Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2016 r. w Lublinie

sprawy M. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji M. N.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 3 lipca 2015 r. sygn. akt VIII U 1881/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od M. N. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. kwotę 135 (sto trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Krystyna Smaga Małgorzata Pasek Barbara Hejwowska

Sygn. akt III AUa 869/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 sierpnia 2014 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił M. N. przeliczenia emerytury na podstawie art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r, poz. 1440 ze zm.), wskazując że w związku z tym, iż wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę na podstawie art. 27 ustawy w dniu 16 stycznia 2002 r, Oddział przyznał emeryturę od 1 lutego 2002 r, a zatem przed 1 stycznia 2009 r, tj. przed datą wejścia w życie przepisów określonych w art. 55 ustawy emerytalnej.

W odwołaniu od decyzji wnioskodawczyni wniosła o jej zmianę i przeliczenie emerytury na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i powołała się na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 r, II UZP 4/13. Podniosła, że od 1 lutego 2002 r do 31 stycznia 2013 r pobierała wcześniejszą emeryturę. Emeryturę tzw. wiekową uzyskała na wniosek z 26 lutego 2013 r decyzją ZUS z dnia 27 marca 2013 r - od 1 lutego 2013 r. Wskazała, że ZUS przyznał jej prawo do emerytury wcześniejszej w oparciu o art. 29, a nie art. 27 ww. ustawy. Po przyznaniu emerytury pozostawała w zatrudnieniu i wielokrotnie składała do ZUS wnioski o przeliczenie świadczenia poprzez zwiększenie stażu pracy. W oparciu o wniosek z 26 lutego 2013 r ZUS przyznał jej od 1 lutego 2013 r emeryturę wiekową o symbolu E1, zwiększając z uwagi na przepracowanie ponad 30 miesięcy po przyznaniu emerytury w 2002 r część socjalną emerytury - poprzez przyjęcie kwoty bazowej obowiązującej w dacie nabycia prawa do emerytury od 1 lutego 2013 r, czyli przyjęcie kwoty bazowej 2974, 65 zł.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Wskazał również, że na podstawie wniosku z 16 stycznia 2002 r, a zatem przed 1 stycznia 2009 r, decyzją z dnia 14 lutego 2002 r, od 1 lutego 2002 r, przyznano wnioskodawczyni emeryturę na podstawie art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Ustalono wysokość świadczenia w myśl art. 53 oraz podjęto jej wypłatę. Warunkiem zaś obliczenia emerytury na podstawie art. 26 jest, aby przyznana wcześniej emerytura nie była pobrana.

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 3 lipca 2015 r oddalił odwołanie na podstawie następujących ustaleń faktycznych i ich oceny prawnej.

M. N., urodzona (...), złożyła 16 stycznia 2002 r. wniosek o przyznanie prawa do emerytury. W dacie złożenia wniosku miała 60 lat. Decyzją z dnia 14 lutego 2002 r ZUS przyznał wnioskodawczyni emeryturę od 1 lutego 2002 r. Wysokość świadczenia obliczona została zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy przyjęciu do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przeciętnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie z 10 lat kalendarzowych, od 1989 r do 1998 r, ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru wynoszącym 209,17 % oraz kwotą bazową 1683,27 zł. Do wysokości emerytury uwzględniono 34 lata 5 miesięcy okresów składkowych i 6 lat 8 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury wyniosła 3520,90 zł (wniosek t. I k. 1 a.e., decyzja k. 41 42 a.e.). W czasie korzystania z prawa do emerytury wnioskodawczyni zarówno pobiegała to świadczenie, jak też kontynuowała zatrudnienie i w dalszym ciągu pracuje. Innego wniosku o emeryturę niż w 2002 r nie zgłaszała (zeznania wnioskodawczyni k. 11v, 17v a.s.).

W dniu 8 sierpnia 2014 r ubezpieczona złożyła wniosek o przeliczenie emerytury na podstawie art. 26 i 27 z uwzględnieniem art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i o wypłatę emerytury w korzystniejszej wysokości. Do wniosku dołączyła wniosek o ustalenie kapitału początkowego oraz dodatkowe zaświadczenia o zatrudnieniu oraz zaświadczenie druk ZUS - (...). Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił przeliczenia prawa do emerytury na podstawie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (wniosek t. III k. 1 a.e., decyzja t. III k. 23 a.e.).

Sąd wskazał, że odwołanie ubezpieczonej jest niezasadne. Wyjaśnił, że zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r, poz. 1440 ze zm.), ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenie emerytalne i rentowe po osiągnięciu wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r, może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53 tej ustawy.

Sąd podniósł, że w rozpoznawanej sprawie spór sprowadza się wyłącznie do wykładni przepisu art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wobec treści uchwały Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 r w sprawie II UZP 4/13 bezsporne jest, że dla niektórych osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r istnieje możliwość obliczenia emerytury według kapitałowych zasad określonych w art. 25 i 26 ustawy emerytalnej. Sąd Najwyższy przyjął, że ubezpieczony urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 r, który po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r, ma prawo do jej wyliczenia na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, niezależnie od tego, czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. Stanowisko wyrażone w przywołanej uchwale podzielone zostało w wyrokach Sądu Najwyższego: z dnia 10 lipca 2013 r, II UK 424/12, z dnia 7 listopada 2013 r, II UK 143/12 oraz z dnia 9 września 2013 r, II UK 23/13 (Lex nr 1375193). Stosownie do regulacji art. 194 d powołanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości emerytury wystąpi emeryt, któremu to świadczenie obliczono zgodnie z art. 53, wysokość emerytury oblicza się na nowo zgodnie z tym przepisem, tj. według dotychczasowych zasad.

Sąd podkreślił, że jak wynika z przepisu art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ubezpieczonemu po spełnieniu określonych przesłanek, który wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r, który - co do zasady - nie może być rozumiany, jako wniosek zmierzający do innego celu, niż przyznanie po raz pierwszy emerytury na podstawie art. 27 ustawy. W szczególności wniosek o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy nie może być rozumiany jako wniosek o przeliczenie, ponowne przyznanie tego samego świadczenia lub wniosek o ponowne obliczenie wysokości przyznanej emerytury na podstawie tego przepisu (art. 27 ustawy) według nowych zasad, jeżeli wcześniej wysokość emerytury (przyznanej na wniosek złożony przed 31 grudnia 2008 r) została obliczona według dotychczasowych zasad na podstawie art. 27 w związku z art. 53 ustawy emerytalnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2013 r, II UK 143/13).

Wnioskodawczyni nie spełniła warunków określonych w art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Bezsporne jest, że urodziła się przed 1 stycznia 1949 r. Osiągnęła też powszechny wiek emerytalny 60 lat(...) oraz kontynuowała ubezpieczenie społeczne po przyznaniu emerytury (po dniu 1 lutego 2002 r). Jednocześnie wobec faktu, że wniosek o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym złożyła dnia 16 stycznia 2002 r i od 1 lutego 2002 r ma przyznane i pobiera świadczenie emerytalne, okoliczność ta powoduje, że w tym przypadku występuje brak przesłanki w postaci złożenia wniosku o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r. Wbrew stanowisku wnioskodawczyni, decyzja o przyznaniu emerytury z dnia 27 marca 2013 r (t. I k. 216 a.e.), przyznająca od 1 lutego 2013 r emeryturę, nie stanowi, iż wniosek o przyznanie emerytury z 16 stycznia 2002 r był wnioskiem o wcześniejszą emeryturę, gdyż w dacie jego złożenia wnioskodawczyni miała ukończone 60 lat. Jest to bowiem decyzja o przeliczenie wysokości już pobieranej emerytury. Wystąpienie przez wnioskodawczynię z wnioskiem emerytalnym w 2002 r oraz uzyskanie prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym przed 31 grudnia 2008 r uniemożliwia jej skorzystanie z obliczenia emerytury na podstawie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Z tych względów Sąd Okręgowy w oparciu o wymienione przepisy w związku z art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie, jako niezasadne.

Apelację od powyższego wyroku wniosła M. N., zaskarżając wyrok w całości i zarzucając oparcie orzeczenia na art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r, poz. 1440 ze zm.), który w ocenie wnioskodawczyni jest niezgodny z art. 2 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie, w jakim uniemożliwia przeliczenie emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu, który wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury przed dniem 31 grudnia 2008 r.

Apelująca wniosła o:

1. rozważenie przez Sąd Apelacyjny zadania pytania prawnego Trybunałowi Konstytucyjnemu na podstawie art. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. z 1997 r Nr 202, poz. 643), dotyczącego zgodności z art. 2 i 32 Konstytucji art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim uniemożliwia przeliczenie emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu, który wystąpił z wnioskiem o emeryturę przed dniem 31 grudnia 2008 r;

2. zmianę zaskarżonego wyroku w całości i poprzedzającej go decyzji organu rentowego i przeliczenie emerytury na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach.

W uzasadnieniu apelacji skarżąca wskazała, że świadczenie wyliczone zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej byłoby wyższe niż pobierane prawie dwukrotnie (pobierane 3660,70 zł, hipotetyczne 7015,78 zł). Treść art. 55 ustawy emerytalnej we zakresie, w jakim uniemożliwia ponowne przeliczenie emerytury na podstawie art. 26 w okolicznościach kontynuowania ubezpieczenia społecznego jest krzywdząca dla wnioskodawczyni i w ogóle kręgu ubezpieczonych, którzy złożyli wnioski o emeryturę przed dniem 31 grudnia 2008 r i narusza zasadę demokratycznego państwa prawnego, wyrażoną w art. 2 Konstytucji RP, a co więcej, zasadę równości wobec prawa i zakazu dyskryminacji wyrażoną w art. 32 Konstytucji. W ocenie skarżącej, uzależnienie możliwości przeliczenia emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej jedynie od daty złożenia wniosku o przyznanie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym nie jest cechą relewantna i sprawiedliwą, mogącą różnicować sytuację ubezpieczonych obywateli. Co więcej, skoro taka możliwość dotyczy osób kontynuujących ubezpieczenie społeczne, więc odprowadzających składki ubezpieczeniowe na dochody budżetu państwa, to oczywistym jest, że osoby składające wniosek o przyznanie prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym przed 31 grudnia 2008 r składek tych odprowadziły relatywnie więcej, niż osoby, które złożyły wniosek o emeryturę po 31 grudnia 2008 r i kontynuują ubezpieczenie społeczne. W ocenie wnioskodawczyni uzasadnionym jest poddanie treści tego przepisu kontroli konstytucyjnej. Wobec powyższego apelująca zwróciła się o rozważenie przez Sąd Apelacyjny możliwości zadania przez ten sąd pytania prawnego w zakresie wskazanym wyżej. Odpowiedź Trybunału Konstytucyjnego miałaby wpływ na rozstrzygniecie niniejszego postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja wnioskodawczyni nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny oraz zinterpretował i zastosował przepis art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (aktualnie tekst jedn. Dz. U. z 2015 r, poz. 748). Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji oraz ocenę tego stanu faktycznego. Nie ma potrzeby powtarzania argumentacji Sądu pierwszej instancji, tym bardziej, że apelacja nie zawiera zarzutów w tym zakresie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r, II UKN 61/97, OSNAP 1998/3/104, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 r, I PKN 21/98, OSNAP 2000/4/143, orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2002 r, IV CKN 1244/00, Lex nr 55521).

Odnosząc się natomiast do zarzutów i wniosków apelacji stwierdzić należy, że Sąd Apelacyjny nie znajduje podstaw do przedstawienia Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego w przedmiocie zgodności art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z przepisami art. 2 i 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z art. 193 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem.

Znalazło to odzwierciedlenie w art. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102 ze zm.), gdzie wskazano, że każdy sąd może przedstawić Trybunałowi pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem.

W aktualnie obowiązującej ustawie o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 25 czerwca 2015 r (Dz. U. z 2015 r, poz. 1064 ze zm.) w art. 3 ust. 3 istnieje zapis, że Trybunał orzeka w sprawach zgodności z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą aktu normatywnego kwestionowanego w pytaniu prawnym, o którym mowa w art. 193 Konstytucji.

Utrwalone i aktualne jest orzecznictwo, że przedstawienie Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego przez sąd na podstawie art. 3 ustawy z 1997 r o Trybunale Konstytucyjnym wchodzi w rachubę, gdy to sąd, a nie strona, poweźmie wątpliwości co do zgodności aktu prawnego z Konstytucją RP (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2010 r, IV KZ 8/10, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 lutego 2012 r, II FSK 2491/11).

Zgodnie z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Natomiast przepis art. 32 Konstytucji mówi, że wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne (ust. 1). Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (ust. 2).

Podkreślenia jednak wymaga, że pewne zróżnicowanie podmiotów posiadających nawet te same cechy jest dopuszczalne na gruncie zasady równości, jeżeli jest to zgodne z zasadą sprawiedliwości społecznej, a także innymi zasadami konstytucyjnymi. Korygujący charakter reguły wyrażonej w art. 2 Konstytucji RP, polega na tym, że może ona uzasadniać odstępstwo od wyrażonej w jej art. 32 zasady równego traktowania. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego utrwalony jest pogląd, że zasada równości nie ma charakteru bezwzględnie obowiązującego w tym znaczeniu, iż zrównuje sytuację wszystkich podmiotów ze względu na cechy, jakimi się charakteryzują. Równe traktowanie przez prawo tych samych podmiotów pod pewnymi względami oznacza z reguły różne traktowanie tych samych podmiotów pod innymi względami.

W przedmiocie stosowania przepisu art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Fundusz Ubezpieczeń Społecznych wydanych zostało szereg orzeczeń, w tym orzeczeń sądów apelacyjnych i Sądu Najwyższego. Utrwalone jest orzecznictwo, że przepis art. 55 ustawy emerytalnej winien być stosowany, sądy nie powzięły wątpliwości co do niekonstytucyjności tego przepisu i Sąd Apelacyjny w Lublinie w niniejszym składzie również nie znajduje podstaw do zadania pytania Trybunałowi Konstytucyjnemu co do niekonstytucyjności tego przepisu.

Sąd Najwyższy w przedmiocie wykładni art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wypowiadał się, nie kwestionując treści tego przepisu, w wielu orzeczeniach (por. np. uchwała z dnia 4 lipca 2013 r, II UZP 4/13, OSNAPIUS 2013/21-22/256; wyrok z dnia 4 września 2013 r, II UK 23/13, Legalis nr 736945; wyrok z dnia 29 stycznia 2014 r, I UK 411/13, OSNAPIUS 2015/4/56, Legalis nr 1047266; wyrok z dnia 18 września 2014 r, I UK 27/14, Legalis nr 1092035).

W wyroku z dnia 8 lipca 2015 r, II UK 217/14 Sąd Najwyższy wyraźnie podkreślił, że z możliwości obliczenia wysokości emerytury, na podstawie art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r, poz. 748 ze zm.), nie mogą korzystać ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r, także kontynuujący ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w art. 27 ustawy wieku emerytalnego, którym przyznane zostały emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (art. 27 ustawy) przed końcem 2008 r w wysokościach obliczonych według dotychczasowych zasad.

Dodatkowo zauważyć należy, że Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej stanowi w art. 67 ust. 1, że obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa.

Przepis ten jest skierowaną do państwa normą, która z jednej strony nakłada na nie obowiązek stworzenia regulacji prawnych zapewniających realizację prawa każdego obywatela do zabezpieczenia społecznego, a z drugiej udziela ustawodawcy kompetencji do uregulowania kwestii związanych z przedmiotowym prawem. W konsekwencji, zgodnie z art. 67 ust. 1 Konstytucji każdemu przysługuje prawo do zabezpieczenia społecznego w ramach określonych w ustawie, która ustanawia warunki nabycia, trwania i utraty tego prawa, w tym formy i zakres świadczeń.

Od dnia 1 stycznia 1999 r podstawowe zasady ustalania prawa do świadczeń i wyliczania ich wysokości zawarte zostały w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację jako bezzasadną.

Wobec tego, że wnioskodawczyni jest w procesie stroną przegrywającą, zasądzone zostały od niej na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych koszty postępowania apelacyjnego na podstawie art. 98 § 1 kpc i 99 kpc. Są to koszty zastępstwa procesowego organu rentowego reprezentowanego przez radcę prawnego. Kwota tych kosztów (75% z kwoty 180 zł) wynika z przepisów § 11 ust. 2 i § 12 ust. 1 pkt 2) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r, poz. 490), i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2015 r, poz. 1078).

Krystyna Smaga Małgorzata Pasek Barbara Hejwowska