Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa W. S. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w S. i M. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 11 kwietnia 2013 r. sygn. akt XI C 16/11

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  w punkcie I zasądzoną kwotę obniża do wysokości 10.000 (dziesięć tysięcy) złotych,

2.  w punkcie III zasądzoną kwotę obniża do wysokości 1.304,25 złotych,

3.  w punkcie IV zasądzoną kwotę podwyższa do wysokości 2.262,75 złotych,

4.  w punkcie V zasądzoną kwotę podwyższa do wysokości 2.112,75 złotych,

5.  w punkcie VI nakazuje pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku kwotę 923,83 złotych,

6.  w punkcie VII nakazuje pobrać od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku in solidum kwotę 307,95 złotych;

II.  oddala apelacje pozwanych w pozostałym zakresie;

III.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powódka W. S. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanych (...) Spółki Akcyjnej w S. i M. S. in solidum kwoty 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 445 k.c.) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa (tj. 11 stycznia 2011 r.) do dnia zapłaty oraz ustalenia odpowiedzialności pozwanych za skutki wynikające z zaistniałego zdarzenia, mogące powstać w przyszłości. W uzasadnieniu pozwu wskazała, iż w dniu 1 stycznia 2006 r. doznała uszkodzenia ciała w postaci złamania dalszej nasady kości promieniowej prawej typu C.’a loco typico i w następstwie błędu w sztuce lekarskiej popełnionego przez pozwanego M. S. (nieprawidłowego postępowania diagnostyczno-leczniczego) doznała cierpień fizycznych i psychicznych, uzasadniających przyznanie na jej rzecz zadośćuczynienia w żądanej wysokości. Podniosła, że M. S. został skazany za czyn z art. 157 § 1 k.k. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat tytułem próby, zasądzono od niego nawiązkę na rzecz pokrzywdzonej w wysokości 4.000 zł oraz środek karny w postaci zakazu wykonywania zawodu lekarza na okres 2 lat. M. S. objęty był umową ubezpieczenia OC lekarzy zawartą z (...) Spółka Akcyjna w S.. W toku postępowania likwidacyjnego powódce zostało przyznane świadczenie w wysokości 30.155 zł. W niniejszej sprawie powódka dochodzi różnicy z żądanej kwoty 70.155 zł (k.2-10).

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w S. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Nie kwestionował co do zasady, że wskutek błędu w sztuce lekarskiej doszło do uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia powódki oraz potwierdził fakt zawarcia umowy ubezpieczenia OC z pozwanym M. S.. Podniósł, że żądana przez powódkę kwota zadośćuczynienia jest rażąco wygórowana i przekracza granice art. 445§1 k.c. (k.61-62).

Pozwany M. S. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu (k.74). Zaprzeczył, aby prowadzone przez niego leczenie powódki wiązało się z jakimikolwiek negatywnymi następstwami (k.304).

W yrokiem z dnia 11 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku w punkcie I zasądził od pozwanych (...) Spółki Akcyjnej w S. oraz M. S. na rzecz powódki W. S. (1) in solidum kwotę 20.000 złotych z ustawowymi odsetkami w wysokości 13 % w stosunku rocznym od dnia 11.04.2013r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego, w punkcie II oddalił powództwo w pozostałym zakresie, w punkcie III zasądził od pozwanych na rzecz powódki in solidum kwotę 2.608,50 złotych tytułem poniesionych kosztów procesu, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego, w punkcie IV zasądził od powódki na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. kwotę 1.508,50 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w punkcie V zasądził od powódki na rzecz pozwanego M. S. kwotę 1.408,50 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w punkcie VI nakazał pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku kwotę 615,89 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów związanych z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłych oraz w punkcie VII nakazał pobrać od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku in solidum kwotę 615,89 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów związanych z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłych, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego.

Sąd Rejonowy ustalił, że dnia 01 stycznia 2006 r. powódka W. S. (1) przewróciła się na ulicy i doznała złamania kości promieniowej prawej w miejscu typowym bez przemieszczenia. Powódka zgłosiła się do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego PSK w B., gdzie unieruchomiono złamanie w opatrunku gipsowym ramiennym. Dnia 10 stycznia 2006 r. powódka zgłosiła się do Poradni Urazowej Wojewódzkiego Szpitala (...) w B. przy ul. (...), gdzie została przyjęta przez pozwanego M. S.. Pozwany zalecił powódce zmianę zwykłego opatrunku gipsowego na opatrunek termoplastyczny. Zabieg przeprowadzono w gabinecie (...) przychodni (...) przy ul. (...) w B. za kwotę 170 zł. Pozwany nie wykonał kontrolnego zdjęcia RTG koniecznego do oceny, czy nie doszło do wtórnego przemieszczenia złamanych kości. Założył powódce opatrunek przedramienny, który unieruchamiał o jeden staw za mało. Zmiana gipsu na termoplastyczny po upływie 10 dni od doznanego urazu była niezasadna z punktu widzenia wiedzy medycznej, albowiem mogła prowadzić do wtórnego przemieszczenia odłamków kostnych i zwiększenia ucisku w okolicy nadgarstka. Konieczna była też kontrola radiologiczna oraz kontrola ukrwienia i unerwienia kończyny następnego dnia po założeniu gipsu. Bezpośrednio po założeniu opatrunku termoplastycznego powódka odczuwała poważne dolegliwości bólowe. Zgłosiła je pozwanemu podczas wizyty w dniu 11 stycznia 2006 r. M. S. stwierdził wówczas, iż są to jedynie normalne następstwa dokonanego zabiegu. Nie zareagował również na kolejne skargi powódki zgłaszane podczas leczenia i zapewniał ją, iż złamanie zrosło się prawidłowo. Dnia 10 lutego 2006 r. powódka zgłosiła się do Poradni Urazowej przy ul. (...), gdzie zdjęto opatrunek gipsowy. Niewłaściwe leczenie spowodowało u powódki rozstrój zdrowia w postaci wadliwego wygojenia złamania C.’a – zgięcia osi 30% grzbietowej.

Sąd Rejonowy wskazał, że następstwem nieprawidłowego leczenia jest niewielkie zniekształcenie i miernego stopnia ograniczenie ruchomości nadgarstka prawego, a także osłabienie siły mięśniowej kończyny górnej małego stopnia. Obecnie powódka może wykonywać czynności życia codziennego. Okresowo może odczuwać dolegliwości bólowe nadgarstka prawego. Powódka doznała uszczerbku na zdrowiu w wysokości 18%, ale nie jest możliwe precyzyjne określenie, na ile uszczerbek ten jest następstwem niewłaściwego leczenia. Możliwe jest też powstanie zmian zwyrodnieniowych powodujących dolegliwości bólowe oraz ograniczenie funkcji ruchowej nadgarstka. Powódka nie doznała uszkodzenia nerwu łokciowego.

Sąd I instancji do okoliczności niespornych zaliczył fakt, iż pozwany M. S. zajmował się leczeniem złamania kości promieniowej prawej powódki, a także, iż był związany z (...) Spółka Akcyjna w S. umową ubezpieczenia OC. Wskazał, że wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 30 czerwca 2008 r. w sprawie o sygn. akt III K 2861/07 M. S. został uznany winnym m. in. tego, że w okresie od dnia 10 stycznia 2006 r. do dnia 10 lutego 2006 r. w B. będąc lekarzem zatrudnionym w Przechodni Chirurgicznej przy ul. (...) oraz prowadząc prywatną praktykę w przychodni (...) przy ul. (...), działając wbrew ustawowemu obowiązkowi opieki z tytułu wykonywanego zawodu i z chęci osiągnięcia korzyści majątkowej spowodował u W. S. (1) rozstrój zdrowia w postaci wadliwego wygojenia złamania C.’a – zgięcia osi 30% grzbietowej, które naruszyły czynności narządów jej ciała na okres powyżej 7 dni w ten sposób, że w dniu 10 stycznia 2006 r. w B. w Przychodni (...) w trakcie wizyty pacjentki W. S. (1), która doznała złamania ręki prawej w postaci złamania dalszej nasady kości promieniowej prawej typu C.’a loco typico, zaproponował jej zmianę opatrunku gipsowego tradycyjnego na opatrunek termoplastyczny, po czym odpłatnie za kwotę 170 zł wymienił opatrunki w (...) zakładając niewłaściwy, bo unieruchamiający jeden staw za mało opatrunek, a także po jego założeniu nie wykonał zdjęcia RTG, wymaganego dla oceny, czy podczas zmiany opatrunku nie doszło do wtórnych przemieszczeń, godząc się w ten sposób na wystąpienie powikłań skutkujących wyżej opisanym rozstrojem zdrowia, który w danej sytuacji nastąpił, tj. czynu z art. 157 § 1 k.k. (k.12-22).

Sąd I instancji przytoczył treść art. 11 k.p.c., zgodnie z którym ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Wskazał, iż oznacza to, że dla sądu cywilnego wiążące były ustalenia co do związku pomiędzy nieprawidłowym działaniem pozwanego M. S. oraz doznanym przez powódkę rozstrojem zdrowia i że sąd nie mógł przyjąć wyjaśnień pozwanego, iż nie leczył powódki prywatnie, wykonał zdjęcia radiologiczne i nie spowodował żadnych negatywnych następstw dla jej zdrowia. Sąd Rejonowy wyjaśnił, że podstawę odpowiedzialności ubezpieczyciela stanowi w niniejszej sprawie art. 822 k.c., zaś ubezpieczonego M. S. art. 415 k.c. Wskazał na treść art. 445 § 1 k.c., w myśl którego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu „odpowiednią sumę” tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Podkreślił, iż rozstrzygnięcie o zadośćuczynieniu wymagało ustalenia zakresu cierpień doznanych przez powódkę oraz wyjaśnienia, w jakim stopniu dolegliwości te stanowią konsekwencję nieprawidłowego sposobu leczenia.

Sąd Rejonowy przytoczył zeznania przesłuchanych w sprawie świadków na okoliczność rozmiaru cierpień doznanych przez powódkę, jej stanu zdrowia oraz przebiegu leczenia: męża powódki A. S., jej znajomej T. B., koleżanki powódki L. Ż., ponadto M. B. - lekarza, który badał powódkę w związku z urazem nadgarstka, H. M. - lekarza rehabilitacji, K. T., który prowadził rehabilitację powódki i G. K. - lekarza ortopedy, stosującego metodę gipsu syntetycznego. Sąd I instancji w oparciu o ustalenia wynikające z opinii biegłego z zakresu ortopedii W. S. (2) wskazał, iż u powódki stwierdzone zostało wygojone ze zniekształceniem, miernego stopnia ograniczeniem ruchomości nadgarstka prawego, osłabieniem siły mięśniowej kończyny górnej prawej, złamanie kości promieniowej prawej w miejscu typowym. W wyniku wypadku powódka doznała uszczerbku na zdrowiu w wysokości 18%. Nie była zasadna zmiana gipsu na termoplastyczny w tak wczesnym okresie od złamania (10 dni), bowiem mogła prowadzić do wtórnego przemieszczenia odłamków kostnych, zwiększenia ucisku w okolicy nadgarstka i wymagała kontroli radiologicznej, kontroli ukrwienia i unerwienia kończyny następnego dnia po założeniu gipsu. Aktualnie powódka może wykonywać czynności życia codziennego, może okresowo odczuwać dolegliwości bólowe nadgarstka prawego, np. przy zmianie pogody, przy przeciążeniu, w przyszłości mogą wystąpić zmiany zwyrodnieniowe nadgarstka prawego powodujące występowanie dolegliwości bólowych oraz ograniczenie funkcji ruchowej nadgarstka. Zdarzenie nie ma wpływu na zdolność zarobkowania powódki w wyuczonym zawodzie. Nie ma możliwości nawrotu choroby, złamanie kości promieniowej prawej uległo wygojeniu, nie ma możliwości obecnie wtórnych przemieszczeń, bo nie ma złamania. Biegły stwierdził pełen zakres ruchomości palców ręki prawej, chwyt pełen, osłabienie siły mięśniowej ręki prawej. Nie ma żadnych wskazań ani konieczności przeprowadzania leczenia operacyjnego u powódki w obrębie ręki prawej po przebytym urazie. Biegły nie stwierdził objawów klinicznych świadczących o uszkodzeniu nerwu pośrodkowego, którymi są zaniki kłębu kciuka prawego oraz zaburzenia czucia palców I, II, III oraz części palca IV, również powódka nie zgłaszała takich dolegliwości ani podczas badania przez biegłego ani wcześniej. Trudno jest jednoznacznie ustalić, czy zgłaszane przez powódkę dolegliwości bólowe nadgarstka prawego związane są z przebytym urazem, zmianami zwyrodnieniowo-zniekształcającymi lub też chorobą reumatyczną, bowiem powódka nie leczyła się nigdzie i nie zgłaszała takich dolegliwości. W opinii uzupełniającej biegły wyjaśnił, iż ustalony uszczerbek na zdrowiu w wymiarze 18% wiąże się ze skutkiem upadku oraz zastosowanym sposobem leczenia przez pozwanego lekarza. Wskazał, że dotychczas nie spotkał się z przypadkami uszkodzenia nerwu łokciowego spowodowanego złamaniem dalszej nasady kości promieniowej, najprawdopodobniej u powódki zostało spowodowane to uciskiem gipsu termoplastycznego, który jest bardzo ścisły i przylega do kończyny. Biegły podkreślił, iż założenie gipsu przedramiennego, a nie ramiennego mogło prowadzić do przemieszczenia odłamów kostnych, wskazywał także na brak kontroli radiologicznej następnego dnia zmianie gipsu. Wskazał, iż do zniekształcenia nadgarstka prawego oraz ograniczenia jego ruchomości i osłabienia siły mięśniowej mogłoby dojść także, gdyby powódka nie zmieniała opatrunku gipsowego. W takim przypadku należałoby wykonać nastawienie złamania i unieruchomienie w gipsie ramiennym. Gdy nie ma przemieszczenia odłamów, ale istnieje taka możliwość, kontrola wyznaczana jest następnego dnia, po 7 i 14 dniach od założenia gipsu. Gdy zaś dochodzi do wtórnego przemieszczenia dokonuje się próby ponownego nastawienia złamania, założenia gipsu ramiennego i kontroli radiologicznej następnego dnia. Działania te mają na celu ścisłą kontrolę prowadzącego lekarza, aby odpowiednio wcześniej (do 2 tygodni) zareagować i mieć możliwość poprawienia ustawienia. Ponieważ u powódki bezpośrednio po upadku istniało niewielkie przemieszczenie odłamów (10 stopni) założono gips ramienny, po zmianie na opatrunek termoplastyczny przedramienny stwierdzono przemieszczenie grzbietowe 30 stopni, co świadczy o naruszeniu standardów postępowania pozwanego lekarza w przypadku złamań kości promieniowej w miejscu typowym. Prawdopodobnie gdyby leczenie prowadzone było prawidłowo i nie było zmiany gipsu na przedramienny, a kontrole radiologiczne były wykonywane zgodnie ze standardami, przemieszczenie odłamów zostałoby wychwycone i dokonane byłoby ponowne nastawienie, wtedy można byłoby się spodziewać lepszego wyniku leczenia. W ustnej opinii uzupełniającej biegły W. S. (2) oceniając zdjęcie RTG z dnia 23 stycznia 2006 r. stwierdził, że jest 30 stopni przemieszczenia grzbietowego, zaś z zapisu w dokumentacji pozwanego (RTG – anatomia) wynika, iż ustawienie odłamów kostnych u powódki jest prawidłowe. Obecnie ruchomość nadgarstka prawego w porównaniu z lewym różni się w granicach 15-20 % na niekorzyść nadgarstka prawego i w okresie 10-23 stycznia można to było wyłapać, co mógł zrobić pozwany. W dniu 23 stycznia nastawienie prawidłowe tych odłamów kostnych było niemożliwe, bo trwał już proces zrostu kości. Gdyby wcześniej stwierdzono nieprawidłowe ustawienia odłamów kostnych można było podjąć próbę skorygowania ustawienia i mogła się ona udać. Przemieszczenie kątowe w kierunku grzbietowym biegły stwierdził po analizie zdjęć RTG z dnia 23 stycznia 2006 r., 10 lutego 2006 r. i 11 lipca 2007 r. i dokonaniu pomiarów kątomierzem ortopedycznym.

Sąd Rejonowy podkreślił, iż opinia biegłego W. S. (2) była zbieżna z ustaleniami poczynionymi przez biegłą z zakresu medycyny sądowej S. N., która z toku postępowania karnego stwierdziła niekorzystny dla powódki wynik leczenia i postępowanie wyczerpujące znamiona błędu lekarskiego (wnioski opinii k.137-139 akt Sądu Rejonowego w Białymstoku sygn. III K 2861/07).

Biegła sądowa z zakresu medycyny sądowej i neurologii I. S. odnosząc się do kwestii uszkodzenia nerwu łokciowego stwierdziła, że w przypadku powódki aktualne badanie neurologiczne nie potwierdza uszkodzenia nerwu łokciowego (brak zaniku mięśni kłębu kciuka i kłębiku palca V – go, brak zaburzeń czucia palców ręki prawej, ręka nie jest „szponowata”). Powódka nie była kierowana i nie leczyła się w Poradni Neurologicznej, co wydaje się dziwne przy uszkodzeniu nerwu. Biegła podkreśliła, iż dokumentacja medyczna jest skąpa i stwierdziła celowość ponownego badania (...). Wobec nieuiszczenia przez powódkę zaliczki na koszty opinii biegłego (k.460), Sąd pominął dowód w zakresie uzupełniającej opinii biegłego sądowego tej specjalności (k.467).

Sąd Rejonowy przytoczył ponadto wnioski z opinii biegłej psycholog H. O., iż doznane przez powódkę obrażenia ciała i zastosowany sposób leczenia wiązały się z cierpieniem fizycznym, któremu towarzyszył dyskomfort psychiczny, nie doszło natomiast do trwałych zmian w psychice powódki i nic nie wskazuje na to, że mogą pojawić się w przyszłości. W opinii uzupełniającej biegła podkreśliła, iż nie kwestionuje cierpień psychicznych powódki, ale jest zdania, iż nie doprowadziły one do dezorganizacji życia. Powódka czuje się skrzywdzona i jest zatroskana o stan swojego zdrowia. Nie ma zaufania do lekarzy. Objawy te nie są jednak reakcją patologiczną. Powódka ma zwartą osobowość, jest inteligentna i realistycznie ocenia swoją sytuację. Odmowa wykonania pełnego badania psychologicznego była przejawem świadomej decyzji wynikającej z postawy asertywnej, a nie nieufności do lekarzy. Dodatkowo w ustnej opinii uzupełniającej biegła H. O. podała, iż u powódki nie doszło do trwałych zmian osobowości, okres adaptacyjny do poniesionej straty trwał u niej około 2 lat, wiązał się z doznawanym bólem, poczuciem niepełnosprawności, obawą o przyszłość. Poczucie jej krzywdy i brak zaufania do opieki medycznej wynika z faktu, że została źle potraktowana przez lekarza.

Sąd I instancji w pełni podzielił konkluzje sporządzonych opinii. Wskazał, iż biegli poddali rozpatrywane problemy gruntownej analizie i przekonująco uzasadnili przedstawione wnioski. Poczynione przez nich ustalenia stały się podstawą do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Rozstrzygając o wysokości należnego zadośćuczynienia Sąd miał na względzie fakt, iż powódka doznała uszczerbku na zdrowiu w wysokości 18% i doznała poważnych dolegliwości bólowych. Wskazał, iż opinia biegłego nie pozwoliła jednak na precyzyjne określenie, w jakim stopniu uszczerbek na zdrowiu i doznawany ból były następstwem wypadku, a w jakim błędu lekarskiego, za który odpowiedzialność ponosi pozwany M. S.. Sąd wziął również pod uwagę fakt, iż powódka nie doznała uszkodzenia nerwu łokciowego, zaś obecnie jest już w stanie samodzielnie wykonywać codzienne czynności i jedynie okresowo może odczuwać bóle nadgarstka. Opinia biegłej z zakresu psychologii pozwoliła ustalić, iż doznane urazy nie spowodowały trwałych zmian w psychice powódki. W ocenie Sądu dolegliwości związane z wadliwie przeprowadzonym leczeniem stanowiły jednak trudne przeżycie. Świadczy o tym potwierdzony przez biegłą psycholog fakt, iż powódka ma poczucie krzywdy i żywi nieufność w stosunku do lekarzy. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, a także wysokość wypłaconego dotychczas zadośćuczynienia, Sąd uznał, iż na rzecz powódki należy zasądzić od pozwanych kwotę 20.000 zł. Wskazał przy tym, iż pomiędzy pozwanymi występuje solidarność nieprawidłowa ( in solidum), do której stosuje się w drodze analogii przepisy o zobowiązaniach solidarnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 sierpnia 1997 r. II CKU 78/97 Prok.i Pr. 1998/2/30).

O odsetkach Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z przepisem art. 481 § 1 k.c., zasadzając je od chwili wyrokowania z uwagi na to, że podstawy do zasądzenia zadośćuczynienia we wskazanej wysokości dawały dopiero ustalenia poczynione przez Sąd w toku postępowania .

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd I instancji wskazał art. 100 k.p.c. i rozliczył je mając na uwadze to, że powództwo zostało uwzględnione w 50%.

Wysokość kosztów procesu poniesionych przez powódkę oraz pozwanego M. S. Sąd Rejonowy ustalił na podstawie § 2, 4, 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zmianami), a także części IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635 ze zmianami).

Sąd Rejonowy wskazał, że w skład kosztów procesu poniesionych przez powódkę wchodzą: opłata stosunkowa w wysokości 2.000 zł (k.11), koszty opinii biegłego w kwocie 800 zł (k.118), wynagrodzenie działającego w jej imieniu pełnomocnika w wysokości 2.400 zł oraz opłata skarbowa równa 17 zł w związku z czynnością udzielenia pełnomocnictwa (k.48). Biorąc powyższe pod uwagę, na rzecz powódki należało zasądzić in solidum od pozwanych kwotę 2.608,50 zł tytułem kosztów procesu (5.217 zł x 50 %).

W skład kosztów procesu poniesionych przez pozwanego M. S. wchodzą: koszty opinii biegłego w kwocie 400 zł (k.118), wynagrodzenie działającego w jej imieniu pełnomocnika w wysokości 2.400 zł oraz opłata skarbowa równa 17 zł w związku z czynnością udzielenia pełnomocnictwa (k.73). Biorąc powyższe pod uwagę, na rzecz tego pozwanego Sąd zasądził od powódki kwotę 1.408,50 zł tytułem kosztów procesu (2.817 zł x 50 %).

Wysokość kosztów procesu poniesionych przez pozwanego (...) Spółkę Akcyjną w S. Sąd Rejonowy ustalił na podstawie § 2, 4, 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zmianami), a także części IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635 ze zmianami). W skład kosztów procesu poniesionych przez tego pozwanego wchodzą koszty opinii biegłego w wysokości 600 zł (k.386), wynagrodzenie działającego w jego imieniu pełnomocnika w wysokości 2.400 zł oraz opłata skarbowa równa 17 zł w związku z czynnością udzielenia pełnomocnictwa (k.69). Biorąc powyższe pod uwagę, na rzecz tego pozwanego od powódki została zasądzona kwota 1.508,50 zł tytułem kosztów procesu (3.017 zł x 50%).

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. Sąd Rejonowy nakazał pobrać od stron na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku kwotę 1.231,78 zł tytułem poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków związanych ze sporządzeniem opinii biegłych. Biorąc pod uwagę stosunek, w jakim uwzględniono powództwo, od powódki oraz od pozwanych – na zasadzie in solidum – Sąd I instancji nakazał pobrać kwoty po 615,89 zł.

Apelacje od tego wyroku wnieśli pozwani.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w S. zaskarżył wyrok w części, tj. w punkcie I, a w konsekwencji też rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w punktach III-VII wyroku.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie prawa materialnego, a w szczególności:

⚫

art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444§ 1 k.c. przez niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie zadośćuczynienia w kwocie rażąco przekraczającej wysokość sumy odpowiedniej tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę;

⚫

art. 6 k.c. w zw. z art. 445 § 1 k.c. przez przyjęcie, że powódka udowodniła, iż okoliczności faktyczne uzasadniają uznanie, że odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia stanowi kwota 50.000,00 zł;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych poprzez:

⚫

pominięcie ustalenia w zakresie wieku powódki;

⚫

ustalenie, że powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu na poziomie 18 %;

⚫

pominięcie ustalenia, że suma ubezpieczenia wskazana w polisie nr (...) (w aktach szkody) wynosi 50.000,00 zł;

3.  istotne naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, w tym zwłaszcza art. 233 § 1 k.p.c. przez dowolną ocenę materiału dowodowego sprawy, tj. opinii biegłych sądowych w zakresie ustalenia stopnia doznanego przez powódkę trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie I i oddalenie powództwa w całości;

2.  w konsekwencji zmianę zawartego w punktach III-VII wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu i obciążenie nimi powódki w całości, w tym zwłaszcza zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego ad 1 kosztów procesu z kosztami zastępstwa procesowego zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy;

3.  zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego ad 1 kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany M. S. zaskarżył wyrok w części, tj.

- w punkcie I wyroku w zakresie zasądzenia od pozwanych (...) Spółki Akcyjnej w S. oraz M. S. na rzecz powódki W. S. (1) in solidum kwoty 20.000,00 zł z ustawowymi odsetkami w wysokości 13 % w stosunku rocznym od dnia 11.04.2013r. do dnia zapłaty,

- w punkcie III wyroku w zakresie zasądzenia pozwanych na rzecz powódki in solidum kwoty 2.608,50 zł tytułem poniesionych kosztów procesu,

- w punktach V i VII wyroku w zakresie zasądzenia od powódki na rzecz pozwanego M. S. zaniżonej kwoty 1.408,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nieuzasadnionego nakazania pobrania in solidum od pozwanych kwoty 615,89 zł tytułem nieuiszczonych kosztów opinii biegłych.

Pozwany na mocy art. 368 § 1 pkt 2 k.p.c. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 445 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyznaniu powódce kwoty 20.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia w sytuacji, gdy doznany przez nią uszczerbek na zdrowiu i związane z nim dolegliwości bólowe zostały w pełni zrekompensowane wypłatą przez (...) Spółka Akcyjna w S. zadośćuczynienia w kwocie 30.155,00 zł, która to kwota jest adekwatna do rozmiaru doznanej krzywdy, stopnia natężenia cierpień fizycznych i psychicznych, ich długotrwałości, nasilenia bólu, poniesionego uszczerbku na zdrowiu oraz wieku;

II. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewykazanie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku na podstawie jakich okoliczności Sąd I instancji doszedł do przekonania, że dotychczas wypłacona kwota 30.155,00 zł przez (...) Spółka Akcyjna w S. tytułem zadośćuczynienia jest niewystarczająca do pokrycia powódce doznanych przez nią krzywd z tytułu uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia;

III. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, że strona powodowa udowodniła zasadność swojego żądania w sytuacji, gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie wynika, aby powódka

- wymagała jakiegokolwiek zabiegu operacyjnego ręki prawej w związku z doznanym urazem,

- doznała uszkodzenia prawego nerwu łokciowego na przedramieniu oraz odnerwienia w prawym mięśniu odwodzicielu palca V,

- doznawała silnych dolegliwości bólowych w toku procesu rehabilitacyjnego,

- doznawała obecnie silnych dolegliwości bólowych,

- doznała trwałego ograniczenia ruchomości prawej ręki,

- nie mogła wykonywać podstawowych czynności życia codziennego (niemożność podnoszenia czegokolwiek ręką prawą; niemożność utrzymania kubka, gazety; niemożność uprawiania sportów, w tym jazdy rowerem; niemożność pisania),

- utraciła pełną sprawność fizyczną,

- doznawała pogłębiającego się niedowładu ręki prawej,

- wymagała stałej pomocy ze strony osób trzecich;

IV. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności poprzez:

a)  błędne założenie, że dolegliwości związane z wadliwie przeprowadzonym leczeniem stanowiły trudne przeżycie w sytuacji, gdy nie można określić precyzyjnie w jakim stopniu uszczerbek na zdrowiu i doznany ból były następstwem wypadku, a w jakim błędu lekarskiego,

b)  uznanie, że kwota wypłaconego przez (...) Spółka Akcyjna w S. zadośćuczynienia jest niewystarczająca w sytuacji, gdy podnoszone przez powódkę twierdzenia odnośnie przeżytych cierpień, konieczności dalszego leczenia, w tym operacyjnego, sprawowanej nad nią opieki przez osoby trzecie nie znalazły potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym,

c)  przyjęcie, że dotychczas przyznana i wypłacona powódce kwota zadośćuczynienia jest za niska, w sytuacji, gdy wysokość zadośćuczynienia powinna być utrzymana w rozsądnych granicach i dostosowana do aktualnych stosunków majątkowych.

Pozwany na mocy art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. w zw. z art. 381 k.p.c. wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w punktach objętych apelacją – poprzez oddalenie powództwa w całości,

2.  obciążenie powódki całością kosztów postępowania w niniejszej sprawie oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego M. S. wszystkich poniesionych przez niego kosztów, włącznie z kosztami zastępstwa procesowego, z uwzględnieniem kosztów postępowania w II instancji.

SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE:

Apelacje obu pozwanych zasługiwały na częściowe uwzględnienie.

Sąd Rejonowy poczynił właściwe ustalenia faktyczne dotyczące błędu w sztuce lekarskiej popełnionego przez pozwanego M. S., prowadzącego nieprawidłowo czynności diagnostyczno-lecznicze w związku z urazem doznanym przez powódkę, znajdujące należyte oparcie w zebranych dowodach i treści art. 11 k.p.c., które Sąd Okręgowy podziela. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że następstwem wadliwego leczenia u powódki złamania dalszej nasady kości promieniowej prawej typu C.’a loco typico jest niewielkie zniekształcenie i miernego stopnia ograniczenie ruchomości nadgarstka prawego, a także osłabienie siły mięśniowej kończyny górnej małego stopnia, bez uszkodzenia nerwu łokciowego oraz że nie ma obecnie żadnych wskazań ani konieczności przeprowadzenia leczenia operacyjnego u powódki w obrębie ręki prawej po przebytym urazie, jak też nie wymaga ona w związku z doznanym uszczerbkiem na zdrowiu opieki i pomocy w czynnościach życiowych ze strony osób trzecich.

Sąd I instancji dokonał też trafnej oceny prawnej podstaw odpowiedzialności pozwanych w związku z roszczeniem powódki dochodzącej zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę i prawidłowo uznał, że powódka jest osobą pokrzywdzoną zdarzeniem, za które ponoszą odpowiedzialność pozwani: M. S. na zasadzie odpowiedzialności deliktowej, zaś (...) Spółka Akcyjna w S. w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pozwanego M. S..

Częściowo zasadne okazały się natomiast zarzuty pozwanych dotyczące niewłaściwego zastosowania przez Sąd Rejonowy przepisu art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444§ 1 k.c. i w zw. z art. 6 k.c oraz zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego - art. 233 § 1 k.p.c. i art. 232 k.p.c., poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, że powódka udowodniła zasadność żądania w zakresie, w jakim jej roszczenie zostało przez Sąd I instancji uwzględnione, co skutkowało przyznaniem W. S. (1) kwoty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wysokości przekraczającej wysokość sumy odpowiedniej, wskazanej w art. 445 § 1 k.c.

Jak o tym stanowi przepis art. 445 § 1 k.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, co ma stanowić formę rekompensaty pieniężnej z tytułu poniesionej szkody niemajątkowej. Z uwagi na brak w ustawie szczegółowych kryteriów, w oparciu o które należy dokonywać oceny zasadności przyznania zadośćuczynienia i jego wysokości, kryteria te wypracowała judykatura. Wśród nich jest między innymi rodzaj i rozmiar doznanych obrażeń, stopień i rodzaj cierpień fizycznych i psychicznych, intensywność i czas trwania tych cierpień, nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, stopień kalectwa, wiek poszkodowanego, skutki uszczerbku w zdrowiu na przyszłość, rodzaj dotychczas wykonywanej pracy, szanse na przyszłość związane z możliwością kontynuowania nauki, z wykonywaniem wyuczonego zawodu, życiem osobistym, poczucie nieprzydatności społecznej i bezradność życiowa powstałe na skutek zdarzenia wywołującego obrażenia ciała, konieczność korzystania ze wsparcia innych, w tym najbliższych przy prostych czynnościach życia codziennego. Jednym z podstawowych wymogów jest natomiast uwzględnienie wszystkich okoliczności sprawy i każdorazowo indywidualna ocena przypadku i konkretnej poszkodowanej osoby (tak: wyrok SN z dnia 26 listopada 2009 r., III CSK 62/09, OSNC 2010, nr 3, poz. 80, LEX nr 738354; wyrok SN z dnia 8 października 2008 r., IV CSK 243/08, LEX nr 590267; wyrok SN z dnia 22 czerwca 2005 r., III CK 392/2004, niepubl.; wyrok SN z dnia 17 września 2010 r., II CSK 94/10, niepubl.).

Sąd Rejonowy trafnie zauważył, że zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny i jego wysokość powinna przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Zadośćuczynienie nie powinno więc stanowić sumy symbolicznej, zarazem jednak nie może być nadmierne w stosunku do doznanej krzywdy. Wskazać również należy, iż zgodnie z powszechnie aprobowanym w judykaturze poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 listopada 2004 r. sygn. akt I CK 219/04 "korygowanie przez sąd drugiej instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być aktualne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie" (tak też: wyrok SA w Lublinie z 21 marca 2013 r. I ACa 814/12, LEX nr 1298953; wyrok SA w Lublinie z 29 listopada 2011 r. I ACa 540/11, LEX nr 1095800).

Zadośćuczynienie ma charakter uznaniowy, niemniej jednak jego wysokość powinna być wynikiem wszechstronnej analizy wszystkich aspektów danej sprawy.

Sąd Okręgowy podzielił stanowisko pozwanych, iż zasądzona na rzecz powódki kwota 20.000 zł, z uwzględnieniem już wypłaconej W. S. (1) w postępowaniu likwidacyjnym kwoty 30.000 zł, jest niewspółmierna do doznanego przez powódkę uszczerbku. Zarazem Sąd II instancji nie podzielił stanowiska pozwanych, iż uszczerbek na zdrowiu powódki i związane z nim dolegliwości bólowe zostały w pełni zrekompensowane wypłatą zadośćuczynienia w kwocie 30.000 zł i że jest to kwota adekwatna do rozmiaru doznanej przez powódkę krzywdy, stopnia natężenia doznanych przez nią cierpień fizycznych i psychicznych, ich długotrwałości, nasilenia bólu, poniesionego uszczerbku na zdrowiu oraz jej wieku.

Sąd Rejonowy oparł ustalenia, że powódka doznała uszczerbku na zdrowiu w wysokości 18%, na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu ortopedii W. S. (2) i przyjął, że tak ustalony uszczerbek wiąże się ze skutkiem upadku oraz zastosowanym sposobem leczenia przez pozwanego lekarza. Podkreślenia wymaga, że ustalony stopień utraty zdrowia nie jest równoznaczny z rozmiarem krzywdy i tym samym wielkością należnego zadośćuczynienia (tak też: wyrok SN z 5 października 2005 r., I PK 47/05, LEX nr 176307; wyrok SA w Łodzi z 12 kwietnia 2013 r. , (...), LEX nr 1313327). Biegły W. S. (2) określając uszczerbek na zdrowiu powódki na poziomie 18 %, w tym 8 % z tytułu złamania kości przedramienia, powodującego ograniczenia ruchomości nadgarstka i zniekształcenia oraz 10 % z tytułu uszkodzenia nerwu łokciowego prawego opierał się przy określeniu tego ostatniego na badaniu (...) z dnia 6 lipca 2006 roku, które wskazywało na cechy uszkodzenia prawego nerwu łokciowego na przedramieniu i cechy odnerwienia w prawym mięśniu odwodzicielu palca V (k.40). Biegły ocenił następstwa urazu w sferze neurologicznej, poddając analizie stan zdiagnozowany u powódki w okresie bezpośrednio po leczeniu zastosowanym przez pozwanego, związanym ze zmianą opatrunku gipsowego. Z opinii biegłego jednoznacznie wynika, iż opierał się wyłącznie na wyniku badania (...) z lipca 2006 roku, nie stwierdzając u powódki badaniem klinicznym cech uszkodzenia nerwu łokciowego. Z tego też powodu przyjął minimalny uszczerbek na zdrowiu, podczas gdy według tabel oceny procentowej może on wynosić od 10 % do 30 % (opinia uzupełniająca - k.246-248). Zwrócić należy uwagę, iż ustalenia te korelują z rozpoznaniem dokonanym przez ortopedę traumatologa dr J. M. w wyniku badania powódki w dniu 28 czerwca 2010 roku w postępowaniu likwidacyjnym prowadzonym przez ubezpieczyciela. W badaniu tym znajduje się w uwagach zapis lekarza „zaniki m. kłębika, potwierdzenie w (...), jest to następstwo nie tyle samego złamania, co raczej niewłaściwego leczenia (ucisk gipsu). Świadczy o tym brak uszkodzenia n. pośrodkowego chociaż przemieszczenie odłamów może być powodem ucisku nerwu”. Nadmienić należy, że łączny procentowy uszczerbek na zdrowiu powódki w wyniku tego badania został określony na 23 % ( akta szkody). Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 5 października 2005 r. (I PK 47/05, LEX nr 176307), iż niedopuszczalne jest stosowanie jakichkolwiek mechanizmów przy wyliczaniu wysokości zadośćuczynienia, a procentowo określony uszczerbek służy tylko jako pomocniczy środek ustalania rozmiaru odpowiedniego zadośćuczynienia.

W nawiązaniu do stanowiska pozwanego ubezpieczyciela, kwestionującego wysokość zadośćuczynienia przyznanego powódce i wskazującego, że kwoty w tak znacznej wysokości, jak zasądzona przez Sąd Rejonowy, są przyznawane zazwyczaj gdy proces leczenia i trwałe skutki wypadku są dużo bardziej dotkliwe niż w jej przypadku, zauważyć należy, iż subiektywny charakter krzywdy powoduje, że przydatność kierowania się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia sumami zasądzonymi z tego tytułu w innych przypadkach jest ograniczona. W judykaturze przyjmuje się jednolicie, że wysokość przyznanego zadośćuczynienia zasądzona w innych sprawach nie może stanowić dodatkowego kryterium miarkowania zadośćuczynienia (wyrok SN z dnia 14 lutego 2008 r., II CSK 536/07, OSP 2010, z. 5, poz. 47). Tym samym powołane w apelacji pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. wyroki innych sądów (Sądu Okręgowego w Zamościu w sprawie I C 219/12, Sądu Rejonowego w Iławie w sprawie IC 10/10, Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w sprawie I ACa 351/12, Sądu Apelacyjnego w Szczecinie w sprawie I ACa 204/11 i Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w sprawie I ACa 708/11) nie mogły przesądzać o zadośćuczynieniu należnym W. S. (1).

Słuszny okazał się natomiast zarzut pozwanego ubezpieczyciela, iż kwota zasądzona przez Sąd I instancji, z uwzględnieniem świadczenia wypłaconego powódce w postępowaniu likwidacyjnym (przyznana w dniu 23.06.2010 roku kwota 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia - k.44 oraz przyznana w dniu 06.07.2010 roku kwota 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwota 155 zł tytułem zwrotu kosztów wizyty lekarskiej – k.41), czyli łącznie 50.155 zł przekracza wysokość wskazanej w polisie nr (...) sumy ubezpieczenia 50.000 zł, stanowiącej zgodnie z art. 824 § k.c. górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

Obniżając wysokość zasądzonego przez Sąd I instancji zadośćuczynienia do kwoty 10.000 zł Sąd Okręgowy uwzględnił pominiętą przez Sąd Rejonowy okoliczność wieku powódki (55 lat w dacie zdarzenia), wziął pod uwagę, że nie jest ona osobą czynną zawodowo i że uraz nie miał i nie ma wpływu na jej zdolność zarobkowania, to, że powódka może wykonywać czynności życia codziennego i nie wymaga przy tym pomocy osób trzecich, a przede wszystkim okoliczność braku trwałych następstw neurologicznych w zdrowiu powódki, spowodowanych błędem w sztuce lekarskiej pozwanego, na co wskazywała zarówno opinia biegłej sądowej z zakresu neurologii I. S., jak i złożone przez powódkę aktualne wyniki badania (...) Kliniki (...) w B. z dnia 22 stycznia 2013 roku z oceną funkcji nerwu łokciowego po doznanym przez powódkę urazie (k.456-457). Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutów pozwanych dotyczących oceny dokonanej przez Sąd Rejonowy, który przyjął, iż dolegliwości związane z wadliwie przeprowadzonym leczeniem stanowiły dla powódki trudne przeżycie w sferze emocjonalno-psychicznej, o czym świadczy potwierdzony przez biegłą psycholog fakt, iż powódka ma poczucie krzywdy i żywi nieufność w stosunku do lekarzy. Zaakcentowania wymaga, że powódka doznała cierpienia i dolegliwości bólowych w wyniku działania lekarza, a więc osoby, którą miała prawo darzyć zaufaniem i oczekiwać od niej pomocy.

W ocenie Sądu Okręgowego skorygowana (obniżona do wysokości 10.000 zł) kwota zadośćuczynienia jest adekwatna do doznanego przez powódkę uszczerbku w wyniku wadliwego procesu leczenia przez pozwanego M. S. i stopnia negatywnych konsekwencji tegoż, kompensuje krzywdę niemajątkową powódki i powinna czynić zadość poczuciu istniejącego u niej rozmiaru pokrzywdzenia.

Konsekwencją zmiany wysokości zasądzonej kwoty i uznania - co do zasady - trafności przyjętej przez Sąd Rejonowy podstawy rozstrzygnięcia o kosztach procesu w myśl art. 100 k.p.c., była zmiana zaskarżonego wyroku w punktach III, IV, V, VI i VII. Stosunkowe rozdzielenie kosztów, którego dokonał Sąd I instancji polega na wyważonym rozłożeniu kosztów pomiędzy stronami, odpowiednio do wysokości w jakiej zostały poniesione oraz stosownie do wyniku postępowania (stopnia uwzględnienia i nieuwzględnienia żądań). Powódka domagała się w pozwie zasądzenia od pozwanych kwoty 40.000 zł, zaś ostatecznie powództwo zostało uwzględnione w 25 %.

Powódka poniosła w postępowaniu przed Sądem I instancji koszty procesu w kwocie 5.217 zł, zatem na rzecz powódki należało zasądzić in solidum od pozwanych kwotę 1.304,25 zł tytułem kosztów procesu (5.217 zł x 25 %) i do takiej wysokości została obniżona kwota 2.608,50 zł zasądzona w punkcie III wyroku.

Pozwane (...) Spółka Akcyjna w S. poniosło koszty procesu w kwocie 3.017 zł, zatem na rzecz tego pozwanego od powódki należało zasądzić kwotę 2.262,75 zł tytułem kosztów procesu (3.017 zł x 75% ) - do takiej wysokości została podwyższona w punkcie IV wyroku kwota 1.508,50 zł.

Pozwany M. S. poniósł koszty procesu w kwocie 2.817 zł, zatem na rzecz tego pozwanego została zasądzona od powódki kwota 2.112,75 zł tytułem kosztów procesu (2.817 zł x 75 %) – do takiej wysokości została podwyższona w punkcie V wyroku kwota 1.408,50 zł.

Biorąc pod uwagę stosunek, w jakim uwzględniono powództwo, Sąd II instancji dokonał zmiany zaskarżonego orzeczenia w punktach VI i VII, stosunkowo rozdzielając kwotę 1.231,78 zł tytułem poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków związanych ze sporządzeniem opinii biegłych, obciążając powódkę kwotą 923,83 zł oraz pozwanych - na zasadzie in solidum kwotą 307,95 zł, w miejsce dotychczasowych kwot po 615,89 zł.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy uwzględnił obie apelacje w części na mocy art. 386 § 1 k.p.c. W pozostałym zakresie apelacje zostały oddalone na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego, z uwagi na jedynie częściowe uwzględnienie zarzutów apelacji, orzeczono na mocy art.100 k.p.c., wzajemnie znosząc te koszty między stronami.