Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Toruniu IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Plewińska

Sędziowie SO Marzena Polak

SO Jarosław Sobierajski (spr.)

Protokolant st.sekr.sądowy Magdalena Maćkiewicz

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Toruniu Marzenny Mikołajczak

po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2013 roku

sprawy K. S.

oskarżonej o przestępstwo z art. 278 § 1 i 5 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego (...)z siedzibą w G.

od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 28 marca 2013 roku sygn. akt VIII K 201/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że obowiązek naprawienia szkody ogranicza do kwoty 3.185,81 zł (trzy tysiące sto osiemdziesiąt pięć złotych osiemdziesiąt jeden groszy);

II.  w pozostałym zakresie tenże wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżyciela posiłkowego (...) z siedzibą w G. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Toruniu) kwotę 20 zł (dwudziestu złotych) tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym;

Sygn. akt IX Ka 308/13

UZASADNIENIE

K. S. została oskarżona o to, że w okresie od 25.06.2012 do 17.10.2012 w T., przy ul. (...), przez nielegalne podłączenie do sieci energetycznej dokonała kradzieży energii elektrycznej, powodując straty w wysokości 3918,54 na szkodę (...)

- tj. o przestępstwo z art. 278 § 1 i 5 kk

Wyrokiem z dnia 28 marca 2013 r. Sąd Rejonowy w Toruniu, sygn. akt VIIIK 201/13, ustalając, że wina i społeczna szkodliwość czynu zarzuconego K. S., który wyczerpał znamiona występku mniejszej wagi z art. 278 § 5 w zw. z § 3 kk, nie są znaczne, a okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, na podstawie art. 66 § 1 kk oraz art. 67 § 1 kk, warunkowo umorzył postępowanie na okres 2 lat tytułem próby, zobowiązując, na podstawie art. 67 § 3 kk, K. S. do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego (...) z siedzibą w G., kwoty 3.918,54 zł w terminie 1 roku i 2 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku.

Zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 60 zł tytułem opłaty i obciążył ją poniesionymi wydatkami w kwocie 90 zł.

Wyrok ten zaskarżył w części dotyczącej orzeczenia o obowiązku naprawienia szkody na niekorzyść oskarżonej pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego, zarzucając mu:

1.  Naruszenie art. 7 kpk poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w sprawie

2.  Błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na przyjęciu, że oskarżona wyrządziła pokrzywdzonemu szkodę w wysokości 3.918,54 zł, w sytuacji, gdy szkoda jaką podniósł pokrzywdzony stanowi równowartość kwoty 7.278,12 zł

W oparciu o powyższe skarżący domagał się zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez zasądzenie w pkt II na rzecz oskarżyciela posiłkowego kwoty 7.278,12 zł tytułem naprawienia szkody.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zaskarżony wyrok został wprawdzie zmieniony w części dotyczącej orzeczenia o obowiązku naprawienia szkody, jednakże u podstaw tego rozstrzygnięcia nie leżało uwzględnienie zarzutu postawionego przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, który ocenić należało jako niezasadny.

Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i słusznie ustalił wystąpienie przesłanek warunkowego umorzenia postępowania.

Co do zasady trafnie orzekł też o obowiązku naprawienia szkody.

Przy określaniu jego wysokości uwadze sądu umknęło wprawdzie, że wyliczenia wartości zużytej energii biegły dokonał według stawek cenowych uwzględniających podatek VAT. Tymczasem zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie administracyjnym stanowiskiem pobór energii dokonany bez tytułu prawnego, stanowiący czyn zabroniony, nie może być traktowany jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, „ gdyż w takim wypadku po stronie przedsiębiorstwa energetycznego nie występuje czynność przeniesienia prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, a wypłacone w takich okolicznościach odszkodowanie nie jest w jej rozumieniu wynagrodzeniem za dostawę towaru” (zob. wyrok NSA w Warszawie z 16 września 2010 r., I FSK 1543/09). W związku z tym, oszacowaną przez biegłego wartość zużytej energii pomniejszyć należało o wysokość podatku VAT (23%).

Niemniej jednak samo przyjęcie, że wysokość szkody ustalić należało w oparciu o opinię biegłego – wbrew temu, co zarzucał skarżący – było prawidłowe.

Prawdą jest, że wewnętrzne regulacje, w oparciu o które pokrzywdzony oszacował wysokość szkody wyrządzonej czynem pokrzywdzonej, ustanowione zostały na podstawie uprawnienia przyznanego mu przez ustawę prawo energetyczne, która w art. 57 wyraźnie przewiduje możliwość obciążenia nielegalnego odbiorcy energii opłatą przewidzianą w taryfie. Na podstawie w/w przepisu przedsiębiorstwo energetyczne uzyskuje faktycznie alternatywne - względem dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych - uprawnienie do pobrania od osoby nielegalnie pobierającej energię opłaty przewidzianej w taryfie. Nie oznacza to jednak, że w postępowaniu karnym o przestępstwo, polegające na kradzieży energii, którego znamiona jej czyn wyczerpuje (art. 278 § 5 kk), można obciążyć ją obowiązkiem zapłaty na rzecz pokrzywdzonego kwoty równej wartości opłaty, jaką można nałożyć zgodnie z zasadami określonymi w taryfie. Z punktu widzenia oceny prawidłowości zaskarżonego rozstrzygnięcia istotne jest, że owa opłata ustalana jest w sposób zryczałtowany jako wielokrotność normalnych opłat za dostawę energii elektrycznej i nie ma charakteru stricte odszkodowawczego. Pogląd ten zgodnie prezentowany jest w orzecznictwie zarówno sądów powszechnych: cywilnych (zob. choćby wyrok s.apel. w Białymstoku z 2012-09-20, I ACa 385/12, LEX nr 1235954, przywołany w apelacji przez skarżącego) oraz karnych (zob. postanowienie SN z dnia 15 listopada 2002 r., IV KKN 570/99, OSNKW 2003/1-2 poz. 10, jak i administracyjnych, gdzie również podkreśla się szczególny charakter unormowania zawartego w art. 57 ust. 1 Prawa energetycznego. Sąd odwoławczy w pełni go aprobuje. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 6 stycznia 2010 r., sygn. akt I FSK 1501/08 (LEX nr 593614) trafnie wskazał, że "opłaty pobierane przez dostawców energii z tytułu czynów nielegalnych związanych z kradzieżą energii są opłatami o charakterze sankcyjnym i odszkodowawczym (...). Opłata za nielegalny pobór energii nie jest wynikiem dobrowolnego tolerowania przez dostawcę czynów niedozwolonych w zakresie kradzieży energii, a i sam odbiorca nie dokonuje powyższych działań w celu ponoszenia później kosztu opłaty za nielegalny pobór. Opłata za nielegalny pobór energii nie legalizuje też wcześniejszych naruszeń prawa (pomimo zapłaty opłaty, sam czyn przestępny nadal podlegać będzie ściganiu), stanowi jedynie ryczałtową rekompensatę za pobraną energię, uszkodzenia sieci i urządzeń pomiarowych itp. Celem opłaty nie jest tylko prosty zwrot należności za dostarczoną energię, ale też ryczałtowa rekompensata za wszystkie poniesione szkody w związku z nielegalnym poborem. Opłata ta poprzez swoją wysokość pełni też rolę odstraszającą, mającą na celu poprzez swą dolegliwość (...) odstraszyć od popełniania tego typu czynów". Natomiast w postępowaniu karnym można zobowiązać sprawcę czynu do uiszczenia tytułem naprawienia szkody jedynie kwoty stanowiącej równowartość rzeczywiście poniesionej przez pokrzywdzonego szkody wynikłej bezpośrednio z popełnienia przestępstwa w postaci wartości przedmiotu przestępstwa. Innymi słowy - tego, co pokrzywdzony otrzymałby, gdyby sprawca pobierał tę energię legalnie (a więc wartości pobranej energii), a nie tego, do nałożenia czego uprawnienie przewiduje prawo energetyczne na wypadek ujawnienia nielegalnego poboru energii.

Brak było zatem podstaw do dokonania zmiany zaskarżonego wyroku w sposób wnioskowany przez skarżącego.

Zważywszy na to, że sąd odwoławczy nie dopatrzył się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu, po dokonaniu stosownej korekty orzeczenia dotyczącego naprawienia szkody poprzez obniżenie jej wysokości o kwotę niesłusznie doliczonego przez biegłego podatku VAT (tj. do kwoty 3.185,81 zł), zaskarżony wyrok w pozostałym zakresie utrzymany został w mocy.

O kosztach procesu za postępowanie odwoławcze orzeczono po myśli art. 636 § 1 kpk w zw. z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 18.06.2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (j.t. Dz. U. z 2013 r. poz. 663), zasądzając od oskarżyciela posiłkowego na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Toruniu) kwotę 20 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych w tym postępowaniu.