Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2014 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa K. M.

przeciwko (...) w R.

o ustalenie nieistnienia uchwały ewentualnie o uchylenie uchwały

1.  oddala powództwo o ustalenie nieistnienia uchwały,

2.  oddala powództwo o uchylenie uchwały,

3.  odstępuje od obciążania powoda kosztami postępowania.

Sygn. akt I C 201/14

UZASADNIENIE

Powód K. M. wniósł o stwierdzenie nieważności uchwał nr (...) (...), (...) i (...) walnego zgromadzenia członków pozwanej (...) które odbyło się w dniach 18, 21, 22, 23, 24, 25 i 28 listopada 2011 roku, a ewentualnie o ustalenie nieistnienia wskazanych powyżej uchwał albo o ich uchylenie. Wniósł również o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł, że jest członkiem (...). Wysunął wiele zarzutów pod adresem opisanych powyżej uchwał, w tym uchwale nr (...) zarzucono:

1) złamanie zasad prawidłowej legislacji, a w konsekwencji naruszenie art. 2 Konstytucji i naruszenie zasady racjonalności, względnie poprzez naruszenie dobrych obyczajów, godzących interesy spółdzielni i jej członków, poprzez budzące wątpliwości interpretacyjne zmiany treści § 35 ust. 2 statutu i § 37 ust. 7 statutu;

2) sprzeczną z art. 8 ³ ust. 11 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w związku z art. 111 § 1 k.c. interpretację prawa, prowadzącą do nieuprawnionego w § 36 ust. 3 pkt 7 statutu skrócenia terminu ustawowego do zgłaszania kandydatów;

3) sprzeczne z art. 18 § 2 pkt 1 Prawa Spółdzielczego ukształtowanie treści § 36 ust. 3 pkt 7 statutu, prowadzące do ograniczenia prawa członków do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu;

4) ograniczenie zasad demokracji polegające na naruszeniu zasady pochodzenia członków organów spółdzielni z wyborów (tak art. 5 § 1 pkt 7, art. 35 § 2-3 Prawa Spółdzielczego) w § 37 ust. 7 statutu oraz naruszenie zasad prawidłowej legislacji poprzez wprowadzenie do statutu pojęcia "miejsca mandatowego", a więc zwrotu nieznanego ustawie;

5) użycie potworków językowych w § 38 ust. 1 i 4, § 49 ust. 2 i § 50 ust. 1, 2 i 3 statutu, co naruszyło zasady prawidłowej legislacji;

6) wadliwe niezamieszczenie w porządku obrad podjęcia uchwały w sprawie zmiany statutu (...) ani nieprzedstawienie projektów tych uchwał do wglądu pozostałym członkom spółdzielni w terminie przewidzianym w ustawie i statucie, pomimo zgłoszenia takiego żądania w dniu 2 listopada 2011 roku przez grupę 10 członków, co skutkować winno bezwzględną nieważnością na podstawie art. 58 § 1 k.c.

7) wadliwe niepoddawanie pod głosowanie poprawek do projektów uchwał zgłaszanych przez członków spółdzielni, z uwagi na zbytnią obszerność poprawki i niepodpisanie jej przez wymaganą liczbę członków spółdzielni, uniemożliwiając w ten sposób zapoznanie się członkom spółdzielni z poprawkami i uwzględnienie ich podczas głosowania, co skutkować winno bezwzględną nieważnością na podstawie art. 58 § 1 k.c.

Pozwana w odpowiedzi wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu w zakresie uchwały nr (...) pozwana podniosła, że art. 58 k.c. dotyczy jedynie przesłanki nieważności odnoszącej się do treści i celu czynności prawnej, a tym samym przepis ten nie może znaleźć zastosowania w razie zarzutu niejasnego zredagowania § 35 ust. 2 statutu, zresztą w ocenie pozwanej ujęty tam zapis jest na tyle jasny, że nie wymaga dodatkowej interpretacji. Za bezpodstawny uznano również zarzut naruszenia § 36 ust. 3 statutu, jako że przepis ten określa jedynie sposób doręczenia pism członkowskich w sposób umożliwiający ich dotarcie w godzinach pracy spółdzielni, nie określając terminu, w którym członek obowiązany jest zgłosić projekt uchwały lub żądanie umieszczenia sprawy w porządku obrad. Pozwana nie zgodziła się również z zarzutem wadliwego zapisu § 36 ust. 3 pkt 7 statutu, jako że zgodnie z art. 18 § 2 pkt 1 ustawy Prawo spółdzielcze członek spółdzielni ma prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, zaś stosownie do art. 8 ^{( 3)} ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w dużych spółdzielniach mieszkaniowych Walne Zgromadzenie może zostać podzielone na części, co ma ułatwić odbycie się zgromadzenia w dużych spółdzielniach. W konsekwencji w ocenie pozwanej dopuszczalna jest sytuacja, w której członek może uczestniczyć tylko w obradach jednej części, do której został przydzielony uchwałą Rady Nadzorczej, zaś dopuszczenie do uczestnictwa w obradach innej części walnego zgromadzenia, do której dany członek został przydzielony, naruszałoby art. 18 § 1 Prawa Spółdzielczego, poprzez uprzywilejowanie kandydatów do organów samorządowych. Pozwana podkreśliła, że jej zdaniem przyjęcie nowej treści § 37 ust. 6 statusu było konieczne z uwagi na oparcie listy kandydatów do organów samorządowych na zasadach ujętych w art. 8 ^{( 3)} ust. 10 i 11 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Również pojęcie miejsca mandatowego jest na tyle jasne, że nie wymaga określania w statucie jego definicji. Pozwana podkreśliła, że literówki czy omyłki pisarskie nie mogą przesądzać o uchyleniu uchwały nr (...) Pozwana nie zgodziła się również z zarzutem wadliwego nieprzedstawienia projektu uchwały powoda, jako że przedłożony przez niego projekt wprawdzie początkowo był podpisany przez dziesięciu sygnatariuszy, jednak później jedna z osób wycofała swoje poparcie oświadczając, że wcześniej została poinformowana przez powoda o innej treści dokumentu, co uznano za zgodne z art. 88 k.c. uchylenie się od skutków złożonego oświadczenia woli. Pozwany podkreślił też, że nie było możliwe uznanie za poprawkę do uchwały nr (...) dokumentów złożonych przez powoda w dniu 14 listopada 2011 roku, gdyż zawierały one 44 strony maszynopisu, a tym samym nie były to zmiany przygotowane projektu, a zupełnie nowy projekt, który winien uzyskać poparcie przynajmniej 10 osób. Podobnie kandydatura B. S. na stanowisko członka Rady Nadzorczej została zgłoszona zbyt późno i nie uzyskała wymaganego poparcia.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 14 sierpnia 2012 roku w sprawie o sygn. akt I C 7/12 stwierdzono, że uchwały numer (...), (...) i (...) podjęte przez Walne Zgromadzenie Członków (...) które odbyło się w dniach od 18 do 28 listopada 2011 roku są nieważne, w pozostałej części powództwo oddalono, zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 600 złotych tytułem zwrotu części opłat sądowych i obciążono strony pozostałymi poniesionymi przez nie kosztami.

W wyniku apelacji wywiedzionej przez powoda i pozwaną Sąd Apelacyjny w dniu 19 marca 2013 roku w sprawie o sygnaturze akt V ACa 774/12 zmienił zaskarżony wyrok w części oddalającej powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały numer (...) podjętej przez Zgromadzenie Członków (...), które odbyło się w dniach 18, 21, 22, 23, 24, 25 i 28 listopada 2011 roku o tyle, że stwierdził nieważność tej uchwały w zakresie § 1 pkt 2 w części nadającej nowe brzmienie § 36 ust. 3 pkt 5 i 7 poprzez ograniczenie zgłoszenia kandydata "do godz. 15:00" oraz ograniczającej zaprezentowanie się zgłoszonych kandydatów "na swojej części Walnego Zgromadzenia" oraz w § 1 pkt 4 nadającym nowe brzmienie § 37 ust. 6 statutu, a także w pkt 4 w ten sposób, że zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 200 złotych tytułem kosztów procesu. Dodatkowo uchylono zaskarżony wyrok w części oddalającej powództwo obejmujące żądanie o stwierdzenie nieistnienia uchwały numer (...) oraz ewentualnie o uchylenie uchwały numer (...) i w tym zakresie przekazano sprawę Sądowi Okręgowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego. Oddalono apelację powoda w pozostałej części skierowanej przeciwko orzeczeniu o oddaleniu powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały numer (...) oraz oddalono apelację pozwanej i zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 200 złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach, w części dotyczącej uchylenia zaskarżonego wyroku w części oddalającej powództwo, co do żądania stwierdzenia nieistnienia uchwały numer (...) oraz ewentualnie uchylenia uchwały numer (...) i w tym zakresie przekazanej Sądowi Okręgowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania, Sąd Apelacyjny wskazał, że nie uzasadniono przyczyn oddalenia roszczeń ewentualnych, nie rozpoznając w tym zakresie istoty sprawy, co skutkować winno ponownym rozważeniem zasadności stwierdzenia nieistnienia uchwały numer (...), ewentualnie zbadaniem zasadności uchylenia uchwały numer (...).

Postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2014 roku wydanym w sprawie V CSK 453/13 odrzucono skargę kasacyjną strony pozwanej w części dotyczącej wyroku Sądu Apelacyjnego uchylającego w części wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 14 sierpnia 2012 roku, sygn. akt I C 7/12, odmówiono przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania w pozostałym zakresie oraz zasądzono od pozwanej na rzecz powoda zwrot kosztów postępowania apelacyjnego.

Przedmiotem rozpoznania na obecnym etapie postępowania było żądanie powoda co do stwierdzenia nieistnienia uchwały numer (...), ewentualnie uchylenia uchwały numer (...), przy czym spośród zarzutów wysuniętych przez powoda, nieaktualnymi stały się uchybienia w postaci sprzecznej z art. 8 ³ ust. 11 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w związku z art. 111 § 1 k.c. interpretacji prawa, prowadzącej do nieuprawnionego skrócenia w § 36 ust. 3 pkt 7 statutu terminu ustawowego do zgłaszania kandydatów oraz ograniczenia zasad demokracji polegających na naruszeniu zasady pochodzenia członków organów spółdzielni z wyborów (tak art. 5 § 1 pkt 7, art. 35 § 2-3 Prawa Spółdzielczego) w § 37 ust. 7 statutu oraz naruszenia zasad prawidłowej legislacji poprzez wprowadzenie do statutu pojęcia "miejsca mandatowego", a więc zwrotu nieznanego ustawie. Zarzuty te zostały już uwzględnione przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w ramach badania podstaw nieważności uchwały, zyskując w ten sposób walor prawomocności, a w konsekwencji nie znalazły się one w polu badania Sądu I instancji.

.

Sąd ustalił, co następuje:

(...) w R. jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...) (k. 87-89). K. M. jest członkiem (...)(k. 20).

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 14 września 2011 roku w sprawie o sygn. akt I C 163/11 ustalono, że uchwała numer (...) Walnego Zgromadzenia Członków (...) w R. podzielonego na 7 części przeprowadzonych w dniach 16, 17, 18, 19, 23, 24 i 25 maja 2011 roku w sprawie wyboru członków Rady Nadzorczej (...) na kadencję 2011-2014 nie istnieje, a także ustalono, że uchwała numer (...) Walnego Zgromadzenia Członków (...) w R. podzielonego na 7 części przeprowadzonych w dniach 16, 17, 18, 19, 23, 24 i 25 maja 2011 roku w sprawie wyboru członków Rady Osiedla na kadencję 2011-2014 nie istnieje (k. 44).

W dniach 18, 21, 22, 23, 24, 25 i 28 listopada 2011 roku odbyło się walne zgromadzenie członków (...) w R., podzielone na 7 części (k. 20). Zmiany do Statutu (...) zostały przygotowane z uwagi na opisany powyżej wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 14 września 2011 roku.

Podczas zgromadzenia w dniu 18 listopada 2011 roku podjęto uchwałę nr (...) w sprawie zmian w Statucie (...)o następującej treści:

§ 1

Postanawia się dokonać w Statucie (...) w R.

następujących zmian:

1/ W § 35 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„Rada Nadzorcza składa się z 7 członków Spółdzielni wybranych przez wszystkie części Walnego

Zgromadzenia, po jednej osobie z każdej części, przydzielonych do tej części Uchwałą Rady

Nadzorczej spośród nieograniczonej liczby kandydatów będących członkami Spółdzielni z

zastrzeżeniem § 35 ust. 3 i 4 statutu.”

2/ W § 36 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

1/ „Każdy członek Spółdzielni ma prawo zgłoszenia kandydatów spośród nieograniczonej liczby

członków (...).

2/. Zgłoszenie dla swojej ważności wymaga poparcia co najmniej 10 członków Spółdzielni

/niezależnie od miejsca zamieszkania/.

3/ Zgłoszenia dokonuje się na piśmie zawierającym:

a/ imię, nazwisko, adres zamieszkania, PESEL podpis osoby zgłaszanej, zgłaszającej oraz

osób popierających kandydata.

b/ oświadczenie kandydata zawierające:

– jego zgodę na kandydowanie,

– wskazanie do jakiej części Walnego Zgromadzenia został zaliczony,

– oświadczenie, że nie prowadzi działalności konkurencyjnej wobec Spółdzielni oraz, że nie

pozostaje z członkami Zarządu w związku małżeńskim albo w stosunku pokrewieństwa lub

powinowactwa w linii prostej i w drugim stopniu linii bocznej oraz wywiązuje się ze

wszystkich obowiązków statutowych.

4/ Zgłoszenia dokonuje się na druku dostępnym w siedzibie Spółdzielni i w internecie .

5/ Zgłoszenia kandydata należy dokonać w siedzibie Spółdzielni w terminie do 15 dni przed dniem

posiedzenia pierwszej części Walnego Zgromadzenia do godz. 15,00 poprzez złożenie

wypełnionego druku. Zgłoszenie internetowe uważa się za nie dokonane.

6/ Zgłoszenia nie odpowiadające w/w wymogom uważa się za nie złożone.

7/ Zgłoszeni kandydaci mogą zaprezentować się członkom Spółdzielni na tablicy ogłoszeń

w dyrekcji (...), na tablicach ogłoszeń w Administracjach oraz na swojej części Walnego

Zgromadzenia.

3 / W § 37 ust. 5 otrzymuje brzmienie:

5. Ilość głosów oddanych na poszczególnych kandydatów oblicza Komisja Skrutacyjna. Komisja sporządza protokół ze swych czynności. Jej Przewodniczący ogłasza wyniki głosowania na

każdej części Walnego Zgromadzenia. Ostateczny wynik wyborów zostaje ustalony po

przeliczeniu głosów oddanych na poszczególnych kandydatów na wszystkich częściach Walnego

Zgromadzenia w formie uchwały sporządzonej i podpisanej przez Przewodniczących i

Sekretarzy wszystkich części Walnego Zgromadzenia. Wyniki głosowania podane zostają

do publicznej wiadomości przez wywieszenie na tablicach ogłoszeń w Administracjach, w

dyrekcji (...) oraz w internecie.”

4 / W § 37 ust. 6 otrzymuje brzmienie:

„Jeżeli w wyniku wyborów dwóch lub więcej kandydatów w ramach danego miejsca

mandatowego uzyska równą ilość głosów wybranym członkiem Rady Nadzorczej zostaje członek o

najdłuższym stażu członkowskim”.

5 / W § 37 ust. 7 otrzymuje brzmienie:

„Za osoby wybrane z danych części Walnego Zgromadzenia uważa się członków kandydujących z

tych części, którzy łącznie otrzymali kolejno największą ilość głosów na wszystkich częściach

Walnego Zgromadzenia. ”

6/ W § 37 ust. 8 skreśla się.

7/ W § 38 ust. 1 i 4 , § 49 ust. 2 i § 50 ust. 1, 2 i 3

wyrazy … części Walnego Zgromadzenia... zastępuje się odpowiednio wyrazami … Walne

Zgromadzenie...

8/ W § 52 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„Do przeprowadzania wyborów do Rad Osiedli i odwołania członka Rad Osiedli stosuje się zasady

jak przy wyborach i odwołaniu Rady Nadzorczej z tym, że członkiem Rady Osiedla może być

pracownik (...)

§ 2

Postanawia się ustalić jednolity tekst statutu uwzględniający zmiany określone w §1 niniejszej

uchwały.

§ 3

Zobowiązuje się Zarząd (...) do zgłoszenia zmian w Krajowym

Rejestrze Sądowym .

§ 4

Z chwilą zarejestrowania zmian tracą moc dotychczasowe uregulowania .

§ 5

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia z mocą obowiązującą od dnia zarejestrowania zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym (k. 49-53).

W dniu 2 listopada 2011 roku grupa 10 członków (...) zażądała zamieszczenia oznaczonych spraw w porządku obrad, przedstawiając projekty uchwał (k. 20). W dniu 3 listopada 2011 roku S. O. wycofał swoje poparcie, uzasadniając taką decyzję wprowadzeniem go w błąd co do treści podpisanego dokumentu (k. 170).

K. M. złożył w dniu 14 listopada 2011 roku poprawki do uchwały nr (...) natomiast B. S. złożył poprawki do tej uchwały w dniu 15 listopada 2014 roku (k. 20). Zarząd (...) w R. odmówił poddania pod głosowanie powyższych poprawek z uwagi na zbytnią obszerność i brak wymaganej ilości podpisów (k. 20).

(dowody: zaświadczenie z dnia 7 listopada 2011 roku oznaczone jako dowód nr 1 na k. 20, protokół zbiorczy walnego zgromadzenia członków (...) w R. oznaczone jako dowód nr 2 na k. 20, jednolity tekst statutu z 2010 roku oznaczony jako dowód nr 3 na k. 20, wniosek członków (...) o rozszerzenie porządku obrad z dnia 2 listopada 2011 roku oznaczony jako dowód nr 6 na k. 20, lista osób popierających wniosek o rozszerzenie porządku obrad walnego zgromadzenia członków (...) zaplanowanego na listopada 2011 roku oznaczona jako dowód nr 7 na k. 20, projekty uchwał przedstawionych do włączenia w porządek obrad Walnego Zgromadzenia w listopadzie 2011 roku oznaczone jako dowód nr 8 na k. 20, poprawki do uchwały nr (...) z dnia 14 listopada 2011 roku zaproponowane przez powoda oznaczone jako dowód nr 9_1 i 9_2 na k. 20, poprawki do uchwały nr(...) z dnia 14 listopada 2011 roku zaproponowane przez B. S. oznaczone jako dowód nr 10 na k. 20, wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 14 września 2011 roku w sprawie o sygnaturze akt I C 163/11 wraz z uzasadnieniem k. 44-48, uchwała nr (...) k. 49-53, odpis z Krajowego Rejestru Sądowego (...) w R. k. 87-89, oświadczenia S. O. k. 170, statut (...)z 2013 roku k. 451-477).

W niniejszej sprawie podstawą ustaleń faktycznych były dołączone do akt sprawy dokumenty, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron, Sąd nie znalazł również podstaw, by uczynić to z urzędu.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Funkcjonowanie spółdzielni reguluje ustawa z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1443 - dalej pr. sp.), jak również ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 roku (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1222 - dalej u.s.m.). Członek spółdzielni może wywieść trzy odrębne roszczenia, kwestionujące zasadność uchwały podjętej przez walne zgromadzenie: dotyczące stwierdzenia nieistnienia uchwały na zasadzie art. 42 § 9 pr. sp., stwierdzenia nieważności uchwały na podstawie art. 42 § 2 pr. sp. lub uchylenia uchwały walnego zgromadzenia, zgodnie z art. 42 § 3 i nast. pr. sp.

Przedmiotem niniejszego postępowania było powództwo o ustalenie nieistnienia uchwały (...) w R. nr (...) oraz powództwo o uchylenie uchwały (...) w R. nr (...). Powód miał interes prawny w wytoczeniu takich powództw, jako że ze względu na korporacyjny i ekonomiczny związek każdy członek spółdzielni posiada taki interes prawny w ewentualnym zaskarżaniu uchwał organów spółdzielni, nawet wtedy, gdy nie mają one charakteru indywidualnego, skierowanego imiennie do tego członka (por. wyrok SN z dnia 15 lipca 2010 roku, sygn. akt IV CSK 24/10, Lex nr 645515).

W ocenie Sądu brak było podstaw do stwierdzenia nieistnienia uchwały nr (...) Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 marca 2013 roku, sygn. akt I CSK 382/12, Lex nr 1318295, wskazał, że uchwała walnego zgromadzenia spółdzielni jest nieistniejąca, gdy posiedzenie "organu" zostało samorzutnie zwołane przez grupę członków bez zachowania wymaganej procedury, uchwałę podjęto bez przewidzianego w statucie quorum albo bez wymaganej większości głosów, uchwałę podjęto w sprawie nieumieszczonej w porządku obrad, wyniki głosowania zostały sfałszowane, zastosowano przymus fizyczny wobec członków, uchwała została podjęta nie na serio, zaprotokołowano uchwałę bez podjęcia głosowania albo treść uchwały jest niezrozumiała i nie można ustalić jej sensu w drodze wykładni. Uchwała organu spółdzielni może być uznana za nieistniejącą jedynie w przypadku najpoważniejszych wad, wykluczających wyrażenie oświadczenia woli uprawnionych podmiotów (wyrok SN z dnia 24 września 2003 roku, sygn. akt I PK 336/02, OSNP 2004, nr 18, poz. 314).

W ocenie powoda o nieistnieniu uchwały nr (...) świadczyć ma wadliwe zwołanie Walnego Zgromadzenia w listopadzie 2011 roku poprzez otwarcie zgromadzenia przez prezesa zarządu M. L., podczas gdy zgodnie z § 19 ust. 1 Statutu (...) w R. obrady każdej części walnego zgromadzenia otwiera przewodniczący rady nadzorczej lub wyznaczony przez radę członek rady nadzorczej, który przeprowadzi wybór prezydium walnego zgromadzenia. W konsekwencji powyższego w ocenie powoda M. L. nie miał legitymacji do otwierania walnego zgromadzenia, które odbyło się niezgodnie z przepisami ustaw (między innymi art. 5 § 1 pkt 6 pr. sp.) oraz Statutu (...)

Zdaniem Sądu opisany powyżej zarzut jest chybiony, wobec braku możliwości otwarcia zgromadzenia zgodnie z postanowieniami Statutu. Nie można tracić z pola widzenia faktu, iż Rada Nadzorcza w tymże czasie nie działała, a zgromadzenie zostało zwołane między innymi w celu dokonania wyboru członków tego organu. Dokładne dostosowanie się do unormowań Statutu w kwestii osoby uprawnionej do otwarcia obrad uniemożliwiłoby dalsze działanie Spółdzielni, gdyż zgromadzenie nigdy nie zostałoby otwarte, zaś członkowie Rady Nadzorczej nie zostaliby wybrani. Ponadto uchybienie to nie miało istotnego wpływu na przebieg obrad Walnego Zgromadzenia i na treść podejmowanych wówczas uchwał. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 grudnia 2012 roku, sygn. akt IV CSK 157/12, Lex nr 1288706, trafnie wskazał, że umowny charakter statutu sprawia, że podlega on reżimowi przepisów prawa cywilnego regulujących czynności prawne. W konsekwencji przyjąć należy, że skoro w listopadzie 2011 roku otwarcie obrad walnego zgromadzenia przez członka Rady Nadzorczej było niemożliwie, nie można takiego zachowania od władz Spółdzielni wymagać (nie można wymagać zachowania niemożliwego). Stanowisko judykatury spójne jest ponadto w zakresie twierdzenia, że w razie zajścia przewidzianych w ustawie lub statucie okoliczności obligujących do zwołania walnego zgromadzenia członków spółdzielni, nawet zwołanie takiego zebrania przez organ nieuprawniony nie daje podstaw do uznania podjętych wówczas uchwał za nieistniejące (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2005 roku, sygn. akt V CK 488/04, Lex nr 603188), a tym bardziej skutku takiego powodować nie może jedynie otwarcie obrad przez osobę nieuprawnioną.

Wobec powyższego brak jest podstaw do przyjęcia, że uchwała nr (...) nie istnieje, jako że uchwałę uważa się za podjętą, jeżeli była poddana pod głosowanie wszystkich części walnego zgromadzenia, a za uchwałą opowiedziała się wymagana w ustawie lub statucie większość ogólnej liczny członków uczestniczących w walnym zgromadzeniu. W niniejszej sprawie taka sytuacja miała miejsce, czego powód nie kwestionował, walne zgromadzenie zostało zwołane w sposób prawidłowy, w głosowaniu brało udział przewidziane w statucie quorum, uchwała zebrała wymaganą większość głosów, była wcześniej umieszczona w porządku obrad, zaś wyniki głosowania ujawnione w protokole nie były przez powoda kwestionowane.

Wśród zarzutów formułowanych przez powoda pod adresem uchwały nr (...) kolejnym, który podlegał badaniu w ramach powództwa o ustalenie nieistnienie uchwały, jest zarzut budzącego wątpliwości interpretacyjnego § 35 ust. 2 i § 37 ust. 7 Statutu, jako że w podstawą stwierdzenia nieistnienia uchwały może być jej niezrozumiała treść, której nie można nadać sensu w drodze wykładni. Podkreślić jednak należy, że uchwała może zostać uznana za nieistniejącą jedynie w przypadku stwierdzenia najpoważniejszych wad, poddających w wątpliwość oświadczenia woli osób głosujących za jej treścią. W ocenie Sądu treść zmienionych unormowań Statutu wątpliwości interpretacyjnych o takiej randze nie budzi.

W wyniku uchwały nr (...) § 35 ust. 2 Statutu otrzymał brzmienie „Rada Nadzorcza składa się z 7 członków Spółdzielni wybranych przez wszystkie części Walnego Zgromadzenia, po jednej osobie z każdej części, przydzielonych do tej części Uchwałą Rady Nadzorczej spośród nieograniczonej liczby kandydatów będących członkami Spółdzielni z zastrzeżeniem § 35 ust. 3 i 4 statutu." Zdaniem powoda taki zapis nie pozwala stwierdzić, do kogo odnosi się wyrażenie "przydzielonych do tej części Uchwałą Rady Nadzorczej." W ocenie Sądu zapis ten nie budzi wątpliwości, nabierając jasności w zestawieniu w pozostałymi regulacjami Statutu, ponadto powód nie wskazał nawet, jakie rozbieżności interpretacyjne mogłyby na tym tle powstać, co utrudnia rzeczową ocenę powstałych u niego wątpliwości. Z pewnością na tle przywołanych unormowań nie mogą powstać wątpliwości takiego rzędu, by wywołać uzasadnione wątpliwości co do rzeczywistego złożenia oświadczenia woli przez członków walnego zgromadzenia o poparciu uchwały nr (...)

Powód kwestionował również niemożność jasnego stwierdzenia sposobu ustalenia wyników wyborów w oparciu o nadaną uchwałą numer (...), z uwagi na nadane brzmienie § 37 ust. 7 Statutu, tj. „Za osoby wybrane z danych części Walnego Zgromadzenia uważa się członków kandydujących z tych części, którzy łącznie otrzymali kolejno największą ilość głosów na wszystkich częściach Walnego Zgromadzenia. ” W ocenie Sądu zapis ten jest precyzyjny, powód nie przedstawił możliwych wątpliwości interpretacyjnych, które w jego ocenie mogłyby na tym powstać, z tego też względu nie jest możliwe stwierdzenie, by ewentualne niezręczności językowe stanowiły uchybienia tego rodzaju, aby mogły poddawać pod wątpliwość rzeczywiste udzielenie poparcia przez członków walnego zgromadzenia, a w konsekwencji nie mogą one przesądzać o uznaniu uchwały za nieistniejącej.

Pozostałe wskazywane przez powoda uchybienia dotyczą niezręczności językowych użytych w uchwale numer (...) (nie zaś wątpliwości interpretacyjnych, które mogłyby powstać na tym tle), a także niepoddania pod głosowanie poprawek do tej uchwały ani też innego projektu, tego zaś rodzaju zarzuty nie podlegają badaniu w trybie powództwa o stwierdzenie nieistnienia uchwały, jako że nie kwestionują woli uprawnionego organu do podjęcia wiążącej ich decyzji. Z tych też względów, jako że wskazane powyżej uchybienia nie były zasadne, powództwo o ustalenie nieistnienia uchwały należało oddalić.

Wobec oddalenia powództwa o oddalenie uchwały, należało rozpatrzyć zasadność zgłoszonego przez powoda roszczenia ewentualnego w postaci powództwa o uchylenie uchwały.

Wystąpienie z powództwem o uchylenie uchwały organu spółdzielni jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy znajduje podstawę w konkretnym przepisie ustawy (tak SA w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 stycznia 2014 roku, sygn. akt I ACa 1202/13, Lex nr 1439299, wyrok SN z dnia 18 marca 2010 roku, sygn. akt V CSK 260/09, Lex nr 589842). Podstawą do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały może być sytuacja, w której uchwała walnego zgromadzenia została podjęta w sposób niezgodny z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godziła w interesy spółdzielni albo miała na celu pokrzywdzenie jej członka. Oznacza to, że osoby, którym przysługuje legitymacja czynna do wniesienia powództwa o uchylenie uchwały, mogą podważać jej moc obowiązującą w zasadzie tylko w trybie art. 42 § 3 pr. sp. W tym trybie można zaskarżać do sądu każdą uchwałę, bez względu na to, jakiej sprawy ona dotyczy, z powodów wyżej powołanych.

Niezgodność uchwały z postanowieniami statutu może się wyrażać zarówno w treści uchwały, jak i w wadach postępowania prowadzącego do jej wydania. Oznacza to, że członek spółdzielni, wytaczając powództwo oparte na art. 42 § 3 pr. spółdz., może powoływać zarzuty o charakterze merytorycznym (odnoszące się do niezgodności treści uchwały z postanowieniami statutu), jak i formalne (wskazywać wady postępowania). Uchybienia natury formalnej, do których doszło przy podjęciu uchwały przez walne zgromadzenie, uzasadniają uchylenie tej uchwały, jeżeli miały lub mogły mieć wpływ na jej istotną treść.

Powództwo o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia powinno być oparte przynajmniej na jednej z czterech podstaw wymienionych w art. 42 § 3 pr. sp., a więc możliwość zaskarżenia przysługuje tylko wtedy, gdy uchwała jest sprzeczna bądź z postanowieniami statutu, bądź z dobrymi obyczajami lub godząca w interesy spółdzielni albo mająca na celu pokrzywdzenie jej członka. Przez użyte w art. 42 § 3 pr. sp. wyrażenie "dobre obyczaje" w wykładni sądowej rozumie się podstawowe i zarazem powszechnie akceptowane zasady przyzwoitego, godnego postępowania jako ogólne reguły uczciwości obowiązujące wszystkich uczestników życia społecznego i obrotu gospodarczego. Przykładowo do dobrych obyczajów zalicza się poszanowanie zasad transparentnego działania wszystkich organów statutowych spółdzielni (wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2013 r., IV CSK 582/12, M. Spół. 2013, nr 6, s. 20). W orzecznictwie podkreśla się, że powództwo o uchylenie uchwały ma zastosowanie tylko do wypadków sprzeczności uchwały z postanowieniami statutu, które nie są jednocześnie sprzecznością uchwały z przepisami prawa. Jeżeli taka sprzeczność zachodzi, zastosowanie ma wówczas powództwo o ustalenie nieważności uchwały (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 stycznia 2009 roku, sygn. akt I ACa 681/08, Apel.-W-wa 2010/3/23). Podkreślić natomiast należy, że powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały numer (...) zostało już prawomocnie zakończenie i nie znajdowało się w polu badania Sądu I instancji.

Powództwo o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia powinno być wniesione w ciągu sześciu tygodni od dnia odbycia walnego zgromadzenia, jeżeli zaś powództwo wnosi członek nieobecny na walnym zgromadzeniu na skutek jego wadliwego zwołania, w ciągu sześciu tygodni od dnia powzięcia wiadomości przez tego członka o uchwale, nie później jednak niż przed upływem roku od dnia odbycia walnego zgromadzenia (art. 42 § 6 pr. sp.). Na gruncie niniejszej sprawy bezspornym było, iż powód był obecny na Walnym Zgromadzeniu, na którym podjęto kwestionowane w pozwie uchwały. Wobec powyższego należało uznać, że powód dochował terminu, o którym mowa z art. 42 ust. 2 pr. sp.

Wśród podniesionych przez powoda zarzutów sprzeczności z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godzeniem w interesy spółdzielni albo powzięciem uchwały w celu pokrzywdzenia jej członka, jako pierwszy wysunięty został zarzut wadliwego zwołania Walnego Zgromadzenia w listopadzie 2011 roku poprzez otwarcie zgromadzenia przez prezesa zarządu M. L., podczas gdy zgodnie z § 19 ust. 1 Statutu (...) obrady każdej części walnego zgromadzenia otwiera przewodniczący rady nadzorczej lub wyznaczony przez radę członek rady nadzorczej, który przeprowadzi wybór prezydium walnego zgromadzenia.

Zdaniem Sądu opisany powyżej zarzut jest chybiony, wobec braku możliwości otwarcia zgromadzenia zgodnie z postanowieniami Statutu, skoro Rada Nadzorcza w tymże czasie nie działała, a zgromadzenie zostało zwołane między innymi w celu dokonania wyboru członków tego organu. Dokładne dostosowanie się do unormowań Statutu w kwestii osoby uprawnionej do otwarcia obrad uniemożliwiło dalsze działanie Spółdzielni, gdyż zgromadzenie nigdy nie zostałoby otwarte, zaś członkowie Rady Nadzorczej nie zostaliby wybrani. Jakkolwiek otwarcie walnego zgromadzenia przez członka zarządu rzeczywiście formalnie sprzeczne było z regulacjami Statutu, jednak w orzecznictwie wskazuje się, że samo stwierdzenie uchybień proceduralnych nie przesądza o zasadności zgłoszonego roszczenia o uchylenie uchwał podjętych na tym Zgromadzeniu, jako że uchylenie uchwały spółdzielni mieszkaniowej z powodu uchybień formalnych możliwe jest jedynie wówczas, gdy uchybienia te mogły mieć wpływ na treść zaskarżonej uchwały (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 1986 roku, sygn. akt I PR 119/85, OSNC 1986/11/189).

Powód sformułował również zarzuty naruszenia dobrych obyczajów, godzenia w interesy spółdzielni i jej członków poprzez naruszenie zmianą treści § 35 ust. 2 i § 37 ust. 7 Statutu uchwałą nr (...) zasad prawidłowej legislacji w zmienianych unormowaniach. W ocenie Sądu argumenty te nie są trafne, jako że zmieniona w drodze uchwały treść Statutu nie narusza zasad prawidłowej legislacji w takim stopniu, by mogło zostać to uznane za naruszenie dobrych obyczajów, godzenia w interesy spółdzielni i jej członków.

W wyniku uchwały nr (...) § 35 ust. 2 Statutu otrzymał brzmienie „Rada Nadzorcza składa się z 7 członków Spółdzielni wybranych przez wszystkie części Walnego Zgromadzenia, po jednej osobie z każdej części, przydzielonych do tej części Uchwałą Rady Nadzorczej spośród nieograniczonej liczby kandydatów będących członkami Spółdzielni z zastrzeżeniem § 35 ust. 3 i 4 statutu." W ocenie powoda taki zapis nie pozwala stwierdzić, do kogo odnosi się wyrażenie "przydzielonych do tej części Uchwałą Rady Nadzorczej." Zdaniem Sądu zapis ten nie budzi wątpliwości, nabierając jasności w zestawieniu z pozostałymi regulacjami Statutu, ponadto powód nie wskazał nawet, jakie rozbieżności interpretacyjne mogłyby na tym tle powstać, co utrudnia rzeczową ocenę powstałych u niego wątpliwości. Z pewnością na tle przywołanych unormowań nie jest możliwe stwierdzenie, by zostały naruszone zasady prawidłowej legislacji godzące w dobre obyczaje, bądź w interesy spółdzielni i jej członków.

Powód kwestionował również niemożność jasnego stwierdzenia sposobu ustalenia wyników wyborów w oparciu o nadaną uchwałą numer (...), z uwagi na nadane brzmienie § 37 ust. 7 Statutu, tj. „Za osoby wybrane z danych części Walnego Zgromadzenia uważa się członków kandydujących z tych części, którzy łącznie otrzymali kolejno największą ilość głosów na wszystkich częściach Walnego Zgromadzenia. ” W ocenie Sądu zapis ten jest precyzyjny, powód nie przedstawił możliwych wątpliwości interpretacyjnych, które w jego ocenie mogłyby na tym powstać, z tego też względu nie jest możliwe merytoryczne odniesienie się do jego wątpliwości, Sąd zaś z urzędu takich wątpliwości nie dostrzega, trudno też twierdzić, by niezręczności językowe stanowiły uchybienia tego rodzaju, aby można było uznać je za godzące w dobre obyczaje, bądź w interesy spółdzielni i jej członków.

Zarzut wadliwego sformułowania § 36 ust. 3 statutu w zakresie jego sprzeczności z art. 18 § 2 pkt 1 pr. sp. nie podlega badaniu w toku powództwa o uchylenie uchwały, jako że w tym postępowaniu nie bada się sprzeczności z ustawą uchwał organów spółdzielni (ocena ta została dokonana w toku postępowania o stwierdzenie nieważności uchwały), konieczne jest natomiast zważenie, czy ujęte tam regulacje nie naruszyły zasad prawidłowej legislacji, a w konsekwencji czy nie godziły w dobre obyczaje, bądź w interesy spółdzielni i jej członków. Podniesione przez powoda argumenty mające świadczyć o możliwych interpretacjach pojęcia "swojej części walnego zgromadzenia" mają jednak wyłącznie charakter polemiczny, pozbawiony merytorycznego charakteru. Zdaniem Sądu zbadanie innych regulacji statutu pozwala przydać § 36 ust. 3 wyraźną treść, a w konsekwencji uchwała nr (...) nie naruszyła w tym zakresie zasad prawidłowych legislacji, a tym samym nie zachodzą w tym zakresie podstawy do uchylenia uchwały spółdzielni.

Powód wysunął również zarzut użycia niezręczności językowych w § 38 ust. 1 i 4, § 49 ust. 2 i § 50 ust. 1, 2 i 3 statutu, w brzmieniu nadanym uchwałą nr (...), przez co naruszone miały zostać zasady prawidłowej legislacji (co ewentualnie uznane mogłoby zostać jako czynność godząca w dobre obyczaje, bądź w interesy spółdzielni i jej członków). W ocenie Sądu jakkolwiek w uchwale nr (...) znalazły się rzeczywiście pewne niezręczności językowe, to jednak uchybienia tego rodzaju nie mają znaczącego charakteru, nie wpływają na treść zmienionego statutu, nie decydują o prawach czy obowiązkach członków spółdzielni, dla ich wyrugowania z obrotu prawnego wystarczy sprostowanie statutu, a w konsekwencji tego rodzaju niezręczności nie mogą zostać zakwalifikowane za godzące w dobre obyczaje, bądź w interesy spółdzielni i jej członków, skoro zmieniony status nie budzi wątpliwości interpretacyjnych, nie narusza zasad uczciwości obowiązujących wszystkich uczestników życia społecznego i obrotu gospodarczego, zaś powód nie wykazał w jakikolwiek sposób, by błędy językowe użyte w uchwale naruszyły w jakikolwiek sposób interes spółdzielni bądź jego członków.

Powód sformułował również zarzut niezamieszczenia w porządku obrad przedstawionych przez niego oraz przez B. S. projektów uchwał. Stosownie do treści § 6 ust. 2 pkt 5 Statutu, członkowie Spółdzielni mają prawo do zgłaszania projektów uchwał i żądania umieszczenia określonych spraw w porządku obrad wszystkich części Walnego Zgromadzenia w terminie do 15 dni przed dniem posiedzenia jego pierwszej części. Ponadto § 16 ust. 16 Statutu wymaga poparcia projektu uchwały przez co najmniej 10 członków. Jakkolwiek początkowo projekt przedłożony przez K. M. uzyskał poparcie dziesięciu osób, to jednak następnie jedna z tych osób złożyła oświadczenie o wycofaniu swojego poparcia z uwagi na wprowadzenie jej w błąd co do treści projektu. Oświadczenie to wypełniało wszelkie wymogi określone w art. 88 k.c., zostało ono złożone na piśmie i powoływało się na błąd istotny, nie został również przekroczony termin uchylenia się od złożonego oświadczenia woli. Tym samym złożone oświadczenie wywołało skutki ex tunc, doprowadzając do unieważnienia od początku udzielonego powodowi poparcia. W następstwie powyższego zarząd mógł nie włączyć do porządku obrad przedstawionego przez powoda projektu, pomimo iż w momencie jego złożenia liczba osób popierających projekt była wystarczająca albowiem późniejsze uchylenie od skutków złożonego oświadczenia unieważniło wcześniejsze poparcie, przekreślając je, tak jak gdyby ono nigdy nie zostało udzielone (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 maja 2013 roku, sygn. akt I ACa 123/13, Lex nr 1396973). W konsekwencji przedłożony przez powoda projekt nie legitymował się wymaganym przez statut poparciem, a w tym samym zarząd nie naruszył uregulowań statutu, nie włączając projektów w porządek obrad.

Ostatnim z uchybień wskazanych przez powoda było niepoddawanie pod głosowanie poprawek do projektów uchwał zgłaszanych przez członków spółdzielni. Zgodnie z § 16 ust. 17 Statutu członek ma prawo zgłaszania poprawek do projektów uchwał nie później niż na 3 dni przed posiedzeniem pierwszej części Walnego Zgromadzenia, a zgodnie z ust. 18 tego paragrafu zarząd jest zobowiązany do przygotowania pod względem formalnym i przedłożenia pod głosowanie na Walnym Zgromadzeniu projektów uchwał i poprawek zgłoszonych przez członków Spółdzielni. Dodatkowo według § 17 ust. 1 Statutu Walne Zgromadzenie może podejmować uchwały jedynie w sprawach objętych porządkiem obrad podanym do wiadomości członkom w terminach i sposób określony w § 16 ust. 11-16 Statutu. W ocenie Sądu, zgodnie z regułami wykładni językowej i funkcjonalnej poprawka jest czymś, co ma zmienić istniejący projekt, a więc za takowy nie uchodzi alternatywny projekt, który w swej znacznej obszerności przewyższa pierwotne zamierzenia wnioskodawców. W przeciwnym wypadku doszłoby do zatarcia różnic pomiędzy projektami uchwał, a poprawkami do nich, pomimo że ustawodawca instytucje te rozróżnia, podobnie odmienne desygnaty obydwu tym pojęciom przydawane są w statucie. Tym samym uznać należy, że zgłoszony przez powoda akt stanowił projekt uchwały, a więc nie mógł on zostać włączony do porządku obrad walnego zgromadzenia, wobec uchybienia terminowi zgłoszenia tego aktu oraz nieuzyskania odpowiedniego poparcia przez innych członków spółdzielni.

Z uwagi na uwzględnienie przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 19 marca 2013 roku w sprawie o sygnaturze akt V ACa 774/12 zarzutów powoda co do sprzecznego z prawem brzmienia statutu w zakresie § 36 ust. 3 pkt 5 i 7 oraz § 37 ust. 6, a w konsekwencji uznania w tym zakresie uchwały nr (...) za nieważną, argumenty podnoszone przez powoda w tym zakresie przez powoda pozostawały poza kognicją Sądu I instancji.

O kosztach orzeczono na zasadzie art. 102 k.p.c., odstępując od obciążania powoda kosztami postępowania. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie wystąpiły wypadki szczególnie uzasadnione, stanowiące przyczynek do odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Sąd zważył, że powód zaskarżył cztery uchwały, z których trzy (a więc znacząca większość) okazały nieważne, a jedna była nieważna częściowo, z tego też względu uznać należy, że wobec wygrania całej sprawy w przeważającym zakresie, niezasadnym byłoby obciążanie powoda kosztami niniejszego postępowania, które wprawdzie powód przegrał, jednak w stosunku do pierwotnego przedmiotu procesu była to przegrana nieznaczna.