Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 września 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił E. P. prawa do emerytury, gdyż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku, na wymagane 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nie udokumentował żadnego okresu pracy w takich warunkach. Organ rentowy wskazał, że wnioskodawca udokumentował ogólny staż pracy w wymiarze 25 lat, 10 miesięcy i 17 dni.

/decyzja – k. 17/

E. P. decyzję organu rentowego uznał za krzywdzącą i złożył odwołanie w dniu 19 października 2015 roku i wniósł o przyznanie emerytury zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do odwołania załączył umowy o pracę oraz angaże za okres od dnia 14 września 1976 roku do dnia 3 marca 1997 roku.

/ odwołanie – k. 2/.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Odnosząc się do argumentów, przedstawionych w odwołaniu, Zakład podniósł, że nie uznał za udowodnione jakiekolwiek okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szkodliwym charakterze. W stosunku do okresu zatrudnienia w (...) Zakładach Radiowych od dnia 14 czerwca 1976 roku do dnia 30 listopada 1992 roku Zakład stwierdził, iż występuje niezgodność zajmowanych stanowisk pracy podanych przez pracodawcę pomiędzy świadectwem pracy z dnia 28 listopada 1992 roku a świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach. Natomiast, w stosunku do okresu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. od dnia 1 grudnia 1992 roku do dnia 26 sierpnia 1997 roku uznał, że w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 27 sierpnia 1997 roku nie podano w jakich okresach wnioskodawca pracował na wymienionych stanowiskach, ponadto nazwy stanowisk wykazanych przez pracodawcę nie odpowiadają nazwom stanowisk enumeratywnie wymienionych w powołanym Zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku.

/ odpowiedź na odwołanie – k. 4 i 4 odwrót/

Na rozprawie z dnia 14 marca 2016 roku – bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku w niniejszej sprawie – odwołujący poparł odwołanie, a pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

/ protokół rozprawy z dnia 14 marca 2016 roku – k. 28/.

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca – E. P., urodzony w dniu (...), ukończył 60 rok życia w dniu 9 sierpnia 2014 roku. Wnioskodawca ma wykształcenie zawodowe. Z zawodu jest elektrykiem.

/ bezsporne, wniosek o emeryturę– k. 1 akt emerytalnych ZUS/.

W dniu 31 sierpnia 2015 roku wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę.

/ wniosek - k. 1 – 8 akt emerytalnych ZUS/.

Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

/ bezsporne, wniosek - k. 2 akt emerytalnych ZUS/.

Zaskarżoną decyzją z dnia 15 września 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił E. P. prawa do emerytury, gdyż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku na wymagane 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach nie udokumentował żadnego okresu pracy w takich warunkach. Wnioskodawca udokumentował przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych ogólny staż pracy w wymiarze 25 lat, 10 miesięcy i 17 dni.

/ decyzja – k. 17 /

E. P. został zatrudniony w (...) Zakładach Radiowych (...) na podstawie umowy o pracę z dnia 14 września 1976 roku na stanowisku elektryka w pełnym wymiarze czasu pracy - na okres próbny, a następnie, na podstawie umowy o pracę z dnia 28 września 1976 roku, na stanowisku elektryka w pełnym wymiarze czasu na czas nieokreślony. Okres zatrudnienia w ww. Zakładzie zakończył się w dniu 30 listopada 1992 roku, następnie na podstawie umowy o pracę z dnia 1 grudnia 1992 roku odwołujący został zatrudniony w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (przekształcona później w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ) na stanowisku lakiernika. Począwszy od dnia 14 września 1976 roku odwołujący wykonywał pracę na takich stanowiskach jak malarz konstrukcji maszyn i wyrobów metalowych, brygadzista - malarz konstrukcji maszyn i wyrobów metalowych, operator agregatu, konserwator agregatu oraz lakiernik, przez cały okres będąc zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy. Przez cały okres swojej pracy w (...) Zakładach Radiowych (...) wnioskodawca wykonywał czynności lakiernika: dobierał lakier, gęstość za pomocą rozpuszczalników, mieszał ręcznie, ustawiał pistolet do malowania automatycznego, a następnie malował pistoletem ręcznie; galwanizera: cynkował, miedziował, chromował, otłuszczał kadmem i niklem; brygadzisty: rozdawał pracę lakiernikom i galwanizerom, dostarczał materiały, ale stale lakierował. Jako malarz konstrukcji maszyn i wyrobów metalowych - malował je ręcznie lub pistoletem w kabinie niehermetycznej. W przedsiębiorstwie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, odwołujący wykonywał powyższe czynności lakiernika, także będąc brygadzistą od dnia 1.11.1981r. . Jako brygadzista – rozdawał członkom brygady, składającej się z 12 do 15 osób – pracę czyli czynności do wykonania. . Wnioskodawca posiadał ubranie robocze, czapkę i rękawiczki. W czasie swojej pracy wnioskodawca był narażony na zapachy związków chemicznych, np. opary lakierów: N. , piecowego i rozpuszczalników np. rozpuszczalnik Tri. .

Pismem z 1988r. Zastępcy Dyrektora (...) Zakładów Radiowych (...) wnioskodawca został zaliczony do I kategorii zatrudnienia w związku z wykonywaniem , od dnia 14.09.1976r. pracy na stanowisku – malarz konstrukcji maszyn i wyrobów metalowych - wymienionym a dziale XI poz. 8 pkt 5 wykazu , stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 5 z dn. 29.09.1981t, Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego .

/ kserokopia akt osobowych k. 13 i 15, zawierające pismo Zastępcy Dyrektora (...) Zakładów Radiowych (...) , zeznania świadków: P. B. (1) k. 27 i 27 odwrót, J. H. k. 27 odwrót, K. N. (1) k. 27 odwrót i k. 28, zeznania wnioskodawcy k. 26 odwrót i k. 27 /

Wnioskodawca otrzymał z (...) Zakładów Radiowych (...) świadectwo wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia, w którym zostało zaświadczone, że w okresie od dnia 14 września 1976 roku do dnia 31 października 1981 roku wykonywał pracę na stanowisku lakiernika natryskowego wymienionym w dziale XIV poz. 17 pkt 2 wykazu A, w okresie od dnia 1 listopada 1981 roku do dnia 28 lutego 1983 roku na stanowisku galwanizer wymienionym w dziale III poz. 76 pkt 2 wykazu A, w okresie od dnia 1 marca 1983 roku do dnia 30 listopada 1992 roku na stanowisku lakiernik natryskowy wymienionym w dziale XIV poz. 17 pkt 2 wykazu A Załącznika nr 1 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku. Natomiast z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością otrzymał świadectwo wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia z dnia 27 sierpnia 1997 roku, w którym zostało stwierdzone, że wnioskodawca od dnia 1 grudnia 1992 roku do dnia 26 sierpnia 1997 roku wykonywał pracę na stanowisku lakiernik-brygadzista wymienionym w dziale XIV, poz. 17 pkt 2 wykazu A ww. Załącznika.

/ świadectwa wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia k. 10 i k. 11 akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie zgromadzonych dokumentów, jak i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań świadków: P. B. (2), J. H. i K. N. (2), które nie budzą wątpliwości co do ich wiarygodności. Świadkowie pracowali z wnioskodawcą i mają pełną wiedzę odnośnie charakteru zatrudnienia wnioskodawcy w spornym okresie. Stanowią tym samym wiarygodne źródło dowodowe. Podkreślić należy, iż zeznania świadków i wnioskodawcy nie zostały podważone przez organ rentowy w toku procesu, były logiczne, spójne, wzajemnie się uzupełniały i znajdowały potwierdzenie w dokumentacji zawartej w aktach osobowych wnioskodawcy. Sąd wnikliwie przeanalizował, załączone do akt sprawy – akta osobowe, zawierające oprócz umów o prace, także zestawienia roczne zarobków; wskazane na nich stanowiska wnioskodawcy, nie mogą jednak stać się jedyną podstawą do precyzyjnego określenia faktycznie zajmowanych stanowisk i faktycznie wykonywanej pracy. Dla przykładu, w zestawieniu rocznych zarobków za rok 1980 stanowisko odwołującego zostało określone jako operator agregatu, a w zestawieniu za rok 1981 jako konserwator agregatu. Zatem, w kwestii ustalenia czy faktycznie wnioskodawca wykonywał prace w szczególnych warunkach, Sąd oparł się na ocenie tej pracy – dokonanej przez zakład pracy i przedstawionej w świadectwach wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii oraz świadectwach pracy z dnia 28 listopada 1992 roku oraz 27 sierpnia 1997 roku, weryfikując te zapisy, w oparciu o zeznania świadków i samego wnioskodawcy, któremu Sąd dał wiarę, gdyż jego zeznania są logiczne i konsekwentne.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 roku (t.j. Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W wyniku nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych treść art. 184 ust. 2 od dnia 1 stycznia 2013 roku uległa zmianie. W poprzednim brzmieniu cytowanego przepisu jedną z przesłanek powodujących brak prawa do emerytury było pozostawanie przez wnioskodawcę w stosunku pracy. Po wejściu w życie nowelizacji fakt zatrudnienia osoby wnioskującej o prawo do emerytury nie ma znaczenia na wydanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzji w sprawie.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok SN z 15 grudnia 1997 roku II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok SN z 15 listopada 2000 roku II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe, co do wieku, okresów składkowych i nieskładkowych oraz nie przystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego. W ocenie Sądu wnioskodawca spełnia również warunek co do posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku sygn. III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84).

Podkreślić należy, iż istotnym jest jakie prace realnie w toku swojego zatrudnienia wykonywał skarżący oraz czy prace te są wymienione w cytowanym wyżej Rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to Rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama natomiast nazwa stanowiska (lub brak tej nazwy) nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia.

W przeprowadzonym postępowaniu ubezpieczony udowodnił własnymi zeznaniami, zeznaniami powołanych świadków oraz dokumentami znajdującymi się w zachowanej dokumentacji pracowniczej ze spornego okresu, iż wykonywał od dnia 14 września 1976 roku do dnia 26 sierpnia 1997 roku pracę w szczególnych warunkach jako lakiernik natryskowy środkami chemicznymi zawierającymi substancje szkodliwe oraz galwanizer.

Z wyżej wymienionych dowodów w ocenie Sądu Okręgowego w sposób jednoznaczny można wywieść wniosek, że praca skarżącego w badanym okresie była pracą określoną w wykazie A, dziale XIV, poz. 17 oraz dziale III poz. 76 pkt 2 załącznika do w/w rozporządzenia. Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, a zwłaszcza zgodnych zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, wnioskodawca w badanym okresie przez cały czas niezależnie od tego, w jaki sposób pracodawca, w dokumentach pracownika, nazywał jego stanowisko pracy, wykonywał pracę lakiernika lub galwanizera. Co więcej, nawet w przypadku pełnienia funkcji brygadzisty, wykonywał czynności - lakiernika. Wobec tego, zarzut poczyniony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, iż stanowiska wskazane w świadectwach wykonywania prac w szczególnych warunkach różnią się nazwą od stanowisk wskazanych w świadectwie pracy lub stanowisk wymienionych w Zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku, nie może być podstawą odmówienia prawa do emerytury, zwłaszcza że przy wskazanych stanowiskach zostały podane dokładne pozycje Załącznika nr 1 do ww. Zarządzenia, co jednoznacznie pozwala zidentyfikować zajmowane wówczas stanowisko. Natomiast zarzut, że w świadectwie pracy z dnia 27 sierpnia 1997 roku nie podano okresów, w jakich wnioskodawca pracował na poszczególnych stanowiskach jest bez znaczenia, gdyż z całości zebranego w toku postępowania sądowego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że w czasie całego okresu zatrudnienia u pracodawcy, wnioskodawca wykonywał czynności właściwe dla stanowiska lakiernika.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie z zebranego materiału dowodowego wynika bezsprzecznie, że w okresie 15 lat, wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności zaliczane do pracy w warunkach szczególnych.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd uznał, iż pracę skarżącego, polegającą na dobieraniu lakieru, gęstości za pomocą rozpuszczalników, mieszaniu ręcznym, ustawianiu pistoletu do malowania automatycznego, a następnie malowaniu pistoletem ręcznie lub natryskowo - nie zhermetyzowanie należy uznać za prace w warunkach szczególnych, jako w pełni pokrywające się z zakresem obowiązków określonych w dziale XIV poz. 17 wykazu A załącznika do cytowanego rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku; a prace wnioskodawcy na stanowisku galwanizera , polegające na cynkowaniu, miedziowaniu, chromowaniu, otłuszczaniu kadmem i niklem należy uznać za prace w warunkach szczególnych, jako w pełni pokrywające się z zakresem obowiązków określonych w dziale III poz. 76 wykazu A załącznika do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku, a zatem skarżący udowodnił ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych, czyli odwołujący spełnił wszystkie przesłanki wymagane do nabycia prawa do emerytury.

Na mocy art. 129 ust. 1 cyt. ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu prawo do emerytury poczynając od dnia 1 sierpnia 2015 roku.

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć organowi rentowemu, wypożyczając akta emerytalne wnioskodawcy.