Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 24 lipca 2015 r. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w D. działając w oparciu o art. 110 ust. 5 Ustawy z dnia 12 marca 2004 o pomocy społecznej wystąpił w imieniu S. N. o zasądzenia alimentów od jej dzieci : J. N. w kwocie 700 zł miesięcznie , M. Z. w kwocie 300 zł miesięcznie, H. K. w kwocie 400 zł miesięcznie, Z. B. w kwocie 400 zł miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności , poczynając od dnia 1 lipca 2015 r. W uzasadnieniu pozwu przedstawiona została sytuacja opiekuńcza S. N. , konieczność całodobowej opieki z uwagi na znaczny stopień niepełnosprawności, chorobę A. . Występujący w jej imieniu Kierownik (...) w D. podniósł, iż toczy się postępowanie o jej ubezwłasnowolnienie. Na dzień wniesienia pozwu uprawniona przebywała na pobycie w formie odpłatnej w ZOL w O. , którego miesięczny koszt wynosił 3000 zł. Dochód S. N. to 1226, 49 zł netto, brakująca kwota to 1773,51 zł. Do czasu wyegzekwowania alimentów na rzecz pani S. N. od wszystkich dzieci, jej syn J. zobowiązał się do wnoszenia różnicy w opłacie za ZOL w O..

W toku sprawy, pozwany J. N. uznał powództwo do kwoty po 500 zł miesięcznie, pełnomocnik pozwanych (pełnomocnictwo k.53) M. Z., H. K. i Z. B. wnosił o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił, co następuje:

S. N. urodziła się (...) W ZOL w O. przebywa od 11 lipca 2015 r. Na dzień zmykania rozprawy pobyt jej był odpłatny. Na mocy umowy zawartej między ZOL w O. a J. N., do ponoszenia kosztów pobytu matki w placówce zobowiązał się J. N. (umowa k.31). Pobiera emeryturę w wysokości 1411,82 zł brutto (informacja z ZUS k.30) Na mocy orzeczenia z dnia 19 listopada 2014 r. ma orzeczony stopień niepełnosprawności znaczny, ze wskazaniem kompleksowego systemu wsparcia w samodzielnej egzystencji (orzeczenie k.35) W Sądzie Okręgowym w Siedlcach toczy się postępowanie o ubezwłasnowolnienie S. N. (zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej w Siedlcach k.33, okoliczność bezsporna). Przed umieszczeniem jej w ZOL opiekę nad nią sprawowała B. G. wynajęta przez J. N. i jego żonę. I. N. gotowała teściowej obiady. (zeznania I. N. k.80)

Pozwani są pełnoletnimi dziećmi S. N. (akty urodzenia k.37, 38,39,40).

Pozwany J. N. ma 45 lat, z zawodu jest rolnikiem . Do czasu umieszczenia matki w ZOL, wspólnie z żoną I. N. (zeznania k.80-80v) sprawował opiekę nad matką. Zgodnie z zawartą umową opłaca ZOL, uzupełniając ze swoich dochodów należną odpłatność. Co miesiąc dopłaca 1.800 zł, kupuje leki i pampersy. Na te dodatkowe wydatki wydaje około 200 zł. 11 lat temu, w formie darowizny matka zapisała na niego cały majątek (okoliczność przyznana). Otrzymał 2,60 ha pola oraz budynki. Do tego majątku dokupił działkę (...) ha, na której się pobudował. Mieszka 500 metrów od domu, w którym przed umieszczeniem w ZOL, mieszkała matka. Prowadzi działalność gospodarczą - usługi leśne. Ma różne dochody. Są miesiące, że nie pracuje, a w innych jest w stanie zarobić 7.000 zł. Roczny jego dochód wg. PIT -28 wynosi 82 713,48 zł. (dodatkowa informacja o dochodach w jego gospodarstwie domowym –formularz (...) i oświadczenie o dochodach k.7-9). Ma dorosłego syna. Żona pracuje dorywczo. Dom, w którym mieszka , stanowi własność jego i żony. Opłaty za dom wynoszą miesięcznie około 300 zł. Za dom S. N. nie ma aktualnie żadnych opłat.

Pozwana M. Z. ma 48 lat, nie ma zawodu . Mieszka w K., niedaleko S. N.. Nie zna stanu zdrowia matki, odkąd wyszła za mąż -26 lat temu, nie odwiedzała jej. Jako młoda dziewczyna, pracowała na gospodarstwie mamy, jeździła z nią zbierać ziemniaki. Cały zarobek S. N. brała dla siebie. Matka utrudniała jej życia : nie chciała z nią utrzymywać kontaktów, wyłączała korki, zakazała wchodzić do kuchni. Od czasu kiedy wyszła za mąż, z matką nie utrzymywała kontaktów. Jak był ślub i siostra przyjechała do niej, to matka wyganiała gości. Ma podstawowe wykształcenie. Matka nie miała pieniędzy, by ją dalej kształcić. Jak skończyła 18 lat poszła do pracy. Matki nie było na jej ślubie. W tej chwili pracuje w charakterze pomocy kuchni. Zarabia 1.280 zł netto (formularz z (...) o dochodach k.13, informacja od Naczelnika US k.70, k.68). Czasami pomaga np. siostrze przy komunii, przy imieninach, przy weselach. Z mężem mają gospodarstwo rolne o pow. przeliczeniowej 0,9415 ha (2,2700 pow. fizycznej), z którego dochód roczny wynosi 2710 zł ( informacja z UG D. k.69). Ma dorosłe dzieci. Mieszka z mężem w drewnianym domu, zakupionym za pieniądze z wesela i z pożyczki od brata męża. Za prąd płaci 125 zł, za wodę 50 zł, gotuje w kuchni węglowej i pali drzewem. Jej mąż pracuje na gospodarce , nie mają inwentarza.

Pozwana H. K. ma 53 nie ma zawodu. Skończyła szkołę podstawową. Chciała kontynuować szkołę średnią , była 3 miesiące w szkole rolniczej , ale matka nie kupiła jej butów i kurtki , w których mogłaby chodzić i zaprzestała nauki. Nie ma wiedzy jaki jest stan zdrowia matki, nie odwiedza jej. Jest wdową, ma dorosłe dzieci. Mieszka w drewnianym domu na działce o powierzchni 3 ary (zaświadczenie z UG w S. k.72). Za światło płaci 90 zł, po 50 zł za wodę i gaz. Miała zakrzepicę w kończynach dolnych, w związku z czym wykupuje leki . Na schorzenie to przyjęła 140 zastrzyków. Jest zatrudniona jako sprzątacza w LO im. B. P. w S.. Zarabia 1.600 zł netto (oświadczenie złożone w (...) k.21, zaświadczenie od pracodawcy k.22, kwestionariusz k.23-24, informacja od Naczelnika US w S. k.71). Był czas, że nie miała z czego żyć, matka jej nie pomogła. Z małżeństwa miała pięcioro dzieci, troje jest samodzielnych, dwoje jest przy niej. Jeden syn ma 30 lat, ma padaczkę, miał operację na woreczek żółciowy. Drugi syn T. ma 21 lat, jest po szkole specjalnej, jest upośledzony w stopniu lekkim. Synowie nigdzie nie pracują, są na utrzymaniu matki. Piją. Pieniądze na alkohol mają np. za wyrzucenie obornika, albo stoją cały dzień pod sklepem i ktoś im kupi piwo. Miała 18,5 roku jak urodziła córkę, a 19 lat jak wyszła za mąż. Poza szkołą podstawową matka nie ponosiła kosztów jej utrzymania, u niej w domu S. N. była ostatni raz 25 lat temu. Córka również nie odwiedzała matki.

Pozwana Z. B. ma 58 lat, wykształcenie podstawowe , nie ma zawodu. Chodziła do szkoły zawodowej do „budowlanki”. Dużo opuszczała, bo mama goniła ją do pracy. Na jesieni do południa zbierała ziemniaki, a na druga zmianę musiała jechać do pracy. Szkoły średniej nie ukończyła, bo dużo opuszczała. Zbierała jagody, ale wszystkie pieniądze zabierała mama. Ostatnio widziała mamę we wrześniu br, odwiedziła ja w ZOL . Matka nie poznała jej. Wcześniej, jako jedyna z córek też odwiedzała matkę, zawoziła jej wędlinę, ciasto. Matka traktowała ją ozięble. W trakcie jednej z wizyt matka wspominała jej , że co miesiąc daje synowej 500 zł na pomnik, pokazała zdjęcie, które miało być na nim obsadzone. W trakcie wizyt u matki, S. N. mówiła jej że nie ma pieniędzy, opowiadała natomiast o wydatkach na wnuka-syna J. N.. Matka była w jej miejscu zamieszkania ok.28 lat temu. Gdy odwiedzała matkę, ta nigdy nie miała pieniędzy i nie miała co jeść. Nie miała lodówki. Zbierała grzyby. Nie ma wiedzy , od kiedy mama jest w stanie leżącym. Mieszka w L.. Ma dorosłe dzieci, syn studiuje w P.. Na utrzymanie syna przeznacza 400 zł na opłatę za akademik, do tego dochodzi koszt wyżywienia, ubrania - łącznie około 1.000 zł. Jest zatrudniona na fermie drobiu, przy obsłudze drobiu i zarabia 1.280 zł. Mąż ma emeryturę w wysokości 1.800 zł. Z mężem mieszka w bloku. Jest to mieszkanie własnościowe. Za mieszkanie i wodę płacą 550 zł miesięcznie, 200 zł światło, 150 zł telefon i Internet. Kwotę 50 – 60 zł wydają miesięcznie na leki, bo z mężem mają nadciśnienie.

Prawomocnym postanowieniem tutejszego Sądu z dnia 5 sierpnia 2015 r. w sprawie III RNs 254/15 , nakazano umieszczenie S. N. w domu pomocy społecznej bez jej zgody.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych dokumentów oraz zeznań stron (k.80v-82v) . Zeznania przesłuchanego świadka A. K. –pracownika socjalnego (k.79v-80) uzupełniły zeznania stron odnośnie zarówno sytuacji opiekuńczej S. N. jak i relacji panujących w jej rodzinie. Zeznania świadka I. N. również uzupełniły zeznania stron w tym przedmiocie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo co do zasady jest słuszne, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie mogło być uwzględnione w zakresie dochodzonym w pozwie.

Podstawą prawną zasądzenia alimentów stanowi art. 129 kro, zgodnie z którym obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi , a wstępnych przed rodzeństwem.

Poza sporem jest fakt bieżącej pieczy nad matką sprawowanej przez syna J. N. . Nie są też sporne relacje w rodzinie między S. N. a jej córkami w przeszłości i obecnie.

Ustalając zakres świadczeń alimentacyjnych sąd bierze pod uwagę dyspozycję zwartą w art. 135§1 krio, a zatem zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Usprawiedliwione potrzeby uprawnionej do alimentacji S. N. nie były przez żadną ze stron postępowania zakwestionowane. Ma on rentę w wysokości netto ok.1200 zł, nie majątku. Wobec prawomocnego rozstrzygnięcia sądu co do umieszczenia jej w (...) należy przyjąć , iż spełnione zostały kumulatywnie przesłanki z art. 38 Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.

W sposób zróżnicowany kształtują się natomiast możliwości wsparcia finansowego S. N. przez jej dzieci.

J. N. ma najlepszą sytuację finansową. Z prowadzonej działalności gospodarczej ma znaczne dochody. To on też otrzymał w formie darowizny majątek i to majątek wypracowany przez matkę pozwanych i ich ojca. W ocenie Sądu to upoważnia do zasądzenia od niego na rzecz S. N. kwoty żądanej w pozwie tj. 700 zł. Jest to kwota adekwatna do jego możliwości zarobkowych i orzeczona w ramach żądania pozwu. Przy zasadzeniu tej kwoty sąd wziął również pod uwagę argumentację pełnomocnika pozwanych powołującego się na art. 897 kc, zgodnie z którym jeżeli po wykonaniu darowizny darczyńca popadnie w niedostatek , obdarowany ma obowiązek, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia dostarczyć darczyńcy środków których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim obowiązków alimentacyjnych. Bezspornym jest, iż J. N. jest zobowiązany alimentacyjnie i to w zakresie szerszym, z uwagi na treść art. 897kc. Trudno jednak w przypadku S. N. mówić o niedostatku. Ma ona bowiem dochody, które przy braku obiektywnych przesłanek zdrowotnych pozwalałyby jej się utrzymać. To stan zdrowia i brak możliwości zapewnienia jej właściwej opieki w miejscu zamieszkania pomimo podjętych starań (sporządzanie posiłków, wynajęta przez syna i synową opiekunka) rzutowały na uwzględnienie powództwa zarówno w zakresie obowiązku alimentacyjnego syna jak i córek S. N.. J. N. poniósł dotychczas najwyższe koszty utrzymania matki w ZOL zobowiązując się na mocy zawartej umowy do ponoszenia całej odpłatności za pobyt matki. Dodatkowo zakupuje potrzebne środki czystości. Biorąc pod uwagę wcześniejsze jego obdarowanie majątkiem, sąd zasądził od niego na rzecz matki kwotę 700 zł wraz z ustawowymi odsetkami, poczynając od dnia 10 listopada 2015 r. , tj. od dnia zamknięcia rozprawy. Była to kwota maksymalna dochodzona pozwem.

W ocenie Sądu fakt obdarowania rzutował na obowiązek alimentacyjny syna uprawnionej, ale nie zwalniał też z obowiązku alimentacyjnego jej córek. Bezspornym jest, iż mają one żal do matki, iż przekazała ona majątek wspólny ich rodziców bratu z drugiego związku matki. Mają też żal do matki ze względu na nie zapewnienie im możliwości zdobycia wykształcenia, jej oziębłość, brak zainteresowania córkami przez całe ich życie. Te okoliczność nie rzutują jednak w taki sposób na zasadność powództwa, by w stosunku do pozwanych córek powództwo zostało oddalone.

Obowiązek alimentacyjny dzieci wobec rodziców istnieje, pomimo wskazanych okoliczności i winien być rozpatrzony w kontekście cytowanego art.135§1 krio.

Pozwane poradziły sobie w życiu, wyszły za mąż, w tej chwili każda ma już dorosłe dzieci. Każda z nich ma dochody, wykorzystuje swoje możliwości zarobkowe adekwatnie do wieku, stanu zdrowia.

Biorąc pod uwagę stan majątkowy każdej z pozwanych opisany w stanie faktycznym oraz dochody-dochód M. Z. w kwocie 1296,16zł , H. K. 1611,37 zł, Z. B. -1286,18 zł oraz dochód jej męża 1813,03zł – w kontekście ponoszonych wydatków, Sąd zasadził od M. Z. na rzecz S. N. alimenty w kwocie po 80 zł miesięcznie, od H. K. po 100 zł miesięcznie, od Z. B. 100 zł miesięcznie, poczynając od dnia zamknięcia rozprawy tj. 10 listopada 2015 r.

W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalane jako nieadekwatne do faktycznych możliwości zarobkowych zobowiązanych do alimentacji pozwanych. W ocenie Sądu w przypadku większych kosztów utrzymania S. N. w ZOL lub DPS, koszty winien ponosić J. N. w ramach otrzymanego przysporzenia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności orzeczono jak na wstępie.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art.100 kpc.

O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono w oparciu o przepis art. 333 § 1 kpc.