Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 stycznia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu J. G. prawa do emerytury. Organ rentowy powołał się na przepisy art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2009 roku, nr 153 poz. 1227 ze zm.) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43.)

W uzasadnieniu decyzji pozwany wskazał, iż ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w w/w przepisach, ponieważ nie udokumentował wymaganego 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Nie uwzględniono mu do tego okresu zatrudnienia od 1 stycznia 1977 r. do 13 maja 1992 r. na stanowisku dyspozytora zmianowego i kierownika wydziału (...). Jak wskazano w świadectwie pracy w szczególnych warunkach powołano dział XIV poz. 24 wykazu A. nie wykazano jednak w jakich okresach ubezpieczony pracował na danych stanowiskach. Zdaniem organu rentowego nie można też uznać, że pracownik dozoru inżynieryjno – technicznego przebywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach, w których nie są zachowane higieniczne normy czasu pracy.

Ubezpieczony złożył odwołanie od tej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, iż w warunkach szczególnych pracował w okresie od 1 stycznia 1977 r. do 13 maja 1992 r. , w tym w okresie od 1 stycznia 1977 r. do 31 stycznia 1983 jako dyspozytor, zaś od 1 lutego 1983 r. do 13 maja 1992 r. jako Kierownik Wydziału (...). Obydwa stanowiska pracy umiejscowione były na hali produkcyjnej i wiązały się z bezpośrednim uczestnictwem w nadzorowaniu procesu technologicznego. Pomieszczenie, w którym pracowali technolodzy wydziałowi umiejscowione było na halach produkcyjnych. Praca zaś powoda wymagała stałego przebywania w pobliżu stanowisk robotniczych. Sprawował on kontrolę prawidłowości procesów technologicznych, a w sytuacji gdy przebywał w tzw. kantorach również pozostawała w narażeniu na działanie czynników szkodliwych. W celu wykazania powyższych okoliczności ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań zawnioskowanych świadków.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony J. G. (ur. dnia (...)), dnia 21 stycznia 2013 roku złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Organ rentowy uznał za udokumentowany staż ubezpieczeniowy na dzień 31 grudnia 1998 roku w wymiarze 29 lat, 2 miesięcy i 26 dni w tym okres zatrudnienia w warunkach szczególnych w wymiarze 2 lat i 4 miesięcy i 5 dni)

-okoliczności bezsporne

Sporną pozostawała okoliczność czy ubezpieczony przez okres, co najmniej 15 lat był zatrudniony w warunkach szczególnych, czy taki charakter miało zatrudnienie ubezpieczonego w spornym okresie czasu w (...) Zakładach (...) - później (...) S.A.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, na podstawie, którego ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony od dnia 1 stycznia 1977 r. do 13 maja 1992 r. był zatrudniony w (...) Zakładach (...) - przekształconych następnie w (...) S.A. W okresie od 1 stycznia 1977 r. do 31 stycznia 1983 pracował jako dyspozytor zmian , zaś od 1 lutego 1983 r. do 13 maja 1992 r. był zatrudniony na stanowisku Kierownika Wydziału (...) . Ubezpieczony przez cały okres zatrudnienia związany był z produkcją, jego praca polegała na nadzorze nad przebiegu procesów technologicznych, w tym głownie stanowisk operatorów urządzeń pąkujących, operatorów proszkowni i wieży rozpyłowej (warzelnicy mydła) , kontroli zaopatrzenia stanowisk pracy, kontroli prac przeładunkowych i przetokowych, nadzór nad właściwym wykorzystaniem surowców, kontroli ilości produkcji, organizowanie stanowisk pracy. Ubezpieczony przez większą część pracy przebywał bezpośrednio na działach produkcji. We wszystkich wydziałach zakładu istniało duże narażenie na działanie środków chemicznych, silniejsze narażenie było na oddziałach tzw. surlfonadów, zaś na oddziałach detergentów występowało bezpośrednie narażenie powłok skórnych na działanie chemikaliów. Ubezpieczony brał udział i bezpośrednio nadzorował wszystkie akcje ratownicze, które odbywały się na terenie zakładu. Prace biurowe zajmowały około godziny dziennie. Powód był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy nie miał dłuższych przerw w zatrudnieniu.

-dowód: zeznania świadków H. K. k. 24 -25 akt sądowych, E. G. k. 25 akt sądowych, zeznania ubezpieczonego k. 25-26 akt sądowych, dokumentacja pracownicza k. 22 akt sądowych, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach (k. 11 akt ZUS)

Przedstawione dowody były podstawą powyższego stanu faktycznego, ponieważ nie zawierają sprzeczności, wzajemnie się uzupełniają, tworzą spójną logiczną całość, ich wiarygodność nie została zakwestionowana przez organ rentowy.

Sąd zważył, co następuje:

Sąd dokonał oceny omówionego wyżej stanu faktycznego w kontekście przepisów art.184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /Dz. U. z 2009 roku, nr 153,poz.1227 / oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43.)

Zgodnie z treścią art. 184. ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.( art. 184 ust 2 )

Zgodnie z treścią art.32 ust 1 cytowanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.)

Z kolei przepisy rozporządzenia wykonawczego z dnia 7 lutego1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W przedmiotowej sprawie ubezpieczony wykazywał, iż wykonywane przez niego czynności zarówno na stanowisku dyspozytora jak i kierownika wydziału(...)odpowiadają czynnościom wykonywanym w warunkach szczególnych określonych w dziale XIV pkt. 24 w/ rozporządzenia ( kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno- techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie)

Wskazać należy, iż dla celów ustalenia uprawnień do przyznania emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w tych działach i oddziałach, w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów w/w rozporządzenia to wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim nadzorze i kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w tym zeznania ubezpieczonego, zeznania świadków będących współpracownikami powoda oraz dokumenty składające się na akta osobowe ubezpieczonego wykazało jednoznacznie, iż ubezpieczony będąc w okresie od dnia 1 stycznia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku zatrudnionym na stanowiskach dyspozytora i kierownika wydziału wykonywał bezpośrednio, stale i w pełnym wymiarze czasu zatrudnienie w warunkach szczególnych. Ubezpieczony pracując jako dyspozytor, a także jako kierownik wydziału - mimo formalnie zajmowanego stanowiska kierowniczego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przebywał na terenie produkcji, gdzie sprawował kontrolę i dozór na oddziałach, na których jako podstawowe prowadzone były prace przy produkcji środków higieniczno – sanitarnych oraz półproduktów do ich wyrobu (wykaz A dział IV poz. 24.) W tych okolicznościach wykonywane przez niego czynności mogą zostać zakwalifikowane według wykazu A oraz w dziale XIV poz. 24 wykazu A stanowiących załącznik do w/w rozporządzenia. Podkreślenia wymaga, iż czynności związane z wykonywaniem pracy administracyjno- biurowej zabierały ubezpieczonemu jedynie sporadyczną ilość czasu pracy. Nadto czynności obejmujące sporządzenie dokumentacji związanej z dozorem stanowią integralną część sprawowanego dozoru. Nie ma zatem podstaw do ich wyłączania i traktowania odrębnie. W sytuacji, gdy dozór inżynieryjno-techniczny jest pracą w szczególnych warunkach i praca polegająca na dozorze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie ma żadnej potrzeby ustalania, ile czasu pracownik poświęcał na bezpośredni nadzór nad pracownikami, a ile na inne czynności, które również były związane z tym dozorem.( por. wyrok SN z dnia 11 marca 2009 roku, sygn. akt 243/08)

Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że ubezpieczony posiada wymagany, co najmniej 15 letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, zatem spełnia wszystkie wymagane przesłanki do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury na mocy cytowanego art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wobec powyższego, Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję orzekając jak w punkcie 1 sentencji.

Zgodnie z § 2 ust 1 ust 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Ponieważ w postępowaniu przed organem rentowym dokumenty o jakich stanowi § 2 ust 2 pkt 2 rozporządzenia nie zostały przedstawione, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie mógł dokonać ustaleń pozwalających na przyznanie dochodzonego świadczenia. Z tego względu należało stwierdzić, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego wydano w oparciu o treść art. 98 k.p.c. oraz § 3 ust. 1 i § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z dnia 3 października 2002 r.)

SSO Anna Brudkowska – Lau