Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2015r.

Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Anita Niemyjska – Wakieć

Ławnicy: Krystyna Sałek, Krystyna Kamińska

Protokolant: protokolant sądowy Monika Kłosek

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2014r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa Z. M.

przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...)w G.

o odszkodowanie

I.  zasądza od pozwanej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. na rzecz powoda Z. M.kwotę 8838 zł (osiem tysięcy osiemset trzydzieści osiem złotych) brutto tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem, odpowiadające wynagrodzeniu powoda za trzy miesiące;

II.  zasądza od pozwanej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. na rzecz powoda Z. M. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

III.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2946,70 zł (dwa tysiące dziewięćset czterdzieści sześć złotych siedemdziesiąt groszy).

IV.  nakazuje ściągnąć od pozwanej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego (...) w G. kwotę 442 zł (słownie: czterysta czterdzieści dwa złote) tytułem opłaty od pozwu, od której uiszczenia powód był zwolniony z mocy ustawy,

Sygn. akt VI P 954/14

UZASADNIENIE

Powód Z. M. pozwem z dnia 6 listopada 2014r. wniósł odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę z dnia 30 października 2014r. żądając odszkodowania w wysokości 8838 zł.

W uzasadnieniu wskazał, iż wypowiedzenie nie wskazywało kryteriów doboru do zwolnienia.

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód Z. M. został zatrudniony w pozwanej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w G. na stanowisku robotnika gospodarczego na pełen etat, od 1 października 1991r. na czas nieokreślony.

Od 1 marca 1994r. powodowi powierzono funkcje administratora, zaś od 5 stycznia 2006r. inspektora.

Powód pracował w ramach Administracji Osiedla II.

Do zakresu jego obowiązków należało przede wszystkim przyjmowanie informacji o usterkach i awariach. Powód pracował w Dziale (...) i (...).

dowód: umowa o pracę k. 4 B akt osobowych powoda, powierzenie stanowiska k. 14 B , k. 36 B akt osobowych powoda, zakresy obowiązków k. 42 B akt osobowych powoda, zeznania powoda

Z dniem 10 września 2009r., w związku ze zmianą struktury organizacyjnej pozwanej spółdzielni, zatwierdzonej uchwałą RN Spółdzielni z 17 marca 2009r., której następstwem była likwidacja komórki organizacyjnej Dział (...) i (...), oraz stanowiska inspektora ds. napraw i usterek, które zajmował powód, na mocy porozumienia stron powierzono powodowi stanowisko inspektora ds. administracyjnych - magazyniera.

Struktura organizacyjna Spółdzielni przewidywała w Pionie Zastępcy Prezesa (...) komórki organizacyjne o nazwie Administracja Osiedla (I i II). Schemat organizacyjny przewidywał zarówno w Administracji Osiedla I jak i II dwa stanowiska ds. administracyjnych – magazyniera.

W Administracji Osiedla II te stanowiska zajmowali powód i I. B., a następnie na jej miejscu K. C. (z tym że to drugie stanowisko w administracji nazywało się inspektor ds. administracyjnych – zastępca magazyniera).

dowód: porozumienie k. 54 B akt osobowych powoda, regulamin organizacyjny k. 46-61

Do zakresu obowiązków powoda należało przyjmowanie i rejestrowanie zgłoszeń mieszkańców oraz udzielanie odpowiedzi, wpisywanie do rejestru zgłoszeń i powiadamianie właściwych komórek organizacyjnych o stwierdzanych awariach uszkodzeniach, dewastacjach, sprawdzanie danych do systemów informatycznych, prowadzenie magazynu: przyjmowanie dostaw, wydawanie materiałów, prowadzenie całości dokumentacji; współodpowiedzialność materialna, ścisłe zastępowanie się z inspektorem ds. administracyjnych – zastępcą magazyniera.

Zakres obowiązków powód podpisał 11 września 2009r. .

Po zmianie organizacyjnej i zmianie stanowiska powód zastępował się z I. B., zajmująca stanowisko inspektora ds. administracyjnych – zastępcy magazyniera.

Po likwidacji stanowiska Inspektora Nadzoru i w Administracji Osiedla nr 2, jego obowiązki zostały częściowo przekazane brygadziście, a częściowo – w zakresie postępowania co do likwidacji szkód – powodowi i I. B., z tym, że prowadzenie korespondencji z firmami ubezpieczeniowymi przekazano I. B. (powód miał się tym zajmować tylko w razie jej nieobecności), zaś pozostałe czynności z tego zakresu – udział w wizjach lokalnych, ustalanie okoliczności przyczyn szkody, dokonanie odpowiednich zapisów w protokole oględzin, prowadzenie postępowania wyjaśniającego, sprawdzanie roszczeń regresowych – powierzono i powodowi, i I. B..

Zmiany te miały funkcjonować przez pół roku w 2013r., ale utrwaliły się na stałe. Także na stałe przeszły do obowiązków powoda sprawy odczytów z liczników, mimo iż określono je w zakresie obowiązków, który miał obowiązywać tylko do 30 czerwca 2013r.. Wynagrodzenie, które na czas od 1 lutego 2013r. do 30 czerwca 2013r. uległo podwyższeniu, od 1 lipca 2013r. obniżono, choć obowiązki nie uległy zmianie.

dowód: zakres obowiązków k. 55 cz. B akt osobowych powoda, umowa o odpowiedzialności materialnej k. 57 cz. B akt osobowych powoda, notatka k. 66 cz. B akt osobowych powoda, wniosek k. 67 cz. B akt osobowych powoda, porozumienie k. 68 cz. B akt osobowych powoda zakres obowiązków k. 69 cz. B akt osobowych powoda,

Zasadniczo powód i K. C. wykonywali prawie te same obowiązki, w szczególności przyjmowali zgłoszenia o awariach i uszkodzeniach, wpisywali je do systemu i do dziennika podawczego. Te czynności zajmowały najwięcej czasu – zgłoszeń było dużo, administracja miała 2 telefony komórkowe i 2 stacjonarne, czasami wszystkie dzwoniły naraz, nadto przychodzili mieszkańcy zgłaszać usterki osobiście.

Między sobą powód z K. C. ustalili, iż ona będzie wpisywać w zeszyt zgłoszenia, bo ma lepsze pismo, zaś powód będzie się zajmował w większym stopniu magazynem. K. C. zajmowała się też korespondencją z ubezpieczycielami, bowiem miała w tym doświadczenie – poprzednio była agentem ubezpieczeniowym. Jeśli chodzi o zgłoszenie usterek, to ten, kto przyjął zgłoszenie wpisywał w system i podejmował dalsze czynności, np. powiadomienie właściwych komórek.

Powód zajmował się w szczególności wszelką dokumentacją związaną ze sprawami magazynowymi, natomiast K. C. wydawała towary z magazynu, czy uzupełniała magazyn, ale zapotrzebowania czy wz-ki przekazywała powodowi do wpisania do systemu.

Powód z systemu informatycznego obowiązującego pozwanej szkolił pracownice Administracji nr I.

Powód i K. C. zastępowali się wzajemnie, nie było czynności, której jedno za drugie nie mogłoby wykonać. Zakresy obowiązków mieli w przeważającym zakresie podobne, podzielili się między sobą tylko niektórymi zadaniami w aspekcie predyspozycji do nich.

Wbrew treści pisemnych obowiązków ani powód, ani K. C. nie zajmowali się kwestią kart pracy pracowników, ani żadnymi sprawami kadrowymi. Nie zajmowali się tez przeglądami gwarancyjnymi. Na zasadzie podziału obowiązków między sobą, K. C. zajmowała się zapotrzebowaniem na materiały bhp. Razem wykonywali też czynności związane z wystawianiem faktur za prace wykonane poza sezonem grzewczym.

dowód: zeznanie powoda k. 65-67, zeznanie K. C. k. 76-79, nagranie czas 00;05;37-00;42;39, częściowo zeznania A. C. k. 79, nagranie czas 00;42;39-01;36;48, zeznanie powoda k. 83-84, nagranie czas 01;38;36-01;52;34, częściowo zeznanie A. N., k. 85, nagranie czas 01;52;36 – 02;07;58

W pierwszej połowie 2014r. kierownik Administracji Osiedla nr II wraz z zastępcą prezesa ds. technicznych oraz kierownikiem AO I zastanawiali się nad przyjęciem rozwiązań optymalizujących koszty funkcjonowania spółdzielni.

Uporządkowano zakresy obowiązków administratorów domów i konserwatorów, co pozwoliło na bardziej efektywny rozkład obowiązków, a tym samym co pozwoliło wykonywać zadania mniejszą liczbą ludzi, tak, ze w razie naturalnych odejść (emerytura, koniec umowy terminowej) nie trzeba było zatrudniać nowych.

Kierownicy AO mieli tez zastanowić się nad redukcją zatrudnienia.

W przypadku Administracji Osiedla II, zastępca prezesa zarządu wyraźnie wskazał kierownikowi, że z dwóch stanowisk ds. administracyjnych ma zredukować jedno, a które konkretnie, to kierownik mógł wybrać sam. Kierownik uznał, iż na stanowisku powinna pozostać K. C., uznając, iż daje lepszą gwarancję wykonywania obowiązków, natomiast uważał – i tak proponował – że powód powinien zostać przeniesiony na inne stanowisko, np. administratora. By przeciwny definitywnemu rozwiązaniu umowy powoda.

Dowód: częściowo zeznania A. C. k. 79, nagranie czas 00;42;39-01;36;48

W dniu 30 października 2014r. pozwana złożyła powodowi oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem trzymiesięcznym.

Jako przyczynę rozwiązania umowy o pracę pozwany wskazał likwidację stanowiska pracy inspektora ds. administracyjnych – magazyniera, co jak wskazano, wynika z konieczności podjęcia działań mających na celu zmniejszenie kosztów działalności spółdzielni, zlecone przez Radę Nadzorczą Zarządowi. Wskazano też, iż zarząd został zobligowany przez Radę do likwidacji tych stanowisk, które są powielane w strukturze spółdzielni. Po przeanalizowaniu sytuacji, zarząd zidentyfikował takie stanowiska, do których należy m.in. stanowisko inspektora ds. administracyjnych- magazyniera.

dowód: rozwiązanie umowy o pracę – k. 8

Po rozwiązaniu stosunku pracy powoda, magazynem w Administracji Osiedla II zajmowała się K. C., pracująca do lipca 2015r.. Mimo likwidacji stanowiska powoda i przekazania K. C. części jego obowiązków w zakresie magazynu, nazwa stanowiska K. C. pozostała taka sama - zastępca magazyniera (mimo że nie było magazyniera, którego miałaby zastępować).

dowód: zeznanie K. C. k. 76-79, nagranie czas 00;05;37-00;42;39

Wynagrodzenie powoda obliczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosiło 2,946,70 zł.

dowód: zaświadczenie – k. 25

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w sprawie dokumenty, w szczególności zgromadzone w aktach osobowych na okoliczność przebiegu zatrudnienia powoda, jak również w oparciu o regulamin i schemat organizacyjny, na okoliczność struktury spółdzielni.

Sąd dokonując ustaleń faktycznych w sprawie oparł się na zeznaniach świadka K. C., uznając je za wiarygodne, albowiem są logiczne, spójne i konsekwentne, nadto w pełni korelują ze zgromadzoną dokumentacją, tj. zakresami obowiązków powoda i świadka C., schematem organizacyjnym. Częściowo znajdują potwierdzenie także w zeznaniach A. C., oraz praktycznie w całości w zeznaniach powoda..

Sąd oparł się również na zeznaniach świadka A. C., aczkolwiek tylko w części, w szczególności w zakresie podejmowania decyzji o redukcji zatrudnienia w dziale, dokonania wyboru miedzy dwoma pracownikami w tym zakresie zeznana te nie budzą wątpliwości pod względem wiarygodności, znajdują w tym aspekcie potwierdzenie w zeznaniach A. N. (k. 85 góra), a także wnioskach płynących z analizy treści wypowiedzenia.

Natomiast sad nie dał wiary świadkowi w zakresie stwierdzenia, jakoby stanowiska powoda i K. C. pokrywały się w 35%. Wskazać należy, iż jest to pewnego rodzaju ocena, oszacowanie, a nie konkretna, sprawdzalna informacja– nikt bowiem nie liczył co kto robił w określonym czasie i ile mu to zajęło. Zeznania świadka w tym zakresie pozostawały w sprzeczności z zeznaniami powoda oraz świadka C., którym sąd dał wiarę z uwagi na ich spójność i wzajemną zgodność.

Nadto jak słusznie zauważył powód, świadek C. wiedzę o tym, kto wykonywał jakie czynności, miał pośrednią, sam nie przebywał na stałe z powodem i świadkiem C., którzy pracowali codziennie razem. Oczywistym jest iż wiedzieli najlepiej, kto co konkretnie robi. Nadto nierzadko było tak, jak zeznał powód i świadek, ze jedna osoba robiła daną rzecz, a druga pomagała jej w ten sposób, że wykonywała dokumentację, która trafiała do A. C. do akceptacji, ten zaś, widząc dokument wypełniony przez jedną osobę, mógł wyprowadzić błędny wniosek, iż ta osoba, która wypełniła dokument, wykonała całą czynność.

Nadto zeznania świadka w tym zakresie (rozróżnienia zakresów obowiązków powoda i świadka C.) są nielogiczne i niekonsekwentne – najpierw twierdzi, iż zakresy ich obowiązków pokrywały się w 35 % (czyli tylko 35 % zadań mieli wspólnych), i jako główne obowiązki samodzielne K. C. podaje sprawy związane z ubezpieczeniami. Tymczasem jak wynika z dalszych jego zeznań, sprawy związane z ubezpieczeniami to były kwestie sporadyczne, raz czy dwa w miesiącu, nie mogły więc wypełniać K. C. większości czasu. Podobnie świadek zeznaje, że powód zajmował się w 99 % procentach sprawami magazynowymi, tymczasem świadek C. zeznała, iż też się tymi sprawami zajmowała, tylko nie wypełniała dokumentacji, zdając to na powoda (a na podstawie dokumentacji kierownik wyrabiał sobie zdanie kto co wykonywał, bowiem sam nie przebywał na bieżąco z powodem i świadkiem). Świadek zeznał, iż wspólnie z K. C. powód miał w zakresie obowiązków przyjmowanie zgłoszeń, wprowadzanie do księgi i do systemu, dalej zaś wskazuje, iż było tego dużo, bo było i tak, ze dzwonią dwie komódki, dwa telefony już są zajęte, a w pomieszczeniu czeka pięciu petentów. W takich warunkach nie sposób przyjąć, iż te czynności (wykonywane wspólnie) stanowiły tylko 35 % zadań powoda i świadka, w takich okolicznościach ich wykonywania, wyprowadzić należy logiczny wiosek, iż była to znacząca część pracy powoda i świadka C..

Sąd uznał w całości zeznania powoda co do faktów za wiarygodne, albowiem były one spójne, logiczne i konsekwentne, znajdowały potwierdzenie w zeznaniach świadka C., częściowo też A. C..

Zeznania przedstawiciela pozwanej sąd uwzględnił tylko w zakresie, w jakim nie pozostawały w sprzeczności ze zgromadzonymi dowodami. Sąd nie dał wiary przedstawicielowi pozwanej, jakoby powodem rozwiązania z Z. M. umowy była rezygnacja z magazynu, bowiem o rzekomej likwidacji magazynów nie zeznała nic świadek C., która do końca pracy w lipcu 2015r. zajmowała się magazynem i nie wskazała, by był on stopniowo choćby likwidowany, podobnie o czym takim nie zaznał A. C., a podkreślić należy, iż pytań w tym zakresie nie zadawała im strona pozwana, a dopiero po oddaleniu się tych świadków, przedstawiciel pozwanego podał, iż już wtedy podjęto decyzję o likwidacji magazynu. Nie można temu dać wiary biorąc pod uwagę, jak długo jeszcze po rozwiązaniu z powodem umowy ten magazyn funkcjonował, a nie przedstawiono dowodu, iż przestał istnieć.

Przedstawiciel pozwanego twierdził też iż magazyn ten był w istocie pozorny, wirtualny, czemu zaprzeczają zeznania powoda i świadka C., która mówiła o fizycznym wydawaniu towarów z magazynu.

Nie sposób też dać wiary, by powodem rozwiązania umowy powoda była decyzja o zaprzestaniu wystawiania faktur przez powoda, bowiem świadek C. zeznał, iż to, by powód nie musiał wypełniać faktur pogotowia lokatorskiego wynegocjował świadek na początku swojej pracy, więc byłaby to już zaszłość w momencie wypowiadania umowy o pracę..

Sąd ostrożnie podszedł do oceny wiarygodności notatki z k. 79 akt osobowych powoda, zatytułowanej „notatka służbowa z dnia 15.10.2014” bowiem w ocenie sądu została sporządzona na potrzeby tego powstępowania.

Po pierwsze A C. zaprzeczył, by ja stworzył, oświadczył, iż podpisał tylko przygotowanie przez pracownika działu kadr pismo, na którego treść nie miał wpływu i jakkolwiek przyznał, iż dokonywał wyboru między powodem a panią C., to nie były to do końca te elementy, które zostały wpisane w tym piśmie.

Podkreślenia też wymaga, iż umiejscowienie notatki w aktach osobowych, wyraźne zmiany w numeracji kart i przepisanie karty przeglądowej akt świadczą, iż notatkę tę umieszczono nie chronologicznie, zgodnie z czasem jej sporządzenia, a później. Analiza karty przeglądowej części B akt osobowych prowadzi do wniosku, iż początkowo, pierwotnie, pod numerami 79 i 80 figurowały w aktach zapytania odo związków zawodowych , po czym jedno z zapytań przełożono, przenumerowano, zasłonięto korektorem treść odpowiedniej rubryki karty przeglądowej (choć i tak widać, bo wystaje poza ślad korektora, a częściowo pod światło, że w przedostatnie rubryce było: „79-80 – zapytanie (…) zaw”). Jako że zapytania były z daty późniejszej niż notatka, z 17 października 2014r. (do tego były to ostatnie dokumenty w tej części akt), notatkę włożono później do akt niż zapytania, a że miała stwarzać wrażenie wcześniejszej niż zapytania, dokonano tylu zabiegów (skreśleń).

Nadto należy zwrócić uwagę na niekonsekwencję pozwanej, która z jednej strony podnosi, iż stanowiska nie były podobne i nie podlegały porównaniu i nie wymagały kryteriów doboru, z drugiej, prokuruje notatkę wskazującą na coś przeciwnego (że stanowiska się w dużym zakresie pokrywały i że zastosowano kryteria doboru).

Przechodząc do materialno prawnej oceny roszczenia, w pierwszej kolejności wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 30 § 4 kp w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

Wskazać należy za L. Florkiem (w: Celeda Ryszard, Florek Ludwik, Gonera Katarzyna, Goździewicz Grzegorz, Hintz Anna, Kijowski Andrzej, Pisarczyk Łukasz, Skoczyński Jacek, Wagner Barbara, Zieliński Tadeusz Komentarz do kodeksu pracy, art. 30, Lex 2011), że prawidłowe wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony wymaga zarówno istnienia przyczyny wypowiedzenia, jak i wskazania jej w piśmie pracodawcy o wypowiedzeniu (i ewentualnie związkowej konsultacji zamiaru wypowiedzenia). Obydwa te warunki są z reguły nierozdzielne. W wyroku z dnia 15 października 1999 r., I PKN 319/99, OSNAPiUS 2001, nr 5, poz. 152, SN podtrzymał pogląd, że ocena zasadności wypowiedzenia umowy o pracę powinna być dokonywana przez sąd w granicach przyczyn podanych pracownikowi przez pracodawcę - art. 30 § 4 k.p. (por. wyrok SN z dnia 10 listopada 1998 r., I PKN 434/98, OSNAPiUS 1999, nr 21, poz. 688).

Naruszenie art. 30 § 4 k.p. ma miejsce wówczas, gdy pracodawca nie wskazuje w ogóle przyczyny wypowiedzenia bądź gdy wskazana przez niego przyczyna jest niedostatecznie konkretna, a przez to niezrozumiała dla pracownika (wyrok SN z dnia 10 maja 2000 r., I PKN 641/99, OSNAPiUS 2001, nr 20, poz. 618).

„Nie ma przesłanek do stwierdzenia, że pracownik zwalniany z przyczyn go niedotyczących w trybie indywidualnym miałby być pozbawiony możliwości dokonania oceny co do dokonanego mu wypowiedzenia, zwłaszcza w zakresie zastosowanych kryteriów doboru do zwolnienia. Przyczyna wypowiedzenia powinna być tak sformułowana, aby pracownik wiedział i rozumiał, z jakiego powodu pracodawca dokonuje wypowiedzenia i mógł zadecydować o ewentualnym wniesieniu lub zaniechaniu wniesienia odwołania do sądu. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony z powodu likwidacji jednego z analogicznych stanowisk pracy powinna być wskazana także przyczyna wyboru pracownika do zwolnienia z pracy (kryteria doboru) chyba, że jest oczywista lub znana pracownikowi” (tak wyrok SN z dnia 10 września 2013 r., I PK 61/13, LEX nr 1427709). Podobnie w wyroku SN z 25 stycznia 2013r. I PK 172/12, LEX nr 1312564, sąd ten stwierdził, że „w sytuacji, gdy rozwiązanie umowy o pracę dotyczy pracownika wybranego przez pracodawcę z większej liczby pracowników, zatrudnionych na takich samych stanowiskach pracy, przyczyną tego wypowiedzenia są nie tylko zmiany organizacyjne, czy redukcja zatrudnienia, ale także określona kryteriami doboru sytuacja danego pracownika. Wynikający z art. 30 § 4 k.p. wymóg wskazania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest ściśle związany z możliwością oceny jego zasadności w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Wskazanie tej przyczyny lub przyczyn przesądza o tym, że spór przed sądem pracy może się toczyć tylko w ich granicach. Okoliczności podane pracownikowi na uzasadnienie decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy, a następnie ujawnione w postępowaniu sądowym, muszą być takie same, zaś pracodawca pozbawiony jest możliwości powoływania się przed organem rozstrzygającym spór na inne przyczyny mogące przemawiać za zasadnością wypowiedzenia umowy. Pracodawca, który przy dokonywaniu redukcji zatrudnienia z przyczyn organizacyjnych stosuje określone zasady (kryteria) doboru pracowników do zwolnienia z pracy, powinien wskazując przyczynę wypowiedzenia, nawiązać do zastosowanego kryterium doboru pracownika do zwolnienia z pracy. Tak też stwierdził SN w wyroku z 16 grudnia 2008r, (I PK 86/08, LEX nr 497682).

Linia ta jest w orzecznictwie konsekwentnie podtrzymywana (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2013 r. II PK 140/13, LEX nr 1618629.

W niniejszej sprawie pozwana dokonywała redukcji jednego z dwóch stanowisk. Wynika to bezsprzecznie z treści samego oświadczenia złożonego powodowi.

Wskazano w nim, że „zarząd został zobligowany przez Radę do likwidacji tych stanowisk, które są powielane w strukturze spółdzielni”. „Stanowiska powielane” nie może oznaczać nic innego jak stanowiska podobne, wręcz identyczne, zajmujące się praktycznie tym samym, analogiczne - powielane, czyli zbędnie powtórzone. Oznacza to, iż stanowisko powoda i K. C. należało do stanowisk analogicznych, tożsamych i jako takie wymagały one w razie redukcji zatrudnienia zastosowania kryteriów doboru w celu wybrania konkretnej osoby do zwolnienia.

Nie sposób dać wiary stronie pozwanej, iż ten fragment wypowiedzenia znalazł się w nim, jedynie w celu zobrazowania zmian ogólnych, jakie zachodziły w spółdzielni, choć sama okoliczność powielanych stanowisk nie dotyczyła powoda.

Wyraźnie i stanowczo takiemu stanowisku kolejne danie wypowiedzenia po użyciu pojęcia „stanowiska powielane”. Dalej się w nim bowiem mówi, iż „ Po przeanalizowaniu sytuacji, zarząd zidentyfikował takie stanowiska, do których należy m.in. stanowisko inspektora ds. administracyjnych- magazyniera”.

W sposób jasny i bezsprzeczny strona pozwana komunikuje tu powodowi, iż jego stanowisko zostało uznane za jedno z powielających się w strukturze i jako takie podlegające redukcji zarządzonej poleceniem Rady Nadzorczej, o którym mowa w wypowiedzeniu.

Koresponduje to z treścią regulaminu organizacyjnego, który w Administracji Osiedla II (schemat etatyzacji k. 61) ewidentnie wskazywał dwa stanowiska inspektora ds. administracyjnych – magazyniera. Świadek C. zeznał, iż bezsprzecznie są to stanowiska zajmowane przez powoda i K. C.. W tym kontekście niewielka zmiana w nazwie stanowiska (zastępca magazyniera w jednym, a magazynier w drugim) nie ma znaczenia.

Nie sposób dać wiary kolejnej teorii strony pozwanej, iż stanowiska powielały się jedynie w nazwie, a nie w zakresie obowiązków, które były różne, a to zakresy obowiązków się miały być istotne dla zwolnienia, a nazwa stanowiska nie była istotna.

Gdyby tak było, to po co pracodawca umieściłby w wypowiedzeniu zdania o powielaniu się stanowisk, gdyby to powielanie się było tylko pod względem nazwy i było w gruncie rzeczy nieistotne?. Jaki jest sens ujmowania w treści wypowiedzenia informacji nieistotnych, rzekomo nie mających znaczenia dla podejmowania decyzji?. Przeczy to idei uzasadnienia przyczyny wypowiedzenia, gdzie, co logiczne, umieszcza się te istotne okoliczności, które były przyczyną, powodem, podłożem wypowiedzenia. Nie ma powodu zaśmiecania uzasadnienia wypowiedzenia informacjami o okolicznościach nie mających znaczenia dla tej decyzji.

Zatem należy przyjąć, iż jeśli pracodawca ujął w treści wypowiedzenia informacje o powielających się stanowiskach, to rzeczywiście uznawał, iż taka jest sytuacja, i uznawał to za okoliczność na tyle istotną iż uzasadniającą zwolnienie pracownika.

Skoro tak, skoro były dwa stanowiska, z których jedno podlegało redukcji, pozwany powinien w ramach przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie wskazać kryteria doboru konkretnego pracownika do zwolnienia.

Nie ma tu w ocenie sądu znaczenia, iż zakresy obowiązków powoda i świadka C. różniły się w pewnym stopniu. Był to stopień nieznaczny, powód i świadek mogli się zastępować w praktycznie wszystkich czynnościach, wiele zadań mieli wpisanych oboje w swoje zakresy czynności, tylko między sobą podzielili się nieformalnie (choć nie bez akceptacji przełożonego) konkretnymi zadaniami. W głównej mierze zajmowali się tym samym – przyjmowaniem zgłoszeń awarii i ich dalszym procedowaniem, a w innych sprawach współpracowali ze sobą ściśle (np. powód zeznał, iż w sprawach ubezpieczeń, którymi co do zasady zajmowała się świadek C., on przygotowywał treść zaświadczeń pod względem technicyzm – opisu zdarzenia, opisu zniszczeń czy uszkodzeń – zaś redagowała i podpisywała całość świadek).

Powyższe pozwala uznać, iż były to stanowiska analogiczne, podlegające porównaniu (por. m.in. wyroki SN: z 10 września 2013 r., I PK 61/13, LEX nr 1427709, z 1 kwietnia 2014 r., I PK 244/13, LEX nr 1498580, z 30 września 2014 r., I PK 33/14, LEX nr 1537263).

Nawet w notatce z k. 79 akt osobowych powoda wskazano, iż „stanowiska te w dużej mierze pokrywają się”.

Pracodawca powinien wskazać w wypowiedzeniu, dlaczego wybrał do zwolnienia powoda, nie K. C., tym bardziej, ze zajmowała stanowisko zastępcy magazyniera, tymczasem stanowisko zastępcy zajmują osoby o mniejszym stażu czy doświadczenia niż osoba, którą zastępują i w razie redukcji są pierwszym naturalnym wyborem właśnie z tego względu.

Podkreślenia wymaga, iż wyraźnie przyznał świadek C., iż dostał wybór – czy powód, czy pani C. i wybrał świadomie panią C.. Dodał nadto, iż dostał polecenie od zastępcy prezesa wyboru między tymi dwiema osobami (k. 80). Dalej (k. 81) ponownie stwierdza, iż „była to wspólna decyzja redukcji jednego z dwóch stanowisk ds administracyjnych ty lko ja miałem wybrać kto to będzie”. Potwierdził to A. N. (k. 85: „na poziomie zarządu były podjęte decyzje dotyczące zmniejszania kosztów działalności spółdzielni. Wskazanie konkretnych stanowisk do likwidacji leżało w zakresie bezpośrednich przełożonych”).

Wobec tak jednoznacznych zeznań w tej kwestii, abstrahując od nazw stanowisk i zakresów obowiązków, już sam ten fakt, że dokonywano wyboru między dwiema konkretnymi osobami oznacza, iż kryteria doboru winny znaleźć się w treści wypowiedzenia, bo były istotnym elementem podejmowanej decyzji.

Oznacza to, że sama decyzja o redukcji kosztów jest niepełną przyczyną wypowiedzenia, bowiem tą redukcję kosztów można było osiągnąć w drodze różnych rozwiązań, niekoniecznie zwolnienia powoda, zatem dopiero wybór konkretnej osoby z pozostawionych przełożonemu możliwości dopełnia te przyczynę i okoliczności tego wyboru winny być wskazane w wypowiedzeniu, by umożliwić sądową możliwość kontroli tej przyczyny.

Tymczasem w niniejszej sprawie pracodawca nie wskazał w wypowiedzeniu powodowi precyzyjnej i zrozumiałej przyczyny. Dość wskazać, iż w wypowiedzeniu powołuje się ogólnie na likwidację jednego z powielających się stanowisk.

W takiej sytuacji, zgodnie z ostatnią zaprezentowana linią orzecznictwa SN, wyżej cytowaną, pracodawca winien powodowi wskazać, dlaczego wytypował do zwolnienia jego spośród innych pracowników. Wybór pracownika do zwolnienia spośród innych znajdujących się w tej samej sytuacji, a raczej przesłanki dla których tenże pracownik został wybrany, wchodzą w skład przyczyny wypowiedzenia, bowiem informują pracownika, dlaczego to on traci pracę. Same przyczyny ekonomiczne nie są tu wystarczające, bowiem dotyczą wszystkich pracowników (całej struktury spółdzielni, albo pracowników na wszystkich stanowiskach uznanych za powielające się), a nie wszyscy jednak otrzymują wypowiedzenia, elementem przyczyny wypowiedzenia jest więc to, co powoduje iż z grona pracowników dana osoba otrzymuje wypowiedzenie. Dlatego w pełni należy podzielić poglądy SN wyrażone w cytowanych wyżej orzeczeniach.

Tymczasem pozwany tego wymogu nie spełnił. Powód też podniósł, iż nie został powiadomiony o kryteriach doboru – co należy uznać za wiarygodne, bowiem pracodawca nie przedstawił dowodu przeciwnego na tę okoliczność.

Podnieść należy, iż ciężar udowodnienia przyczyny spoczywa na pracodawcy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 1998 roku, I PKN 519/97, OSNAPi US 1999, Nr 2 poz. 48, podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 1998 roku, I PKN 524/97).

W ocenie Sądu dowody zgromadzone w sprawie wskazały zatem, iż pozwany nie dopełnił warunków formalnych wypowiedzenia w zakresie właściwego wskazania przyczyny wypowiedzenia.

Zgodnie z art. 45 § 1 k.p., w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

W niniejszej sprawie wypowiedzenie nie było nieuzasadnione, a jedynie niezgodne z przepisami prawa w szczególności art. 30 § 4 k.p. stanowiącym o właściwym sposobie uzasadniania wypowiedzenia.

Zgodnie z art. 47 1 k.p., odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8838 zł tytułem odszkodowania za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem, tj żądaną przez powoda kwotę, która jest nieznacznie niższa od kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia powoda wg zaświadczenia przedstawionego przez pozwaną (punkt pierwszy wyroku).

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2013 poz. 490) (zgodnie z orzecznictwem SN – postanowieniem z 9 czerwca 2010r., II PZ 20/10, LEX nr 621336, oraz uchwałą 7 sędziów SN z dnia 24 lutego 2011r., I PZP 6/10, Biul.SN 2011/2/18)..

O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono z urzędu w punkcie III wyroku na mocy art. 477 ² § 1 k.p.c. Zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.

O kosztach sądowych Sąd orzekł w punkcie IV wyroku na podstawie art. 13 i 35, 97 i 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2005r. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), nakładając na pozwaną obowiązek uiszczenia opłaty od pozwu, od której strona powodowa została zwolniona, w części obliczonej od wysokości zasądzonego roszczenia.