Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj (spr.)

Sędziowie: SO Anna Budzyńska

SO Krzysztof Górski

Protokolant: st. sekr. sąd. Joanna Witkowska

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przy udziale P. S.

o zmianę wpisu

na skutek apelacji uczestnika P. S. od postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 26 czerwca 2015 r., sygn. akt SZ XIII Ns-Rej. KRS (...)

I. oddala apelację,

II. zasądza od uczestnika P. S. na rzecz wnioskodawcy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO(...)SSO (...)SSO (...)

Sygn. akt VIII Ga 315/15

UZASADNIENIE

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. złożył wniosek o zmianę wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym obejmujący zarejestrowanie zmiany umowy spółki, zmian w zakresie danych dotyczących wspólników oraz obniżenie kapitału zakładowego spółki. Wraz z wnioskiem złożył: uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego, dowód należytego wezwania wierzycieli (ogłoszenia w (...)) oraz oświadczenie wszystkich członków zarządu stwierdzające, że wierzyciele, którzy zgłosili sprzeciw w terminie określonym w art. 264 § 1 k.s.h., zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni.

W dniu 31 października 2013 r. wierzyciel wnioskodawcy P. S. wniósł sprzeciw na obniżenie kapitału zakładowego. Postanowieniem z dnia 15 listopada 2013 r. został dopuszczony do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania.

W odpowiedzi na powyższe wnioskodawca wskazał, że sprzeciw został złożony po upływie trzymiesięcznego terminu określonego w art. 264 § 1 k.s.h. Do pisma załączył notarialnie poświadczoną kopię swojej poczty przychodzącej, z której wynika, że korespondencja zawierająca sprzeciw P. S. wpłynęła do siedziby spółki w dniu 4 listopada 2013 r.

Postanowieniem z dnia 19 lutego 2015 r. (XIII Ns Rej KRS (...)) referendarz sądowy dokonał wpisu zmiany § 5 umowy spółki, zmian w zakresie danych dotyczących wspólników i obniżenie kapitału zakładowego spółki (pkt I) oraz oddalił wniosek w zakresie zarejestrowania zmiany umowy polegającej na przyjęciu tekstu jednolitego umowy (pkt II).

Uczestnik P. S. zaskarżył orzeczenie zawarte w punkcie I. Sprzeciwił się obniżeniu kapitału zakładowego spółki, gdyż czynność ta ma na celu pokrzywdzenie jego osoby. Zdaniem uczestnika nadzwyczajne walne zgromadzenie uczestnika podjęło uchwały niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w imieniu obu wspólników głosował bowiem ten sam pełnomocnik, który był także przewodniczącym zgromadzenia. Nie dochowano wymogu tajności głosowania przy podjęciu uchwał o wyborze przewodniczącego zgromadzenia oraz o przymusowym umorzeniu udziałów wspólniczki M. C.. Ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, w którym nie określono sposobu obniżenia kapitału zakładowego, wprowadziło w błąd wierzycieli, w tym uczestnika. Uczestnik zaprzeczył, że nieruchomości, które zbył na rzecz spółki dotknięte są wadami prawnymi, istotne jest, ż spółka nie dokonała zapłaty 2 i 3 raty płatności za nieruchomość, zaś ustanowienie na rzecz uczestnika hipotek na nieruchomościach sprzedanych spółce nie ma znaczenia dla sprawy.

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2015 r. Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie (w sprawie XIII Ns-Rej. KRS (...)) utrzymał w mocy postanowienie wydane przez referendarza sądowego w dniu 19 lutego 2015 r. w sprawie XIII NS-Rej. KRS (...) i dokonany na jego podstawie wpis.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na następujących ustaleniach.

W dniu 17 kwietnia 2013 r. podczas obrad nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników wnioskodawcy (...) spółki z o.o. podjęto uchwałę nr 2 o przymusowym umorzeniu udziałów przysługujących wspólnikowi M. C. oraz obniżeniu kapitału zakładowego spółki z kwoty 702.000 zł do kwoty 24.500 zł.

W dniu 24 kwietnia 2013 r. zarząd spółki (...) ogłosił o obniżeniu kapitału zakładowego w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ( (...) poz. 5602) wzywając wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwu w terminie trzech miesięcy, licząc od dnia ogłoszenia, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie kapitału zakładowego. Termin do złożenia sprzeciwu upłynął z dniem 24 lipca 2013 r.

P. S. w piśmie złożonym 31 października 2013 r. skierowanym do Sądu rejestrowego w S. oświadczył, że nie wyraża zgody na obniżenie kapitału spółki. W dniu 4 listopada 2013 r. do siedziby wnioskodawcy wpłynął sprzeciw uczestnika dotyczący obniżenia kapitału zakładowego.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy podkreślił, że przesłanki i tryb przymusowego umorzenia udziałów określa umowa spółki (art. 199 § 1 k.s.h.). Zgodnie z § 9 ust. 4 lit. c umowy spółki (...) zgromadzenie wspólników może podjąć uchwałę o przymusowym umorzeniu wobec wspólnika będącego osobą fizyczną - w razie zarejestrowania przez właściwy sąd rejestrowy podwyższenia kapitału zakładowego spółki do kwoty co najmniej 700.000 zł. Postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 27 listopada 2012 r. (sygn. akt SZ XIII Ns Rej KRS (...)) zarejestrowano podwyższenie kapitału zakładowego spółki do kwoty 702.000 zł. Zdaniem Sądu Rejonowego podjęcie uchwały w przedmiocie przymusowego umorzenia udziałów oraz obniżenia kapitału zakładowego było dopuszczalne.

Dokonując wykładni art. 264 § 1 k.s.h. Sąd Rejonowy wskazał, że w literaturze ugruntowany jest pogląd, że sprzeciw ma być zgłoszony w ciągu trzech miesięcy od daty ogłoszenia w (...). Po upływie tego terminu prawo do wniesienia sprzeciwu wygasa, wierzycieli, którzy w terminie nie zgłosili sprzeciwu uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału zakładowego spółki - dłużniczki. Roszczenia zgłoszone po upływie tego terminu nie będą miały wpływu na przebieg procedury obniżenia kapitału. Natomiast terminowe złożenie sprzeciwu powoduje, że wierzyciel niezadowolony z zabezpieczenia może przyłączyć się do postępowania o zarejestrowanie obniżenia kapitału zakładowego i dochodzić, że nie zostały zachowane wymagania dotyczące obniżenia kapitału z uwagi na brak należytego zabezpieczenia.

W ocenie Sądu Rejestrowego, skoro w dniu 24 kwietnia 2013 r. zarząd spółki ogłosił o obniżeniu kapitału zakładowego w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, to trzymiesięczny termin do złożenia sprzeciwu upłynął w dniu 24 lipca 2014 r., a więc sprzeciw uczestnika wobec obniżenia kapitału został zgłoszony po upływie tego terminu. Sprzeciw pozostaje więc bez wpływu na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy zwrócił również uwagę, że zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale siedmiu sędziów z dnia 18 września 2013 r. (III CZP 13/13) wyrok sądu stwierdzający nieważność sprzecznej z ustawą uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub uchwały walnego zgromadzenia spółki akcyjnej ma charakter konstytutywny. Sąd Rejonowy podkreślił, że nie jest mu znany wyrok stwierdzający nieważność uchwały wspólników wnioskodawczyni o obniżeniu kapitału zakładowego.

Uczestnik P. S. zaskarżył powyższe postanowienie w całości wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji z pozostawieniem mu rozstrzygnięcia o kosztach instancji odwoławczej. Na podstawie art. 380 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. wniósł o rozpoznanie przez Sąd II instancji postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 26 czerwca 2015 r. o odmowie zawieszenia postępowania. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego:

- art. 264 § 1 k.s.h. poprzez błędną jego wykładnię i niezasadne przyjęcie, że skoro wierzyciel spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie zgłosił sprzeciwu w terminie określonym w ogłoszeniu o obniżeniu kapitału zakładowego, to utracił możliwość kwestionowania w postępowaniu rejestrowym obniżenia kapitału zakładowego dowodząc niedochowania wymagań przewidzianych przepisami prawa, podczas gdy prawidłowa wykładania tego przepisu prowadzi do wniosku, że skutkiem niezgłoszenia przez wierzyciela w ustawowym terminie sprzeciwu co do obniżenia kapitału zakładowego jest jedynie brak obowiązku spółki z o.o. w zakresie zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzyciela jako czynności warunkującej obniżenie kapitału zakładowego i niezgłoszenie w terminie sprzeciwu nie ma żadnego wpływu na ocenę legitymacji wierzyciela co do jego udziału w postępowaniu rejestracyjnym dotyczącym obniżenia kapitału zakładowego, w szczególności dowodzenia niedochowania wymagań przewidzianych przepisami prawa, zwłaszcza że do tego obniżenia dochodzi dopiero z chwilą jego rejestracji, natomiast podjęcie uchwały zgromadzenia wspólników w tym przedmiocie jest jedną z kilku czynności, których podjęcie jest konieczne do skutecznego przeprowadzenia obniżenia kapitału zakładowego, zaś do uchybień, które przez sąd rejestrowy winny być dostrzeżone i ocenione, może dojść na każdym etapie tego postępowania;

- art. 264 § 1 k.s.h. i art. 265 § 2 pkt 2 k.s.h. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie skutkujące niezasadnym przyjęciem, że zarząd (...) sp. z o.o. zgodnie z wymogami tego przepisu ogłosił o obniżeniu kapitału zakładowego w (...), podczas gdy skoro ogłoszenie to nie określało sposobu obniżenia kapitału zakładowego, to wprowadzało w błąd wierzycieli tej spółki, albowiem nie udzielało im wystarczających informacji o obniżeniu kapitału zakładowego, a które to informacje były konieczne do oceny podjęcia decyzji co do wniesienia sprzeciwu, zatem ogłoszenie to nie spełniało w istocie roli ogłoszenia o obniżeniu kapitału zakładowego, o którym mowa w art. 264 § 1 k.s.h. i było dokonane z naruszeniem tego przepisu, a ponadto nie stanowiło dowodu należytego wezwania wierzycieli w rozumieniu art. 265 § 2 pkt 2 k.s.h.;

- art. 247 § 2 k.s.h. poprzez jego niezastosowanie i niezasadne przyjęcie, że doszło do skutecznego podjęcia uchwały o umorzeniu udziałów i obniżeniu kapitału zakładowego w (...) sp. z o.o., podczas gdy uchwała ta jako dotycząca spraw osobowych winna być podjęta w głosowaniu tajnym;

- art. 108 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h. polegające na jego niezastosowaniu i niezasadnym przyjęciu, że ta sama osoba może być jednocześnie pełnomocnikiem wszystkich wspólników spółki z o.o. na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników, przewodniczącym tego Zgromadzenia, a także osobą otwierającą to Zgromadzenie, podczas gdy pełnomocnik co do zasady nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy;

- art. 199 § 2 k.s.h. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na niezasadnym przyjęciu, że dopuszczalne jest umorzenie udziałów i obniżenie kapitału zakładowego na podstawie Uchwały Nr 2 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o. o umorzeniu udziałów i obniżeniu kapitału zakładowego, podczas gdy uzasadnienie tej uchwały nie wyjaśnia przyczyn przymusowego umorzenia udziałów jednego ze wspólników, do czego obliguje art. 199 § 2 k.s.h., a nadto - wobec braku wywiązania się przez (...) sp. z o.o. z obowiązków sprawozdawczych za rok 2013 i 2014, brak jest możliwości zbadania, czy przewidziane w uchwale wynagrodzenie za umorzone udziały odpowiada prawu i czy spółka ma w ogóle majątek wystarczający do jego wypłaty, zwłaszcza w kontekście jej zadłużenia wobec P. S. na kwotę trzech milionów złotych;

2. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy:

- art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t. j. Dz. U. z 2013 r. poz 1203 z późn. zm.) poprzez: - jego niezastosowanie będące następstwem niezasadnego przyjęcia, że sąd rejestrowy jest związany treścią sprzecznej z prawem uchwały zgromadzenia wspólników spółki z o.o. do czasu wydania w trybie art. 252 § 1 k.s.h. prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego jej nieważność i wskutek tego jest zwolniony od obowiązku badania treści i formy tej uchwały pod względem zgodności z przepisami prawa, co skutkowało niezbadaniem przez sąd rejestrowy zgodności z przepisami prawa uchwały nr 2 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o. z dnia 17.04.2013 r. o umorzeniu udziałów i obniżeniu kapitału zakładowego, a w rezultacie obniżeniem kapitału zakładowego w tej spółce, a także poprzez jego niezastosowanie i niezbadanie czy dołączone do wniosku dokumenty są zgodne pod względem formy i treści z przepisami prawa, a w tym niezbadanie, czy treść ogłoszenia o obniżeniu kapitału zakładowego spełnia wymogi art. 264 § 1 k.s.h. oraz czy stanowi dowód należytego wezwania wierzycieli stosownie do art. 265 § 2 pkt 2 k.s.h., a co skutkowało rejestrację obniżenia kapitału zakładowego w (...) sp. z o.o.;

- art. 233 § 1 k.p.c. polegające na dowolnej, a nie swobodnej ocenie materiału dowodowego, w tym załączonych do wniosku o rejestrację protokołu Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o. z 17.04.2013 r. i ogłoszenia o obniżeniu kapitału zakładowego, co skutkowało niezasadnym przyjęciem, że (...) sp. z o.o. prawidłowo przeprowadziła procedurę konwokacyjną i dopełniła wszelkich obowiązków ustawowych niezbędnych do skutecznej rejestracji kapitału zakładowego, podczas gdy przedłożone dokumenty oraz niezłożenie sprawozdań finansowych za 2013 i 2014 r. nie pozwalają na dokonanie takiej oceny, a co skutkować powinno odmową rejestracji obniżenia kapitału zakładowego;

- art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez nieodniesienie się w treści uzasadnienia do zarzutów uczestnika, niewskazanie dowodów, na których Sąd oparł się i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, a także poprzez brak zawarcia w uzasadnieniu skarżonego postanowienia jakiegokolwiek odniesienia się do spełnienia wymogów art. 23 ust. 1 ustawy o KRS i wyników przeprowadzenia badania uchwały o umorzeniu udziałów i obniżeniu kapitału zakładowego oraz ogłoszenia o tym obniżeniu, w szczególności zaś w sytuacji, gdy były one objęte zarzutami uczestnika P. S., a co w rezultacie skutkowało brakiem możliwości prześledzenia toku rozumowania prowadzącego do rozstrzygnięcia w sprawie i tym samym uniemożliwia przeprowadzenie kontroli instancyjnej tego rozstrzygnięcia;

- art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. polegające na odmowie zawieszenia niniejszego postępowania, podczas gdy jego rozstrzygnięcie zależy od wyniku postępowania egzekucyjnego toczącego się z wniosku uczestnika przeciwko (...) sp. z o.o., albowiem dopiero wtedy będzie możliwe ustalenie, czy spółka ma majątek wystarczający do wypłaty M. C. wynagrodzenia za umorzony udział i czy wynagrodzenie to jest zgodne z art. 199 § 2 k.s.h., zwłaszcza, że (...) sp. z o.o. nie wywiązuje się z obowiązków sprawozdawczych.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawca wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania.

Pismem procesowym z 23.10.2015 r. uczestnik wniósł o przeprowadzenia dowodów z dokumentów w postaci: wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 30 czerwca 2015 r. (I C 1851/13) z uzasadnieniem, apelacji spółki (...) od powyższego wyroku wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów oraz postanowienia Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 26 maja 2015 r. (VIII GC 60/14) w przedmiocie zawieszenia postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika okazała się nieuzasadniona.

Sąd Okręgowy jako sąd meriti w granicach wniesionej apelacji, co wynika z dyspozycji art. 378 § 1 k.p.c., rozważa na nowo zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym dokonuje jego samodzielnej oceny prawnej. Powyższa analiza pozwala stwierdzić, że stanowisko Sądu drugiej instancji, zarówno w zakresie ustaleń faktycznych oraz ich oceny prawnej pokrywa się z argumentacją zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, tym samym niecelowym jest jej powtarzanie. Wywody zaprezentowane w apelacji, w tym podniesione zarzuty, nie stanowiły wystarczającej podstawy do weryfikacji orzeczenia Sądu Rejonowego w postulowanym przez apelującego kierunku. Również zgłoszone przez niego dowody na etapie postępowania apelacyjnego, które Sąd odwoławczy dopuścił, nie dawały podstaw do uznania apelacji za uzasadnioną.

Oceniając w pierwszym rzędzie zarzuty formalne zgłoszone przez skarżącego, zauważenia wymaga, że pomimo zwerbalizowania naruszenia art. 233 § 1 w zw. z art. 361 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., rozwinięcie tego zarzutu wskazuje na to, że dotyczy on w istocie naruszenia norm prawa materialnego, stanowiąc w istocie powielenie zarzutu naruszenia art. 264 i art. 265 k.s.h.

Niezależnie od tego wskazać należy, że do skutecznego postawienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. konieczne jest wskazanie przez skarżącego konkretnych przyczyn dyskwalifikujących wywody sądu pierwszej instancji w tym zakresie. W szczególności strona skarżąca powinna wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd analizując materiał dowodowy, uznając brak wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych dowodów lub niesłusznie im ją przyznając (tak Sąd Najwyższy m.in. w orzeczeniach z dnia 23 stycznia 2001 r. IV CKN 970/00, (...) Prawnej LEX nr 52753, z dnia 12 kwietnia 2001 r., II CKN 588/99, LEX nr 52347, z dnia 10 stycznia 2002r., II CKN 572/99, LEX nr 53136). Jako zasadnicze kryteria tej oceny wyróżnia się zgodność wniosków sądu z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz komplementarność (spójność) argumentacji polegającej na wyprowadzaniu poprawnych wniosków z całokształtu materiału procesowego. Spójność ta będzie więc naruszana w przypadku nieuzasadnionego pominięcia w argumentacji wniosków przeciwnych wynikających z części dowodów. Dla podważenia prawidłowości oceny dowodów przedstawionej przez sąd pierwszej instancji skarżący winien więc wykazać w jakich konkretnie fragmentach argumentacja tego sądu jest sprzeczna z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego, względnie które elementy materiału dowodowego (dowody) zostały przez ten sąd wadliwie pominięte i jakie wnioski faktyczne, z tychże fragmentów materiału procesowego powinny być w sposób poprawny wyprowadzone.

Takiego wywodu skarżący w apelacji nie przedstawił, ograniczając się do postawienia samego zarzutu w sposób wyżej przytoczony i jak to już zostało wskazane zmierzał on w rzeczywistości do wzmocnienia argumentacji dotyczącej naruszenia prawa materialnego (o czym będzie mowa poniżej), bez rozwinięcia w uzasadnieniu apelacji na czym rzekomo dowolna ocena dowodów miałaby polegać.

Jeżeli natomiast chodzi o zarzut naruszenia art. 328 § 2 w zw. z art. 361 k.p.c. zgodnie z którym uzasadnienie postanowienia powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, to zarzut ten może być usprawiedliwiony tylko wówczas, gdy treść uzasadnienia orzeczenia uniemożliwia dokonania oceny wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego, a więc gdy niemożliwa jest kontrola instancyjna orzeczenia.

W ocenie Sądu odwoławczego uzasadnienie zaskarżonego postanowienia pozwala na pełną kontrolę instancyjną, zaś to, że nie zawiera odniesienia się do spełnienia wymogów z art. 23 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym wynika z przyjęcia przez Sąd Rejonowy, przy uwzględnieniu uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2013 r., III CZP 13/13, że dopóki uchwały zgromadzenia wspólników nie została konstytutywnym orzeczeniem sądowym wyeliminowana z obrotu gospodarczego, to jest wiążąca także dla sądu rejestrowego. Poza tym w sytuacji trafnego przyjęcia, że uczestnik utracił możliwość kwestionowania w postępowaniu rejestrowym obniżenia kapitału na skutek niedochowania terminu z art. 264 § 1 k.s.h., zbędne było szczegółowe odnoszenie się do zarzutów uczestnika P. S. w tym zakresie. Natomiast jeśli chodzi o wskazanie dowodów, to Sąd pierwszej instancji czyniąc ustalenia faktyczne w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprzeciwu uczestnika wskazał także dowody, na których się oparł, wyczerpując praktycznie materiał dowodowy zaoferowany przez wnioskodawcę i uczestnika, przy jednoczesnej niesporności wierzytelności P. S. wobec (...) spółce z o.o., która do chwili rozstrzygania sprawy przez Sąd Rejonowy, a następnie Sąd Okręgowy, nie została unicestwiona (vide dowód: wyrok SO we Wrocławiu z dnia 30 czerwca 2015 r., I C 1851/13, z uzasadnieniem, k. 165-203; postanowienie SO w Szczecinie z dnia 26 maja 2015 r., VIII GC 60/14, k. 234-235).

Uczestnik zarzucił orzeczeniu Sądu Rejonowego także naruszenie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. poprzez odmowę zawieszenia postępowania rejestrowego do czasu zakończenia postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności z tytułu ceny sprzedaży nieruchomości oraz wniósł o rozpoznanie przez Sąd drugiej instancji postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 26 czerwca 2015 r. o odmowie zawieszenia postępowania. Odnosząc się zatem do tego zarzutu i wniosku Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności stwierdza, że rozstrzygnięcie niniejszej sprawy rejestrowej nie zależało od rozstrzygnięcia postępowania egzekucyjnego przeciwko (...) spółce z o.o. w K., toczącego się z wniosku wierzyciela P. S.. Przedmiotem bowiem postępowania rejestrowego jest skuteczność obniżenia kapitału zakładowego wnioskodawcy w kontekście dochowania przez Spółkę wymogów z art. 264 k.p.c., a więc zaspokojenie lub zabezpieczenie wierzycieli, którzy zgłosili w terminie sprzeciw. Istnienie wierzytelności, które nie zostały zgłoszone w postępowaniu konwokacyjnym pozostaje bez wpływu na rejestrację obniżenia kapitału zakładowego. Poza tym żądanie zawieszenia postępowania rejestrowego zmierzałoby w istocie do obejścia przepisów o postępowaniu konwokacyjnym. Ponadto zgodnie z przepisem art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. możliwe jest zawieszenie postępowania jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego. Natomiast jak wynika z uzasadnienia postanowienia Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 26 maja 2015 r. przedmiotowe postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone (k. 235), co również potwierdził pełnomocnik skarżącego na rozprawie apelacyjnej. Z powyższych przyczyn zarzut apelacji dotyczący odmowy zawieszenia postępowania okazał się bezzasadny.

Przechodząc do oceny zarzutów naruszenia prawa materialnego, a w szczególności przepisów art. 264 i art. 265 k.s.h., wskazać należy na wstępie, że celem postępowania konwokacyjnego jest zapewnienie ochrony wierzycieli, którzy mogliby zostać pokrzywdzeni obniżeniem kapitału zakładowego. Ochrona ta nie może mieć jednak charakteru absolutnego i uwzględniać musi również interes spółki dążącej do obniżenia kapitału w możliwie krótkim i przewidywalnym terminie. Z tych względów Kodeks spółek handlowych wyznacza granice ochrony udzielanej wierzycielom, wskazując w art. 264 § 1 k.s.h. termin, w którym wierzyciele mogą zgłaszać sprzeciw. Ogłoszenie o obniżeniu kapitału powinno zostać opublikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (art. 5 § 3 k.s.h.) i od daty ogłoszenia biegnie wierzycielom trzymiesięczny termin do zgłaszania sprzeciwu.

Przenosząc powyższe na realia rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że uczestnik P. S. w sposób oczywisty uchybił ustawowemu terminowi wniesienia sprzeciwu, co zresztą nie było przez niego kwestionowane. Otóż ogłoszenie w (...) zostało opublikowane w dniu 24 kwietnia 2013 r., a więc termin na złożenie sprzeciwu upływał w dniu 24 lipca 2013 r. Natomiast sprzeciw został wniesiony przez uczestnika dopiero w dniu 4 listopada 2013 r. ( vide kopia książki poczty przychodzącej do spółki (...), k. 55), przy założeniu jego nadania w placówce pocztowej w dniu 31 października 2013 r., tj. tak jak pisma z tej samej daty skierowanego do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie XIII Wydziału Gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego (k. 39). Przy czym podkreślić w tym miejscu należy, że uczestnik P. S. wprowadził w błąd Sąd rejestrowy pisząc w ww. piśmie, że: „Mimo, zgłoszenia przeze mnie sprzeciwu spółka (...) przeciwko obniżeniu kapitału, moja wierzytelność nie została przez spółkę zaspokojona.”, gdyż przedmiotowy sprzeciw został przez niego złożony równolegle z pismem z 31.10.2013 r. do Sądu rejestrowego i zapewne nie przypadkiem nie został zaopatrzony w datę ( vide k. 40). To spowodowało, że wierzyciel P. S. został dopuszczony postanowieniem z dnia 15 listopada 2013 r. do udziału w sprawie w charakterze uczestnika.

Powyższa okoliczność nie oznacza jednak, że sprzeciw uczestnika wobec uchwały nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki z o.o. (...) z dnia 17 kwietnia 2013 r. wywołał skutek w zakresie zapobieżenia rejestracji obniżenia kapitału zakładowego. Zgodnie bowiem z art. 264 § 1 zdanie ostatnie wierzycieli, którzy sprzeciwu nie zgłosili (w ogóle, bądź po terminie), uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału zakładowego. Ponadto jak wskazuje się w doktrynie: „Jeżeli roszczenia wierzycieli zostaną zgłoszone po terminie określonym w art. 264 § 1 k.s.h. bądź też jeżeli w ogóle nie zostaną zgłoszone – nie mają one wpływu na bieg postępowania w sprawie rejestracji obniżenia kapitału zakładowego.” (A. Szajkowski/ M. Tarska, Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tom II, Wyd. C.H. Beck, W-wa 2014, wydania 3, str. 786). Podobnie wskazuje J. S. (KSH. Komentarz. Wyd. 6, W-wa 2013): „Wierzyciele, którzy zgłosili w tym terminie sprzeciw, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni, pozostałych wierzycieli traktuje się jako tych, którzy zgodzili się na obniżenie kapitału zakładowego.”. Analogiczny pogląd wyraził A. K.: „Jeżeli w ciągu tego terminu wierzyciel nie zgłosi sprzeciwu, przyjąć należy, że zgodził się na umorzenie.” (Komentarz aktualizowany do art. 1-300 KSH, (...) Prawnej LEX), a także M. R. (Kodeks spółek handlowych. Komentarz. W-wa 2009, str. 496): „Po upływie tego terminu prawo do zgłoszenia sprzeciwu wygasa – wierzycieli, którzy w terminie sprzeciwu nie zgłosili uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału spółki – dłużniczki.”. Wreszcie przywołać należy A. R., który wskazał, że: „Zgłoszenie sprzeciwu po wskazanym terminie nie ma skutku prawnego i nie wstrzymuje rejestracji obniżenia kapitału (SPH, t. 2, pod red. S. Włodyki, System Informacji Prawnej Legalis).

Reasumując, stwierdzić trzeba, że art. 264 § 1 k.s.h. równoważy interesy wierzycieli i spółek dążących do obniżenia kapitału zakładowego, gdyż wierzyciele uzyskują stosunkowo długi, trzymiesięczny termin na zgłoszenie sprzeciwu, natomiast spółki otrzymują gwarancję, że po upływie tego terminu będą mogły skutecznie wnosić o rejestrację obniżenia. W rezultacie prawidłowo przyjął Sąd Rejonowy, że sprzeciw wierzyciela P. S., złożony po upływie terminu ustawowego, pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie sprawy, gdyż uczestnik utracił możliwość kwestionowania w postępowaniu rejestrowym obniżenia kapitału spółki z o.o. (...) starając się dowieść niedochowania wymagań przewidzianych przepisami prawa.

Już tylko powyższa okoliczność czyni apelację uczestnika bezzasadną i Sąd Rejonowy nie był zobligowany do badania prawidłowości uchwały nr 2 NZW wnioskodawcy z dnia 17 kwietnia 2013 r. w kontekście zarzutów uczestnika, który na skutek własnych zaniedbań (bo tak należy ocenić złożenie sprzeciwu po ponad sześciu miesiącach od opublikowania ogłoszenia) utracił prawo do kwestionowania uchwały w postępowaniu rejestrowym.

Niezależnie od tego Sąd Okręgowy wskazuje, że i pozostałe zarzuty apelacji nie zasługiwały na uwzględnienie, w tym dotyczące wymogów procedury konwokacyjnej. Otóż wbrew twierdzeniom skarżącego ogłoszenie zarządu spółki (...) opublikowane w (...) w dniu 24 kwietnia 2013 r. zawierało niezbędne elementy pozwalające na przyjęcie, że wierzyciele zostali należycie wezwani (art. 265 § 2 pkt 2 k.s.h.). W świetle treści art. 199 § 4 k.s.h. zasadą jest umorzenie udziału za wynagrodzeniem, a więc nawet przy braku wskazania w ww. ogłoszeniu wysokości wynagrodzenia należnego wspólnikowi, którego udziały są umarzane, sam sposób obniżenia był wskazany i ogłoszenie nie pozwalało na uznanie, że spółka nie wypłaci wspólnikowi wynagrodzenia. W żadnym więc razie ogłoszenie nie wprowadzało w błąd wierzycieli spółki. W szczególności uczestnik nie może powoływać się na wprowadzenie go w błąd, w którego wyniku jakoby nie zgłosił sprzeciwu wobec obniżenia kapitału spółki (...), gdyż nie złożenie przez niego sprzeciwu było wynikiem uchybienia terminu na skutek przegapienia ogłoszenia z dnia 24 kwietnia 2013 r., a nie wynikiem niejasności tegoż ogłoszenia.

Odnośnie zaś treści samej uchwały nr 2 NZW z 17 kwietnia 2013 r., to zdaniem Sądu Okręgowego zawiera ona niezbędne elementy określone w art. 199 § 2 k.s.h., bowiem określa zarówno podstawę prawną przymusowego umorzenia (przepis k.s.h. i postanowienia umowy spółki) oraz wynagrodzenie wspólnika w zamian za umorzone udziały, zaś uzasadnienie uchwały przywołując postanowienia umowy spółki wskazuje tym samym przyczyny jej podjęcia, tj., zaistnienie przesłanek przewidzianych w tejże umowie.

Jeżeli zaś chodzi o zarzut naruszenia przepisu art. 247 § 2 k.s.h. poprzez podjęcie rzeczonej uchwały w głosowaniu jawnym, a nie w tajnym jako dotyczącej spraw osobowych, to Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że jeśli nawet przyjąć za częścią komentatorów do Kodeksu spółek handlowych, że sprawy osobowe dotyczą m.in. umorzenia udziałów, to i tak nie zachowanie tajności głosownia stanowiło uchybienie nie mające ostatecznie znaczenia z punktu widzenia ważności uchwały z dnia 17 kwietnia 2013 r. Przy istniejących w dniu podejmowania uchwały proporcjach udziałowych w spółce z o.o. (...) z siedzibą w K. ( (...) udziałów M. C., 49 udziałów (...) spółki z o.o.) i przy głosowaniu przy pomocy pełnomocnika reprezentującego obu wspólników oczywistym było, który wspólnik jak głosował, gdyż za podjęciem uchwały był (...) głosy, czyli ilość odpowiadająca całemu ówczesnemu kapitałowi zakładowemu. Analogiczna wiedza byłaby również wtedy, gdyby któryś wspólnik zagłosował przeciwko przymusowemu umorzeniu udziałów. A zatem głosowanie jawne nie czyniło uchwały nieważną.

W ocenie Sądu odwoławczego na uwzględnienie nie zasługiwał też zarzut naruszenia art. 108 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h. Pełnomocnik wspólników na nadzwyczajnym zgromadzeniu w dniu 17 kwietnia 2013 r. wykonywał prawo głosowania z udziałów każdego ze wspólników osobno i nie było formalnych przeszkód do takiego jego działania, zwłaszcza w kontekście pełnomocnictwa jako stosunku opartego na wzajemnym zaufaniu. Ponadto NZW protokołowane było przez notariusza, któremu pełnomocnictwa zostały okazane i nie stwierdził on przeszkód do odbycia zgromadzenia, ani nie odmówił sporządzenia z niego protokołu.

Mając na uwadze całokształt poczynionych rozważań Sąd Okręgowy uznał apelację za niezasadną, akcentując przede wszystkim nie skorzystanie przez uczestnika (z przyczyn po jego stronie leżących) z uprawnień z art. 264 § 1 k.s.h., co sprawiło, że utracił on możliwość kwestionowania w postępowaniu rejestrowym obniżenia kapitału w (...) spółce z o.o. w K.. W konsekwencji apelacja podlegała oddaleniu na podstawie przepisu art. 385 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., zasądzając od uczestnika jako przegrywającego sprawę w instancji odwoławczej koszty zastępstwa procesowego wnioskodawcy w wysokości 180 zł (§ 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 11 pkt 12 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie).

SSO (...)SSO (...)SSO (...)