Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 sierpnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu K. C. prawa do emerytury. Organ rentowy powołał się na przepisy art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 748) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43 ze zm.).

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, iż ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w w/w przepisach, ponieważ nie udokumentował wymaganego piętnastoletniego okresu pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ubezpieczony złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury. W odwołaniu ubezpieczony domagał się uwzględnienia okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w W. od 23 listopada 1981 r. do 14 marca 1991 r. jako kierowca samochodu ciężarowego i spawacz. Ubezpieczony podniósł, iż przechowawcą dokumentów z (...) w W. jest Urząd Miejski w W.. Ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując dotychczasowe stanowisko. Organ rentowy wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentacji osobowej powoda znajdującej się w Urzędzie Miejskim w W. i dowodu z przesłuchań świadków na okoliczność charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy w spornym okresie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony K. C. (ur. dnia (...)), w dniu 29 lipca 2015 roku złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Organ rentowy uznał za udokumentowany staż ubezpieczeniowy na dzień 1 stycznia 1999 roku w wymiarze 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 7 lat, 7 miesięcy i 23 dni pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

-okoliczności bezsporne

Ubezpieczony K. C. w okresie od dnia 23 listopada 1981 r. do dnia 14 marca 1991 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w W.. Od momentu zatrudnienia do 1 listopada 1988 r. ubezpieczony zajmował stanowisko kierowcy, zaś od 2 listopada 1988 r . do końca swojego zatrudnienia w wymienionym wyżej zakładu pracy pracował jako spawacz-ślusarz. Ubezpieczony jako kierowca autobusu zakładowego wykonywał przewozy pracowników na budowę i powrót z nimi. W przerwach pomiędzy kursami ( porannym kiedy rozwoził pracowników ) i popołudniowym ( kiedy ich zwoził ) ubezpieczony jeździł również samochodami ciężarowymi powyżej 3,5 tony ( przewożąc sprzęt lub materiały budowlane ) oraz wykonywał inne prace niezwiązane z prowadzeniem pojazdów. Były to prace zlecone przez kierownika budowy w okresie postoju pojazdów na terenie bazy zakładu lub na terenie poszczególnych budów ( np. naprawa sprzętu budowlanego typu betoniarki ). W dniu 28 sierpnia 1987 r. ubezpieczony nabył uprawnienia spawalnicze. Następnie, w dniu 24 listopada 1988 r. ubezpieczony został oddelegowany do warsztatu ślusarsko-kowalskiego na stanowisko ślusarz-spawacz. Tam ubezpieczony spawał, wykonywał balustrady, parapety metalowe, jak też wykonywał różnego rodzaju prace naprawcze, ślusarskie i monterskie ( pomagał przy demontażu ) .

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił częściowo na podstawie zeznań świadków G. H. , S. H. oraz samego ubezpieczonego (zapis AV k. 32v akt sądowych), a przede wszystkim w oparciu o akta osobowe ubezpieczonego z (...) w W. – k. 26 akt sądowych ).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd dokonał oceny omówionego wyżej stanu faktycznego w kontekście przepisów art. 184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 j.t.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 184. ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego (art. 184 ust. 2). albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 32 ustawy w związku z paragrafami 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1). Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2). Należy zauważyć, że w judykaturze Sądu Najwyższego podkreśla się jednolicie, iż przewidziane w art. 32 i 184 ustawy o emeryturach i rentach prawo do emerytury w niższym niż określony w art. 27 tej ustawy wieku emerytalnym jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób ścisły i gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (por. między innymi wyroki z dnia 22 lutego 2007 r., I UK 258/06, OSNP 2008/5-6/81; z dnia 17 września 2007 r., III UK 51/07, OSNP 2008/21-22/328; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 62/07, Lex nr 375653; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, Lex nr 483283; z dnia 13 listopada 2008 r., II UK 88/08, niepublikowany; z dnia 5 maja 2009 r., I UK 4/09, Lex nr 509022). Podzielając takie rozumienie instytucji emerytury z art. 32 i 184 ustawy o emeryturach i rentach, należy stwierdzić, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie przemawia za uznaniem, iż ubezpieczony nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych, stale i w pełnym wymiarze czasu, przez wymagany okres minimum 15 lat. Należy także podkreślić, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (tak SN w postanowieniu z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08, Lex nr 658191).

Z całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności z akt osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w (...)olu (którym należy dać prymat w stosunku do zeznań świadków składanych po upływie 30 lat i na których treść z pewnością bez wpływu nie pozostaje relacja koleżeńska łącząca ich z ubezpieczonym ) wynika, iż obok prac kwalifikowanych jako wykonywane w szczególnych warunkach (prace kierowcy autobusów oraz samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony), które niewątpliwie ubezpieczony wykonywał, świadczył on również szereg innych rodzajowo prac zlecanych mu na bieżąco przez kierownika budowy w okresie postoju pojazdów czy to na terenie bazy zakładu czy to na terenie poszczególnych budów, za które otrzymywał relatywnie wysoką premię. Jest to o tyle oczywiste, iż po porannym rozwiezieniu pracowników następowała trwająca kilka godzin przerwa w prowadzeniu osinobusa przez ubezpieczonego ( do momentu zwożenia pracowników po zakończonej pracy ( czyli w godzinach od 7- 8 rano do 14 – 15 popołudniu ). O tym , iż w międzyczasie z jednej strony ubezpieczony nie pozostawał bezczynny , z drugiej nie jeździł wyłącznie samochodem ciężarowym ( rozwożąc materiały czy sprzęt budowlany ) świadczy treść jego akt osobowych. Z dokumentacji pracowniczej (w szczególności pisma z 27 .05. 1983 r. oraz opinii prawnej z 14.10. 1986 r. ) wprost wynika, iż ubezpieczony wykonywał nie związane z prowadzeniem pojazdów prace w warsztacie naprawczym mieszczącym się na terenie zakładu lub na budowie i wbrew twierdzeniom świadków nie mogły one przynajmniej do czasu uzyskania przezeń uprawnień w tym zakresie czyli do 1987 r. polegać na spawaniu. Można jedynie domniemywać, iż przewidziana 40% premia przysługiwała ubezpieczonemu za dodatkowe prace polegające właśnie na naprawie sprzętu budowlanego czy pomocy przy takich naprawach wykonywanych w ciągu dnia, kiedy to po dowiezieniu pracowników do zakładu pracy i rozwiezieniu ich na poszczególne budowy (czyli od godziny 7 ⁰⁰ rano) ubezpieczony nie jeździł, do czasu bądź to polecenia wyjazdu samochodem ciężarowym marki S. (celem przewiezienia np. materiałów budowlanych) bądź to do czasu zwiezienia pracowników z budów, a następnie dowiezienia ich do domów. Zeznania świadków należy w tym zakresie przynajmniej częściowo uznać za tendencyjne i wyuczone. Świadkowie twierdzili bowiem, że w przerwach między kursami ubezpieczony wykonywał prace spawalnicze, nie dostrzegając jednak, iż uprawnienia spawalnicze ubezpieczony uzyskał dopiero w 1987 r. i niemal niezwłocznie w 1988 roku został przeniesiony do warsztatu ślusarsko-kowalskiego. Tym samym wobec braku umiejętności spawania, a w każdym razie nie posiadania wymaganych w tym zakresie uprawnień w latach 1981 – 1987 ubezpieczony nie mógł wykonywać w czasie przestoju prac spawalniczych. Opisywane przez świadków sytuacje, jako te mające mieć miejsce na przestrzeni całego okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...)(lata 81 - 91) mogły zaistnieć jedynie w schyłkowym okresie jego zatrudnienia na stanowisku kierowcy, to jest po uzyskaniu uprawnień, a przed skierowaniem do warsztatu czyli pomiędzy 1987 a 1988 r.). Mało prawdopodobnym jest również, aby ubezpieczony po przeniesieniu go do warsztatu (w 1988 r.) wykonywał tylko i wyłącznie prace przy spawaniu. Niewątpliwe ubezpieczony prace przy spawaniu wykonywał, ale wykonywał również prace ślusarskie i monterskie. Wynika to nie tylko z angażu - ślusarz - spawacz, nazwy warsztatu do którego został skierowany (ślusarsko - kowalski ) ale i zeznań świadka S. H., którzy przyznał, iż ubezpieczony uczestniczył w pracach ślusarskich przy naprawie elementów stalowych balustrad, przy demontażu określonych uszkodzonych elementów, ale i przy naprawach sprzętu budowlanego .

W ocenie sądu, ubezpieczony K. C. nie wykonywał stale pracy w warunkach szczególnych, co jest warunkiem koniecznym do zaliczenia takich prac do stażu pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony nie spełnił zatem posiadania minimum 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

SSO Maciej Flinik