Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XX Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Anna Zborzyńska

Protokolant Dorota Jeziorska

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2015 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa: J. D.

przeciwko: Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwa.

II.  zasądza od powoda J. D. na rzecz pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. kwotę 7 217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Anna Zborzyńska

UZASADNIENIE

Powód J. D. pozwem z dnia 1 sierpnia 2013 r. wystąpił przeciwko pozwanemu Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W. o zasądzenie na jego rzecz kwoty 2.526.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 lipca 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu wg wykazu kosztów.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że jest właścicielem następujących nieruchomości:

- położonej w W. przy ul. (...) na działce ewidencyjnej nr (...) z obrębu 1-09-36 o obszarze 6257 m ², dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa XIII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...);

- położonej w W. przy ul. (...) na działce ewidencyjnej nr (...) z obrębu 1-09-28 o obszarze 1629 m ², dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa XIII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...);

- położonej w W. przy ul. (...) róg (...) na działce ewidencyjnej nr (...) z obrębu 1-09-35 o obszarze 4754 m ², dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa XIII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Powód wyjaśnił, że działka nr (...) (obręb 1-09-36) jest zabudowana postawionym w latach 60. budynkiem mieszkalnym wolnostojącym, a także budynkiem biurowo-magazynowym oraz czterema szklarniami znajdującymi się w trakcie rozbiórki.

Działka nr (...) (obręb 1-09-28) jest niezabudowana, nieuzbrojona (poza energią elektryczną), użytkowana rolniczo. Działka nr (...) (obręb 1-09-35) jest niezabudowana, nieuzbrojona (poza energią elektryczną), użytkowana rolniczo.

Uchwałą nr 76/11 z dnia 20 czerwca 2011 r. Sejmik Województwa (...) utworzył obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.. Uchwała ta weszła w życie dnia 3 sierpnia 2011 r. i na jej mocy wszystkie nieruchomości powoda znalazły się w całości na Obszarze Ograniczonego Użytkowania.

Pismem z dnia 23 lipca 2013 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 2.526.000,00 zł jako odszkodowania tytułem zmniejszenia wartości nieruchomości w związku z objęciem obszarem ograniczonego użytkowania nieruchomości w terminie 3 dni od dnia otrzymania niniejszego wezwania. Pozwany pomimo wezwania nie uiścił należności.

Powód jako podstawę prawnych swoich żądań wskazał art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska oraz art. 435 § 1 k.c. w zw. z art. 322 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Wskazał, że przedmiotowe nieruchomości położone są w obszarze ograniczonego użytkowania, w tym strefach Z1 i Z2, w których zarówno uciążliwości związane z ustanowieniem strefy, jak i ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości mają największy zakres.

Zdaniem powoda dopuszczalny przepisami prawa poziom hałasu emitowanego przez przelatujące samoloty na nieruchomościach powoda został przekroczony. Potwierdza to zarówno pomiar dokonany przez powoda, jak i pozwanego. I tak hałas dla punktu pomiarowego 9 przekracza przeciętnie przy każdym przelocie 55 dB.

Uchwała z dnia 20 czerwca 2011 r. w § 5 zawiera także szereg ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomości, które wpływają na zmniejszenie wartości tych nieruchomości.

Powód podkreślił, iż mimo tego, że jest właścicielem ww. nieruchomości od 1997 r., a Obszar Ograniczonego Użytkowania został wprowadzony wcześniej na mocy rozporządzenia Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W., to zakres tych ograniczeń wynikający z § 4 tego rozporządzenia był odmienny niż jest to w przypadku § 5 ww. Uchwały z dnia 20 czerwca 2011 r. Uzasadnia to wystąpienie z roszczeniem na podstawie art. 129 ust, 2 Prawa ochrony środowiska. Z ostrożności procesowej powód – jako podstawę roszczeń – wskazał również art. 435 § 1 k.c. w zw. z art. 322 Prawa ochrony środowiska.

Zdaniem powoda w przedmiotowej sprawie zachodzą wszystkie przesłanki odpowiedzialności konieczne do wystąpienia z roszczeniem o zapłatę kwoty 2.526.000,00 zł, jako odszkodowania tytułem zmniejszenia wartości nieruchomości w związku z objęciem Obszarem Ograniczonego Użytkowania. Na potwierdzenie swoich racji przytoczył wyroki Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. Wysokość poniesionej szkody powód obliczył na podstawie prywatnych ekspertyz wykonanych na jego zlecenie.

Zmniejszenie wartości zbywczej nieruchomości powoda ma zasadnicze znaczenie w kontekście tego, że w znacznej mierze są one niezabudowane oraz tego, że są położone w rejonie inwestycyjnym, w którym podejmowane są inwestycje z zakresu budownictwa mieszkaniowego.

Pozwany Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz obciążenie powoda kosztami procesu.

W ocenie pozwanego nieprawdą jest, że nieruchomości powoda mieszczą się w OOU, w tym strefie Z1 i Z2. Tylko działka nr (...) z obrębu 1-09-36 przy ul. (...) w małej części jest położona w strefie Z2, a pozostała jej większa część jest położona w OOU poza strefami Z1 i Z2. Budynki powoda są usytuowane w tej większej części działki, czyli poza strefami Z1 i Z2, gdzie ww. Uchwała nie wprowadza żadnych ograniczeń co do sposobu korzystania z nieruchomości powoda. Przedmiotowa działka w czasie obowiązywania rozporządzenia nr 50, czyli od dnia 25 sierpnia 2007 r. do dnia 5 sierpnia 2011 r., czyli do wejścia w życie Uchwały nr 76/11 była w całości objęta strefą M, gdzie istniejące tam zakazy nie ograniczały powodowi sposobu korzystania z nieruchomości. Aktualnie działka jest położona poza strefami Z1 i Z2, a Uchwała nr 76/11 nie wprowadza w tej części żadnych zakazów czy ograniczeń. W konsekwencji nie mamy do czynienia ani z nowymi ani ze zwiększonymi ograniczeniami, które uzasadniałyby roszczenia jakichkolwiek właścicieli nieruchomości położonych poza strefami Z1 i Z2.

Odnosząc się do działki ewidencyjnej nr (...) z obrębu 1-09-28 przy ul. (...) w okresie obowiązywania ww. rozporządzenia nr 50 była objęta strefą M, z tym, że żadne zakazy jej nie dotyczyły, bo działka była i jest nadal działką rolniczą. Aktualnie działka położona jest w strefie Z2 i żadne ograniczenia z § 5 pkt 2 ww. Uchwały jej nie dotyczą. Ograniczenia te nie są ani nowe ani większe od tych, które obowiązywały w strefie M, gdyż w okresie obowiązywania rozporządzenia nr 50 zakazy te obowiązywały na całym OOU. Przedmiotowa działka ma przeznaczenie rolnicze i może dalej pełnić te funkcje.

Działka ewidencyjna nr (...) z obrębu 1-09-35 przy ul. (...) była i jest działką rolniczą. Aktualnie jest położona w OOU, ale poza strefami Z1 i Z2. Uchwała nr 76/11 w tej części OOU nie wprowadza żadnych ograniczeń. W okresie obowiązywania rozporządzenia nr 50 przedmiotowa działka była położone w OOU, ale poza strefą M. Jednakże wtedy na całym obszarze OOU obowiązywały zakazy przeznaczania terenów pod budowę obiektów do celów wymagających szczególnej ochrony, zakazy ich budowy i zmiany istniejących obiektów na te cele. A więc wtedy w OOU poza strefą M były ograniczenia, a obecnie nie ma żadnych.

Pozwany podkreślił, że jeżeli działka ewidencyjna nr (...) z obrębu 1-09-36 znalazła się w OOU poza strefami Z1 i Z2, to nie ulega wątpliwości, że na jej terenie poziom hałasu lotniczego jest niższy od tego taki był, kiedy działka była położona w strefie M. (...) była obszarowo większa od obecnej strefy Z1 i Z2, które powstały w jej miejsce.

W konsekwencji skoro Uchwała nr 76/11, ani nie wprowadziła żadnych nowych ograniczeń, ani nie zwiększyła dotychczasowych ograniczeń, które spowodowały ograniczenie w sposobach korzystania z działek powoda – a tym samym powód nie poniósł żadnej szkody, to dochodzenie na podstawie art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska roszczenia z tytułu obniżenia wartości nieruchomości jest bezzasadne. Jeżeli zaś chodzi o hałas lotniczy na działkach rolniczych to pozostaje on bez wpływu na sposób korzystania z nich i szkoda nie powstaje.

Pozwany podkreślił, iż dla oceny zasadności roszczeń powoda jest ustalenie obecnego położenia danej nieruchomości w OOU określonego Uchwałą 76/11 w stosunku do byłego położenia określonego rozporządzeniem nr 50 i ustalenie obecnych i byłych ograniczeń. (...) była obszarowo większa od obecnej strefy Z1 i Z2, które powstały w jej miejsce. Obszarowo strefa M miała 18 km ^{( 2)}, a obecne strefy Z1 i Z2 łącznie mają 12,34 km ^{( 2)}. Uchwała 76/11 całościowo zwiększyła OOU, ale zmniejszyła w nim powierzchnię najgłośniejszego hałasu.

Jeżeli według obecnie obowiązującej Uchwały 76/11 działka zabudowana nr ew. 16 z obrębu 1-09-36 znalazła się w OOU/poza strefami Z1 i Z2, to nie ulega wątpliwości, że na jej terenie poziom hałasu lotniczego jest niższy od tego jaki był, kiedy działka była położona w strefie M. Pozwany zaznaczył, że tylko wtedy, gdy akt prawa miejscowego pogarsza dotychczasowy sposób korzystania z nieruchomości i powstaje szkoda z tego tytułu uzasadnione jest dochodzenie roszczenia z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości.

Za nieprawidłowe należy uznać – zdaniem pozwanego – wyniki pomiarów hałasu dokonane przez powoda. Nadto, dopuszczalne poziomy hałasu lotniczego, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, wynoszą dla pory dnia 60 dB, a dla pory nocy 50 dB.

Wskazana przez powoda alternatywna podstawa odpowiedzialności z art. 435 § 1 k.c. w zw. z art. 322 ustawy Prawo ochrony środowiska nie wchodzi w rachubę. Na potwierdzenie swojego stanowiska pozwany przytoczył szereg wyroków Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego.

Strona pozwana podniosła również, że z badań przeprowadzonych przez Centrum (...) (jednostka specjalizująca się badaniami i analizą koniunktury na rynku nieruchomości) wynika, że poziomy cen uzyskiwanych w OOU i poza OOU nie odbiegają od siebie i można uznać za uzasadnioną tezę, że sąsiedztwo portu lotniczego dla kształtowania się wartości nieruchomości w tym obszarze ma znaczenie drugorzędne. Wartości tych nieruchomości (w OOU i poza OOU) podlegały tym samym czynnikom i trendom. Powyższy wniosek jest wynikiem badań i analizy ponad 500 transakcji sprzedaży, z czego do szczegółowej analizy zakwalifikowano 210 transakcji.

W piśmie procesowym z dnia 25 listopada 2013 r. powód podtrzymał wnioski i twierdzenia zgłoszone w pozwie;

W piśmie procesowym z dnia 16 grudnia 2013 r. pozwany podkreślił, że Rozporządzenie Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r., które weszło w życie 25 sierpnia 2007 r. skutkowało objęciem nieruchomości powoda OOU i powód przed upływem 2 lat liczonego od dnia 25 sierpnia 2007 t. tj. do 25 sierpnia 2009 r. miał jedynie uprawnienie do zgłoszenia pozwanemu roszczenia na podstawie art. 129 ust. 2 u.p.o.ś. Z chwilą upływy tego terminu, roszczenia o których mowa w art. 129 ust. 1 -3 wygasają. Obecnie tylko w sytuacji, gdyby obszar utworzony Uchwałą 76/11 wprowadził nowe ograniczenia względnie zwiększył dotychczasowe ograniczenia, a ograniczenia te dotyczyłyby nieruchomości powoda, powód mógłby wystąpić z roszczeniami objętymi pozwem.

Tymczasem z ksiąg wieczystych wynika, że powód stał się właścicielem działek na podstawie umowy darowizny: działki zabudowanej – w 1996 r., a dwóch działek niezabudowanych – w 1997 r., a zatem stał się właścicielem na długo przed powstaniem pierwszego obszaru ograniczonego użytkowania utworzonego Rozporządzeniem Nr 50 z 2007 r. A więc nieruchomości powoda w okresie obecnego OOU utworzonego uchwałą 76/11 nie znalazły się po raz pierwszy

I tak, jeśli chodzi o działkę Nr ew. 16 z obrębu 1-09-36 o powierzchni 6257m ^{( 2)} zabudowaną budynkami mieszkalnymi i biurowymi, powstałymi w latach 60, położoną obecnie w OOU poza strefami Z1 i Z2, z małą częścią w strefie Z2, to uchwała nr 76/11 w ogóle nie wprowadziła tu żadnych ograniczeń w tej części obszaru mogących skutkować zasadnością roszczeń odszkodowawczych. Ograniczenia jakie były w OOU z 2007 r. dotyczyły całego tego obszaru, natomiast ograniczenia w obecnym OOU z 2011 r. zostały wprowadzone tylko w strefach Z1 i Z2. Występuje tu tylko jedna różnica, w strefie M była dozwolona budowa budynków mieszkalnych o funkcji mieszkaniowej, natomiast w strefie Z1 taka budowa jest zakazana. Ale przedmiotowa działka zabudowana powoda położona jest poza strefami Z1 i Z2, tylko z małą częścią powierzchni z strefie Z2, gdzie budynki powoda nie są usytuowane. Ograniczeniami w strefie Z2 są tylko zakazy w sterze obiektów wymagających szczególnej ochrony (szpitale, domu opieki, przedszkola itp.). Do zgłoszenia roszczenia odnośnie tych zakazów nie wystarczy jednak samo posiadanie części działki w strefie Z2.

Ta sama ocena odnosi się do działki niezabudowanej nr ew. 35 z obrębu 1-09-28 o powierzchni 1629m ², położnej obecnie w strefie Z2, która w okresie obowiązywania rozporządzenia nr 50 położona była w strefie M, kiedy obowiązywały większe ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości w stosunku do ograniczeń z obecnej strefy Z2.

Podobnie działka niezabudowana nr ew. 16 z obrębu 1-09-35 o powierzchni 4754 m ^{( 2)}, położona obecnie w OOU poza strefami Z1 i Z2, która wcześniej była położona w OOU poza strefą M, gdzie obowiązywały ograniczenia w sferze wymagającym szczególnej ochrony (szkoły, szpitale itp.), a obecnie ograniczenia te obejmują tylko nieruchomości ze strefy Z1 i Z2. A więc tu nie ma ani nowych ani zwiększonych ograniczeń sposobu korzystania z nieruchomości.

Z tych przyczyn powództwo powinno zostać oddalone bez przeprowadzania postępowania dowodowego wnioskowanego przez powoda.

Pozwany powołał się również na przeprowadzone badania hałasu na nieruchomościach powoda, na podstawie map akustycznych ze stycznia 2008 r. i października 2012 r., opracowanych w ramach ustawowego wymogu co 5 lat i z analizy tej wynika, że:

- na terenie działki powoda przy ul. (...) notowany w 2010 r. poziom hałasu /ok. 55 dB/ był niższy niż odnotowany w 2006 r./60 dB/

- na terenie dziali przy ul. (...), notowany w 2010 r. poziom hałasu /pomiędzy 60 i 65 d/ był porównywalny do notowanego w 2006 r. /ok. 65 dB/

- na terenie działki przy ul. (...) róg (...), notowany w 2010 r. poziom hałasu /poniżej 55 dB/ był niższy od notowanego poziomu hałasu w 2006 r. / 55 dB/.

Z przedstawionej analizy poziomu hałasu na podstawie map akustycznych wynika, że na terenie nieruchomości powoda poziom hałasu z okresu obowiązywania Uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) jest nieco niższy lub porównywalny do poziomu hałasu z okresu obowiązywania rozporządzenia nr 50 Wojewody (...).

Brak zatem podstaw do dochodzenia odszkodowania za rzekomą szkodę spowodowaną zwiększeniem natężenia hałasu.

Sąd poczynił następujące ustalenia faktyczne:

Na podstawie umowy darowizny z dnia 17.12.1996 r. powód J. D. nabył prawo własności nieruchomości gruntowej (grunty rolne zabudowane), o powierzchni 0,6257 ha, oznaczonej jako działka nr (...), obręb (...)-1-09-36 przy ul. (...) w W., , dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa XIII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) .

- dowód : odpis zwykły księgi wieczystej nr (...) k. 28-31.

Powód J. D. dnia 17.12.1997 r. na podstawie umowy darowizny nabył prawo własności nieruchomości gruntowej (grunty orne) oznaczonej jako działka nr (...) o powierzchni 1648 m ², obręb (...) przy ul. (...) w W., a także prawo własności działki oznaczonej nr (...), obręb (...)-1-09-35 (grunty orne), o powierzchni 4 754 m ², przy ul. (...) w W., dla których Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa XIII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

- dowód : odpis zwykły księgi wieczystej nr (...) k. 24-27.

Rozporządzeniem nr 50 z dnia 7 sierpnia 2007r. , które weszło w życie dnia 25 sierpnia 2007 r., Wojewoda (...) utworzył obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W., w którym to obszarze wyróżnił strefę ograniczeń zabudowy mieszkaniowej znanej „strefą M”.

Na mocy powyższego Rozporządzenia, w obszarze ograniczonego użytkowania zabroniono:

1.  przeznaczania nowych terenów pod szpitale, domy opieki oraz zabudowę związaną ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a strefie M także pod zabudowę mieszkaniową;

2.  zmiany sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na szpitale i domu opieki oraz na stały lub wielogodzinny pobyt dzieci i młodzieży, a w strefie M – także na cele mieszkaniowe, z zastrzeżeniem ust. 2;

3.  budowy nowych szpitali, domów opieki, zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także budynków mieszkalnych, z zastrzeżeniem ust. 2.

W § 4 ust. 2 Rozporządzenia wskazano, że dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na cele mieszkaniowej oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, w przypadku braku takiego planu, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

Zgodnie z § 5 Rozporządzenia, w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadzono następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1.  w nowoprojektowanych budynkach należało zapewnić izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi izolacyjności akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych;

2.  w istniejących budynkach należało zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach poprzez zwiększenie izolacyjności ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach.

Na skutek wejścia w życie Rozporządzenia nr 50, nieruchomości powoda nr 16 obręb 1-09-36, nr 35 obręb 1-09-28 znalazły się w całości w obszarze ograniczonego użytkowania w strefie M, a nieruchomość nr 16 obręb 1-09-35 znalazła się z całości w obszarze ograniczonego użytkowania poza strefą M.

- dowód : Dziennik Urzędowy Województwa (...) nr 156 z 10

sierpnia 2007 r. wraz z załącznikiem k. 164-165,

fakt przyznany.

Uchwałą nr 76/11 z dnia 20 czerwca 2011 r., która weszła w życie dnia 4 sierpnia 2011 r., Sejmik Województwa (...) utworzył obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W., którego zarządcą jest Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W.. Na podstawie tej Uchwały, w obszarze ograniczonego użytkowania wyróżniono dwie strefy:

1.  Strefę Z1, której granicę zewnętrzną wyznacza izolinia miarodajnego poziomu dźwięku 55 dB w porze nocnej, od wewnątrz granica lotniska,

2.  Strefę Z2, której granicę wyznacza od zewnątrz izolinia miarodajnego poziomu dźwięku 50 dB w porze noce, a od wewnątrz granica strefy Z1.

W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadzono następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu i sposobu korzystania z terenów:

1.  w strefie Z1:

a.  zakazano przeznaczania terenów pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, mieszkaniowo-usługową, zagrodową, zamieszkania zbiorowego, związanego ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitale i domy opieki społecznej;

b.  zakazano lokalizowania budynków o funkcji mieszkalnej, mieszkaniowo- usługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c.  zakazano zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcji mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2.  w strefie Z2:

a.  zakazano przeznaczania terenów pod szpitale i domu opieki społecznej oraz pod zabudowę związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b.  zakazano lokalizowania budynków o funkcji szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c.  zakazano zmiany funkcji budynków istniejących na budynki no funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitali i domów opieki społecznej.

Jednocześnie w § 6 Uchwały nr 76/11 określono wymagania techniczne dotyczące budynków objętych obszarem ograniczonego użytkowania, a to:

1.  w nowoprojektowanych budynkach należało zapewnić odpowiednią izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane i przepisami wykonawczymi do tej ustawy,

2.  w istniejących budynkach należało zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach – zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane i przepisami wykonawczymi do tej ustawy.

- dowód : uchwała nr 76/11 Dziennik Urzędowy Województwa (...)

nr 128 .

W wyniku wejścia w życie Uchwały nr 76/11 nieruchomość powoda nr 16, obręb 1-09-36 znalazła się w obszarze ograniczonego użytkowania częściowo w strefie Z2, a w pozostałej części poza strefami Z1 i Z2, nieruchomość nr 35, obręb (...) znalazła się z obszarze ograniczonego użytkowania w całości w strefie Z2, a działka nr (...) z obrębu 1-09-35 znalazła się w (...) poza strefami Z1 i Z2.

- dowód : załączniki do uchwały nr 76/11 k. 162-163 v., 165-169.

opinia biegłego sądowego k. 314-382.

Pismem z dnia 23.07.2013 r. pełnomocnik powoda wystosował do pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. wezwanie do zapłaty kwoty 2 526 000 zł tytułem odszkodowania za zmniejszenie wartości ww. nieruchomości w związku z objęciem ich ograniczonym obszarem użytkowania wprowadzonym Uchwałą Sejmiku Województwa (...) nr 76/11 z dnia 20 czerwca 2011 r., w terminie 3 dni, pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową.

- dowód : wezwanie do zapłaty k. 32.

Nieruchomość nr 16 obręb 1-09-35 przy ul. (...) jest niezabudowana i nieogrodzona. Nieruchomość nr 16 obręb 1-09-36 jest zabudowana budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w zabudowie wolnostojącej, podpiwniczonym, parterowym z nieużywanym poddaszem. Nieruchomość nr 35 ma przeznaczenie wyłącznie rolne.

Na skutek utworzenia Obszaru Ograniczonego Użytkowania dla (...) w W., utrata wartości rynkowej nieruchomość powoda nr 16 obręb 1-09-35 według stanu na dzień 13.11.2014 r. wyniosła 121 488 zł, a nieruchomości nr 16 obręb 1-09-36 – wyniosła 168 776 zł.

- dowód: opinia biegłego sądowego k. 314-382,

zeznania biegłego R. D. k. 552.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w całości nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód wystąpił z wyraźnie sprecyzowanym pod względem faktycznym i prawnym roszczeniem odszkodowawczym. Mianowicie domagał się - na podstawie przepisu art. 129 ust. 2 Prawa ochrony środowiska (dalej: Ustawa) - odszkodowania z tytułu spadku wartości należących do niego nieruchomości, wynikającego z wejścia w życie Uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. nr 76/11 w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W..

Stosownie do przepisu art. 129 ust. 1 Ustawy, jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części.

W związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. (ust. 2 art. 129)

W doktrynie przyjmuje się, że możliwość utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania zachodzi po dokonaniu oceny oddziaływania na środowisko, jeżeli z analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska, w rozumieniu art. 3 pkt 34 Ustawy, poza terenem zakładu (tu: lotniska). Konieczność utworzenia obszary wynika z tego, że jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględniać powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności (art. 31 ust. 3 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej). Utworzenie zatem opisanego obszaru wskazuje na negatywne odziaływanie lotniska na środowisko, w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności, które muszą być respektowane przez właściciela. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r. II CSK 565/08)

Z przeprowadzonych w sprawie dowodów w postaci odpisów ksiąg wieczystych prowadzonych dla nieruchomości powoda, wynika niespornie, że powodowi przysługuje prawo własności nieruchomości położonych w W.: nr 16, obręb 1-09-36 przy ul. (...), nr 16 obręb 1-09-35 przy ul. (...), nr 35 obręb 1-09-28 przy ul. (...). Tym samym – zgodnie z przepisem art. 129 ust. 2 Ustawy – należało przyjąć, że powodowi przysługiwała legitymacja czynna do wystąpienia z niniejszym pozwem.

Zgodnie z przepisem art. 129 ust. 4 Ustawy, z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1-3, można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości.

Z powołanego przepisu wynika zatem, że roszczenia formułowane na podstawie art. 129 ust. 1 i 2 Ustawy podlegają poważnym ograniczeniom. Można wystąpić z nimi w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, zgodnie z którym termin zgłoszenia roszczeń, o których mowa w art. 129 ust. 4 Ustawy, jest terminem prawa materialnego, ograniczającym wykonywanie prawa, tj. terminem zawitym. Bieg terminu zawitego rozpoczyna się od wskazanego zdarzenia, a nie od wymagalności roszczenia, jego upływ jest brany przez sąd pod uwagę z urzędu, a nie na zarzut pozwanego, wywołuje skutek w postaci wygaśnięcia roszenia, a nie niemożność dochodzenia go na drodze sądowego, wyłącza możliwość zrzeczenia się roszczenia lub uznania go po upływie terminu, ponieważ uprawnienie do domagania się od obowiązanego określonego zachowania przestało istnieć. W przepisie tym ustawodawca określił, bowiem termin, w którym można wystąpić z żądaniem zapłaty odszkodowania za poniesioną szkodę, to jest przed upływem dwóch lat od wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości przeciwko obowiązanemu do zapłaty lub wykupu nieruchomości albo wystąpić na drogę sądową. Wystąpienie z żądaniem odszkodowania do sądu przed upływem zastrzeżonego terminu oznacza skorzystanie z przyznanego poszkodowanemu uprawnienia, nawet jeśli wcześniej nie zgłosił on tego żądania obowiązanemu. (por. wyrok SN z 29 listopada 2012 r. II CSK 254/12)

W niniejszej sprawie powód przyznał, a także wykazał to dowodem w postaci odpisu zwykłego ksiąg wieczystych prowadzonych dla przedmiotowych nieruchomości, że nabył tytuł prawny do władania nieruchomością oznaczoną jako działka nr (...), obręb (...)-1-09-36 przy ul. (...) w W. – dnia 17.12.1996 r., a nieruchomości oznaczone jako działka nr (...) obręb 1-09-36 i nr 35 obręb 1-09-28 – dnia 17.12.1997 r.

Niekwestionowanym w sprawie było również wydanie w dniu 7 sierpnia 2007 r. przez Wojewodę (...) Rozporządzenia nr 50 w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W., które weszło w życie dnia 24 sierpnia 2007 r. Skutkiem wejścia w życie powyższego aktu prawnego nieruchomości powoda zostały w całości objęta obszarem ograniczonego użytkowania w strefie M.

Powód nie przeczył, że nie wystąpił z roszczeniem opartym na przepisie art. 129 ust. 1-3 Ustawy przed upływem dwóch lat od dnia wejścia w życie ww. Rozporządzenia nr 50. Wskazał jedynie, że obniżenie wartości jego nieruchomości, w wysokości dochodzonej pozwem, było następstwem wejścia w życie Uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. nr 76/11 - z dniem 4 sierpnia 2011 r., albowiem dopiero od tego dnia doszło do przekroczenia norm hałasu na jego nieruchomościach. Tym samym kierując do pozwanego dnia 23 lipca 2013 r. wezwanie do zapłaty, dochował terminu do wystąpienia z przedmiotowym roszczeniem.

Niespornym jest, że obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko określało się przed 1 stycznia 2008 r. na zasadach wskazanych a art. 135 ust. 2 Ustawy.

Przepis ten zawierał delegację do określenia obszaru ograniczonego użytkowania, jak również oznaczenia, jakie przedsięwzięcia mogą znacząco oddziaływać na środowisko. W dacie uchwalenia obszaru ograniczonego użytkowania, to jest 24 sierpnia 2007 roku (data wejścia w życie rozporządzenia Wojewody (...) nr 50 z 7 sierpnia 2007 roku) art. 135 ust. 2 Ustawy wskazywał, że obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana, jako takie przedsięwzięcie, tworzy wojewoda, w drodze rozporządzenia. Przepis ten uległ zmianie na podstawie art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej, która to zmiana obowiązywała od dnia 1 stycznia 2008 roku i według tej nowelizacji obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana, jako takie przedsięwzięcie, tworzy sejmik województwa, w drodze uchwały.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz Sądu Apelacyjnego w Warszawie dominuje pogląd, zgodnie z którym zmieniono jedynie organ uprawniony do utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania - w miejsce wojewody - sejmik województwa oraz wskazano, że następuje to w formie uchwały, a nie jak dotychczas w formie rozporządzenia.

Zgodnie bowiem z treścią § 32 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 roku w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. Nr 100, poz. 908) jeżeli zmienia się treść przepisu upoważniającego do wydania aktu wykonawczego w ten sposób, że zmienia się rodzaj aktu wykonawczego albo zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotyczące treści tego aktu, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej treść przepisu upoważniającego. Zgodnie zaś z ust. 3 § 32 rozporządzenia Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 roku, jeżeli zmiana treści przepisu upoważniającego polega na tym, że zmienia się organ upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą, w takim przypadku organem upoważnionym do zmiany lub uchylenia aktu wykonawczego wydanego na podstawie zmienionego przepisu upoważniającego jest organ wskazany w zmienionym upoważnieniu.

Z powyższego wynika, że zmiana z dniem 1 stycznia 2008 roku organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego z wojewody na sejmik województwa w myśl § 32 ust. 3 rozporządzenia nie wpłynęła na moc obowiązującą rozporządzenia Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 roku, albowiem w przypadku zmiany treści przepisu upoważniającego polegającej na zmianie organu upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą.

W zakresie zaś uregulowanym w § 32 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 roku, gdzie zmieniona została forma aktu, którym tworzy się obszar ograniczonego użytkowania z rozporządzenia na uchwałę, to wspomniane rozporządzenie Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 roku nie utraciło mocy obowiązującej na podstawie tej reguły walidacyjnej, albowiem ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej, która z dniem 1 stycznia 2008 roku zmieniała organ tworzący obszar ograniczonego użytkowania i formę aktu równocześnie w art. 47 ust. 2 wskazała, że akty prawa miejscowego wydane na podstawie przepisów zmienianych niniejszą ustawą z zakresu zadań i kompetencji podlegających przekazaniu niniejszą ustawą zachowują moc do czasu wydania nowych aktów prawa miejscowego przez organy przejmujące zadania i kompetencje. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w warszawie z dnia 30 listopada 2010 r. VI ACa 1156/10; wyrok SN z dnia 25 maja 2012 r. I CSK 509/11; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 listopada 2010 r. VI ACa 1058/10).

Mając powyższe regulacje prawne i utrwalone na ich tle poglądy judykatury, Sąd uznał, iż roszczenie powoda oparte na dyspozycji przepisu art. 129 ust. 2 w zw. z art. 135 Ustawy wygasło dnia 25 sierpnia 2009 r., na skutek upływu dwuletniego terminu zawitego, który to termin rozpoczął bieg od dnia wejścia w życie Rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007 r. – tj. od dnia 25 sierpnia 2007 r.

Powyższe stanowisko Sąd oparł również na analizie porównawczej skutków wejścia w życie Rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) oraz Uchwały Sejmiku Województwa (...) nr 76/11 z dnia 20 czerwca 2011 r. dla wykonywania prawa własności przez powoda na ich nieruchomości.

Zgodnie z utrwalonym w judykaturze stanowiskiem, odpowiedzialność odszkodowawczą, o której mowa w art. 129 Ustawy, przewidziano nie za samo ograniczenie i nie za każde ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Odszkodowanie nie rekompensuje zmiany dotychczasowej sytuacji właściciela nieruchomości, a tym bardziej utrzymywania już istniejących ograniczeń w przypadku zmiany aktu prawnego. Odszkodowanie służy bowiem za konkretną szkodę, która powstała w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, a nie za samo ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Konieczną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej jest więc szkoda, której źródłem jest rozporządzenie lub akt prawa miejscowego powodujący ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Szkoda ma być normalnym następstwem wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego wprowadzającego ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości. Szkoda taka może powstać, gdy akt prawa miejscowego wprowadza nowe lub zwiększa dotychczasowe ograniczenia co do sposobu korzystania z nieruchomości lub też przedłuża na kolejny okres ograniczenia, które zostały wprowadzone na określony czas. Szkoda nie powstaje, gdy kolejny akt prawny utrzymuje zakres ograniczeń na dotychczasowym poziomie (jak poprzednio obowiązujący). (por. wyrok SN z dnia 27 czerwca 2012 r. IV CSK 28/1; wyrok SN z dnia 29 listopada 2012 r. II CSK 254/12; wyrok SN z dnia 25 lutego 20009 r. II CSK 565/08)

Tymczasem, porównanie zapisów Rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007 r. oraz zapisów Uchwały Sejmiku Województwa (...) nr 76/11 z dnia 20 czerwca 2011 r. prowadzi do wniosku, że z uwagi na to, że w czasie obowiązywania Rozporządzenia nr 50 nieruchomości powoda były objęte w całości strefą M obszaru ograniczonego użytkowania, ograniczenia w zakresie przeznaczenia i korzystania z tej nieruchomości były znacznie szersze, niż od dnia wejścia w życie Uchwały nr 76/11, kiedy to nieruchomości powoda znalazły bądź w trefie Z2 w całości, bądź tylko w części w strefie Z2, bądź w całości poza strefą Z1 i Z2.

Jakkolwiek z opinii biegłego sądowego wynika, że nieruchomości powoda utraciły wartość rynkową (w kwotach obliczonych przez biegłego), to jednak biegły zarówno w swojej opinii, jak i podczas zeznań na rozprawie, przyznał, że utrata wartość nieruchomości jest bezpośrednim i jedynym skutkiem objęcia nieruchomości powoda Obszarem Ograniczonego Użytkowania. To, że biegły ustalił kwotowo utratę owej wartości na dzień 13.11.2014 r. nie zmienia – zdaniem Sądu – faktu, że do utrata wartości nieruchomości powoda doszło na skutek utworzenia OOU na mocy Rozporządzenia nr 50, a nie dopiero na mocy uchwały nr 76/11. Tym samym powód nie występując ze stosownym roszczeniem w ciągu dwóch lat od dnia wejścia w życie Rozporządzenia nr 50, utracił obecnie prawo do domagania się odszkodowania od pozwanego.

Nadto, należy również zwrócić na uwagę, iż biegły potwierdził, iż obecnie nieruchomości powoda nie podlegają żadnym ograniczeniom związanym z utworzeniem OOU.

Tym samy, nie sposób przyjąć, że skutkiem wejścia w życie Uchwały nr 76/11 powód doznał ograniczenia w wykonywaniu prawa własności do nieruchomości w sposób, który dotychczas nie występował.

Sąd uznał, iż roszczenie powoda nie zasługuje na uwzględnienie również w oparciu o powołane przez powoda przepisy art. 435 § 1 k.c. w zw. z art. 32 ustawy Prawo ochrony środowiska.

W tym zakresie Sąd miał na uwadze utrwalone już w judykaturze poglądy, zgodnie z którymi art. 129 ust. 2 p.o.ś. oraz art. 435 k.c. w zw. z art. 322 p.o.ś., stanowią reżimy rozłączne. Za taką interpretacją – zdaniem Sadu Najwyższego - przemawia dążenie do kompleksowego uregulowania skutków ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w zakresie szkody polegającej na obniżeniu wartości nieruchomości. Rozszczepienie tych skutków na szkody wynikające z ograniczeń przewidzianych wprost w rozporządzeniu o ustanowieniu obszaru ograniczonego użytkowania oraz szkody wynikające z emisji hałasu jest sztuczne. Skutkiem wejścia w życie rozporządzenia jest nie tylko konieczność poddania się przewidzianym w nim wprost ograniczeniom - niekiedy mogą być one dla właścicieli nieistotne - ale także konieczność znoszenia immisji przekraczających standard jakości środowiska, którym - w braku rozporządzenia - właściciel mógłby się przeciwstawić jako działaniom bezprawnym w świetle art. 174 ust. 1 p.o.ś. Praktyczną tego konsekwencją jest poddanie roszczeń właścicieli szczególnym ograniczeniom czasowym przewidzianym w art. 129 ust. 4 p.o.ś., w myśl którego z roszczeniem, o którym mowa w art. 129 ust. 2 można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia ustanawiającego obszar ograniczonego użytkowania (por. wyrok SN z dnia 10 października 2008 r. II CSK 216/08, nie publ., postanowieniem SN z dnia 24 lutego 2010 r. III CZ) 128/09, wyrok SN z dnia 10 października 2008 r. II CSK 232/08).

Ponadto, zgodnie z poglądami judykatury, prowadzenie legalnej działalności portu lotniczego nie stanowi deliktu cywilnego, mimo że hipotetycznie oddziałuje negatywnie na położone w pobliżu nieruchomości, ze względu na hałas. Obniżenie potencjalnej wartości nieruchomości, nie mieści się w granicach szkody, ani jako rzeczywista strata, ani jako utracona korzyść. Tak, więc na zasadach ogólnych odpowiedzialności odszkodowawczej nie jest możliwe dochodzenie z tego tytułu roszczeń, wobec przedsiębiorstwa prowadzącego lotnisko ani na zasadzie winy - art. 415 k.c., ani ryzyka - art. 435 § 1 k.c. (...) lotniczy nie może być uznany za zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody, nawet, jeżeli poszczególne elementy organizacji takiego przedsiębiorstwa korzystają z sił przyrody. Do odpowiedzialności prowadzącego takie przedsiębiorstwo lub zakład nie ma zastosowania art. 435 k.c. (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 listopada 2010 r. VI ACa 1156/10).

Mając powyższe ustalenia na uwadze, Sąd w całości oddalił powództwo. Orzeczenie o kosztach procesu uzasadnia przepis art. 98 § 1 k.p.c. statuujący zasadę odpowiedzialności za wynik postepowania. Powoda, jako przegrywającego sprawę należało obciążyć kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego, na które to koszty składało się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym.