Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Mirosław Godlewski(spr.)

Sędziowie: SSA Jolanta Wolska

SSA Jacek Zajączkowski

Protokolant: stażysta Weronika Skalska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 stycznia 2016 r. w Ł.

sprawy W. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o emeryturę

na skutek apelacji W. J.

od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 29 stycznia 2015 r. sygn. akt V U 4560/14

oddala apelację.

Sygn. akt. III AUa 740/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem wydanym 29 stycznia 2015 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił odwołanie W. J. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. , którą odmówiono przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury , z uwagi na nie spełnienie przesłanek z art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wobec nie legitymowania się wymaganym co najmniej 15 letnim okresem wykonywania pracy w szczególnych warunkach . W szczególności , w ocenie organu rentowego , brak było podstaw aby jako pracę w szczególnych warunkach kwalifikować okres zatrudnienia w Fabryce (...) w R. , w okresie od 1 stycznia 1982 roku do 31 grudnia 1998 roku .

Wydając zaskarżony wyrok , sąd pierwszej instancji podzielając ocenę organu , przyjął za podstawę rozstrzygnięcia , następujące ustalenia faktyczne .

W. J. urodził się (...) , 26 lutego 2014 roku ukończył 60 rok życia a 3 marca 2014 roku złożył wniosek o przyznanie emerytury w obniżonym wieku . Nie był członkiem OFE . Na dzień 1 stycznia 1999 roku , miał staż ubezpieczeniowy wynoszący 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych . W okresie od 14 lipca 1975 roku do 30 września 2011 roku , pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Fabryce (...) w R. , która następnie przekształciła się w Fabrykę (...) S.A. w R. . W świadectwie pracy , wskazano ,że wnioskodawca pracował w tym okresie jako stażysta , referent, referent ds. zaopatrzenia , specjalista ds. zaopatrzenia , wydawca narzędzi , magazynier narzędzi i oprzyrządowania . Na okres zatrudnienia , przypadało też , odbywanie służby wojskowej , w okresie od 27 października 1975 roku do 14 października 1977 roku . Przed służbą wojskową , ubezpieczony pracował jako stażysta a po powrocie z wojska , została zatrudniony jako referent w dziale zaopatrzenia materiałów produkcji . Od 1 stycznia 1982 roku , pracował jako referent ds. zaopatrzenia z zakresem obowiązków , który obejmował : prowadzenie planów dostaw wyrobów hutniczych , opracowywanie zamówień na dostawy wyrobów hutniczych , lokowanie dostaw wyrobów hutniczych w Centrostali i innych jednostkach hutniczych , zgłaszanie potrzeb do (...) na poszczególne wyroby , prowadzenie rejestru zamówień ulokowanych u poszczególnych dostawców , prowadzenie wszelkiej korespondencji związanej z dostawami wyrobów hutniczych , prowadzenie kompletnych dokumentów hutniczych po realizacji dostaw , jak kopie faktur , awiza wysyłkowe i szereg innych związanych z prowadzeniem zamówień wyrobów . Wskazany zakres czynności , został zaakceptowany przez ubezpieczonego . Od dnia 1 kwietnia 1984 roku , powierzono wnioskodawcy obowiązki specjalisty ds. zaopatrzenia do zadań którego należało : planowanie zaopatrzenia , sporządzanie zamówień ; zawieranie umów z dostawcami po przeprowadzonej ofertyzacji na materiały i wyroby hutnictwa żelaza i stali w tym pręty ciągnione , pręty walcowate , pręty kute , blachy , rury i kształtowniki , gwoździe , druty ; kontrola realizacji dostaw ; prowadzenie rozliczeń z dostawcami ; dokonywanie doraźnych zakupów ; prowadzenie kartoteki materiałowo-dyspozycyjnej w zakresie prowadzonej branży oraz innych czynności wymienionych w piśmie . Tak zakreślony zakres czynności , został przez ubezpieczonego przyjęty do realizacji . W dniu 25 października 1994 roku wnioskodawcy został przedstawiony opis stanowiska pracy specjalisty ds. zaopatrzenia z wyszczególnieniem ile czasu dziennie zajmują wnioskodawcy poszczególne czynności. Zgodnie z tym opisem, zaakceptowanym przez wnioskodawcę, W. J. w ramach dobowego czasu pracy, analiza potrzeb w zakresie materiałów hutniczych w stosunku do otrzymanego planu danego miesiąca z uwzględnieniem zapasów, zajmowała około 30 %. Kontrola realizacji dostaw, łącznie ze sprawdzeniem rejestru zamówień zajmowała około 18%. Prowadzenie rozliczeń z dostawcami, rejestracja faktur, akceptacja pod względem merytorycznym i przekazanie do zapłaty zajmowało około 13 %. Dokonywanie doraźnych zakupów przeważnie przy pomocy gotówki lub czeku około 6%. Wreszcie prowadzenie kartoteki stanowiącej informację co do stanów magazynowych a także stanu wykonania danego materiału zajmowało wnioskodawcy 26% wymiaru czasu pracy . Od dnia 1 kwietnia 2000 roku wnioskodawcy zostały powierzone obowiązki wydawcy narzędzi, a od dnia 1 października 2000 roku zostało powierzone obowiązki magazyniera narzędzi i oprzyrządowania. Na tym stanowisku wnioskodawca pracował do końca zatrudnienia w Fabryce (...) S.A. w R. tj. do dnia 30 września 2011 roku. Wyrokiem z dnia 8 listopada 2012 roku, wydanym w sprawie IV P 311/12, Sąd Rejonowy w Radomsku zobowiązał Fabrykę (...) S.A. w R. do wydania wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. W wykonaniu tego wyroku , likwidator Fabryki (...) S.A. w R. wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazał, że W. J. pracował w takich warunkach w okresie od 1 stycznia 1982 roku do 31 grudnia 1998 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku robotnika magazynowego (magazyniera wydawcy) wymienionym w dziale II poz. 2 pkt 11 wykazu B, określonym w załączniku nr 1 do Zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk prac, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. (...) Nr 1-3, poz. 1) wydanym na podstawie § 1 ust. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8 poz. 43 ze zm). Fabryka (...) w R. zajmowała się produkcją mostów napędowych do pojazdów, osi do silników i skrzyń biegów do maszyn budowlanych. Wnioskodawca jako robotnik magazynowy (wydawca magazynier) pracował na wydziale mechanicznym, na którym prowadzona była obróbka produktów z azbestu i żeliwa, skrawanie na sucho. Pracował w pomieszczeniu wyodrębnionym za pomocą siatki , na hali produkcyjnej. Do jego obowiązków należało wydawanie i przyjmowanie narzędzi wykorzystywanych przez pracowników do obróbki i skrawania wyrobów z azbestu i żeliwa. W. J. narzędzia te oczyszczał z pyłów, sprawdzał elementy mocujące i łączące w tych narzędziach: śruby, nakrętki, cięgła, gniazda. Po wykonaniu tych czynności sprawdzał, czy narzędzie nadal jest sprawne i nadaje się do dalszego użytkowania .

W tak ustalonym stanie faktycznym sąd pierwszej instancji uznał odwołanie za niezasadne . Przywołując treść art.184 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz § 2 ,§ 4 i § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze , skonstatował , że W. J. nie spełnił przesłanki stażu szczególnego . Organ rentowy trafnie zakwestionował treść przedłożonego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach . Przeprowadzone przed sądem postępowanie dowodowe , treść zarówno dokumentacji pracowniczej jak i złożonych w sprawie zeznań , pozwoliła na poczynienie , przedstawionych powyżej ustaleń faktycznych , odmiennych od treści tak wystawionego przez likwidatora świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach , świadectwa mającego walor jedynie dokumentu prywatnego jak i stwierdzeń zawartych w treści wyroku wydanego przez sąd rejonowy , w wykonaniu którego zostało wystawione rzeczone świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach . Ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego z przypisaniem należytego znaczenia , zachowanej pełnej dokumentacji pracowniczej , nie pozwala na zidentyfikowania zatrudnienia wykonywanego w okresie od 1 stycznia 1982 roku do 31 grudnia 1998 roku jako pracy w szczególnych warunkach . Prace jakie ubezpieczony wówczas wykonywał , nie odpowiadały rodzajowi ani wskazanym w świadectwie pracą z wykazu B ani pracą z wykazu A . Analizując ustalony stan faktyczny w aspekcie prac z wykazu B , sąd zwrócił uwagę na stanowisko judykatury wyrażone w orzeczeniach III AUa 1386/13 Sądu Apelacyjnego w Łodzi oraz (...) 3/10 Sądu Najwyższego , argumentując , że sam fakt przebywania w środowisku , w którym może znajdować się bliżej nieokreślona ilość pyłu azbestowego , bez faktycznego wykonywania prac przy bezpośrednim przetwórstwie azbestu , w podmiotach tym się zajmujących , nie może być kwalifikowany jako wykonywanie zatrudnienia o jakim mowa w Wykazie B . Taka wykładnia byłaby , niedopuszczalnym rozszerzeniem katalogu prac wskazanych w tym wykazie . Sąd pierwszej instancji , nie znalazł też podstaw do przyjęcia spełnienia stażu szczególnego z Wykazu A . W ocenie tego sądu , zachowana dokumentacja pracownicza , wykluczyła też , możliwość przyjęcia , za zeznaniami świadków , faktu wykonywania przed 1 stycznia 1999 roku pracy jako wydawca narzędzi , magazynier narzędzi i oprzyrządowania , pracy która nawet gdyby była wykonywana , z uwagi na jej charakter nie mogłaby być kwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych z wykazu A . Formułując wskazane tezy , sąd pierwszej instancji miał na względnie fakt , wydania przez Sąd Rejonowy Sąd Pracy w R. w sprawie IVP 311/12 wyroku , kwalifikującego , dla potrzeb świadectwa pracy , cały okres zatrudnienia od 1 stycznia 1982 roku do 31 grudnia 1998 roku , jako okres wykonywani pracy w szczególnych warunków z Wykazu B . Jednakże , w ocenie sądu , który w tym zakresie odwoływał się do stanowiska judykatury , wyrok ten nie stanowił przeszkody do czynienia własnych ustaleń w rozpoznawanej sprawie . Możliwości takiej nie wyłączyły przepisy art. 365 i art. 366 k.p.c..

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył apelacją w całości ubezpieczony W. J. , zarzucając naruszenie przepisów prawa procesowego art.365 § 1 k.p.c. , poprzez przyjęcie , że sąd pierwszej instancji i strony obecnego postępowania nie są związane prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 8 listopada 2012 roku wydanym w sprawie sygn. akt. IVP 311/12 o ustalenie zatrudnienia w szczególnych warunkach .

Motywując podniesiony zarzut , apelant wywodził , iż sąd w przywołanym wyroku zobowiązał Fabrykę (...) w R. do wydania powodowi W. J. świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okres od 1 stycznia 1982 roku do 31 grudnia 1998 roku , na stanowisku robotnika magazynowego ( magazyniera - wydawcy ) wymienionym w wykazie B . W konsekwencji czego , sąd w obecnym postępowaniu zobowiązany był przyjąć , że istotne z punktu widzenia zasadności żądania zagadnienie kształtuje się tak , jak to zostało ustalone w prawomocnym wyroku . A to oznacza , niedopuszczalność ponownej analizy prawnej a także prowadzenia postępowania dowodowego co do okoliczności objętych uprzednim prawomocnym rozstrzygnięciem .

W konkluzji apelacji , apelant wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającej go decyzji organu rentowego , poprzez przyznanie W. J. prawa do emerytury poczynając od 3 marca 2014 roku .

Sąd Apelacyjny zważył co następuje .

Apelacja jest oczywiście bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu .

W sprawie , treść apelacji , nie pozostawia wątpliwości co do tego ,że apelujący nie kwestionuje prawidłowości poczynionych przez sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych w świetle zebranego przed tym sądem materiału dowodowego . Ustalenia te są jednoznaczne , wykazują , że ubezpieczony w spornym okresie nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach i nie spełnił przesłanek stażu szczególnego , tak z dla prac z Wykazu B jak i z Wykazu A .

Ciężar zarzutu apelacyjnego , wyprowadzanego z obrazy przepisu art.365 §1 k.p.c. położony jest w innym miejscu . Zdaniem apelującego , niezależnie od tego , jaki materiał w sprawie sąd pierwszej instancji zebrał i jak go ocenił , to nie ma znaczenia dla rozpoznania , przedmiotowej sprawy albowiem sąd był związany tym co ustalono w przywołanym prawomocnym wyroku . Dlatego też winien przyjąć jego treść i rozpoznać odwołanie , przyjmując , za wykazany okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach , tak jak to zakwalifikowano w prawomocnym wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku o sygn. akt. IV P 311/12 .

W związku z powyższym , przed przystąpieniem do dalszych rozważań , przypomnieć należy , że sprawa IVP 311/12 Sądu Rejonowego w Radomsku dotyczyła ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych a jej stronami byli W. J. oraz Fabryka (...) S.A. w R. . Organ rentowy nie był stroną tego postępowania ani nie został o nim zawiadomiony . Problematyka , wykładni przepisu art. 365 § 1 k.p.c. w aspekcie rozpoznawania spraw o emeryturę , nie jest nowa w judykaturze . Wypowiadał się tym kontekście także Sąd Apelacyjny w Łodzi między innymi w sprawie III APa 11/14 /legalis/. Sąd stwierdził tam wprost , że prawomocny wyrok zapadły pomiędzy pracodawcą a pracownikiem , ustalający wykonywanie pracy w szczególnych warunkach nie jest wiążący dla organu rentowego i sądu ubezpieczeń społecznych . W postępowaniu wywołanym wnioskiem o emeryturę zarówno organ rentowy jak i sąd mają obowiązek suwerennego i autonomicznego ustalenia , czy ubezpieczony rzeczywiście pracował w warunkach szczególnych . Mocy wiążącej prawomocnego wyroku w rozumieniu art. 365 § 1 KPC nie można rozpatrywać w oderwaniu od art. 366 KPC, który przymiot powagi rzeczy osądzonej odnosi tylko ”do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami”. Związanie sądu prawomocnym orzeczeniem, zapadłym w innej sprawie, na podstawie art. 365 § 1 k.p.c., występuje w zasadzie przy tożsamości nie tylko przedmiotowej, ale i podmiotowej obu tych spraw. Konsekwencją powyższych uregulowań jest fakt braku związania organu rentowego wyrokiem sądu ustającym charakter wykonywanej przez powoda pracy, co oznacza, iż w razie zakwestionowania przez ZUS przedłożonego przez powoda świadectwa pracy w szczególnych warunkach wystawionego w wykonaniu wyroku Sądu i wydania decyzji odmownej w przedmiocie wniosku o przyznanie prawa do emerytury, ubezpieczony ponownie musi dowodzić charakteru świadczonej przez siebie pracy . Ma rację apelant wywodząc ,że prawomocność materialna wyroku , oznacza konieczność uwzględnienia faktu istnienia konkretnego wyroku o określonej treści . ( art.365§1 k.p.c. ). Nie dostrzega jednak , tego ,że inny jest zakres związana treścią wyroku w przypadku rozpoznawania innej sprawy między tymi samymi stornami a przy zmienionym zakresie podmiotowym . Przy braku tożsamości podmiotowej ( a także przedmiotowej ) , jak w niniejszej sprawie , rozstrzygnięcie danego zagadnienia w jednej sprawie , nie wyłącza możliwości badania tej kwestii w innym postępowaniu . ( patrz / odpowiednio/ - SN wyrok z 28 czerwca 2013 roku (...) 29/13 i tam przywoływane orzecznictwo / legalis/).

Nie powielając argumentacji prezentowanej w przywołanym powyżej orzeczeniu , zwrócić jednakże należy uwagę na to , że mimo , iż nie jest pożądaną sytuacja, w której to samo zagadnienie jest inaczej rozstrzygane w różnych sprawach to nie uzasadnia to jednak rozszerzania zakresu mocy wiążącej wyroku. Za pierwszorzędną bowiem należy uznać zasadę, że swoboda jurysdykcyjna sądu może być ograniczona tylko w wypadkach ściśle określonych przez ustawę. Autonomia sądu w każdej sprawie obejmuje czynienie własnych ustaleń faktycznych na podstawie swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) oraz dokonywanie samodzielnej wykładni przepisów, w czym sąd może doznać ograniczenia na podstawie ustawy (por. art. 386 § 6 k.p.c. ). Należy także mieć na względzie prawa osób, które nie były stroną we wcześniejszym postępowaniu i nie mogły przedstawić swoich racji i bronić swojego stanowiska. Pozbawienie ich takiej możliwości we własnej sprawie nie dałoby się pogodzić z zasadą rzetelnego procesu, a w każdym razie nie da się ono wyprowadzić z art. 365 § 1 k.p.c..

Przenosząc powyższe na okoliczności przedmiotowej sprawy , stwierdzić należy , że sąd pierwszej instancji nie zignorował treści przywoływanego prawomocnego wyroku . Jednakże uwzględniając fakt jego wydania jak i treść , prowadząc postępowanie w którym nie było zgodności podmiotowej z poprzednią sprawą , sąd przeprowadził skrupulatne postępowanie dowodowe i poczynił ustalenia faktyczne , które na obecnym etapie postępowania nie były kwestionowana . W związku z czym , przy uwzględnieniu tak , treści zarzutów apelacji jak i treści art.378§1 k.p.c. , wskazane ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji powinny stanowić podstawę rozstrzygnięcia w postępowaniu apelacyjnym . To zaś , wyklucza , jak to obszernie wywiódł sąd pierwszej instancji , wyklucza możliwość przyjęcia spełnienia przez wnioskodawcę przesłanki stażu szczególnego . Dotyczy , to , jak wykazała analiza przeprowadzona w sprawie przez sąd pierwszej instancji tak dopuszczalności kwalifikacji z wykazu A jak i wykazu B .

Kierując się wskazaną argumentacją , nie podzielając zasadności zarzutu apelacji , nie znajdując podstaw , które należałoby brać pod rozwagę z urzędu , Sąd Apelacyjny , na podstawie art.385 k.p.c. orzekł jak w sentencji .

Przewodniczący Sędziowie