Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17/12/2015 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2015 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa K. G., B. P.

przeciwko Sąd Rejonowy (...) w G.

o wynagrodzenie

1.  Oddala powództwo.

2.  Odstępuje od obciążania powodów kosztami zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Powodowie pozwami skierowanymi przeciwko Sądowi Rejonowemu (...) wnieśli o zasądzenie wynagrodzeń za lata 2011-2013 w kwotach:

1.  K. G. : kwoty 4 916,37 zł wraz z ustawowymi odsetkami od następujących kwot :

- od kwoty 170,95 zł do dnia 1 stycznia 2012 r do dnia zapłaty ;

- od kwoty 1 928,65 zł od dnia 1 stycznia 2013 r do dnia zapłaty ;

- od kwoty 2 816,77 od dnia 1 stycznia 2014 r do dnia zapłaty

2. M. W. : kwoty 8 346,03 zł wraz z ustawowymi odsetkami od następujących kwot :

-od kwoty 225,60 zł od dnia 1 stycznia 201 r do dnia zapłaty ;

- od kwoty 3 586,56 zł od dnia 1 stycznia 2013 r do dnia zapłaty ;

- od kwoty 4 533,87 zł od dnia1 stycznia 2014 r do dnia zapłaty ;

3. B. P. : kwoty 7 079,57 zł wraz z ustawnymi odsetkami od następujących kwot

– od kwoty 262,01 od dnia 1 stycznia 2012 r do dnia zapłaty ;

- od kwoty 2 826,45 zł od dnia 1 stycznia 2013 r do dnia zapłaty ;

- od kwoty 3 991,11zł od dnia 1 stycznia 2014 r do dnia zapłaty ;

Pozwany Sąd Rejonowy (...) w G. wniósł o oddalenie powództw w całości i zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu .

Sąd ustalił, co następuje:

Powodowie zatrudnieni są w Sądzie Rejonowym (...)w G. :

- B. P. od 1 września 1992 za wynagrodzeniem 2 823,97 zł, brutto miesięcznie ostatnio na stanowisku starszy sekretarz sądowy,

- K. G. od 9 listopada 2010 r r za wynagrodzeniem 2 096,46 zł brutto ,ostatnio na stanowisku sekretarz sądowy,

- M. W. od 26 sierpnia 2006 r za wynagrodzeniem 3 618,74 zł brutto, ostatnio na stanowisku starszy sekretarz sądowy ,

(okoliczność bezsporna , zaświadczenia o zarobkach k: 64-66)

Wynagrodzenia powodów nie były podwyższane od kilku lat.

( dowód: okoliczności bezsporne )

Sąd zważył, co następuje:

Powództwa podlegają oddaleniu.

Okoliczności faktyczne w przedmiotowej sprawie pozostają pomiędzy stronami bezsporne, nadto wynikają one z dokumentów zgromadzonych w toku postępowania.

Powodowie domagali się zasądzenia kwot, o jakie – ich zdaniem – powinno zostać podwyższone ich wynagrodzenie w latach 2011, 2012 i 2013. Pozwany wywodził, iż brak jest podstaw prawnych do dokonywania podwyższenia wynagrodzenia powodów przy zastosowaniu średniorocznego wskaźnika waloryzacji. Spór więc miał charakter prawny.

Rozważając zasadność powództwa, w pierwszej kolejności należy wskazać, iż stosunki pracy powodów zostały uregulowane w art.147§3 ustawy z dnia 27 lipca 2011 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych, który stanowi, iż w sądach są zatrudniani urzędnicy i inni pracownicy sądowi. Natomiast art.156 tejże ustawy stanowi, iż zasady wynagradzania urzędników i innych pracowników sądowych oraz ich obowiązki i prawa określają odrębne przepisy. Podstawowa regulacja prawna określająca prawa i obowiązki pracowników sądów została zawarta w ustawie z dnia 18 grudnia 1998r. o pracownikach sądów i prokuratury (t.j. Dz.U. z 2011r., Nr 109, poz.639 ze zm.). W myśl art.1 pkt 1 i2 ustawy, określa ona obowiązki i prawa urzędników oraz innych pracowników zatrudnionych w sądach powszechnych i wojskowych oraz w powszechnych i wojskowych jednostkach organizacyjnych prokuratury. Unormowanie zawarte w przywołanej ustawie nie ma charakteru wyczerpującego, bowiem zgodnie z art.18 ustawy, w sprawach nieuregulowanych ustawą do urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 16 września 1982r. o pracownikach urzędów państwowych (.tj. Dz.U. z 2001r., Nr 86, poz.953 ze zm.), a w sprawach nieuregulowanych także w tej ustawie – przepisy Kodeksu pracy.

Kwestia wynagrodzeń pracowników sądów i prokuratury została uregulowania w przepisach art.14-17 ustawy o pracownikach sądów i prokuratury. W art.14 ustawy wskazano, że Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia określa szczegółowe zasady wynagradzania, tabele wynagrodzenia zasadniczego i wysokość dodatków przysługujących z tytułu zajmowanego stanowiska oraz pełnionej funkcji dla urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury. W oparciu o powyższą delegację zostało wydane rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 marca 2010r. w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratur oraz odbywania stażu urzędniczego (Dz. U. z 2010 r., Nr 49, poz. 229). Rozporządzenie to ustala tabelę stanowisk, na których zatrudniani są urzędnicy w sądach i prokuraturze oraz kwalifikacji wymaganych do zajmowania tych stanowisk, tabelę stanowisk, na których zatrudniani są inni pracownicy w sądach i prokuraturze oraz kwalifikacji wymaganych do zajmowania tych stanowisk, tabelę wynagrodzenia zasadniczego przysługującego urzędnikom i innym pracownikom sądów i prokuratury oraz tabelę mnożników służących do ustalenia wysokości dodatku z tytułu zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji przysługującego urzędnikom i innym pracownikom sądów i prokuratury. Podstawowym składnikiem wynagrodzenia pracowników sądów i prokuratury jest wynagrodzenie zasadnicze (wysokość wynagrodzenia zasadniczego została ustalona w tabeli - załączniku nr 3). Nadto przewidziane zostały: dodatek za wieloletnią pracę, dodatek do wynagrodzenia z tytułu zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji, a także dodatek specjalny z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań. W myśl §6 oraz §7 rozporządzenia urzędnikom i innym pracownikom sądów i prokuratury mogą być przyznane nagrody za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej z funduszu nagród oraz premie z funduszu premiowego.

Poza tą regulacją znajduje się natomiast kwestia podwyższania wynagrodzeń tej grupy zawodowej, zgodnie bowiem z art. 14a ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (Dz. U z 2011 r., nr 109, poz. 639 j.t.) podwyższenie wynagrodzeń urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury następuje w terminach i na zasadach określonych dla pracowników państwowej sfery budżetowej nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń. Zasady te reguluje ustawa z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 79, poz. 431 z późn. zm.). W art. 4 ust. 2 tej ustawy wskazano, iż wynagrodzenia osób nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń (do których należą powodowie), waloryzowane są średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń. Przepis art.2 pkt 4 ustawy zawiera definicję legalną pojęcia średniorocznego wskaźnika wzrostu wynagrodzeń – przez średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń rozumie się wzrost wynagrodzeń na dany rok budżetowy w stosunku do roku poprzedniego. Natomiast w myśl art.6 ust.1 ustawy, podstawę do określenia wynagrodzeń w roku budżetowym dla pracowników, o których mowa w art.5 pkt 1 lit. a i 3 oraz pkt 2 stanowią wynagrodzenia z roku poprzedniego waloryzowane średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń ustalonym w ustawie budżetowej oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne, wypłacane na podstawie odrębnych przepisów.

Wskaźnik wzrostu wynagrodzeń ustalony jest w ustawie budżetowej. Art 13 ust. l pkt 3 ustawy z dnia 20 stycznia 2011 r.- Ustawa budżetowa na rok 2011 (Dz. U. z 2011r., Nr 29, poz. 150) w zw. z art. 44 ust. l ustawy z dnia 26 listopada 2010r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. z 2010 r., nr 238, poz. 1578 ze zm.), art. 13 ust. l pkt 3 ustawy z dnia 2 marca 2012 r.- Ustawa budżetowa na rok 2012 (Dz. U. z 2012 r., poz. 273) w związku z art. 24 ust. l pkt l ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. z 2011 r., nr 291, poz. 1707 ze zm.), art.13 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 25 stycznia 2013r. – Ustawa budżetowa na rok 2013 (Dz.U. 2013.169) ustalają wskaźniki wzrostu wynagrodzeń odpowiednio na poziomie 100,00%, 100,00%.

Zatem oznacza to, że w praktyce nie nastąpił wzrost wynagrodzeń w oparciu o wskaźnik wzrostu wynagrodzeń. Jednakże wskazać trzeba, iż obowiązujące przepisy prawne w sposób jasny i niebudzący wątpliwości wskazują na mechanizm ustalania wzrostu wynagrodzeń pracowników sądów przy zastosowaniu średniorocznego wskaźnika wzrostu wynagrodzeń. Unormowania ustaw budżetowych na lata 2011-2013 również nie budzą wątpliwości. Przepisy te nie zostały uznane za niezgodne z przepisami Konstytucji RP. Nie występuje w regulacji luka prawna, wymagająca uzupełnienia. Brak jest również – przy jasnej i pełnej regulacji wzrostu wynagrodzeń – podstaw do stosowania przepisów Kodeksu cywilnego w zakresie waloryzacji świadczeń pieniężnych. Innymi słowy, brak jest podstawy prawnej do ustalania wysokości wynagrodzeń pracowników w sposób odmienny od wskazanego w przywołanych powyżej przepisach.

Nie sposób również zgodzić się z tym ,że art. 4 ust. 2 wyżej przywołanej ustawy który stanowi iż wynagrodzenia osób nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń (do których należą powodowie), waloryzowane są średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń daje podstawę do formułowania prawa podmiotowego .Trybunał Konstytucyjny bowiem w uzasadnieniu wyroku o sygn. K 32/02, dotyczącego „zamrożenia” wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej w 2002 r. na mocy art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 154, poz. 1799; dalej: nowela ustawy o wynagrodzeniach) stwierdził m.in., że ustawa o wynagrodzeniach „nie gwarantuje w sposób bezwarunkowy pracownikom sfery budżetowej stałego corocznego wzrostu ich wynagrodzeń w określonej wysokości. Przewiduje jedynie waloryzację wynagrodzeń średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń ustalanych corocznie, tj. okresowo, na podstawie prognoz budżetowych i corocznie ustalonego wskaźnika. (…) wysokość wynagrodzeń tej grupy społecznej determinowana jest i to bezpośrednio sytuacją budżetową państwa. W związku z tym trzeba dopuścić występowanie ryzyka możliwości ograniczenia potencjalnego wzrostu wynagrodzeń, a to w przypadku niekorzystnego kształtowania się prognozowanych składników określających sytuację budżetową państwa. W tych uwarunkowaniach nie można mówić o pracowniczym prawie podmiotowym do automatycznej waloryzacji wynagrodzenia i co za tym idzie – o nabyciu takiego prawa przez pracowników państwowej sfery budżetowej. Nie istnieje tu nawet prawna ekspektatywa, a tym bardziej – ekspektatywa maksymalnie ukształtowana. Przepisy przewidujące waloryzację wynagrodzeń, aczkolwiek nieobojętne dla sytuacji majątkowej pracowników, nie tworzą bezpośrednio indywidualnych praw podmiotowych i są – przede wszystkim – dyrektywami dla organów państwa, dotyczącymi gospodarowania funduszem płac sfery budżetowej”. Ponadto, „nawet jeżeli przyjąć, że pracownicy państwowej sfery budżetowej ponieśli w roku 2002 uszczerbek finansowy noszący pewne znamiona ograniczenia praw majątkowych ujmowanych in abstracto, to wbrew temu, co twierdzi wnioskodawca, znajduje to usprawiedliwienie w konieczności ochrony innej wyraźnie chronionej wartości konstytucyjnej, jaką jest dbałość o zachowanie równowagi budżetowej (art. 220 Konstytucji). Nie można bowiem zapominać, że zapewnienie równowagi budżetowej jest ważną wartością konstytucyjną, od niej zależy bowiem zdolność państwa do działania i do wypełniania jego różnorodnych zadań (…), a waloryzacja wynagrodzeń pozostaje gwarantowana li tylko przez ustawę zwykłą”. W rezultacie, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 1 pkt 3 nowelizacji ustawy o wynagrodzeniach jest zgodny z art. 2, art. 64 ust. 1 i 2 i art. 7 oraz nie jest niezgodny z art. 21 ust. 1 Konstytucji.(vide uzasadnienie do wyroku TK w sprawie o sygn. K 32/02

Biorąc powyższe pod uwagę , na podstawie przywołanych przepisów, Sąd orzekł jak w pkt.1 sentencji wyroku .

Sąd rozstrzygnął także o kosztach zastępstwa procesowego, odstępując od obciążania nimi strony powodowej – na podstawie art.102 k.p.c.

Stosownie do treści art.102kpc, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Art. 102 k.p.c. jest szczególnym rozwiązaniem, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności (por. postanowienie SN z 11.08.2010r., II PZ 21/10, LEX nr 661507).

Zastosowanie przez sąd art. 102 k.p.c powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego - sytuacji życiowej (por. postanowienie SN z 14.01.1974r., II CZ 223/73, LEX nr 7379). Przyjmuje się stosowanie art. 102 k.p.c., gdy: sprawa ma wątpliwy i dyskusyjny charakter; dochodzone roszczenie powoda wynika z niejasno sformułowanych przepisów; strona przegrywająca znajduje się w wyjątkowo trudnej sytuacji majątkowej, a wytaczając powództwo była subiektywnie przeświadczona o słuszności dochodzonego roszczenia, natomiast strona wygrywająca korzystała ze stałej obsługi prawnej i nie poniosła dodatkowych nakładów na prowadzenie procesu (por. wyrok SA w Białymstoku z 15.05.2015r., I ACa 51/15, LEX nr 1734657).

W przedmiotowej sprawie przede wszystkim charakter prawny dochodzonego roszczenia oraz stopień skomplikowania zagadnień prawnych występujących w sprawie w pełni uzasadnia przyjęcie, że jest to szczególnie uzasadniony wypadek w rozumieniu art.102 k.p.c. Należy bowiem mieć na względzie, iż do szczególnie uzasadnionych wypadków związanych z przebiegiem procesu można zaliczyć okoliczności konkretnej sprawy, łączące się z charakterem żądania poddanego pod osąd (por. uzasadnienie postanowienia SN z 15.06.2011r., V CZ 23/11, LEX nr 864028). W sprawie niniejszej występowały zagadnienia prawne o znacznym stopniu skomplikowania, o czym świadczy choćby fakt wystąpienia z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego przez wiele sądów . Nadto nadmienić trzeba, iż przekonanie strony o zasadności zajmowanego stanowiska, może przemawiać za nieobciążaniem jej kosztami przegranego procesu przed sądem pierwszej instancji (por. posiłkowo wyrok SA w Katowicach z 18.03.2014r., V Aca 797/13, LEX nr 1454484).

Wszystkie te okoliczności sprawiają, że – w ocenie Sądu – istnieją w sprawie niniejszej przesłanki do zastosowania dyspozycji art.102 k.p.c. i odstąpienia od obciążania powodów kosztami zastępstwa procesowego.