Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2015 r. w Szczecinie

sprawy Z. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 26 listopada 2014 r. sygn. akt IV U 13/14

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 26/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 03 grudnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. odmówił ubezpieczonemu Z. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że powodem odmowy przyznania spornego prawa jest orzeczenie komisji lekarskiej ZUS stwierdzającej, że ubezpieczony nie jest już osobą niezdolną do pracy.

W odwołaniu od tej decyzji Z. K. domagał się przyznania mu prawa do świadczenia, uzasadniając, że orzeczenie komisji lekarskiej ZUS jest niezgodne ze stanem faktycznym. Zdaniem odwołującego jego stan zdrowia stale pogarsza się i nie rokuje on odzyskania zdolności do wykonywania pracy zarobkowej zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Ubezpieczony wskazał, że z zwodu jest operatorem sprzętu ciężkiego i w obecnym stanie zdrowia nie może wykonywać tej pracy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania, powtarzając argumentację przytoczoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji

Sąd Okręgowy w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 26 listopada 2014 r. oddalił odwołanie ubezpieczonego

Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

Ubezpieczony Z. K. urodził się (...) Z wykształcenia jest technikiem mechanikiem. Przyuczył się do zawodu operatora sprzętu ciężkiego. Pracował jako ślusarz remontowy, ślusarz maszynowy, mechanik maszyn i urządzeń rolniczych, brygadzista warsztatu mechanicznego, specjalista ds. transportu i zaopatrzenia, pomocnik operatora, operator, operator sprzętu budowalnego, starszy konserwator – palacz c.o., specjalista ds. nadzoru zaplecza, pracownik stacji LPG, portier.

Sąd Okręgowy ustalił nadto, że ubezpieczony był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do 31 października 2013 r. Podstawą uznania ubezpieczonego za osobę częściowo niezdolną do pracy było rozpoznanie choroby niedokrwiennej serca II CCS, nadciśnienia tętniczego II z zajęciem serca, szumów usznych z niedosłuchem, stanu po złamaniu trójkostkowym podudzia prawego leczonym operacyjnie. Dnia 27 września 2013 r. Z. K. zgłosił wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczony nie jest nadal niezdolny do pracy. Komisja lekarska ZUS, rozpoznając sprzeciw ubezpieczonego od powyższego orzeczenia stwierdziła, że ubezpieczony od 1 listopada 2013 r. nie jest niezdolny do pracy.

W celu zweryfikowania stanowiska organu rentowego, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy, specjalistów w zakresie schorzeń występujących u ubezpieczonego – otolaryngologa, neurologa, kardiologa, i ortopedy. Biegli powołani w sprawie rozpoznali u ubezpieczonego:

1.  Chorobę niedokrwienną serca w okresie ustabilizowanej niewydolności wieńcowej II CCS, spowodowaną niedrożnością tętnicy zstępującej lewej (LAD), leczoną angioplastyką (PC) i implantacją stentu DES (08 kwietnia 2014 r.) bez objawów niewydolności krążenia, bez zaburzeń rytmu serca i zaburzeń przewodnictwa.

2.  Nadciśnienie tętnicze w II okresie WHO, bez powikłań naczyniowych mózgu i nerek.

3.  Wczesne cechy zespołu metabolicznego (nadwaga, hyperlipidemia, hyperurikemia, nadciśnienie tętnicze II WHO).

4.  Zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego, w przebiegu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa bez upośledzenia funkcji narządu ruchu, bez podrażnienia układu nerwowego.

5.  Stan po złamaniu trójkostkowym podudzia prawego, leczonym operacyjnie 19 listopada 2008 r.

6.  Obustronny niedosłuch odbiorczy z szumami usznymi.

Sąd Okręgowy na podstawie opinii biegłych zważył, że stwierdzone zmiany chorobowe w aktualnym stopniu klinicznego zaawansowania nie dają podstaw do orzekania długotrwałej częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy a ubezpieczony od 1 listopada 2013 r. jest zdolny do pracy.

Na podstawie art.107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz.1227 ze zm. dalej: ustawa rentowa), a także art. 12 ust. 1, 2 i 3 oraz art. 13 ust. 1 ustawy Sąd Okręgowy uznał odwołanie Z. K. za nieuzasadnione. W oparciu o analizę dokumentacji medycznej ubezpieczonego, w szczególności dokumentacji pozostającej w dyspozycji organu rentowego oraz tej przedłożonej w toku postępowania sądowego, a także na podstawie dowodów z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów Sąd I instancji uznał, że występujące u Z. K. schorzenia i stopień ich nasilenia nie powodowały na dzień wydawania zaskarżonej w sprawie decyzji niezdolności do pracy. Zmiany chorobowe wymienione w rozpoznaniu mogą dawać dolegliwości wymagające odpowiedniego postępowania leczniczego, a nawet okresowych zwolnień lekarskich. Natomiast spowodowane tymi zmianami upośledzenie funkcji organizmu (udokumentowane, a nie wynikające jedynie z wywiadu) nie są nasilone w takim stopniu, aby dawały podstawy do stwierdzenia długotrwałej niezdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami.

Sąd I instancji zaznaczył, że uzasadnieniu swych opinii biegli orzekający w sprawie wskazali, że zmiany chorobowe układu krążenia wskazują na poprawę po leczeniu angioplastyką tętnicy zstępującej lewej z implantacją stentu. Brak jest objawów niewydolności krążenia, objawów niestabilnej choroby niedokrwiennej serca, brak jest zaburzeń rytmu serca i zaburzeń przewodnictwa, nie stwierdza się powikłań naczyniowych mózgu i nerek. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa nie doprowadziły do objawów podrażnieniowych układu nerwowego, przebiegają bez objawów rozciągowych, ubytkowych, bez zaników mięśniowych a zakres ruchów jest prawidłowy. Również przebyte w 2008 r. złamanie podudzia prawego, po leczeniu operacyjnym, uległo wygojeniu bez upośledzenia funkcji narządu ruchu. Biegła z zakresu laryngologii stwierdziła, że ubezpieczony jest zdolny do pracy z wyłączeniem prac w hałasie ponadnormatywnym, pracy na wysokości i pracy przy obsłudze urządzeń pozostających w ruchu. Nie może więc pracować jako operator budowlanego sprzętu ciężkiego. W opinii uzupełniającej biegły z zakresu kardiologii, ustosunkowując się do zarzutów ubezpieczonego, dodatkowo wyjaśnił, że wykonane badania kardiometryczne: EKG, USG serca, Ergomertria nie wykazywały istotnej patologii układu krążenia. Warunkiem uznania ubezpieczonego za długotrwale częściowo albo całkowicie niezdolnego do pracy z powodu zmian chorobowych układu krążenia jest: niewydolność krążenia, niestabilna choroba niedokrwienna serca, istotne zaburzenia rytmu serca lub zaburzenia przewodnictwa. U ubezpieczonego tych powikłań choroby niedokrwiennej serca nie stwierdza się. Chorego z nadciśnieniem tętniczym uznaje się za niezdolnego do pracy nie z powodu chwilowych wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego lecz w przypadku wystąpienia powikłań naczyniowych mózgu, narządu wzroku, nerek, które u ubezpieczonego nie występują. Metaboliczne czynniki zagrożenia niekorzystnym przebiegiem choroby niedokrwiennej serca i nadciśnienia: nadwaga, hyperlipidemia, podwyższony cholesterol, poziom kwasu moczowego, nieprawidłowa tolerancja glukozy, tylko wówczas mają znaczenie, gdy są powodem istotnych powikłań ze strony układu krążenia. Z tych powodów biegły kardiolog nie znalazł podstaw do uznania ubezpieczonego za niezdolnego do pracy. Także biegli z zakresu neurologii i ortopedii w opinii uzupełniającej podtrzymali wnioski opinii wskazując, że nie znajdują podstaw do zmiany swojego stanowiska

Sąd I instancji w celu ostatecznego wyjaśnienia sprawy dopuścił dodatkowo dowód z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy. biegła lek. spec. J. P. – specjalista z zakresu chorób wewnętrznych i medycyny pracy rozpoznała u ubezpieczanego:

1.  Chorobę niedokrwienną serca w okresie ustabilizowanej niewydolności wieńcowej II CCS, spowodowaną niedrożnością tętnicy zstępującej lewej (LAD), leczoną angioplastyką (PC) i implantacją stentu DES (08 kwietnia 2014 r.) bez objawów niewydolności krążenia, bez zaburzeń rytmu serca i zaburzeń przewodnictwa.

2.  Nadciśnienie tętnicze w II okresie WHO, bez powikłań naczyniowych mózgu i nerek.

3.  Wczesne cechy zespołu metabolicznego : nadwaga, hyperlipidemia, hyperurikemia, nadciśnienie tętnicze II WHO.

4.  Cukrzycę typu 2 de novo.

5.  Zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego, w przebiegu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa bez upośledzenia funkcji narządu ruchu, bez podrażnienia układu nerwowego.

6.  Stan po złamaniu trójkostkowym podudzia prawego, leczonym operacyjnie 19 listopada 2008 r., bez upośledzenia funkcji chodu.

7.  Obustronny niedosłuch odbiorczy z szumami usznymi – wydolny społecznie, bez utrudnionego kontaktu.

W oparciu o opinię biegłej z zakresu medycyny pracy Sąd I instancji stwierdził, że ubezpieczony jest zdolny do wielu prac fizycznych wykonywanych poprzednio (hydraulik, konserwator, zaopatrzeniowiec) jak i wykonywanej aktualnie w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze portiera. Okresy krótkotrwałej niezdolności do pracy były spowodowane zaostrzeniem choroby wieńcowej (zaopatrzony stenem), złamaniem stopy prawej (leczonym operacyjnie). Aktualnie choroba wieńcowa, okresowe dolegliwości ze strony układu ruchu, bez ubytków neurologicznych w okresach zaostrzeń mogą być leczone w ramach krótkotrwałej niezdolności do pracy. Słuch jest wydolny społecznie. Objawy zespołu metabolicznego wymagają odpowiedniej diety. Laryngolog uznał za przeciwskazane prace w hałasie ponad 85 dB. Przeciwskazane są ciężkie prace fizyczne, na wysokości, w hałasie, których ubezpieczony uprzednio nie wykonywał. Orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności z powodu stanu narządu słuchu jest w ocenie biegłej bez znaczenia dla potrzeb aktualnego zatrudnienia i wykonywanego poprzednio.

Zdaniem Sądu wnioski płynące z opinii biegłych co do ujawnionych schorzeń ubezpieczonego, były zasadniczo zbieżne. Zbieżne też były wnioski powołanych biegłych co do oceny niezdolności do pracy. Sąd Okręgowy uznał, że uzyskał od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do prawidłowego i merytorycznego orzekania i Sąd Okręgowy w Koszalinie po przeanalizowaniu materiału zgromadzonego w sprawie uznał, że ubezpieczony nie spełnia warunku dalszego pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Z. K., zaskarżył rozstrzygnięcie w całości zarzucając mu błędne ustalenia faktyczne, mające wpływ na treść wyroku i stwierdzenie, że jest zdolny do pracy. Zdaniem apelującego Sąd I instancji bezzasadnie uznał za wiarygodne wyniki badań przeprowadzonych przez biegłych lekarzy sądowych z dnia 24 kwietnia 2014 r. Apelujący wskazuje, że badania były przeprowadzone pobieżnie i ograniczały się wyłącznie do zewnętrznych oględzin ciała ubezpieczonego. W oparciu o powyższe apelujący wniósł o:

1.  Powołanie innego zespołu biegłych celem ustalenia, że ubezpieczony jest dalej niezdolny do pracy.

2.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu apelacji Z. K. podniósł, że obecny stan nie pozwala mu na podjęcie pracy zgodnej z kwalifikacjami. Ubezpieczony pracuje na stanowisku portiera z uwagi na narzucone mu stanem zdrowia ograniczenia.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja Z. K. okazała się nieuzasadniona.

Ponowna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym zarzutów apelacyjnych, doprowadziła Sąd Apelacyjny do wniosku, że wyrok Sądu I instancji odpowiada prawu. Sąd Okręgowy w Koszalinie właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy. Sąd odwoławczy podzielił ustalenia i rozważania prawne Sądu Okręgowego, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyroki Sądu Najwyższego z 5 listopada 1998 r. I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24 poz. 776, z 22 lutego 2010 r. I UK 233/09, Lex nr 585720).

W pierwszej kolejności sąd odwoławczy wskazuje, że o niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Dotyczy to również schorzeń o przewlekłym charakterze, które występują
u ubezpieczonego (wyrok SN z 1 grudnia 2000 r. II UKN 113/00, OSNP 2002/14/343; wyrok SA w Szczecinie z 5 kwietnia 2013 r. III AUa 900/12, LEX nr 1315707). Schorzenia te muszą naruszać sprawność organizmu w znacznym stopniu na dłuższy okres czasu. Sąd Apelacyjny wskazuje nadto, że orzekając co do stanu zdrowia w sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy, sąd bierze pod uwagę stan zdrowia ubezpieczonego na dzień wydania zaskarżonej decyzji, badając jej zgodność z prawem pod względem formalnym i merytorycznym (por. wyroki SN z 20 maja 2004 r., II UK 395/03, OSNP 2005/3/43 i 7 lutego 2006 r. I UK 154/05, Lex nr 272581, wyrok SA
w Szczecinie z 14 stycznia 2014 r. III AUa 382/13, niepublikowany). Sąd odwoławczy podkreśla, że przy rozpoznawaniu spraw o dalsze prawo do renty, zgodnie z art. 107 ustawy rentowej, bada się, czy aktualny na dzień wydania decyzji stan zdrowia zmienił się w stosunku do stanu od wygaśnięcia prawa do ostatniego świadczenia. Poprawa stanu zdrowia, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, jest podstawą do odmowy dalszego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W przypadku ubezpieczonego, biegli stwierdzili, że przebyte zabiegi medyczne (angioplastyka tętnicy zstępującej lewej z implantacją stentu) przyniosły poprawę stanu zdrowia w stopniu uzasadniającym orzeczenie zdolności do pracy. Ponadto w odniesieniu do kwestii podniesionych w apelacji, sąd odwoławczy wskazuje, że o niezdolności do pracy nie decydują lekarze leczący ubezpieczonego, gdyż chodzi tu o ocenę niezdolności do pracy w prawnym rozumieniu, podejmowaną w trybie określonej procedury i przez odpowiednie organy (por. wyrok SN z 18 maja 2010 r. I UK 22/10, Lex nr 607130). Natomiast zgromadzona dokumentacja lekarska ubezpieczonego – wyniki badań oraz zaświadczenia lekarskie – są przedmiotem oceny lekarzy orzeczników ZUS, a następnie biegłych lekarzy w postępowaniu sądowym. Biegli, wydając opinie w niniejszej sprawie, oparli się nie tylko na badaniu ubezpieczonego i wywiadzie z nim, ale także na zgromadzonej dokumentacji lekarskiej zawierającej wyniki badań lekarskich i zaświadczeniach obrazujących stan zdrowia, aktualny na dzień wydania zaskarżonej decyzji; z treści opinii wynika, że zapoznali się oni wnikliwie z całą zgromadzoną dokumentacją

W tym miejscu wskazać należy, że w postępowaniu sądowym ocena niezdolności do pracy, w zakresie naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy – weryfikacja orzeczeń lekarzy orzeczników,
z zasady wymaga wiadomości specjalnych, ponieważ sędziowie orzekający specjalistycznej – lekarskiej wiedzy nie posiadają. Z istoty i celu dowodu z opinii biegłego wynika, że jeśli rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, dowód z opinii biegłego jest konieczny. W takim wypadku sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (por. wyrok SN z 27 listopada 1974 r. II CR 748/74, Lex nr 7618). Sąd ocenia opinie biegłych pod kątem ich logiki, spójności oraz tego, czy odpowiadają na postawione pytania tezy dowodowe.

W ocenie sądu odwoławczego, Sąd I instancji dopuścił dowody z opinii biegłych o specjalnościach właściwych do zdiagnozowanych i wskazywanych przez ubezpieczonego schorzeń. W niniejszej sprawie Sąd I instancji przeprowadził dowód
z opinii biegłych z zakresu otolaryngologii, neurologii, kardiologii, ortopedii, okulistyki oraz medycyny pracy. Opinie są logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniają. Biegli przedstawili wyczerpujące i rzetelne uzasadnienie swego stanowiska. Zgodnie ze stanowiskiem biegłych ubezpieczony cierpi na:

1.  Chorobę niedokrwienną serca w okresie ustabilizowanej niewydolności wieńcowej II CCS, spowodowaną niedrożnością tętnicy zstępującej lewej (LAD), leczoną angioplastyką (PC) i implantacją stentu DES bez objawów niewydolności krążenia, bez zaburzeń rytmu serca i zaburzeń przewodnictwa.

2.  Nadciśnienie tętnicze w II okresie WHO, bez powikłań naczyniowych mózgu i nerek.

3.  Wczesne cechy zespołu metabolicznego : nadwaga, hyperlipidemia, hyperurikemia, nadciśnienie tętnicze II WHO.

4.  Cukrzycę typu 2 de novo.

5.  Zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego, w przebiegu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa bez upośledzenia funkcji narządu ruchu, bez podrażnienia układu nerwowego.

6.  Stan po złamaniu trójkostkowym podudzia prawego, bez upośledzenia funkcji chodu.

Sąd Apelacyjny za Sądem Okręgowym przyjął, że opinie biegłych sporządzone w sprawie spełniają kryteria, którym opinie wydane przez biegłych powinny zawierać. Stanowiska wyrażone w opiniach podstawowych i uzupełniających zostały wyrażone w sposób jednoznaczny, kategoryczny i niebudzący wątpliwości wskazują, że schorzenia ubezpieczonego, mimo że występują to jednak nie czynią go niezdolnym do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. W świetle ustalonych faktów należy zauważyć, że istnieją pewne przeciwwskazania, przywołane w opinii biegłych, takie jak praca przy obsłudze sprzętu ciężkiego, na wysokości, czy też w nadmiernym hałasie. W obliczu jednak szerokiego doświadczenia zawodowego Z. K., nie można w niniejszej sprawie mówić o tym aby fakt ten dawał podstawy do przyjęcia, że ubezpieczony nie może wykonywać pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Zarzuty apelującego zatem stanowią polemikę z prawidłowo uzasadnionym stanowiskiem biegłych. Sąd Apelacyjny podkreśla, że utrwalony w judykaturze pogląd mówi, iż samo niezadowolenie strony z oceny przedstawionej przez biegłych, nie uzasadnia potrzeby dopuszczenia przez sąd dowodu z kolejnej opinii innych biegłych. Nie można przyjąć, że sąd obowiązany jest dopuścić dowód z następnej opinii biegłych w każdym przypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszej opinii, gdy zachodzi taka potrzeba, a więc gdy opinia, którą dysponuje zawiera istotne luki, bo nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, jest niejasna, czyli nienależycie uzasadniona albo nieweryfikowalna (por. postanowienie SN z 19 sierpnia 2009 r., III CSK 7/09, Lex nr 533130).

Na podstawie stanu zdrowia ubezpieczonego Sąd Okręgowy ustalił, i pogląd ten Sąd Apelacyjny podziela, że ubezpieczony nie jest osobą niezdolną do pracy. W jego stanie zdrowia nastąpiła poprawa, Sąd Okręgowy wyjaśnił na czym poprawa polega i że ubezpieczony może świadczyć większość prac, które dotychczas wykonywał w swojej karierze zawodowej, w tym może pracować jako portier, którą to wykonuje od 2006r. Zatem prawo do świadczenia rentowego, przyznawanego we wcześniejszym okresie, uległo zmianie, zgodnie z treścią art. 107 ustawy rentowej. Skoro ubezpieczony nie jest już osobą choćby częściowo niezdolną do pracy, to nie spełnił przesłanki określonej w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy. O uprawnieniu do renty z tytułu niezdolności do pracy decyduje bowiem łączne spełnienie wszystkich przesłanek warunkujących nabycie prawa do tego świadczenia. Brak więc jednej z przesłanek, uniemożliwia zatem przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku i na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego jako bezzasadną.

SSA Anna Polak SSA Urszula Iwanowska SSA Zofia Rybicka - Szkibiel