Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2016 r. w Gdańsku

sprawy A. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wydanie zaświadczenia

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 maja 2015 r., sygn. akt VII U 1953/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. na rzecz A. P. kwotę 120,00 zł (sto dwadzieścia 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

SSA Alicja Podlewska SSA Grażyna Czyżak SSA Daria Stanek

Sygn. akt III AUa 1402/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 września 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił A. P. wydania zaświadczenia potwierdzającego stosowanie ustawodawstwa polskiego w okresie od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r., wskazując, że zgodnie z art. 12 ust.2 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 (Dz.Urz.UE L66 poz.1 z 30 kwietnia 2004 r.) w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego osoba, która normalnie wykonuje działalność na własny rachunek w Państwie Członkowskim, a która udaje się, by wykonywać podobną działalność w innym Państwie Członkowskim, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy. Mając na uwadze powyższe, pozwany zaznaczył, że A. P. wystąpiła w dniu 1 września 2014 r. z wnioskiem o dokonanie poświadczenia właściwego ustawodawstwa na formularzu A-1 dla osoby prowadzącej w Polsce działalność gospodarczą na własny rachunek, która przenosi działalność czasowo na terytorium innego Państwa Członkowskiego UE. Płatnik wskazał, że delegowanie nastąpiło w dniu 1 kwietnia 2014 r. do Szwecji w trybie art. 12 ust.2 rozporządzenia (WE) nr 883/2004. Z załączonej umowy wynika, że zakończenie świadczenia usług w Szwecji nastąpiło z dniem 31 marca 2015 r. Organ rentowy ustalił, że ubezpieczona była zgłoszona z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w okresie od 22 października 2012 r. do 28 lutego 2014 r. i ponownie od 1 kwietnia 2014 r. Na okres od 1 marca 2014 r. do 31 marca 2014 r. działalność została zawieszona. A skoro tak, to nie został spełniony warunek prowadzenia działalności gospodarczej, przez co najmniej dwa miesiące, a w związku z tym w okresie od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. A. P. podlegała ustawodawstwu szwedzkiemu.

Odwołanie od powyższej decyzji wywiodła ubezpieczona zarzucając jej:

1.naruszenie prawa materialnego tj. art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że ubezpieczona, która normalnie wykonuje działalność, jako osoba pracująca na własny rachunek w Polsce, a która udała się by wykonywać podobną działalność w innym Państwie Członkowskim (w Szwecji) na okres nieprzekraczający 24 miesięcy, nie podlega ustawodawstwu polskiemu, podczas, gdy z wykładni wskazanego przepisu jednoznacznie wynika, że ubezpieczona, która wyjechała tymczasowo (na okres 12 miesięcy) do Szwecji, by tam świadczyć swoje usługi, podlega ustawodawstwu polskiemu w zakresie przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych.

2.naruszenie prawa materialnego tj. art. 14 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż ubezpieczona nie wykonywała działalności, jako osoba pracująca na własny rachunek na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę „od pewnego czasu” przed dniem, od którego zamierzała skorzystać z przedmiotowych przepisów, podczas gdy ubezpieczona prowadziła działalność na własny rachunek począwszy od dnia 22 października 2012 r. a co więcej nigdy nie zaprzestała jej prowadzenia,

3.naruszenie prawa materialnego tj. art. 14 ust. 1, 3 i 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż w okresie zawieszenia działalności gospodarczej (tj. od 1 do 31 marca 2014 r.) ubezpieczona nie prowadziła działalności gospodarczej, tj. zaprzestała jej prowadzenia, podczas gdy prawidłowa wykładnia w/w przepisów prowadzi do wniosku, że zawieszenie działalności gospodarczej nie stanowi zaprzestania jej prowadzenia, a jedynie jej ograniczenie

4.naruszenie prawa materialnego tj. art. 19 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) NR 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego poprzez jego niezastosowanie oraz odmowę wydania zaświadczenia potwierdzającego stosowanie w stosunku do ubezpieczonej ustawodawstwa polskiego w zakresie przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych za okres od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r., podczas gdy organ rentowy zobowiązany był do wydania takiego zaświadczenia.

Wskazując na powyższe skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji w całości oraz stwierdzenie, że w okresie od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. podlega polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz wnioskodawczyni zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od ubezpieczonej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, podtrzymując argumentację zaprezentowaną w treści zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 28 maja 2015 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w punkcie 1 zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził stosowanie ustawodawstwa polskiego w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do A. P. za okres od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. oraz w punkcie 2 zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. na rzecz A. P. kwotę 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd wskazał, że A. P. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą Indywidualna (...) lek. dent. A. P. z siedzibą w Polsce od dnia 22 października 2012 r.

W dniu 1 września 2014 r. wnioskodawczyni wystąpiła do organu rentowego o dokonanie poświadczenia właściwego ustawodawstwa na formularzu A - 1 dla osoby prowadzącej w Polsce działalność gospodarczą na własny rachunek, która przenosi działalność czasowo na terytorium innego państwa członkowskiego UE. W złożonym wniosku skarżąca wskazała, że delegowanie nastąpiło od 1 kwietnia 2014 r. do Szwecji w trybie art. 12 ust. 2 w/w rozporządzenia (WE) nr 883/2004). Wnioskodawczyni nie wskazała daty przewidywanego zakończenia delegowania.

W dniu 1 kwietnia 2014 r. skarżąca zawarła umowę o współpracę w zakresie świadczenia usług stomatologicznych w M. (Szwecja) ze spółką (...), L. A. org Nr (...) na okres od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. Umowa została przedłożona w organie rentowym, jako załącznik do wniosku.

Ubezpieczona była zgłoszona z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w okresie od 22 października 2012 r. do 28 lutego 2014 r. oraz ponownie od 1 kwietnia 2014 r. do chwili obecnej.

W okresie od 1 marca 2014 r. do 31 marca 2014 r. skarżąca zawiesiła prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą.

Ubezpieczona od dnia 4 sierpnia 2011 r. jest członkiem Okręgowej Izby Lekarskiej w G., figuruje w rejestrze lekarzy pod nr 53-22- (...) oraz posiada ważne na terenie RP prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty.

Wnioskodawczyni opłaca także comiesięczne składki członkowskie należne Okręgowej Izbie Lekarskiej w G. oraz rozlicza się z urzędem skarbowym w Polsce.

Spór w sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczona przed wyjazdem do Szwecji w celu wykonywania analogicznej działalności, jak ta, którą świadczyła w Polsce ( tj. wykonywanie usług z zakresu opieki dentystycznej), prowadziła na terenie Polski działalność gospodarczą przez wymagany przepisami prawa okres, umożliwiający stosowanie wobec wnioskodawczyni ustawodawstwa polskiego w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Analizując powyższą kwestię, przy uwzględnieniu treści przepisów art. 12 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ( Dz. Urz. UEL. 2004.166.1), art. 14 ust. 3 oraz art. 19 ust. 2 Rozporządzenia parlamentu Europejskiego i Rady ( WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. ( Dz. Urz. UEL.2009.284.1), art. 2 Decyzji nr (...) z dnia 12 czerwca 2009 r. Komisja Administracyjna ds. Koordynacji (...) Zabezpieczenia (...) oraz art. 2 i art. 14a ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2013.672 j. t.), Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że odwołanie ubezpieczonej jest zasadne, albowiem istotnie wykonywała ona działalność gospodarczą na terenie Polski w postaci prowadzenia własnego gabinetu dentystycznego od dnia od 22 października 2012 r. do dnia 31 marca 2014 – tj. do dnia rozpoczęcia świadczenia pracy na terenie Szwecji. Powyższego uznania nie neguje fakt, że prowadzona przez ubezpieczoną działalność w okresie od 1 marca 2014 r. do 31 marca 2014 r. polegała zawieszeniu.

Zdaniem Sądu kwestia zawieszenia działalności gospodarczej winna być rozpatrywana oraz oceniania przez pryzmat przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a w szczególności art. 14 a, który wprowadził odrębną od instytucji zakończenia wykonywania działalności gospodarczej, instytucję jej zawieszenia.

W ocenie Sądu, organ rentowy bezpodstawnie uznał, że w sytuacji, w której skarżąca zawiesiła wykonywanie działalności na okres jednego miesiąca, nie został spełniony wymóg prowadzenia działalności gospodarczej przez okres pewnego czasu przed dniem, od którego zamierzała skorzystać z możliwości tymczasowego wykonywania praktyki dentystycznej na terenie innego państwa członkowskiego UE. W ocenie Sądu przedmiotowa działalność była przez wnioskodawczynię wykonywana począwszy od 22 października 2012 r. to zaś oznacza, że niewątpliwie prowadziła ona praktykę dentystyczną przez dłuższy okres czasu niż dwa miesiące.

Dodatkowo Sąd zaznaczył, na co również zawróciła uwagę wnioskodawczyni, że Decyzja Nr (...) zawiera jedynie ogólne wytyczne interpretacyjne, które wyjaśniają, w jaki sposób należy rozumieć użyte w przywołanych powyżej regulacjach pojęcie „od pewnego czasu”. Co do zasady wskazany powyżej termin winien być traktowany, jako okres dwumiesięczny, co nie wyklucza możliwości odmiennego rozumienia znaczenia owego terminu w zależności od okoliczności poddanej pod rozwagę sprawy.

W ocenie Sądu - fakt, że skarżąca zawiesiła wykonywanie świadczonej przez siebie działalności gospodarczej na okres zaledwie miesiąca, przy uwzględnieniu okoliczności, iż rozpoczęła jej wykonywanie w 2012 r. nie wyklucza uznania, że działalność była przez nią wykonywana przez długi okres czasu. Zdaniem Sądu Okręgowego sam fakt zawieszenia działalności na okres 1 miesiąca nie może niweczyć faktu jej kilkuletniego wykonywania.

Nie bez znaczenia dla rozpoznania niniejszej sprawy pozostawał również fakt, że ubezpieczona w dalszym ciągu posiada przystosowany do przyjmowania pacjentów gabinet w Polsce, jest członkiem Okręgowej Izby Lekarskiej w G. oraz opłaca w kraju należności względem urzędu skarbowego. Nadto - co znamienne - skarżąca zdecydowała się jedynie tymczasowo świadczyć usługi analogiczne do tych, które dotychczas wykonywała w Polsce, a okres wykonywania działalności zarobkowej w Szwecji nie przekroczył 24 miesięcy.

W świetle powyższego wnioskodawczyni niewątpliwe spełniła wszelkie przesłanki niezbędne do wydania zaświadczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 2 Rozporządzenia parlamentu Europejskiego i Rady ( WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. ( Dz. Urz. UEL.2009.284.1) .

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na zasadzie przytoczonych przepisów i art. 477 ¹⁴§2 k.p.c. w punkcie 1 wyroku zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził stosowanie ustawodawstwa polskiego w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do A. P. na okres od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r.

W punkcie 2 wyroku Sąd, orzekając o kosztach postępowania, kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 3 ust. 1 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013 r. poz. 490 ze zm.), zasądził od pozwanego, jako strony przegrywającej na rzecz wnioskodawczyni kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, zasądzając je w stawce minimalnej, biorąc pod uwagę rodzaj i stopień zawiłości sprawy, nakład pracy pełnomocnika oraz jego wkład pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy i dokonania jej rozstrzygnięcia.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany, zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1)  naruszenie prawa materialnego tj. art. 14 a w zw. z art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej poprzez błędne przyjęcie, że osoba mająca zawieszoną pozarolniczą działalność gospodarczą w istocie jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą,

2)  naruszenie prawa materialnego tj. art. 14 rozporządzenia (WE) nr 987/2009 dotyczącego wykonywania rozporządzenia 883/2004, który zawiera szczegółowe regulacje m.in. art. 12 rozporządzenia podstawowego (tj. rozp. 883/2004) poprzez błędne przyjęcie że zawieszenie działalności gospodarczej stanowi w istocie jej prowadzenie, choć artykuł ten stanowi, iż określenie „która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek” odnosi się do osoby, która zwykle prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa
członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę. W szczególności osoba taka musi już prowadzić działalność od pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z przepisów tego artykułu, oraz w każdym okresie prowadzenia tymczasowej działalności w innym państwie członkowskim, musi nadal spełniać w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę, wymogi konieczne do prowadzenia działalności pozwalające na jej ponowne podjęcie po powrocie.

Wskazując na powyższe organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od wnioskodawczyni kosztów zastępstwa
procesowego za I i II instancję według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał, że A. P. w dniu 1 września 2014 r. wystąpiła do ZUS O/G. z wnioskiem o dokonanie poświadczenia właściwego ustawodawstwa na formularzu A-l dla osoby prowadzącej w Polsce działalność gospodarczą na własny rachunek, która przenosi działalność czasowo na terytorium innego Państwa Członkowskiego UE. Płatnik we wniosku wskazała, iż delegowanie nastąpiło od 1 kwietnia 2014 r. do Szwecji w trybie art. 12 ust. 2 ww. rozporządzenia (WE) nr 883/2004. Z załączonej do wniosku umowy z dnia 1 kwietnia 2014 r. wynikało, że zakończenie świadczenia usług na terenie Szwecji nastąpi z dniem 31 marca 2015 r. Jednocześnie A. P. oświadczyła, że w okresie od l kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. nie będzie świadczyła usług na terenie Polski.

Na podstawie przedłożonych przez wnioskodawczynię informacji oraz danych dotyczących przebiegu ubezpieczenia pozwany ustalił, iż A. P. była zgłoszona z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od 22 października 2012 r. do 28 lutego 2014 r. i ponownie od 1 kwietnia 2014 r. do 30 czerwca 2015 r. Na okres od 1 marca 2014 r. do 31 marca 2014 r. i ponownie od 1 lipca 2015 r. prowadzona przez wnioskodawczynię działalność została zawieszona.

Od dnia 1 kwietnia 2014 r., tj. od dnia wznowienia działalności gospodarczej A. P. wystąpiła z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o ustawodawstwie właściwym dla osoby prowadzącej w Polsce działalność gospodarczą na własny rachunek, która przenosi działalność czasowo na terytorium Szwecji.

W ocenie skarżącego ustalony stan faktyczny nie pozwala na uznanie, iż został spełniony warunek prowadzenia działalności gospodarczej, przez co najmniej dwa miesiące, a działalność została wznowiona tylko po to, aby ją przenieść na terytorium Szwecji.

Z tych względów, uwzględnienie apelacji w niniejszej sprawie jest - zdaniem pozwanego - w całości uzasadnione.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik wnioskodawczyni wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze, którą to kwestię doprecyzowała na rozprawie apelacyjnej w dniu 26 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była kwestia ustalenia, jakiego państwa ustawodawstwu, w zakresie dotyczącym zabezpieczenia społecznego, podlegała A. P. w okresie od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. tj. w okresie wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Szwecji, a w szczególności ustalenia, czy w okresie poprzedzającym dzień 1 kwietnia 2014 r. wnioskodawczyni wykonywała na terytorium Polski działalność gospodarczą przez wymagany przepisami prawa okres, umożliwiający zastosowanie wobec niej ustawodawstwa polskiego w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Analizując sporną kwestię w pierwszej kolejności zaznaczyć trzeba, że Sąd Okręgowy bezsprzecznie przeprowadził stosowne, szczegółowe i wyczerpujące postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikającej z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, które mogłyby uzasadnić ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia. W konsekwencji, Sąd odwoławczy, oceniając, jako prawidłowe zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji, uznał je za własne, co oznacza, iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

Przystępując do analizy prawidłowości decyzji pozwanego w pierwszej kolejności wskazać należy, że kwestie związane z ustaleniem i zastosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób migrujących od maja 2010 r. reguluje w stosunku do Państw Członkowskich Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L 2004, Nr 166, poz. 1) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L 2009, Nr 284, poz. 1).

Podkreślić należy, że Sąd Okręgowy w sposób wyczerpujący zaprezentował zakres zastosowania powołanych wyżej przepisów, jak również sposób ich interpretacji, wyjaśniając, iż zgodnie z treścią art. 12 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ( Dz. Urz. UEL. 2004.166.1) osoba, która normalnie wykonuje działalność, jako osoba pracująca na własny rachunek w Państwie Członkowskim, a która udaje się, by wykonywać podobną działalność w innym Państwie Członkowskim, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy.

Nadto, zgodnie z treścią art. 14 ust. 3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. ( Dz. Urz. UEL.2009.284.1) do celów stosowania art. 12 ust. 2 rozporządzenia podstawowego określenie: „która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek” odnosi się do osoby, która zwykle prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę. W szczególności osoba taka musi już prowadzić działalność od pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z przepisów tego artykułu, oraz, w każdym okresie prowadzenia tymczasowej działalności w innym państwie członkowskim, musi nadal spełniać w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę, wymogi konieczne do prowadzenia działalności pozwalające na jej ponowne podjęcie po powrocie.

Stosownie do treści art. 19 ust. 2 przywołanego powyżej rozporządzenia na wniosek zainteresowanego lub pracodawcy instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie zgodnie z przepisami tytułu II rozporządzenia podstawowego, poświadcza, że to ustawodawstwo ma zastosowanie, oraz w stosownych przypadkach wskazuje, jak długo i na jakich warunkach ma ono zastosowanie.

Dodatkowo, jak wynika z art. 2 Decyzji nr (...) z dnia 12 czerwca 2009 r. Komisja Administracyjna ds. Koordynacji (...) Zabezpieczenia (...) stwierdziła, iż:

- dla celów stosowania art. 14 ust. 3 rozporządzenia (WE) NT 987/2009 spełnienie wymogów w państwie członkowskim, w którym dana osoba ma siedzibę, ocenia się na podstawie kryteriów takich jak korzystanie z powierzchni biurowej, płacenia podatków, posiadanie legitymacji zawodowej i numeru indentyfikacyjnego VAT bądź przynależność do izb handlowych i organizacji zawodowych

- tytułem wskazówki wymóg do którego odnoszą się słowa „od pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z przepisów artykułu” można uważać za spełniony, jeśli dana osoba prowadzi swą działalność przez co najmniej 2 miesiące. Krótsze okresy wymagają indywidualnej oceny w konkretnych przypadkach, z uwzględnieniem wszystkich innych występujących czynników.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2015 r., poz. 584) działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Art. 14a ust. 1 powołanej powyżej ustawy stanowi, że przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 1a. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (ust. 3).

Przekładając powołane przepisy na grunt analizowanej sprawy - w której ustalenia faktyczne nie były pomiędzy stronami sporne - rozważenia wymagało jedynie, czy w okresie poprzedzających dzień 1 kwietnia 2014 r., tj. datę, w której wnioskodawczyni rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej na terenie Szwecji, wykonywała ona w Polsce działalność gospodarczą „od pewnego czasu”. Powyższą okoliczność kwestionował bowiem pozwany wskazując, że w okresie od 1 do 31 marca 2014 r. A. P. zawiesiła prowadzenie działalności gospodarczej, co prowadzi do jednoznacznego ustalenia, że powołana przesłanka warunkująca zastosowanie wobec wnioskodawczyni ustawodawstwa polskiego w zakresie zabezpieczenia społecznego, nie została spełniona, gdyż osoba mająca zawieszoną pozarolniczą działalność gospodarczą w istocie nie jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

W ocenie Sądu Apelacyjnego stanowisko pozwanego nie jest trafne, do czego wyczerpująco odniosła się pełnomocnik ubezpieczonej w odpowiedzi na apelację, powołując się m.in. na pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku dnia 17 czerwca 2011 r. (II UK 377/2010), zgodnie z którym: zawieszenie działalności gospodarczej nie jest czasowym jej zaprzestaniem, ale jej ograniczeniem. Nie inaczej wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 stycznia 2015 r. (III AUa 374/14, LEX nr 1661197), gdzie wskazał, że przedsiębiorca w okresie zawieszenia działalności gospodarczej pozostaje nadal osobą prowadzącą pozarolniczą działalność w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, w którym wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (art. 13 pkt 4 u.s.u.s.). O zaprzestaniu zaś prowadzenia działalności gospodarczej można mówić dopiero wówczas, gdy dochodzi do trwałego zaprzestania wykonywania wszelkich czynności wchodzących w zakres przedmiotowej działalności, jak zamawianie towarów, poszukiwanie kontrahentów, oraz innych działań, których celem jest kontynuowanie tej działalności. Tożsame stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 czerwca 2011 r. (II UK 377/10, OSNP 2012/15-16/203, LEX nr 1212860), wskazując, że w okresie zawieszenia przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, jednakże nadal pozostaje on osobą prowadzącą pozarolniczą działalność w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 u.s.u.s. i podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, w którym wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (art. 13 pkt 4 u.s.u.s.).

Przez zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej należy zatem rozumieć przerwanie wykonywania tej działalności sensu largo na określony okres (czas określony ustawowo), w czasie którego jednak przedsiębiorca ma zarówno prawo, jak i obowiązek dokonywania pewnych czynności związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przed jej zawieszeniem (dotyczących tej działalności). W doktrynie wskazuje się, że zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej należy rozumieć, jako przerwę lub zastój w jej prowadzeniu, które są wymuszone przez okoliczności uniemożliwiające jej prowadzenie. Przedsiębiorstwo i przedsiębiorca istnieją w okresie zawieszenia, ale działalność gospodarcza zostaje wstrzymana (tak M.A. Waligórski, Prawo przedsiębiorcy do zawieszania..., s. 2 i n.).

Prawidłowa analiza art. 14a ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 584), poparta jednoznacznymi poglądami judykatury prowadzi do wniosku, że zawieszenie działalności gospodarczej nie jest czasowym jej zaprzestaniem, ale w istocie jej ograniczeniem. Z przepisu tego nie można bowiem – wbrew twierdzeniom organu rentowego - wyprowadzić wniosku, że ograniczenie czynności do dozwolonych w okresie zawieszenia oznacza zaprzestanie wykonywania działalności gospodarczej. Wykonywanie czynności, o których mowa w art. 14a ust. 4 powołanej ustawy jest bowiem nadal wykonywaniem, choć w ograniczonym zakresie, podjętej działalności gospodarczej, gdyż są one właśnie przejawem jej „zorganizowania i ciągłości”.

Mając na uwadze powyższe uprawnionym jest twierdzenie, że A. P. w okresie zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej od 1 do 31 marca 2014 r. nie utraciła statusu osoby prowadzącej pozarolniczą działalność w rozumieniu omawianych przepisów.

Jak zasadnie podkreśliła pełnomocnik wnioskodawczyni, we wskazanym okresie A. P. nadal figurowała w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej oraz podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności, tj. od 22 października 2012 r. Poza tym wnioskodawczyni nieprzerwanie posiada w Rzeczpospolitej Polskiej prawo wykonywania zawodu nr (...) wydane przez Okręgową Izbę Lekarską w G. oraz opłaca składki z tytułu przynależności do Izby Lekarskiej, a w okresach, w których osiąga przychody rozlicza się z polskim urzędem skarbowym.

Z tych względów, przy jednoczesnym ustaleniu, że przed wyjazdem do Szwecji w celu świadczenia usług stomatologicznych, wnioskodawczyni prowadziła działalność gospodarczą przez „pewien okres”, albowiem fakt zawieszenia jej na okres jednego miesiąca przed wyjazdem, nie spowodował utraty ciągłości jej prowadzenia oraz utraty statusu osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, uznać należało, że spełniła wszystkie przesłanki materialnoprawne, aby skorzystać z wynikającej z 12 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz art. 14 ust. 3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. możliwości podlegania w zakresie zabezpieczenia społecznego - w czasie wykonywania działalności gospodarczej w Szwecji - ustawodawstwu polskiemu.

Mając na uwadze powyższe, podzielając w całej rozciągłości ustalenia i rozważania Sądu I instancji i uznając apelację pozwanego za bezzasadną, Sąd Apelacyjny, na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w punkcie I wyroku.

Zgodnie z § 2 ust. 1 w zw. z § 13 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U z 2013 r., poz. 461) Sąd Apelacyjny, uwzględniając nakład pracy pełnomocnika, orzekł o kosztach postępowania w ten sposób, że zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz wnioskodawczyni zwrot kosztów zastępstwa procesowego za II instancję w kwocie 120 złotych (punkt II).

SSA Daria Stanek SSA Grażyna Czyżak SSA Alicja Podlewska