Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Kądziołka

Protokolant: Eliza Sandomierska

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2015 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko Biuru (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej Biura (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 100.000 zł (sto tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami liczonymi w stosunku rocznym od dnia 15 marca 2013 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 8617 zł (osiem tysięcy sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt VIII GC 196/15

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. złożyła dnia 17 kwietnia 2015 r. pozew przeciwko Biuru (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. domagając się zapłaty kwoty 100.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15 lutego 2013 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych. Dochodzona pozwem kwota stanowi wynagrodzenie za wykonanie umowy zawartej dnia 27 kwietnia 2012 r., zaś jego wysokość stanowi różnicę pomiędzy kwotą 130.441,50 zł, wynikającą z faktury korygującej nr (...), a kwotą 30.441,50 zł, zapłaconą przez pozwaną z tytułu wynagrodzenia przed wszczęciem procesu.

W odpowiedzi na pozew pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości oraz wniosła o zasądzenie kosztów procesu. Pozwana podniosła zarzut przedawnienia oparty na art. 646 k.c. utrzymując, że umowa łącząca strony jest umową o dzieło, zaś termin przedawnienia upłynął z dniem 31 grudnia 2014 r., ponadto wskazała na niezasadność powództwa z uwagi na to, że dokumentacja stanowiąca przedmiot umowy dotknięta była licznymi wadami i brakami, których powódka nie usunęła pomimo wzywania przez pozwaną, a ponadto powódka nie przeniosła na pozwaną autorskich praw majątkowych.

Powódka, zobowiązana na podstawie art. 207 § 3 k.p.c., w piśmie procesowym z dnia 24 lipca 2015 r. odniosła się do twierdzeń pozwanej. Wskazała, że umowa zawarta między stronami miała charakter umowy przenoszącej autorskie prawa majątkowe, w związku z czym zastosowanie znajduje trzyletni termin przedawnienia określony przepisami ogólnymi kodeksu cywilnego, który rozpoczął swój bieg od dnia 9 kwietnia 2013 r., gdyż tego dnia pozwana dokonała przelewu na rzecz powódki części należnego jej wynagrodzenia, co jednocześnie oznaczało, w ocenie powódki, uznanie wierzytelności przez pozwaną. Odnosząc się do zarzutu niewykonania poprawek w dokumentacji będącej przedmiotem umowy wskazała, iż nie uczyniła tego z uwagi na nieuiszczenie przez pozwaną pozostałej części wynagrodzenia.

Na rozprawie powódka podtrzymała dotychczasowe stanowisko wskazując, iż była gotowa przystąpić do uzupełnienia dokumentacji, po uprzedniej zapłacie przez pozwaną.

Strona pozwana również podtrzymała dotychczasowe stanowisko, podniosła że powódka nie mogła nabyć autorskich praw majątkowych od twórców, będących podwykonawcami powódki, bez zawarcia z nimi umowy w formie pisemnej zastrzeżonej pod rygorem nieważności, a forma ta nie była zachowana. Ponadto pozwana doprecyzowała swoje stanowisko podnosząc, że powódka wprawdzie wykonała umowę, lecz uczyniła to w sposób nienależyty, między innymi dlatego, że nie doszło do przeniesienia na pozwaną autorskich praw majątkowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 kwietnia 2012 r. Biuro (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., reprezentowana przez członka zarządu G. K., zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., reprezentowaną przez prezesa zarządu A. G. i wiceprezesa zarządu M. O. umowę, której przedmiot określono w § 1 ust. 1 wskazując, że zamawiający ( Biuro (...)) powierza wykonanie, a wykonawca ((...)) zobowiązuje się wykonać projekt budowlany i wykonawczy dla zadania pn.: „Odbudowa zapory bocznej Jeziora Z. na odcinku P. – P.” (R-409) w zakresie określonym w załączniku nr 1 do umowy i w SIWZ stanowiącej załącznik nr 2, który to projekt będzie stanowił podstawę uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę.

W § 2 umowy wskazano wymogi co do staranności wykonawcy i kwalifikacji osób zatrudnionych przez niego, zaś w § 3 wskazano terminy wykonania i przekazania kompletnych opracowań.

W § 4 ust. 1 wskazano, że wykonawca zobowiązuje się dostarczyć przedmiot umowy w formie skończonej w liczbie egzemplarzy o jeden większej niż podano w SIWZ, co będzie potwierdzane protokołem przekazania, zaś w § 4 ust. 5 wskazano, że w przypadku stwierdzenia błędów w przekazanych opracowaniach wykonawcy zostanie określony nieprzekraczalny termin na usunięcie wad. Wskazano również, iż błędy w przedmiocie zamówienia, stwierdzone po odbiorze, wykonawca będzie zobowiązany poprawić w ramach określonego w § 5 wynagrodzenia, w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.

W § 4 ust. 6 wskazano, że dokumentem potwierdzającym odbiór danego opracowania bez zastrzeżeń (bez wad) jest protokół zdawczo-odbiorczy podpisany przez obie strony. Wykonawca złoży oświadczenie, że dzieło jest kompletne, wykonane zgodnie z warunkami umowy i przydatne do umówionego celu, oraz że zostało sporządzone zgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym z obowiązującymi Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej.

Należne wykonawcy wynagrodzenie określono w § 5 umowy : w ust. 1 wskazano, że jest ono ryczałtowe i wynosi 150.000 zł netto (184.500 zł brutto), w tym:

- Część I - 12.000 zł netto za hydrologię

- Część II - 138.000 zł netto za opracowanie projektów:

budowlanego – 83.000 zł netto,

wykonawczego – 55.000 zł netto.

W § 7 umowy wykonawca udzielił zamawiającemu rękojmi na wykonany przedmiot umowy na okres do upływu okresu rękojmi udzielonej na roboty wykonane na podstawie projektu, lecz nie więcej niż na 6 lat od daty przekazania projektu zamawiającemu.

W § 8 zastrzeżono kary umowne.

W § 10 uregulowano kwestię przeniesienia autorskich praw majątkowych na zamawiającego przez wykonawcę, wskazano przy tym w ust. 1, że po przekazaniu poszczególnych opracowań na zamawiającego przechodzą w całości autorskie prawa majątkowe, w ust. 2 wskazano z kolei, że ich przeniesienie obejmuje wszystkie znane w chwili zawarcia umowy pola eksploatacji, w szczególności:

⚫

utrwalanie, kopiowanie, wprowadzanie do pamięci komputerów i serwerów sieci komputerowych,

⚫

wystawianie lub publiczną prezentację (na ekranie), w tym podczas seminariów i konferencji,

⚫

wykorzystywanie w materiałach wydawniczych oraz we wszelkiego rodzaju mediach audiowizualnych i komputerowych,

⚫

prawo do korzystania z dzieł w całości lub w części oraz ich łączenia z innymi dziełami, opracowania poprzez dodanie różnych elementów, uaktualnienie, modyfikację, tłumaczenie na różne języki, zmianę barw, okładek, wielkości i treści całości lub ich części,

⚫

publikację i rozpowszechnianie w całości lub w części za pomocą wizji lub fonii przewodowej albo bezprzewodowej przez stację naziemną, nadawanie za pośrednictwem satelity, równoległe i integralne nadawanie dzieła przez inną organizację radiową bądź telewizyjną, transmisję komputerową (sieć szerokiego dostępu, Internet), łącznie z utrwalaniem w pamięci RAM oraz zezwalaniem na tworzenie i nadawanie kompilacji.

W § 10 ust. 3 wskazano, że wykonawca przenosi także na zamawiającego prawo zezwalania wykonania zależnego prawa autorskiego do dzieła (czy też jego poszczególnych części), powstałego w wyniku wykonania tej umowy.

W § 14 strony ustaliły, że zmiana umowy jest możliwa w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Umowa została podpisana przez członka zarządu spółki (...), prezesa spółki (...) A. G. oraz wiceprezesa spółki (...).

dowód: umowa z dnia 27.04.2012 r. (k. 9-14)

załącznik nr 1 do umowy – zakres i harmonogram prac (k. 15-16)

Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia (k. 17-22)

Spółka (...) przystąpiła do wykonywania przedmiotu umowy.

fakt niesporny

Spółka (...) wystawiła spółce (...) datowaną na dzień 31 grudnia 2012 r. fakturę VAT nr (...), płatną przelewem w terminie 21 dni, na łączną kwotę 159.900 zł brutto.

W fakturze wymienione zostały 3 pozycje: opracowanie dokumentacji hydrologicznej – 14.760 zł brutto (12.000 zł netto), projekt budowlany – 77.490 zł brutto (63.000 zł netto), projekt wykonawczy 67.650 zł brutto (55.000 zł netto).

Faktura została podpisana z ramienia wystawiającego przez A. G..

dowód: faktura VAT nr (...) (k. 27)

Faktura nie została przyjęta przez nabywcę.

fakt niesporny

W dniu 12 lutego 2013 r. spółka (...) wystawiła fakturę korygującą VAT nr (...), dotyczącą faktury VAT nr (...), w której określono kwotę zmiany na : minus 29.458,50 zł brutto.

W fakturze wskazano, iż po korekcie wynagrodzenie wynosi :

- za opracowanie dokumentacji hydrologicznej 7.380 zł (6.000 zł netto) – kwota zmiany minus 7.380 zł ( minus 6.000 zł netto),

- za projekt budowlany 62.176,50 zł (50.550 zł netto) – kwota zamiany minus 15.313,50 zł (minus 12.450 zł netto),

- za projekt wykonawczy 60.885 zł (49.500 zł netto) – kwota zmiany minus 6.765 zł (minus 5.500 zł netto).

Faktura korygująca została podpisana przez A. G. reprezentującego spółkę (...), ponadto została podpisana przez przedstawiciela odbiorcy - spółki (...).

W fakturze wskazano termin zapłaty - 3 dni.

dowód: faktura korygująca VAT nr (...) (k. 30)

W tej samej dacie - dnia 12 lutego 2013 r. - sporządzono aneks nr (...) do umowy z dnia 24 kwietnia 2012 r., łączącej spółki (...).

W aneksie wskazano, że jest zawierany ze względu na niewywiązanie się wykonawcy ((...)) z warunków umowy z dnia 27 kwietnia 2012 r., polegające na wykonaniu niepełnego zakresu przedmiotu umowy oraz nieterminowym wykonaniu poszczególnych etapów prac.

W § 1 aneksu zmieniono § 5 ust. 1 umowy z dnia 27 kwietnia 2012 r. poprzez określenie wynagrodzenia ryczałtowego na łączną kwotę 126.050 zł netto (155.041,50 zł brutto), w tym 6.000 zł netto za hydrologię i 120.050 zł netto za opracowanie projektów: budowlanego – 70.550 zł netto, wykonawczego – 49.500 zł netto.

Do aneksu sporządzono załącznik nr 1, w którym opisano zakres wykonanych prac i ich rozliczenie, z podziałem na poszczególne fazy projektu, oznaczone jako: koncepcja, projekt budowlany wraz z operatem wodnoprawnym, (...), opracowanie hydrologiczne, projekt wykonawczy, przedmiar robót, (...), kosztorys inwestorski, kosztorys.

Aneks do umowy, jak też załącznik nr 1, zostały podpisane przez wiceprezesa spółki (...) oraz prokurenta spółki (...). Nie zostały podpisane przez reprezentantów spółki (...).

dowód: aneks nr (...) z dnia 12.02.2013 r. do umowy z dnia 27.04.2012 r. (k. 23-24)

załącznik nr 1 do aneksu nr (...) z dnia 12.02.2013 r. (k. 25-26)

Po wykonaniu umowy spółka (...) przekazała przedstawicielowi Biura (...) przedmiot umowy obejmujący : opracowanie hydrologiczne, projekt budowlany i projekt wykonawczy.

fakt niesporny

Sporządzony został protokół zdawczo-odbiorczy opracowania hydrologicznego, projektu budowlanego i projektu wykonawczego, w którym wskazano, że przedmiotem przekazania jest dokumentacja w zakresie zgodnym z aneksem nr (...) do umowy z dnia 27 kwietnia 2012 r. Protokół datowany jest na dzień 31 grudnia 2012 r.

W protokole wskazano, iż wykonawca stwierdza, że wykonane dzieło jest zgodne z umową i kompletne z punktu widzenia celu, któremu ma służyć, ponadto zostało sporządzone zgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym z obowiązującymi Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej.

Wskazano również, że protokół ten stanowi podstawę do wystawienia faktury na kwotę należną jako wynagrodzenie za wykonany i przekazany etap dzieła.

Protokół został podpisany z upoważnienia spółki (...) przez R. G., a z upoważnienia spółki (...) przez A. G. i M. O..

dowód: protokół zdawczo-odbiorczy (k. 29)

Biuro (...) wystawiło dnia 21 marca 2013 r. notę korygującą nr (...), jako odbiorcę wskazując spółkę (...), którą skorygowało fakturę VAT nr (...) r. w zakresie określenia terminu zapłaty w następujący sposób: zamiast 21 dni - "termin zapłaty: zgodnie z umową".

Nota korygująca została podpisana z ramienia spółki (...) przez E. M., zaś z ramienia spółki (...) przez M. O..

dowód: nota korygująca nr (...) (k. 28)

Dnia 13 maja 2013 r. spółka (...) sporządziła skierowane do spółki (...) wezwanie do zapłaty kwoty 130.441,50 zł, wskazano podstawę zobowiązania: fakturę VAT nr (...) na kwotę brutto 159.900 zł z datą płatności 21 stycznia 2013 r. i fakturę korygującą nr (...) na kwotę brutto minus 29.458,50 zł, z datą płatności 15 lutego 2013 r.

Wezwanie podpisał A. G..

Wezwanie wysłano pocztą dnia 14 marca 2013 r.

dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 13.03.2013 r. (k. 31)

dowód nadania (k. 32)

Spółka (...) przelała na rachunek (...) spółki (...) w dniu 9 kwietnia 2013 r. kwotę 30.441,50 zł wskazując w tytule wpłaty : częściowa zapłata za FV (...).

dowód: wyciąg z rachunku bankowego za okres od 1.04.2013 r. do 30.04.2013 r. (k. 33)

Dnia 23 kwietnia 2013 r. spółka (...) skierowała do spółki (...) ponowne wezwanie do zapłaty kwoty 100.000 zł, jako podstawę zobowiązania wskazując fakturę VAT nr (...) pomniejszoną o fakturę korygującą nr (...).

Wezwanie podpisał A. G.. Wezwanie zostało wysłane pocztą dnia 23 kwietnia 2013 r.

Dnia 13 maja 2013 r. spółka (...) sporządziła skierowane do spółki (...) ostateczne wezwanie do zapłaty kwoty 100.000 zł za podstawę zobowiązania wskazując fakturę VAT nr (...) pomniejszoną o fakturę korygującą nr (...).

Wezwanie zostało podpisane przez A. G.. Wezwanie zostało wysłane pocztą dnia 14 maja 2013 r.

dowód: ponowne wezwanie do zapłaty z dnia 23.04.2013 r. (k. 36)

dowód nadania (k. 37)

ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 13.05.2013 r. (k. 34)

dowód nadania (k. 35)

W dniu 15 lipca 2013 r. R. G. działając z ramienia spółki (...) skierował do spółki (...) pismo oznaczone numerem (...). Wskazał w nim, iż w związku z otrzymaniem od inwestora postanowienia Wojewody (...) nr (...) z dnia 5 lipca 2013 r., dotyczącego złożenia wniosku o wydanie decyzji w przedmiocie pozwolenia na realizację inwestycji, zwraca się z prośbą o uzupełnienie i usunięcie nieprawidłowości projektu w zakresie wskazanym w tym postanowieniu, załączonym do niniejszego pisma. Wskazał nadto, iż prosi o priorytetowe usunięcie nieprawidłowości i braków w projekcie.

dowód: pismo z dnia 15.07.2013 r. (k. 38, 69)

Pismem z dnia 5 sierpnia 2013 r. (nr (...)), skierowanym do spółki (...), R. G. z ramienia spółki (...) nawiązując do pisma (...) oraz do postanowienia Wojewody (...) nr (...), a także powołując się na § 7 i § 4 ust. 5 umowy, wezwał spółkę (...) do usunięcia wyspecyfikowanych braków i błędów (określonych w pkt 3 – 8 postanowienia Wojewody (...)) w opracowanej przez spółkę (...) dokumentacji, w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszej korespondencji, niezależnie od sposobu jej dostarczenia. Wskazał również, iż w przypadku niewypełnienia powyższego wymagania w oznaczonym terminie, spółka (...) zleci wykonanie zastępcze na koszt spółki (...) bez odrębnego powiadomienia.

dowód: pismo z dnia 15.07.2013 r. (k. 39, 70)

Dnia 14 sierpnia 2013 r. R. G. z ramienia spółki (...) skierował do spółki (...) pismo (nr (...)), w którym nawiązując do pism z dnia 15 lipca 2013 r. i z dnia 5 sierpnia 2013 r. oraz postanowienia Wojewody (...) nr (...) ponownie wezwał spółkę (...) do usunięcia wyspecyfikowanych braków i błędów w opracowanej przez spółkę (...) dokumentacji, w nieprzekraczalnym terminie 3 dni od dnia sporządzenia pisma, tj. 14 sierpnia 2013 r. Wskazał również, iż w przypadku niewypełnienia powyższego wymagania w oznaczonym terminie, prace te zostaną zlecone innej jednostce na koszt spółki (...).

dowód: pismo z dnia 14.08.2013 r. (k. 71)

Po raz kolejny R. G. wezwał spółkę (...) do usunięcia braków i błędów w dokumentacji pismem z dnia 20 sierpnia 2013 r. (nr (...)) zakreślając termin 3 dni od dnia 20 sierpnia 2012 r. Wskazał w nim, że w przypadku nieusunięcia braków i błędów w oznaczonym terminie, zostanie to zlecone innej jednostce projektowej na koszt spółki (...), a także zostaną cofnięte referencje wystawione dnia 10 stycznia 2013 r. potwierdzające wykonanie prac projektowych związanych z odbudową zapory bocznej Jeziora Z. na odcinku P. – P..

W treści pisma wskazano również, iż załączono do niego pismo od zamawiającego (...) (...) (...) z dnia 19.08.2013 r. ponaglające do usunięcia braków i błędów w projekcie budowlanym.

dowód: pismo z dnia 20.08.2013 r. (k. 72)

Dnia 26 sierpnia 2013 r. Biuro (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. zawarła z R. B. umowę, na mocy której w § 1 zamawiający ( spółka (...)) zamówiła wykonanie, a wykonawca (R. B.) zobowiązał się wykonać opracowanie koncepcji, projektu budowlanego i projektu wykonawczego w branży hydrotechnicznej dla zadania pn.: „Odbudowa zapory bocznej Jeziora Z. na odcinku P. – P.” oraz wziąć udział w procesie tworzenia kosztorysu inwestorskiego, przedmiaru robót w układzie kosztorysowym, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowalnych dla wskazanego zadania jako sprawdzający.

Umowa została podpisana przez prezesa zarządu spółki R. A. B. oraz przez R. B..

dowód: umowa z dnia 26.08.2013 r. (k. 79-81)

Dnia 7 października 2013 r. prezes zarządu spółki (...) A. G. i wiceprezes zarządu M. O. udzielili P. N. pełnomocnictwa do odzyskania wierzytelności oraz praw z nich wynikających od dłużnika – Biura (...). P. N., powołując się na pełnomocnictwo, skierował dnia 8 października 2013 r. do spółki (...) wezwanie do zapłaty kwoty 100.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości 10.105,96 zł

dowód: upoważnienie nr (...) (k. 75)

wezwanie do zapłaty z dnia 8.10.2013 r. (k. 74)

Pismem z dnia 16 października 2013 r. ((...)) skierowanym do P. N. prezes zarządu spółki R. A. B. odniósł się do wezwania do zapłaty z dnia 8 października 2013 r. Wskazał, iż wielokrotnie spółka (...) wyrażała swoje stanowisko w sprawie sposobu i formy wykonania prac przez spółkę (...). Ponadto wskazał, iż spółka (...) nie wywiązała się z przyjętych zobowiązań umownych w sposób należyty, nie dotrzymała terminu, a wręcz rażąco go przekroczyła, nadto nie wykonała zadania w wymaganym umową zakresie. Wskazał również na wady, braki i nieprawidłowości, które nie zostały do chwili sporządzania pisma usunięte przez spółkę (...), pomimo przysługującej spółce (...) gwarancji i rękojmi. Wskazał również, iż spółka (...) zleciła wykonanie zastępcze, którego kosztami obciąży spółkę (...). Podkreślił również, iż pomimo wypłacenia spółce (...) części wynagrodzenia, spółka ta nie zapłaciła swoim podwykonawcom, a także wątpliwa jest kwestia posiadania przez spółkę (...) praw autorskich do stworzonych przez podwykonawców opracowań.

dowód: pismo z dnia 16.10.2013 r. (k. 77-78)

Dnia 2 listopada 2013 r. R. B. złożył pisemne oświadczenie, w którym wskazał, że wykonał projekt „Odbudowa zapory bocznej Jeziora Z. na odcinku P. – P.” na zlecenie (...) w ramach wynagrodzenia wynoszącego 11.500 zł brutto. Wskazał również, iż nie miał zawartej umowy na wykonanie powyższego opracowania, a także nie otrzymał za jego wykonanie żadnego wynagrodzenia.

dowód: pismo R. B. z dnia 2.11.2013 r. (k. 82)

Dnia 7 listopada 2013 r. R. B. złożył pisemne oświadczenie, kierowane do Biura (...), zgodnie z którym jako autor koncepcji, projektu budowalnego i projektu wykonawczego branży hydrotechnicznej dla zadania pn.: „ Odbudowa zapory bocznej Jeziora Z. na odcinku P. – P. ” oraz jako pełniący funkcję sprawdzającego kosztorysu inwestorskiego, przedmiaru robót w układzie kosztorysowym, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych dla tego zadania, wszelkie autorskie prawa majątkowe do opracowanej dokumentacji projektowej, prawo własności egzemplarzy, na których dokumentację tę utrwalono, prawo dalszej jej odsprzedaży bez konieczności uzyskiwania jego zgody, prawo do wykonywania zależnych praw autorskich oraz upoważnienie do zlecenia osobom trzecim wykonywania zależnych praw autorskich, przekazał wyłącznie spółce (...).

dowód: pismo R. B. z dnia 7.11.2013 r. (k. 83)

Prezes zarządu spółki R. A. B. pismem z dnia 12 listopada 2013 r. (...) poinformował spółkę (...), że w związku ze zignorowaniem przez nią wielokrotnych wezwań ustnych i pisemnych (pisma: (...), (...) do usunięcia braków, błędów, wad oraz nieprawidłowości dokumentacji stanowiącej przedmiot umowy, spółka (...) zleciła wykonanie zastępcze w zakresie usunięcia wskazanych braków, błędów wad oraz nieprawidłowości, którego kosztami obciąży spółkę (...). Wskazał również, że spółka (...) wycofuje referencje wystawione spółce (...) dnia 10 stycznia 2013 r. i nie wyraża zgody na posługiwanie się nimi, oraz wezwał do natychmiastowego zwrotu oryginału udzielonych referencji.

dowód: pismo z dnia 12.11.2013 r. (k. 73)

Sąd zważył, co następuje:

Powódka domaga się wynagrodzenia za wykonanie przedmiotu umowy zawartej przez strony w dniu 27 kwietnia 2012 r., zmienionej aneksem nr (...). Załączony do pozwu dokument obejmujący jeden z egzemplarzy aneksu nr (...) (sporządzonego jak wynika z § 3 aneksu w dwóch egzemplarzach) nie został podpisany przez pozwaną, pozwana jednakże nie zaprzeczyła, że aneks do umowy, obniżający wysokość wynagrodzenia, został przez strony zawarty. Pozwana nie przeczyła również temu, że przyjęła wystawioną przez powódkę fakturę korygującą (obniżającą wysokość wynagrodzenia jeszcze bardziej niż aneks nr (...)).

Co więcej pozwana nie neguje w niniejszym procesie swojego obowiązku obejmującego zapłatę wynagrodzenia za wykonanie przedmiotu umowy w wysokości określonej w fakturze korygującej z dnia 12 lutego 2013 r., tj. w wysokości 130.441,50 zł brutto, z czego kwota 30.441,50 zł została przez pozwaną zapłacona przed procesem.

Pozwana w niniejszym procesie odmawia zapłaty pozostałej kwoty 100.000 zł podnosząc po pierwsze zarzut przedawnienia, a po drugie wskazując, że wykonana przez powódkę dokumentacja okazała się dotknięta licznymi wadami i brakami, których powódka nie usunęła, m.in. pozwana wywiodła, że powódka nie posiadała praw autorskich do przekazanej dokumentacji, a tym samym nie może domagać się za nią zapłaty.

Przed przystąpieniem do rozpatrzenia zasadności każdego z podniesionych przez pozwaną zarzutów rozważenia wymaga, jak należy zakwalifikować łączącą strony umowę, w szczególności czy należy potraktować ją jako umowę o dzieło, na co wskazała pozwana w odpowiedzi na pozew podnosząc zarzut przedawnienia, czy też jako "umowę autorską", na co wskazywała powódka w piśmie procesowym z dnia 24 lipca 2015 r. i czemu pozwana w dalszym toku procesu ostatecznie nie zaprzeczyła.

Różnica między umową a dzieło i umową, której przedmiotem jest utwór rozumieniu ustawy o prawie autorskim prawach pokrewnych, odnosi się przede wszystkim do przedmiotu umowy. W szczególności utwór musi mieć cechę indywidualności, czego pozbawione jest dzieło, które wprawdzie może być również rezultatem działań człowieka, ale nie posiada cechy indywidualności.

Powyższe ma wpływ na określenie essentialia negotii umowy, której przedmiotem jest dzieło oraz umowy, której przedmiotem jest utwór. W umowie o dzieło do essentialia negotii zalicza się dwa elementy: wykonanie oznaczonego dzieła i zapłatę wynagrodzenia, natomiast essentialia negotii umowy, której przedmiotem jest utwór, określa się odwołując się na następujących elementów:

- rodzaj utworu (nośnika), postać ustalenia utworu, forma rozporządzenia,

- zakres korzystania (pola eksploatacji),

- wynagrodzenie.

W przypadku umowy, której przedmiotem jest utwór, przedmiotem obrotu mogą być autorskie prawa majątkowe oraz egzemplarz utworu (materialny nośnik), stanowiące odrębne przedmioty obrotu. Zgodnie z art. 52 ust. 1 i 2 PrAut przeniesienie własności egzemplarza utworu nie powoduje przejścia autorskich praw majątkowych i na odwrót.

Autorskie prawa majątkowe występują w obrocie jako dobra niematerialne. Istnieją dwie podstawowe formy umownego przejścia tych praw, tj. przeniesienie autorskich praw majątkowych i udostępnienie utworu do korzystania (udzielenie licencji). Skutkiem przeniesienia autorskich praw majątkowych jest zmiana podmiotu tych praw, tj. osoby, której przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania we wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. W miejsce twórcy wstępuje nabywca, który może je przenieść na inne osoby, chyba że umowa stanowi inaczej. Umowa korzystania z utworu może obejmować tylko pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać trzeba, że zawarta przez strony umowa nakładała na wykonawcę obowiązek wykonania utworu, przeniesienia własności egzemplarzy utworu oraz przeniesienia autorskich praw majątkowych do utworu.

Analiza treści łączącej strony umowy wskazuje bowiem na to, że na jej podstawie powódka zobowiązała się wykonać przedmiot umowy, będący projektem budowlanym i projektem wykonawczym do realizacji oznaczonej inwestycji (§ 1 pkt 1), następnie dostarczyć przedmiot umowy w określonej ilości egzemplarzy (§ 4 pkt 1) oraz przenieść na pozwaną autorskie prawa majątkowe na wskazanych polach eksploatacji (§ 10). Pozwana natomiast zobowiązała się do zapłaty określonego wynagrodzenia.

Sam charakter przedmiotu umowy - jako utworu w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych - nie budzi przy tym wątpliwości. Jak już wspomniano utwór winien odpowiadać cechom określonym w art. 1 ust. 1 PrAut, tj. być przejawem działalności człowieka, co więcej działalności twórczej, nadto przejaw ten musi mieć indywidualny charakter oraz być ustalony w jakiejkolwiek postaci. W orzecznictwie, jak również w doktrynie, funkcjonuje przy tym pogląd (który należy podzielić), zgodnie z którym również tzw. „dzieło techniczne”, jak np. projekt, dokumentacja, czy opinia techniczna, może być utworem, o ile posiada cechy określone w art. 1 ust. 1 PrAut. Zasadność takiego poglądu umacnia wskazanie w art. 1 ust. 2 pkt 6 PrAut, iż przedmiotem prawa autorskiego są w szczególności utwory architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne. Co prawda twórcy w przypadku projektu architektonicznego ograniczeni są zawsze określonymi przepisami, w szczególności prawa budowlanego, normami, czy warunkami terenowymi w miejscu, w którym projektowany obiekt budowlany ma zostać wzniesiony, nie stoi to jednak na przeszkodzie, ażeby stworzony przez nich utwór odciśnięte miał piętno indywidualizmu danego twórcy.

W niniejszej sprawie przedmiot umowy składał się z kilku części składowych, co wyraźnie widać w załączniku nr 1 do aneksu nr (...) do umowy. Utworem architektonicznym bezsprzecznie jest koncepcja architektoniczna, która zawiera w sobie indywidualną myśl twórcy, a także tworzone na podstawie koncepcji projekt budowlany i projekt wykonawczy. Na przedmiot umowy łączącej strony składały się także inne elementy, były one jednak w większym bądź w mniejszym stopniu zależne od kształtu koncepcji i projektu, w pozostałym zakresie były zaś determinowane przepisami prawa czy prawidłowością pomiarów i obliczeń matematycznych. Mając jednak na uwadze, że charakter tych składowych przedmiotu umowy (w szczególności przedmiarów robót czy kosztorysów) jest niejako wspomagający dla projektu budowlanego i wykonawczego, opartych o koncepcję architektoniczną, cały rezultat umowy, zwany przez strony niekonsekwentnie „projektem”, „dokumentacją”, „opracowaniem”, uznać należy za utwór w rozumieniu art. 1 ust. 1 PrAut.

Określając świadczenia obu stron umowa przewiduje odpłatne dostarczenie przedmiotu umowy w określonej ilości egzemplarzy, a więc przeniesienie własności utworu (§ 4 pkt 1) oraz przeniesienie na pozwaną autorskich praw majątkowych na wskazanych polach eksploatacji (§ 10), przy czym przeniesienie autorskich praw majątkowych, opisane przez strony w § 10 umowy, odpowiada uregulowaniu zawartemu w art. 41 PrAut.

Za wskazane wyżej świadczenia powódki, tj. za przeniesienie własności określonej ilości egzemplarzy utworu oraz za przeniesienie autorskich praw majątkowych na określonych polach eksploatacji, pozwana zobowiązała się w § 5 umowy z dnia 27 kwietnia zapłacić wynagrodzenie w łącznej wysokości 184.500 zł brutto.

Wysokość wynagrodzenia została zmieniona w § 1 aneksu nr (...) do umowy do łącznej kwoty 155.041,50 zł brutto. Żądane przez powódkę wynagrodzenie zostało jeszcze bardziej zmniejszone fakturą korygującą nr 01/02/2013 i ostatecznie na etapie przedsądowym powódka domagała się od pozwanej kwoty 130.441,50 zł brutto, zaś pozwana dokonała płatności w kwocie 30.441,50 zł brutto. Z żądanej przez powódkę kwoty pozostała zatem kwota 100.000 zł, dochodzona w niniejszym postępowaniu.

Podsumowując powyższe rozważania wskazać trzeba, że łącząca strony umowa była umową odpłatną, jest to umowa, której przedmiotem był utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a świadczenie wykonawcy polegało na wykonaniu utworu, przeniesieniu własności egzemplarza utworu i autorskich praw majątkowych, co zgodnie z § 10 ust. 1 umowy miało nastąpić poprzez "przekazanie poszczególnych opracowań".

Mając na względzie powyższe za nieuzasadniony należy uznać pierwszy z zarzutów, na którym pozwana oparła swoją obronę - zarzut przedawnienia.

Pozwana wywodziła, iż umowa z dnia 27 kwietnia 2012 r. była umową o dzieło, a zatem termin przedawnienia jej roszczenia był dwuletni, stosownie do art. 646 k.c. Jak wyjaśniono powyżej łącząca strony umowa nie może być zakwalifikowana jako umowa o dzieło, ale jako umowa, której przedmiotem jest utwór, podlegająca regulacjom ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Z uwagi na to, że ustawa ta nie wprowadza przepisu szczególnego, który regulowałby termin przedawnienia roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za przeniesienie autorskich praw majątkowych, jak również za przeniesienie własności egzemplarza utworu, zastosowanie znajdują ogólne przepisy kodeksu cywilnego o przedawnieniu, a konkretnie art. 118 k.c. in fine, gdyż obie strony procesu są przedsiębiorcami, a przedmiot umowy pozostaje w związku z przedmiotem ich działalności gospodarczej. Roszczenie powódki o zapłatę wynagrodzenia przedawnia się zatem z upływem trzyletniego terminu przedawnienia.

Ocena, czy zarzut przedawnienia roszczenia podniesiony przez pozwaną jest zasadny, wymaga w dalszej kolejności określenia początku biegu terminu przedawnienia. Początek biegu terminu przedawnienia określa się w oparciu o art. 120 § 1 k.c., zgodnie z którym bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

W niniejszej sprawie strony w umowie z dnia 27 kwietnia 2012 r. wskazały, iż roszczenie o zapłatę wynagrodzenia płatne będzie przelewem po upływie 30 dni od dnia dostarczenia pozwanej przez powódkę prawidłowo wystawionej faktury VAT, na podstawie obustronnie podpisanego protokołu zdawczo-odbiorczego (§ 5 ust. 3 umowy).

Faktura VAT została wystawiona w dniu 31 grudnia 2012 r., natomiast faktura korygująca, podpisana przez przedstawiciela odbiorcy (pozwanej) - w dniu 12 lutego 2013 r. Powódka złożyła pozew dnia 17 kwietnia 2015 r., a zatem przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia, w związku z czym zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwaną jest niezasadny.

Kolejny podniesiony przez pozwaną w odpowiedzi na pozew zarzut dotyczył, jak ostatecznie pozwana sprecyzowała na rozprawie (protokół rozprawy - karta 115), nienależytego wykonania umowy, którego to nienależytego wykonania upatrywała w niedokonaniu przez powódkę skutecznego przeniesienia na pozwaną autorskich praw majątkowych, a także w usterkach i wadach przedmiotu umowy.

Podstawę prawną roszczenia powódki o zapłatę wynagrodzenia stanowi art. 354 § 1 k.c., zgodnie z którym dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom.

Skoro zatem pozwana w treści umowy zobowiązała się do zapłaty wynagrodzenia w określonym terminie, to powinna zobowiązanie to wykonać, w taki sposób, w jaki określono w umowie, a zatem zapłacić powódce, albowiem utwór został zgodnie z umową fizycznie przekazany pozwanej, co stwierdzono protokołem zdawczo-odbiorczym i czego pozwana nie neguje. Protokół zdawczo-odbiorczy w imieniu pozwanej podpisał jej przedstawiciel R. G., którego umocowania pozwana nie negowała i który prowadził w późniejszym czasie w imieniu pozwanej korespondencję z powódką. Zgodnie z umową podstawą zapłaty wynagrodzenia - w jak już wspomniano - było dostarczenie pozwanej prawidłowo wystawionej faktury VAT, na podstawie obustronnie podpisanego protokołu zdawczo-odbiorczego (§ 5 ust. 3).

W okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy brak jest uzasadnienia dla powstrzymania się pozwanej z zapłatą wynagrodzenia. Stanowisko pozwanej wyrażone w odpowiedzi na pozew, a następnie sprecyzowane na rozprawie opiera się na założeniu, że skoro powódka nienależycie wykonała umowę, ponieważ wydała pozwanej przedmiot dotknięty wadami i brakami, to pozwana w konsekwencji jest wprawdzie zobowiązana do zapłaty wynagrodzenia, lecz może się wstrzymać z zapłatą do czasu usunięcia usterek i wad utworu przez powódkę.

Stanowisko takie jest sprzeczne z obowiązującym prawem.

Wskazać bowiem należy, iż w przypadku usterek i wad utworu uprawnienia pozwanej reguluje art. 55 PrAut, który w zdaniu pierwszym ust. 1 stanowi, że jeżeli zamówiony utwór ma usterki, zamawiający może wyznaczyć twórcy odpowiedni termin do ich usunięcia, a po jego bezskutecznym upływie może od umowy odstąpić lub żądać odpowiedniego obniżenia umówionego wynagrodzenia, chyba że usterki są wynikiem okoliczności, za które twórca nie ponosi odpowiedzialności. Przepis ten stanowi odpowiednik uprawnień z tytułu wad fizycznych z kodeksu cywilnego i w przypadku rozpoznawanym w niniejszej sprawie przyznawał pozwanej uprawnienie do żądania usunięcia usterek przez twórcę w zakreślonym terminie, zaś po jego bezskutecznym upływie pozwana mogłaby od umowy odstąpić lub zażądać odpowiedniego obniżenia umówionego wynagrodzenia. Pozwana co prawda wzywała powódkę do usunięcia usterek, jednakże po bezskutecznym upływie kolejnych terminów ani nie odstąpiła od umowy, ani też nie zażądała obniżenia ceny, nie skorzystała zatem z mających oparcie w przepisach prawa uprawnień, zamiast tego zatrzymała utwór obarczony usterkami, a jednocześnie nie wypłaciła wynagrodzenia.

Dla wyczerpania krytyki dodać trzeba, że pozwana w niniejszym postępowaniu nie wykazała, że utwór dotknięty był usterkami w rozumieniu art. 55 ust. 1 PrAut. Z materiału dowodowego wynika jedynie, że pozwana otrzymała postanowienie Wojewody (...), które w punktach 3 - 8 zawiera wyspecyfikowanie braków i błędów dokumentacji, pozwana nie załączyła jednak do składanych w toku procesu pism procesowych tego postanowienia, tym samym nie udowodniła istnienia usterek oraz ich rodzaju.

Kolejne uprawnienie, będące odpowiednikiem uprawnień z kodeksu cywilnego z tytułu wad - tym razem prawnych - które mogło przysługiwać pozwanej, to uprawnienie określone w art. 55 ust. 2 PrAut, zgodnie z którym jeżeli utwór ma wady prawne, zamawiający może od umowy odstąpić i żądać naprawienia poniesionej szkody.

Pozwana podnosiła co prawda w toku procesu, że powódka nie uzyskała autorskich praw majątkowych, albowiem nie zawarła umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych ze swoimi podwykonawcami, będącymi twórcami utworu, w formie pisemnej, która przewidziana jest dla takiej umowy pod rygorem nieważności w art. 53 PrAut, jednakże nie złożyła w związku z tym ani oświadczenia o odstąpieniu od umowy, ani też nie zażądała naprawienia szkody - a tylko takie uprawnienia przysługują jej zgodnie z cytowanym wyżej art. 55 ust. 2 PrAut, który nie przewiduje prawa do powstrzymania się z zapłatą wynagrodzenia do czasu usunięcia wad prawnych. Pozwana podnosiła również w toku procesu, iż zleciła wykonanie zastępcze usunięcia usterek, jak też że sama nabyła autorskie prawa majątkowe do utworu bezpośrednio od twórcy. Powyższe również nie może stanowić o skuteczności obrony, pozostaje bowiem bez wpływu na obowiązek zapłaty wynagrodzenia wynikający z łączącej strony niniejszego procesu umowy.

Tym samym samo podniesienie zarzutu nienależytego wykonania umowy przez powódkę nie mogło stanowić o skutecznej obronie pozwanej, pomimo naprowadzania dowodów, które wskazywały na to, że pozwana wielokrotnie wzywała powódkę do usunięcia usterek i wad, a także dowodów wskazujących na to, że powódka nie posiadała autorskich praw majątkowych i tym samym nie mogła ich przenieść na pozwaną.

Co więcej należy mieć na uwadze regulację z art. 55 ust. 3 PrAut, zgodnie z którym roszczenia, o których mowa w art. 55 ust. 1 wygasają z chwilą przyjęcia utworu, oraz regulację z art. 55 ust. 4, zgodnie z którym jeżeli zamawiający nie zawiadomi twórcy w terminie sześciu miesięcy od dostarczenia utworu o jego przyjęciu, nieprzyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od dokonania określonych zmian w wyznaczonym w tym celu odpowiednim terminie, uważa się, że utwór został przyjęty bez zastrzeżeń.

Pozwana nie wykazała, że przed upływem sześciu miesięcy od dnia dostarczenia utworu zgłosiła powódce usterki, o jakich mowa w artykule 55 ust. 1 PrAut. O przyjęciu utworu bez zastrzeżeń świadczy przy tym w szczególności użycie w protokole zdawczo-odbiorczym sformułowania „ Wykonawca stwierdza, że wykonane dzieło jest zgodne z umową i kompletne z punktu widzenia celu, któremu ma służyć, ponadto zostało sporządzone zgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym z obowiązującymi Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej” - które zgodnie § 4 ust. 6 umowy - potwierdza odbiór opracowania bez zastrzeżeń (bez wad).

Mając na uwadze powyższe rozważania roszczenie o zapłatę wynagrodzenia w wysokości 100.000 zł należało uznać za uzasadnione w całości. Na ponowne podkreślenie zasługuje w tym miejscu, że wysokość należnego wynagrodzenia, jak też fakt braku jego zapłaty, nie był między stronami niniejszego procesu sporny. Pozwana opierała swoją obronę na zarzucie nienależytego wykonania umowy, powyższe nie stanowi jednak podstawy do odmowy zapłaty wynagrodzenia.

O odsetkach za opóźnienie orzeczono zgodnie z art. 481 § 1 k.c.. Powódka domagała się zasądzenia odsetek od dnia 15 lutego 2013 r. wskazując, iż w tym dniu upływał termin płatności wystawionej przez nią faktury korygującej nr (...). Biorąc pod uwagę termin płatności określony w § 5 ust. 3 umowy z dnia 27 kwietnia 2012 r., określony jako 30 dni od dnia doręczenia pozwanej przez powódkę prawidłowo wypełnionej faktury VAT, termin wskazany w fakturze korygującej należy uznać za niezgodny z umową, termin płatności był bowiem nie trzydniowy, lecz trzydziestodniowy. Faktura korygująca nr 01/02/2013 została wystawiona dnia 12 lutego 2013 r. i podpisana przez odbiorcę.

Nieczytelny podpis odbiorcy faktury jest przy tym tożsamy z podpisem prezesa zarządu pozwanej A. B. na pismach skierowanych do powódki (k. 73, 78), jak i na umowie z R. B. (k. 81). Ponadto pozwana nie zaprzeczyła temu, że A. B. podpisał wskazaną fakturę korygującą, a ponadto dnia 9 kwietnia 2013 r. dokonała częściowej zapłaty, na co wskazuje wyciąg za okres od 1.04.2013 r.–30.04.2013 r. z rachunku bankowego powódki, co pozwana przyznała zresztą w odpowiedzi na pozew.

Przyjąć zatem należało, iż faktura korygująca, jako prawidłowo wystawiona stosownie do § 5 ust. 3 umowy, została doręczona pozwanej w dniu wystawienia, a jej termin płatności upłynął po 30 dniach. Odsetki, stosownie do art. 481 § 1 k.c., należą się zatem powódce od dnia 15 marca 2013 r., o czym orzeczono w sentencji wyroku, oddalając roszczenie powódki o zasądzenie odsetek ustawowych za okres poprzedzający tą datę.

Stan faktyczny sprawy ustalony został w oparciu o dowody z dokumentów przedłożonych przez strony, których autentyczność nie była przez nie kwestionowana.

Jednym z dokumentów prywatnych, będących podstawą dokonanych ustaleń faktycznych, był aneks nr (...), który został podpisany tylko przez jedną stronę – powódkę, co mogłoby rodzić wątpliwość w przedmiocie tego, czy aneks ten w ogóle został zawarty. Załączony do pozwu dokument obejmuje jeden z egzemplarzy aneksu nr (...), sporządzonego jak wynika z § 3, w dwóch egzemplarzach. Biorąc pod uwagę, iż pozwana twierdzeniom powódki, że aneks został zawarty, nie zaprzeczyła, przyjąć należało, aneks został przez strony zawarty. Wniosek ten jest tym bardziej uzasadniony, że to powódka przedłożyła i powołała aneks jako dowód w sprawie mimo tego, że treść aneksu jest korzystna - w stosunku do pierwotnego brzmienia umowy - dla pozwanej.

Na rozprawie oddalone zostały wnioski dowodowe strony powodowej powołane w piśmie procesowym z dnia 24 lipca 2015 r., zgodnie z art. 227 k.p.c., który stanowi, że przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Fakty, jakie powódka zamierzała udowodnić za pomocą powołanego w tym piśmie procesowym dowodu z zeznań świadków W. L. i T. R. nie miały dla rozstrzygnięcia sprawy znaczenia, powołane zostały bowiem dla wykazania, że wskazany przez pozwaną jako świadek R. B. (dowód z przesłuchania tego świadka został ostatecznie przez pozwaną cofnięty) nie był jedynym podwykonawcą powódki, natomiast przedmiot umowy wykonywany był zespołowo zarówno przez R. B., jak i powołanych przez powódkę świadków. Przeprowadzenie tych dowodów nie miało dla rozstrzygnięcia znaczenia.

Pominięty został również zgłoszony na rozprawie przez pełnomocnika powódki wniosek o wyznaczenie stronie powodowej czternastodniowego terminu, w którym strona powodowa mogłaby złożyć ostateczne wnioski dowodowe. Wniosek powódki o wyznaczenie jej dodatkowego terminu na złożenie ostatecznych wniosków dowodowych należało rozpatrywać w kategoriach nieuzasadnionego przedłużania postępowania, w związku z czym podlegał on oddaleniu, tym bardziej iż powódka nie uprawdopodobniła, że potrzeba powołania nowych dowodów powstała dopiero na rozprawie.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 108 § 1 w zw. z 98 § 1 k.p.c. przyjmując, że powódka jest stroną wygrywającą sprawę w całości, gdyż uległa pozwanej jedynie w niewielkim zakresie co do odsetek. Na niezbędne koszty procesu poniesione przez powódkę złożyły się: opłata stosunkowa od pozwu w wysokości 5.000 zł, ustalona stosownie do art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1025), wynagrodzenie za zastępstwo procesowe jednego pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 3.600 zł, ustalone stosownie do art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461) oraz 17 zł - opłata skarbowa od pełnomocnictwa.