Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 lutego 2015 roku na podstawie art. 103 -105, art. 127, art. 138-140, art. 141 ust. 1-3 oraz art. 142-144 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 lipca 1992 roku w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty oraz ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. dokonał miesięcznego rozliczenia emerytury T. J. w związku z osiągniętym przychodem, uzyskanym w okresie od dnia 1 marca 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku. Po dokonaniu rozliczenia organ rentowy ustalił, że osiągnięty w poszczególnych miesiącach przychód uzasadniał zawieszenie świadczenia, łącznie o 3.323,85 zł. Świadczenie w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu było wypłacone w pełnej wysokości. Wobec powyższego ustalono, iż T. J. zobowiązany jest do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w kwocie 3.323,85 zł

/decyzja - k. 79-81 akt ZUS/

T. J. złożył odwołanie od powyższej decyzji w dniu 14 kwietnia 2015 roku, wnosząc o stwierdzenie jej nieważności. W uzasadnieniu wskazał, iż skarżoną decyzję otrzymał w dniu 18 lutego 2015 roku. Podniósł, iż nie zgadza się z tą decyzją, albowiem
w jego ocenie została wydana z naruszeniem przepisów prawa, a w szczególności art. 7 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Wskazał, iż korzystając z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę, zgodnie z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z dniem 25 marca 2013 roku rozwiązaniu uległa jego umowa
o pracę z (...) Spółką Akcyjną, o czym poinformował Zakład Ubezpieczeń Społecznych składając świadectwo pracy oraz wniosek o rozpoczęcie wypłaty świadczenia emerytalnego. Odwołujący argumentował, że w decyzji, którą wszczęto wypłatę świadczenia poinformowano go o obowiązku wynikającym z art. 127, jednakże z uwagi na nie podjęcie zatrudnienia odwołujący uznał, iż obowiązek ten na nim nie ciążył. T. J. podniósł, iż nie jest winien zaistniałej sytuacji, albowiem jak poinformował go organ rentowy nienależność świadczenia powstała z powodu wypłacenia mu ekwiwalentu za urlop za 2013 rok w sposób niezgodny z kodeksem pracy przez byłego pracodawcę tj. (...) Spółkę Akcyjną. Dodatkowo podniósł, że wskazana w decyzji w sposób bardzo ogólny podstawa prawna nie dotyczy jego sytuacji, albowiem określone w art. 103-105 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przesłanki nie miały miejsca. Ponadto w ocenie odwołującego do jego sytuacji nie ma zastosowania art. 138 wspomnianej ustawy. Wskazał, iż nie wie, na jakiej podstawie w związku z tym zastosowano wobec niego 3-letni okres dochodzenia nienależnie pobranych świadczeń. Również zawarte w decyzji organu rentowego wyliczenie jest w ocenie skarżącego niezrozumiałe, gdyż nie wskazano wysokości kwot, które przekroczono. Ostatecznie odwołujący podniósł, iż zastosowano wobec niego mniej korzystną metodę rozliczenia miesięcznego, chociaż zgodnie z przepisami - o czym poinformowano go w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych - można było zastosować bardziej korzystną zasadę rozliczenia rocznego.

/odwołanie - k. 2-3/

W dniu 14 kwietnia 2015 roku wnioskodawca złożył również wniosek o przywrócenie terminu do złożenia odwołania, podnosząc, że niezrozumiałe dla niego było pouczenie zawarte w decyzji z dnia 12 lutego 2015 roku. Wobec braku zrozumienia decyzji zwrócił się o pomoc do prawnika, który pouczył go, że może tylko wystąpić z wnioskiem o rozłożenie należności na raty, co też uczynił. Z uwagi na to, że organ rentowy nie udzielił odpowiedzi na jego wniosek o rozłożenie należności na raty, zwrócił się o pomoc do kolejnego prawnika, który wskazał na wynikającą z pouczenia możliwość złożenia odwołania do Sądu.

/wniosek – k.5/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 12 maja 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego odrzucenie, z uwagi na wniesienie środka odwoławczego po upływie obowiązującego terminu. Dodatkowo organ rentowy wskazał, iż T. J. pobiera emeryturę od dnia 7 marca 2015 roku. We wniosku o emeryturę z dnia 12 marca 2013 roku wnioskodawca nie zadeklarował, że zamierza osiągać przychody, wobec czego świadczenie było wypłacane w pełnej wysokości. Zgodnie zaś z nadesłanym zaświadczeniem od pracodawcy dokonano rozliczenia miesięcznie przychodu osiągniętego przez wnioskodawcę w okresie od dnia 1 marca 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku. Do przychodu, który osiągnął wnioskodawca przyjęto wynagrodzenie za pracę do dnia 25 marca 2015 roku na podstawie zaświadczenia pracodawcy tj. (...) Spółki Akcyjnej oraz przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Po dokonaniu rozliczenia organ rentowy ustalił zatem, iż osiągnięty przychód uzasadniał zmniejszenie świadczenia w miesiącu kwietniu o odpowiednie kwoty przekroczenia. Natomiast odnosząc się do zarzutu podniesionego w odwołaniu, co do rocznego rozliczenia przychodu, organ rentowy wskazał, że w takim rozliczeniu nienależnie pobrane świadczenie wyniosłoby 4.745,04 zł. Załączone do odwołania zaświadczenie o wynagrodzeniu z (...) jest tożsame z tym znajdującym się w aktach sprawy. Na podstawie tego przyjęto w miesiącu marcu jedynie przychód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i to zmniejszony proporcjonalnie (z uwzględnieniem daty przyznania emerytury), nie uwzględniono wynagrodzenia z (...) w tym miesiącu, gdyż choć wypłacone w marcu dotyczyło lutego, kiedy to T. J. nie miał jeszcze prawa do emerytury. W miesiącu kwietniu przyjęto przychód z tytułu zatrudnienia w wysokości 8.144,98 zł, w tym wynagrodzenie za pracę 2.774,81 zł - za marzec wypłacone w kwietniu i zmniejszone proporcjonalnie za 19 dni (od dnia 7 marca 2013 roku -data przyznania emerytury do 25 marca 2013 roku - data rozwiązania stosunku pracy), dodatkowo ekwiwalent za urlop w wysokości 4.703,27 zł wypłacony w kwietniu, wartość świadczeń przejazdowych 666,90 zł oraz z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej 2.227,80 zł - podstawa wymiaru składki. Łącznie w miesiącu kwietniu przychód ubezpieczonego wyniósł 10.372,78 zł. Zgodnie natomiast z Komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 lutego 2014 roku w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2013 roku stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent (M.P. z dnia 27 lutego 2014 roku) ogłasza się, że od dnia 1 marca 2014 roku kwota przychodu odpowiadająca: 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2013 roku wynosi 4.970,40 zł. W miesiącu kwietniu wypłacona emerytura brutto wynosiła 3.197,44 zł + ekwiwalent węglowy 126,41 zł, łącznie 3.323,85 zł choć wypłata winna być zawieszona. Wobec powołanych przepisów zaskarżoną decyzja ustalono kwotę nienależnie pobranego świadczenia w wysokości 3.323,85 zł i zobowiązano do jej zwrotu. W ocenie organu rentowego w opisanym stanie faktycznym i prawnym zaskarżona decyzja wydana została prawidłowo, a wniosek o odrzucenie odwołania jest uzasadniony. Jednocześnie poinformowano, iż wniosek T. J. z dnia 24 marca 2015 roku o rozłożenie na raty kwoty nienależnie pobranej emerytury został rozpatrzony negatywnie.

/odpowiedź na odwołanie - k. 6-7 odwrót/

Na rozprawie w dniu 11 stycznia 2016 roku wnioskodawca popierał odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wnosił o odrzucenie odwołania.

/stanowisko wnioskodawcy i pełnomocnika ZUS: 00:14:39 - płyta CD k. 13/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. J. zamieszkuje pod adresem A., ul. (...), W..

/okoliczność bezsporna/

Zaskarżoną decyzją z dnia 12 lutego 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał miesięcznego rozliczenia emerytury T. J. w związku z osiągniętym przychodem, uzyskanym w okresie od dnia 1 marca 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku. Organ rentowy nadał przesyłkę na adres zamieszkania ubezpieczonego w dniu 13 lutego 2015 roku.

/decyzja - k. 79-81 akt ZUS, zwrotne potwierdzenie odbioru – k. 82 akt ZUS/

T. J. odebrał przesyłkę zawierającą decyzję z dnia 12 lutego 2015 roku
w dniu 18 lutego 2015 roku.

/bezsporne, a nadto zwrotne potwierdzenie odbioru – k. 82 akt ZUS/

Wnioskodawca zapoznał się z pouczeniem zawartym w decyzji z dnia 12 lutego 2015 roku i wiedział, w jakim terminie może się odwołać do Sądu. T. J. udał się osobiście do organu rentowego, gdyż nie rozumiał, dlaczego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął kwoty wskazane w decyzji.

/zeznania wnioskodawcy: 00:01:05 w zw. z 00:14:12 – płyta CD k. 13/

Ubezpieczony początkowo zgodził się z dokonanym w decyzji z dnia 12 lutego 2015 roku rozliczeniem.

/zeznania wnioskodawcy: 00:01:05 w zw. z 00:14:12 – płyta CD k. 13/

W dniu 20 marca 2015 roku T. J. wystąpił do organu rentowego
z wnioskiem o rozłożenie na raty kwoty 3.323,85 zł. Wnioskodawca zaproponował raty
w wysokości 200,00 zł – 300,00 zł miesięcznie. Wniosek umotywował trudną sytuacją życiową, kosztami utrzymania, opłat stałych i wyżywienia. Ponadto wskazał, iż w związku z chorobą żony ponosi także koszty jej leczenia. Wnioskodawca podniósł, iż wyłącznie pozytywne rozpoznanie tego wniosku utrzyma wysokość jego budżetu rodzinnego na poziomie egzystencji.

/wniosek – k. 87 akt ZUS, koperta – k. 89 akt ZUS /

Wnioskodawca nie składał odwołania od decyzji, albowiem czekał na rozpoznanie wniosku o rozłożenie należności na raty.

/zeznania wnioskodawcy: 00:01:05 w zw. z 00:14:12 – płyta CD k. 13/

W dniu 14 kwietnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoznał negatywnie wniosek ubezpieczonego z dnia 23 marca 2015 roku.

/rozpoznanie wniosku – k. 91 akt ZUS/

T. J. w dniu 14 kwietnia 2015 roku złożył w organie rentowym odwołanie od decyzji z dnia 12 lutego 2015 roku, w którym wskazał, że skarżoną decyzję otrzymał w dniu 18 lutego 2015 roku.

/odwołanie k. 2-3/

Pismem z dnia 20 kwietnia 2015 roku (wysłanym w dniu 21 kwietnia 2015 roku) Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował wnioskodawcę o braku szczególnych okoliczności uzasadniający zastosowanie ulgi w spłacie nienależnie pobranego świadczenia w postaci zmniejszenia kwoty dokonywanych potrąceń.

/decyzja – k. 93 akt ZUS/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy podlega odrzuceniu.

Zgodnie z art. 477 ⁹ § 1 k.p.c. odwołanie od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję lub do protokołu sporządzonego przez ten organ,
w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji.

W myśl przepisu art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się.

W toku postępowania sądowego wnioskodawca nie kwestionował, iż odwołanie od decyzji z dnia 12 lutego 2015 roku zostało przez niego wniesione po upływie ustawowego terminu. Ponadto jak wynika z jego wyjaśnień zapoznał się z pouczeniem dotyczącym terminu do wniesienia środka zaskarżenia i wiedział, w jakim terminie może się odwołać do Sądu.

Bezspornym w sprawie było, iż T. J. odebrał zaskarżoną decyzję w dniu 18 lutego 2015 roku. Z podjętych przez wnioskodawcę działań, a mianowicie złożenia w dniu 20 marca 2014 roku wniosku o rozłożenie należności na raty wynika, iż początkowo nie kwestionował on dokonanego rozliczenia emerytury.

Stwierdzić zatem należy, że termin na wniesienie odwołania dla wnioskodawcy upłynął w dniu 18 marca 2014 roku. Tymczasem zgodnie z datą widniejącą na prezentacie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zostało ono złożone w dniu 14 kwietnia 2015 roku, a zatem znacznie po ustawowym miesięcznym terminie.

Z powyższego jednoznacznie wynika, iż wnioskodawca zdecydował się na złożenie odwołania dopiero wobec negatywnego rozpatrzenia jego wniosku o rozłożenie należności na raty. Nawet gdyby przyjąć, zgodnie z założeniem odwołującego, iż niezłożenie odwołania w terminie nastąpiło wskutek długiego oczekiwania na rozpoznanie przez organ rentowy wniosku z dnia 20 marca 2014 roku, to stwierdzić należy, że również ten wniosek (o rozłożenie na raty) został złożony po upływie miesięcznego terminu do wniesienia środka odwoławczego.

W zacytowanym wcześniej art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. in fine określono przesłanki, przemawiające za zaniechaniem odrzucenia odwołania wniesionego po upływie ustawowego terminu. Okolicznościami usprawiedliwiającymi opóźnienie odwołania jest przekroczenie terminu, które nie jest nadmierne i takie, które nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Wskazane przesłanki muszą wystąpić łącznie. Za przyczyny niezależne od ubezpieczonego w złożeniu spóźnionego odwołania uważa się zwykle chorobę, nieporadność, brak właściwej porady i opieki, czy wprowadzenie w błąd przez organ rentowy. Stosownie do oceny tych okoliczności, odwołanie podlega odrzuceniu albo nadaje mu się bieg.

Tymczasem wnioskodawca, w ocenie Sądu, nie wskazał uzasadnionych przyczyn usprawiedliwiających opóźnione złożenie odwołania, a w konsekwencji, że uchybienie ustawowemu terminowi do wniesienia odwołania nie nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Jak już wyżej bowiem podniesiono wnioskodawca złożył wniosek o rozłożenie należności na raty w dniu 20 marca 2015 roku, natomiast termin do złożenia odwołania upłynął mu w dniu 18 marca 2015 roku. Nadto zauważyć należy, że przekroczenie terminu jest nadmierne, wynosi bowiem ponad 2 miesiące.

Podkreślenia wymaga okoliczność, że przepis art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. stanowi samoistną podstawę przywrócenia terminu i reguluje sytuację, w której to odwołujący się ubezpieczony złoży spóźnione odwołanie. Stąd też w przypadku odrzucenia odwołania w trybie art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie terminu na podstawie art. 168 k.p.c. (zob. post. Sądu Administracyjnego w G. z 6.6.1994 r., III AUz 61/94, PP 1995, Nr 5, s. 46).

Wobec powyższego na podstawie art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. odwołanie wnioskodawcy, jako spóźnione podlegało odrzuceniu, o czym Sąd orzekł sentencji postanowienia.

ZARZĄDZENIE

odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie wniesienia zażalenia.

01.02.2015r.