2 sierpnia 1978 r., I KR 155/78, OSNKW 12/1979, poz. 233). W takich wypadkach podstawą odwoławczą: "może być tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku (...), a nie obrazy prawa materialnego" (zob. w. SN z 23 lipca 1974 r., V KR 212/74, OSNKW 12/1974, poz. 233). Skarżący natomiast nie kwestionuje ustaleń Sądu I instancji w niniejszej sprawie, a przeprowadzając szeroką analizę ciążących na oskarżonym obowiązków nałożonych przez prawo podatkowe, a z których wynika konieczność przechowywania określonych prawem dokumentów, jak i obowiązek ich odtworzenia w razie utraty wywodzi, że brak uzyskania przez oskarżonego duplikatów utraconych dokumentów jest równoznaczny z ich nieprzechowywaniem, a co za tym idzie wypełnieniem znamion przestępstwa skarbowego z art. 62 § 3 k.k.s. Tak zresztą też został postawiony oskarżonemu zarzut, w którym wskazano że nieprzechowywanie przez niego określonych dokumentów polegało na „niepodjęciu stosownych działań zmierzających do odtworzenia utraconych dokumentów”.

Sąd Odwoławczy o ile w pełni podziela dokonaną przez skarżącego wykładnię prawa podatkowego, a co za tym idzie ciążących na oskarżonym M. P. jako podatniku obowiązków, stwierdza, że przy tak poczynionych przez Sąd I instancji, a niekwestionowanych przez skarżącego ustaleniach faktycznych nie doszło do obrazy prawa materialnego. Przepis art. 62 § 3 k.k.s. penalizuje bowiem nieprzechowywanie wbrew ciążącym na podatniku obowiązkom określonych dokumentów, a nie ich nieodtworzenie nawet celowe, w przypadku ich niezawinionej utraty, jak miało to mieć miejsce w niniejszej sprawie stosownie do ustaleń Sądu Rejonowego. Przez nieprzechowywanie należy rozumieć zarówno całkowite nieprzechowywanie (np. natychmiastowe zniszczenie), jak również nieprzechowywanie ich przez ustawowo wymagany okres. Zachowanie polegające na nieprzechowywaniu faktur lub rachunków musi być zawinione, aby mogło stanowić przestępstwo. Dlatego też w przypadku, gdy dokumenty te nie mogły być przechowywane z powodu ich zniszczenia w wyniku działania siły wyższej (powodzi, pożaru) lub niezawinionej utraty, to wówczas podatnik nie popełnia przestępstwa, bowiem nie można mu przypisać winy w tym zakresie. Oczywistym jest przy tym i nie wymaga szerszego uzasadnienia, że nieprzechowywanie dokumentów wbrew obowiązkowi, nie może być utożsamiane z ich następczym brakiem wskutek nieodtworzenia przez podatnika po utracie w wyżej wskazanych okolicznościach. Natomiast nieodtworzenie i to celowe przez M. P. dokumentów wbrew takiemu żądaniu przez organ podatkowy w związku z prowadzoną kontrolą podatkową mogło być rozważane pod kątem wypełnienia przez oskarżonego znamion czynu zabronionego z art. 83 k.k.s. Jednakże zarzut taki oskarżonemu nie został postawiony, co zwalnia Sąd Odwoławczy od rozważań w tym zakresie.

Stosownie do art. 434 § 1 k.p.k. wobec braku podniesienia przez skarżącego uchybień zmierzających do kwestionowania poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń, co do utraty przez oskarżonego M. P. dokumentacji w wyniku kradzieży Sąd Odwoławczy był również zwolniony od rozważań w tym zakresie. Nie sposób bowiem za takowe uznać poczynione jak sam skarżący zaznacza jedynie „na marginesie rozważań”, w końcowej części uzasadnienia uwagi co do wiarygodności złożonych przez oskarżonego wyjaśnień, skoro sam skarżący nie stawia w tym zakresie jakichkolwiek zarzutów zaskarżonemu orzeczeniu.

Skoro zaskarżony wyrok nie był dotknięty uchybieniami, o których mowa w art. 439 § 1 k.p.k., jak również nie był rażąco niesprawiedliwy, to podlegał stosownie do art. 437 § 1 k.p.k. utrzymaniu w mocy.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. G. koszty nieopłaconej obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym, a na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. kosztami postępowania odwoławczego obciążył Skarb Państwa.