Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Andrzej Dyrda (spr.)

Sędzia SO Krystyna Hadryś

SR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska

Protokolant Marzena Makoś

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2016 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa A. M.

przeciwko Z. G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 13 maja 2015 r., sygn. akt I C 401/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punktach 1 i 2 w ten sposób, że oddala powództwo;

b)  w punktach 3, 4 i 5 w ten sposób, że zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.417,00 (dwa tysiące czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.655 (dwa tysiące sześćset pięćdziesiąt pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska SSO Andrzej Dyrda SSO Krystyna Hadryś

UZASADNIENIE

Powód A. M. domagał się zasądzenia od pozwanego Z. G. kwoty 12.100 zł, z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazał, że przekazał pozwanemu kwotę 12.100 zł, którą pozwany zobowiązał się zwrócić w dniu 21.07.2013 r. Powód zaciągnął w banku pożyczkę w wysokości 11.000 zł, którą pozwany miał spłacać do rąk powoda, zgodnie z harmonogramem spłat. Ponadto powód ze swojego konta osobistego pobrał kwotę 1.100 zł, którą również przekazał pozwanemu. Łącznie pozwany zalega powodowi ze spłatą udzielonej pożyczki w wysokości 12.100 zł.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Zaprzeczył, by brał pożyczkę w dniu 21.07.2013r. Podniósł, że pożyczkę wziął w lutym – marcu 2013 r. Przyznał, że podpisał poświadczenia o pożyczce, ale pieniędzy nie wziął. Pozwany uważa, że pożyczka została przez niego spłacona.

Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim wyrokiem z dnia 13 maja 2015r. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.088zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2013r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Nadto zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 386,72 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, a także nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim kwotę 350,90zł z zasądzonego na rzecz powoda roszczenia, tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu, od której powód był zwolniony oraz nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim kwotę 254,10 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu, od której powód był zwolniony.

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że powód A. M. i pozwany Z. G. pozostawali w relacjach zawodowych, a formalnie powód był pracownikiem pozwanego.

W 2013 r. powód przekazał do dyspozycji pozwanego łącznie 12 100 zł, a pozwany zobowiązał się do spłaty tej należności

Pozwany dokonał częściowego zwrotu kwot na rzecz powoda. Pozwany dokonał spłaty następujących kwot: 1.700 zł (1.000 + 700 zł w dniu 17.09.2013 r.), 200 zł (24.09.2013r.), 100 zł (02.10.2013 r.), 6 rat po 700 zł (łącznie 4.200 zł) oraz jednej raty 812 zł. Pozwany zwrócił powodowi łącznie kwotę 7.012 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy stwierdził, iż strona łączyła umowa pożyczki. Przytaczając treść art. 65 § 2 k.c. oraz art. 720 § 1 k.c. Sąd wskazał, że umowa pożyczki jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą. Obowiązkowi pożyczkodawcy do przeniesienia własności przedmiotu umowy na pożyczkobiorcę odpowiada obowiązek zwrotu, czyli przeniesienia przez pożyczkobiorcę na pożyczkodawcę przedmiotu umowy, powiększonego o ewentualne wynagrodzenie ustalone w umowie. Sąd wskazał nadto, że zgodnie z art. 720 § 2 k.c. umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem, przy czym forma ta została zastrzeżona tylko dla celów dowodowych.

Sąd Rejonowy stwierdził, że powód udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 12.100 zł. Pozwany dokonał spłaty pożyczki w łącznej kwocie 7.012 zł, w związku z czym, pozwany powinien zapłacić powodowi kwotę 5.088 zł. Pozwany zobowiązał się spłacić pożyczkę w dniu 21 lipca 2013r. w związku z czym od tego dnia był w zwłoce ze spełnieniem świadczenia i od tego dnia powodowi zgodnie z art. 359 w zw. z art. 481 k.c. należą się odsetki.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. dokonując stosunkowego rozdziału kosztów procesu przy uwzględnieniu tego, że powód utrzymał się ze swym roszczeniem w około 58 %.

Nadto, Sąd na podstawie art. 113 ust 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał pobrać z roszczenia zasądzonego na rzecz powoda należało ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa kwotę 350,90 zł, natomiast na podstawie art. 113 ust. 1 w/w ustawy sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 254,10 zł.

Apelację od tego orzeczenia wniósł pozwany.

Zarzucił naruszenie przepisów postępowania, a to: art. 217 § 2 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i oddalenie wniosku dowodowego pozwanego zgłoszonego na rozprawie w dniu 26 lutego 2015 roku jako spóźnionego, podczas gdy wbrew twierdzeniom Sądu strona ta uprawdopodobniła, że uwzględnienie wskazanych dowodów nie spowodowałoby zwłoki w rozpoznaniu sprawy, tym bardziej, że wyrok w tej sprawie zapadł w terminie dwóch i pół miesiąca od daty rozprawy, podczas której Sąd oddalił wskazany wniosek dowodowy; art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i oddalenie wniosku dowodowego pozwanego zgłoszonego na rozprawie w dniu 26 lutego 2015 roku jako spóźnionego, podczas gdy wniosek ten miał istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i wskazywał dowody mające wykazać, że powód nie przekazał pozwanemu żadnych pieniędzy, które to naruszenia doprowadziły w konsekwencji do nierozpoznania istoty sprawy; art. 328 § 2 k.p.c. poprzez jego nie zastosowanie i nie wskazanie przyczyn, dla których Sąd odmówił wiarygodności i mocy dowodowej oświadczeniom znajdującym się na kartach sprawy o numerach 26 i 27, podczas gdy oświadczenia te wskazują na to, że pozwany przekazywał powodowi dodatkowe środki pieniężna, ponad te, które Sąd zaliczył na poczet spłaty nieistniejącego długu.

Nadto zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, polegającą na uznaniu przez Sąd, że: powód przekazał do dyspozycji pozwanego łącznie 12.100,00 złotych, które stanowiły kwotę zaciągniętej przez niego pożyczki w (...) Finanse SA a pozwany zobowiązał się do spłaty tej należności, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, żeby powód zaciągnął jakąkolwiek pożyczkę a wynika z niego jednoznacznie, że pozwany nigdy żadnej kwoty od powoda nie otrzymał, oraz, ze pozwany zobowiązał się spłacić pożyczkę w dniu 21 lipca 2013 roku i od tej daty należą się powodowi odsetki, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego taka okoliczność nie wynika, gdyż z oświadczenia znajdującego się w aktach sprawy, na które powołuje się Sąd wynika, że pozwany zobowiązał się spłacić pożyczkę w terminie, co jednoznacznie wskazuje, że termin ten został określony rzekomą umową, jaką powód zawarł z (...) Finanse S. A., i od takiego terminu należałoby w sprawie liczyć odsetki od zadłużenia.

Na tych podstawach wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenie powoda przyjmując za podstawę prawną swego rozstrzygnięcia przywołane przepisy prawne. Niemniej jednak, poczynione przez ten Sąd ustalenia faktyczne nie zasługiwały na pełne uwzględnienie, w szczególności czy strony łączył stosunek prawny uznany przez Sąd Rejonowy za niewątpliwy.

Zgodnie z art. 3 k.p.c. strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Przytoczona powyżej regulacja prawna, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 1 marca 1996r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 1996r. Nr 43, poz. 189) na mocy której skreślono § 2, nie obciąża sądu obowiązkiem dążenia do wykrycia prawdy obiektywnej (materialnej) bez względu na procesową aktywność stron.

Zgodnie z art. 232 k.p.c., obowiązek przedstawienia dowodów dla stwierdzenia faktów z których wywodzą skutki prawne. Wskazany powyżej ciężar dowodu w znaczeniu formalnym uzupełnia ciężar dowodu w znaczeniu materialnym wyrażony w art. 6 k.c., który nakłada na stronę ciężar udowodnienia faktów, z których wywodzi ona skutki prawne. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 2007r., (II CSK 293/07), ciężar udowodnienia faktu należy rozumieć z jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami poniechania realizacji tego obowiązku, lub jego nieskuteczności. Tą konsekwencją jest zazwyczaj niekorzystny dla strony wynik procesu.

Przenosząc powyższe, uznać należało, że powód domagając się zwrotu pożyczki winien udowodnić zawarcie takiej umowy, jak również okoliczność, że przedmiot tej umowy został wydany pozwanemu. Tymczasem przedłożone przez powoda dowody wskazują jedynie na złożenie przez pozwanego oświadczenia, przy czym okoliczności jego złożenia nie są bezsporne, co jednoznacznie wynika z konsekwentnych zeznań pozwanego. Powód nie wykazał zatem, aby pożyczka została w ogóle udzielona, ani też, że środki pieniężne zostały przekazane powodowi. Niewątpliwie zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że strony łączyły różne wzajemne zobowiązania finansowe związane ze świadczeniem pracy, czy prowadzeniem działalności gospodarczej, niemniej jednak, okoliczność istotna w kontekście żądania pozwu, nie została przez powoda wykazana. Wobec tego, brak było podstaw do przyjęcia, że strony łączyła umowa pożyczki, co przenosi się na bezzasadność żądania powoda do jej zwrotu przez pozwanego.

Z tych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

Konsekwencją wydania orzeczenia reformatoryjnego stała się konieczność zmiany rozstrzygnięcia o kosztach procesu w oparciu o art. 98 k.p.c. uznając powoda jako przegrywającego w całości. Na koszty te złożyły się: koszty zastępstwa procesowego ustalonego zgodnie z § 2 ust. 1 w związku z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz.U. z 2013r. poz. 461) opłata skarbowa od pełnomocnictwa ustalona zgodnie z art. 1 ust. 2 w związku z art. 4 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006r. Nr 225 poz. 1635 z późniejszymi zmianami)

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c., obciążając nimi w całości powoda.

Na koszty te złożyły się: koszty zastępstwa procesowego ustalonego zgodnie z koszty zastępstwa procesowego ustalonego zgodnie z § 2 ust. 1 w związku z § 6 pkt 5 i § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz opłata od apelacji ustalona zgodnie z art. 13 i art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2010r. Nr 90, poz. 594 z późniejszymi zmianami).

SSR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska SSO Andrzej Dyrda SSO Krystyna Hadryś