Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2016 r. w Gdańsku

sprawy (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w T.

Z. B., R. J., S. K.

T. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o ubezpieczenie społeczne

na skutek apelacji (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

w T.

od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 lutego 2015 r. sygn. akt IV U 140/09

oddala apelację.

SSA Daria Stanek SSA Lucyna Ramlo SSA Grażyna Czyżak

Sygn. akt III AUa 1075/15

UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 24 września 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. stwierdził, iż Z. B., S. K., R. J., T. K., A. K. jako pracownicy oddelegowani do pracy w Niemczech przez płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu odpowiednio w okresach od 12 września 2005 roku do 31 maja 2006 roku, od 17 sierpnia 2005 roku do 31 maja 2006 roku, od
1 października 2005 roku do 31 marca 2006 roku, od 1 października 2005 roku do 31 marca 2006 roku, od 1 października 2005 roku do 31 stycznia 2006 roku.

(...) Sp. z o.o. w T. złożyła odwołania od powyższych decyzji wnosząc o ich zmianę i orzeczenie, iż zainteresowani podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym
w Polsce w okresach wskazanych w poszczególnych decyzjach. W piśmie procesowym z dnia
4 stycznia 2010 roku Spółka (...) powołała się na dodatkową okoliczność wskazując, że
w Spółce najpierw 50%, a od 7 października 2005 roku 100% udziałów posiadała (...) S.A., osiągająca dochody w kraju i zatrudniająca 1000 pracowników, w tym również powracających
z pracy za granicą, co winno zostać uwzględnione przy ustalaniu przesłanki prowadzenia działalności „w znacznymi rozmiarze" w rozumieniu przepisów rozporządzenia 1408/71.

Odwołania od w/w decyzji złożyli także R. J., Z. B., S. K. i T. K. wnosząc o ustalenie, iż z tytułu pracy u płatnika (...) Sp. z o.o. podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym w okresach wskazanych w poszczególnych decyzjach.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w zaskarżonych decyzjach.

Sprawy z powyższych odwołań zostały połączone do wspólnego rozpoznania
i rozstrzygnięcia pod sygn. akt IV U 140/09.

Zainteresowany A. K. nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu wyrokiem z dnia 4 lutego 2015 roku oddalił odwołania. Swoje rozstrzygnięcie Sąd ten oparł na następujących ustaleniach faktycznych i prawnych.

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w T. została zawiązana w 1999 roku. Spółka od początku działała w ramach grupy (...) Sp. z o.o. (obecnie (...) S.A.), która posiadała najpierw 50 %, a następnie od 2005 roku - 100% udziałów. (...) Sp. z o.o. zajmowała się działalnością budowlaną, zarówno w kraju jak i w Niemczech, którą przejęła założona w 2000 roku spółka zależna (...). Spółka w późniejszym okresie podjęła się - także na rynku niemieckim - wykonywania usług w branży stalowej przy budowie statków. Spółka (...) prowadziła działalność w specjalistycznej branży budowlanej zajmując się produkcją świetlików dachowych. Spółka działała wyłącznie na rynku krajowym. W związku ze zmianą przepisów
w zakresie urlopów włączających pracodawców działających w Niemczech w branży budowlanej do tzw. kasy urlopowej, co wiązało się z dodatkowymi obciążenia związanymi z opłacaniem składek, grupa (...) zdecydowała się na zmiany w profilach działalności poszczególnych spółek celem zmniejszenia nowych kosztów działalności w Niemczech. W tym celu część działalności Spółki (...) związanej z wykonywaniem usług w branży budownictwa okrętowego, która nie podlegała nowym regulacjom, w 2003 roku została przejęta przez Spółkę (...), która przejęła dotychczasowe kontrakty Spółki (...) jak również zawierała - we własnym imieniu - dalsze kontrakty, w tym z (...)
w W. - umowę o dzieło na okres od 1 października 2005 roku do 30 marca 2006 roku - na wykonanie szkutniczych robót stalowych na budowanym statku nr (...). Spółka (...) przejęła również dotychczasowych pracowników, z zachowaniem dotychczasowych warunków pracy oraz zatrudniała dalszych pracowników, bezpośrednio kierowanych do pracy na terenie Niemiec. Spółka (...) jednocześnie nadal prowadziła dotychczasową działalność na terenie kraju.

Z. B. był zatrudniony u płatnika na podstawie umowy o pracę na okres próbny od 12 września do 12 października 2005 roku i następnie umowy o pracę na czas określony od 13 października 2005 roku do 31 lipca 2006 roku. Umowy o pracę i inne dokumenty związane
z przebiegiem zatrudnienia były podpisywane w Niemczech. Miejsce pracy ubezpieczonego mieściło się w W. P. S., okresowo również w ramach czasowego przeniesienia w B. - W. K.. Ubezpieczony pracował na stanowisku montera kadłubów okrętowych.
W pracy podlegał bezpośrednio innemu pracownikowi Spółki zatrudnionemu na budowie, otrzymywał wynagrodzenie w euro. Spółka zapewniała zakwaterowanie. Ubezpieczony nigdy nie pracował na terenie kraju. W całym okresie zatrudnienia korzystał z potwierdzenia ubezpieczenia w Polsce - zaświadczenia (...). Porozumieniem z dnia 31 maja 2006 roku strony rozwiązały łączącą ich umowę o pracę. Po tej dacie ubezpieczony przeszedł do Spółki (...)
z powierzeniem analogicznej pracy w stoczni w W..

S. K. był zatrudniony przez płatnika w okresie od 17 sierpnia 2005 roku do 31 maja 2006 roku. W całym okresie zatrudniania ubezpieczony pracował na terenie Niemiec na stanowisku montera kadłubów okrętowych w W. P. S., w systemie pracy akordowej, za wynagrodzeniem płatnym w euro. Ubezpieczony nie pracował na terenie Polski. Organ rentowy w dniu 22 lutego 2006 roku wystawił ubezpieczonemu zaświadczenie (...) potwierdzające polskie ustawodawstwo w całym okresie zatrudnienia.

R. J. był zatrudniony u płatnika na podstawie umowy o pracę na okres próbny od 3 stycznia do 31 stycznia 2005 roku i następnie na podstawie umów o pracę na czas określony od 1 lutego do 30 września 2005 roku i od 1 października 2005 roku do 31 lipca 2006 roku. Umowy o pracę i inne dokumenty związane z przebiegiem zatrudnienia były podpisywane
w Niemczech. Ubezpieczony pracował w W. P. S. oraz w ramach czasowego przeniesienia w B. - W. K., na stanowisku montera kadłubów okrętowych wraz ze Z. B.. W pracy podlegał bezpośrednio innemu pracownikowi Spółki zatrudnionemu na budowie, otrzymywał wynagrodzenie w euro. Spółka zapewniała zakwaterowanie. W okresach od dnia 3 stycznia 2005 do 31 stycznia i od 1 lutego do 30 września 2005 roku ubezpieczony korzystał z potwierdzenia ubezpieczenie w Polsce - zaświadczenia (...). Porozumieniem z dnia 31 stycznia 2006 roku strony rozwiązały łączącą ich umowę. Ubezpieczony nigdy nie pracował na terenie kraju. W dniu 1 lutego 2006 roku Spółka (...) zawarła z ubezpieczonym umowę o pracę na czas określony do 31 marca 2006 roku
z powierzeniem analogicznego stanowiska montera kadłubów okrętowych z miejscem wykonywania pracy - „budowy krajowe (Oddział T.)”. W świadectwie pracy za powyższy okres wskazano, iż ubezpieczony w całym okresie zatrudnienia korzystał z urlopu bezpłatnego „na wniosek pracownika”. Czasowe przeniesienie do kraju miało charakter odgórny i wynikało
z przyjętej przez Spółkę polityki.

T. K. był zatrudniony u płatnika na podstawie umowy o pracę na okres próbny od 31 stycznia do 1 marca 2005 roku i następnie na podstawie umów o pracę na czas określony od 2 marca do 30 września 2005 roku oraz od 1 października 2005 roku do 31 lipca 2006 roku. Pracę świadczył w Niemczech, w W., na stanowisku brygadzisty - montera kadłubów okrętowych i brygadzisty. W okresie od 31 stycznia do 30 września 2005 roku korzystał z potwierdzenia ubezpieczenie w Polsce - zaświadczenia (...). Porozumieniem z dnia 31 stycznia 2006 roku strony rozwiązały łączącą ich umowę. Na okres od 1 lutego do 31 marca 2006 roku strony, zawarły umowę o pracę na czas określony z powierzeniem stanowiska montera
i miejscem wykonywania pracy - budowy krajowe (Oddział T.). W świadectwie pracy wskazano, iż ubezpieczony w całym okresie zatrudnienia korzystał z urlopu bezpłatnego na własny wniosek.

A. K. pozostawał ze Spółką (...) w stosunku pracy od 4 stycznia 2005 roku do 31 stycznia 2006 roku. Pracował na budowie w Niemczech, w W. na stanowisku montera kadłubów okrętowych. W okresie od 4 stycznia do 30 września 2005 roku korzystał z potwierdzenia ubezpieczenie w Polsce - zaświadczenia (...).

W konsekwencji zmian struktury zatrudnienia w Spółce (...) od 2004 roku ilość pracowników zatrudnionych w Niemczech przeważała nad pracownikami wykonującymi pracę
w kraju. Na koniec 2004 roku na 29 zatrudnionych pracowników 25 pracowało na terenie Niemiec, w lipcu w 2005 roku na 29 łącznie zatrudnionych 28 pracowało na terenie Niemiec, zaś w październiku 2005 roku na 58 pracowników produkcyjnych 15 wykonywało pracę w kraju. Przeciętnie w ciągu 2005 roku na 46 zatrudnionych pracowników tylko 6 wykonywało pracę na terenie kraju, zaś pozostałe osoby na terenie Niemiec oraz średnio 5 osób w Szwecji, gdzie Spółka również prowadziła działalność gospodarczą. Z kolei w 2006 roku na przeciętnie 60 zatrudnionych pracowników niespełna 22 wykonywało pracę na terenie kraju, a 38 osób poza granicami, w tym 10 osób na terenie Szwecji, pozostali na terenie Niemiec.

Spółka (...), od 2003 roku gro obrotów uzyskiwała na ternie Niemiec, w 2003 roku wynosiły one 68,46% (przy obrotach w kraju 31,54%), w 2004 roku 76,67% (przy obrotach
w kraju 23,33 %), w 2005 roku 82,09% (przy obrotach w kraju 10,02% i w Szwecji 7,89%),
a w 2006 roku 71,49% (przy obrotach w kraju 12,44% i w Szwecji 16,07%).

W związku z powyższym ZUS Oddział T. odmówił dalszego potwierdzenia formularza E101 dla pracowników wykonujących pracę w Niemczech, powołując się na niespełnienie przesłanek z art. 14 ust. 1 lit. a rozporządzenia 1408/71 oraz wskazując jednocześnie na możliwość wystąpienia o zastosowanie ustawodawstwa polskiego w trybie wyjątkowym uregulowanym w art. 17 rozporządzenia 1408/71. Spółka (...), za pośrednictwem organu rentowego, wystąpiła o zastosowanie ustawodawca polskiego w drodze wyjątku dla pracowników zatrudnionych na terenie Niemiec. Jednocześnie w pierwszej połowie 2006 roku zdecydowano się na kolejne zmiany i podział profilów działalności w ramach grupy kapitałowej, przenosząc działalność w zakresie budownictwa metalowego statków do (...) Sp. z o.o. Spółka ta dysponowała przeważającym obrotem z działalności na terenie kraju i jako jedyna z grupy kapitałowej gwarantowała w ówczesnym okresie spełnienie wymogów uzyskania zaświadczeń potwierdzających polskie ubezpieczenie migrujących pracowników. Powyższe wiązało się
z zawieranymi w tym okresie przez (...) Sp. z o.o. porozumieniami rozwiązującymi stosunki pracy przed terminem upływu czasu na które zostały zawarte, co dotyczyło również ubezpieczonych. Pracownicy, w tym R. J. i Z. B., po ustaniu stosunków pracy z płatnikiem, podjęli tożsamej treści stosunki pracy ze Spółką (...).

Spółka (...) dniem 1 czerwca 2006 roku zakończyła prowadzenie działalności gospodarczej na terytorium Niemiec, o czym pismem z dnia 25 sierpnia 2006 roku poinformowała organ rentowy wskazując, iż w konsekwencji wniosek na podstawie art. 17 Rozporządzenia nr 1408/71 „stał się bezprzedmiotowy” oraz zaprzestała dalszego przekazywania żądanej dokumentacji. Natomiast w piśmie z dnia 7 marca 2007 roku płatnik wskazał, iż jest zainteresowany potwierdzeniem polskiego ustawodawstwa w stosunku do wykonujących w latach 2005-2006 pracę na terenie Niemiec pracowników, w tym ubezpieczonych i zainteresowanego.

Niemiecki urząd ubezpieczeń decyzją z dnia 8 marca 2007 roku odmówił udzielenia zgody na utrzymanie polskiego ustawodawstwa m.in. w stosunku do Z. B. za okres od 12 września 2005 roku do 31 lipca 2006 roku, a decyzją z 27 czerwca 2007 roku nie wyraził zgody na utrzymanie polskiego ustawodawstwa dla pozostałych ubezpieczonych: S. K. za okres od 17 sierpnia 2005 roku do 16 lipca 2007 roku, R. J. od
1 października 2005 roku do 2 stycznia 2007 roku, T. K. od 1 października 2005 roku do 23 stycznia 2007 roku i A. K. od 1 października 2005 roku do 3 stycznia 2007 roku. W konsekwencji organ rentowy w dniu 26 listopada 2007 roku anulował wystawione dla Z. B. i S. K. formularze E101 i w dniu 24 września 2008 roku wydał zaskarżone decyzje.

Spółka (...) odwołała się od decyzji niemieckiego urzędu ubezpieczeń. Pozew do Sądu Socjalnego w D. wpłynął 13 listopada 2009 roku. Sprawa została przekazana Sądowi Socjalnemu w Berlinie, który w dniu 6 lutego 2014 roku odrzucił pozew. Sprawa nie jest prawomocnie zakończona.

Spółka (...) zmieniła nazwę na (...) Sp. z o.o., a następnie w 2012 roku została przejęta przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w T.. Aktualnie płatnik działa pod firmą (...) Sp. z o.o.

Sąd Okręgowy wskazał, iż stan faktyczny był częściowo bezsporny, a nadto został ustalony na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony i zawartych w aktach organu rentowego oraz na podstawie zeznań D. G. oraz Z. B. i R. J., którzy spójnie opisali okoliczności zatrudnienia w Spółce (...) i wykonywania pracy przyznając, iż była ona świadczona wyłącznie na terenie Niemiec pod kierownictwem i na rzecz płatnika. Ubezpieczeni przyznali również, iż po ustaniu stosunku pracy z T. byli pracownikami E. wykonującymi tożsame prace w Niemczech. Powody przedmiotowych zmian zostały natomiast wyjaśnione z zeznaniach D. G.. Umowy o pracę oraz świadectwa pracy R. J. i T. K. wskazujące na wykonywanie przez nich pracy w okresie od 1 lutego do 31 marca 2006 roku w Polsce były niewiarygodne, albowiem z dokumentacji osobowej wynika, iż w całym okresie ubezpieczeni korzystali z urlopów bezpłatnych na własny wniosek, czemu zdecydowanie zaprzeczył R. J. wskazując, iż faktycznie nigdy nie pracował w kraju, a kilkumiesięczny powrót był narzucony przez pracodawcę. Sąd nie miał podstaw do kwestionowania powyższych zeznań, za wiarygodnością których przemawiały same postanowienia przedmiotowych umów o pracę, które wobec nie przystąpienia pracowników do ich wykonywania, a przebywania w całym okresie na urlopie bezpłatnym, nie zostały zrealizowane w warunkach art. 22 k.p. Sąd Okręgowy podkreślił także, że trudno uznać, iż T. K. wykonywał pracę montera kadłubów okrętowych we wskazanym w umowie miejscu pracy, tj. „budowy krajowe (Oddział T.)”. Sąd ten pominął dowód z przesłuchania S. K., A. K. i T. K.
z uwagi na ich nieusprawiedliwione niestawiennictwo na rozprawie.

Sąd Okręgowy wskazał, iż zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy
z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2013 roku poz. 1442 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wypadkowemu i chorobowemu podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, zaś obowiązek ten trwa od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Natomiast w przypadku wykonywania pracy poza obszarem Rzeczypospolitej Polskiej zastosowanie w spornym okresie znajdą obowiązujące wówczas przepisy prawa wspólnotowego w postaci Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 roku w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie, jak również Rozporządzenia Rady (EWG) Nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 roku w sprawie wykonywania w/w rozporządzenia. Podstawową zasadą rozporządzenia 1408/71 jest podleganie ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego (art. 13 ust. 1), przy czym
w przypadku pracowników migrujących zasada ta precyzuje się w art. 13 ust. 2 lit. a wskazującym, iż pracownik najemny zatrudniony na terytorium jednego Państwa Członkowskiego podlega ustawodawstwu tego państwa, nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium innego Państwa Członkowskiego lub jeżeli przedsiębiorstwo lub pracodawca, który go zatrudnia ma swoją zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności na terytorium innego Państwa Członkowskiego (lex loci laboris). Zasadę tą, stosownie do art. 14 ust. 1 rozporządzenia, stosuje się z uwzględnieniem następujących wyjątków i sytuacji szczególnych: a) pracownik najemny zatrudniony na terytorium Państwa Członkowskiego przez przedsiębiorstwo, w którym jest zwykle zatrudniony i przez które został skierowany do wykonywania pracy na terytorium innego Państwa Członkowskiego podlega nadal ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany okres wykonywania tej pracy nie przekracza dwunastu miesięcy
i że nie jest on skierowany w miejsce innej osoby, której okres skierowania upłynął; b) jeżeli praca przedłuża się poza początkowo zakładany okres, z powodu niedających się przewidzieć okoliczności, i przekracza 12 miesięcy, ustawodawstwo pierwszego Państwa Członkowskiego stosuje się nadal, aż do zakończenia pracy, pod warunkiem, że wyrazi na to zgodę właściwa władza Państwa Członkowskiego, na którego terytorium zainteresowany jest skierowany lub organ przez tę władze wyznaczony: o zgodę należy wystąpić przed upływem początkowego okresu dwunastu miesięcy. Jednakże, zgody tej nie można udzielić na okres dłuższy niż 12 miesięcy. Art. 14 ust. 1 daje podstawę do sformułowania trzech zasadniczych elementów takiego delegowania, a mianowicie: delegowanie musi mieć charakter tymczasowy; pracownik nie może być wysłany do pracy za granicą w zastępstwie innego pracownika, którego okres delegowania upłynął; praca pracownika delegowanego musi być wykonywana na rzecz i w interesie przedsiębiorstwa delegującego.

Zagadnienie tymczasowego delegowania pracowników do pracy za granicą zostało doprecyzowane w Decyzji Komisji Administracyjnej ds. Zabezpieczenia (...) Migrujących nr 181 z dnia 13 grudnia 2000 roku w sprawie interpretacji art. 14(1), 14a(1) oraz 14b(1) i (2) Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 w zakresie ustawodawstwa właściwego dla pracowników delegowanych oraz osób pracujących na własny rachunek tymczasowo wykonujących pracę poza terytorium państwa właściwego. Dodatkowo w 2004 roku na podstawie w/w Decyzji, Komisja Administracyjna opracowała tzw. „Praktyczny przewodnik w dziedzinie oddelegowania pracowników w państwach UE, EOG i Szwajcarii", nie mający wprawdzie charakteru wiążącego, lecz stanowiący rodzaj kodeksu dobrych praktyk w zakresie delegowania.

Decyzja nr (...) doprecyzowuje kryteria kwalifikowania danej sytuacji jako delegowania
w rozumieniu przepisów o wspólnotowej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Art. 14 ust. 1 Rozporządzenia może mieć zastosowanie wyłącznie w sytuacjach, w których pracownik podlegający ustawodawstwu państwa członkowskiego (państwa wysyłającego) w związku
z zatrudnieniem w danym przedsiębiorstwie, zostaje wysłany przez to przedsiębiorstwo do innego państwa członkowskiego (państwa zatrudnienia) w celu wykonywania tam pracy na rzecz tego przedsiębiorstwa. Decyzja nr (...) przesądza przy tym, że praca jest wykonywana na rzecz przedsiębiorstwa w państwie wysyłającym, jeżeli przez cały okres delegowania utrzymany zostaje bezpośredni związek między pracownikiem a przedsiębiorstwem, które oddelegowało go do pracy za granicą. Ustalenie istnienia takiej więzi między delegowanym pracownikiem
a delegującym przedsiębiorstwem wymaga przeanalizowania szeregu czynników, w tym m.in. kwestii odpowiedzialności za rekrutację pracownika, umowy o pracę, zasad zwolnienia pracownika oraz uprawnienia do określenia charakteru pracy. Zgodnie z postanowieniami Decyzji nr (...) przy założeniu istnienia bezpośredniego związku między pracownikiem a jego przedsiębiorstwem macierzystym, z delegowaniem w rozumieniu art. 14 ust. 1 Rozporządzenia nr 1408/71 mamy do czynienia również w odniesieniu do delegowania pracowników zatrudnionych z zamiarem wysłania do pracy za granicą, jeżeli pracownik podlegający ustawodawstwu państwa członkowskiego zgodnie z postanowieniami Rozporządzenia 1408/71 zostaje zatrudniony w państwie, w którym przedsiębiorstwo ma swoją zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności, w celu oddelegowania go w imieniu tego przedsiębiorstwa do innego państwa członkowskiego, o ile w czasie trwania delegowania nadal istnieje bezpośredni związek między tym przedsiębiorstwem a pracownikiem oraz przedsiębiorstwo prowadzi normalnie działalność (znaczącą działalność, godną odnotowania) na terytorium pierwszego państwa członkowskiego. W celu ustalenia, czy przedsiębiorstwo prowadzi część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym jest zarejestrowane, instytucja właściwa tego państwa jest zobowiązana do dokonania oceny wszystkich cech (kryteriów) charakteryzujących działalność prowadzoną przez to przedsiębiorstwo, włączając w to miejsce,
w którym przedsiębiorstwo ma swoją zarejestrowaną siedzibę i zaplecze administracyjne; liczbę pracowników administracyjnych zatrudnionych w państwie członkowskim, w którym przedsiębiorstwo jest zarejestrowane i w drugim państwie członkowskim (obecność w państwie wysyłającym wyłącznie personelu administracyjnego wyklucza możliwość zastosowania przepisów o oddelegowaniu): miejsce dokonywania rekrutacji pracowników delegowanych
i miejsce zawierania większości umów z klientami; ustawodawstwo właściwe dla umów zawartych między przedsiębiorstwem a jego pracownikami (z jednej strony) oraz miedzy przedsiębiorstwem a jego kontrahentami (z drugiej); obrót w wystarczająco charakterystycznym okresie, ustalonym dla danego państwu członkowskiego („Praktyczny przewodnik w dziedzinie oddelegowania” wskazuje, że około 25% obrotów całkowitych mogłoby stanowić wystarczają podstawę, z wyjątkiem przypadków do indywidualnej analizy, gdy obroty są niższe niż 25%).

Na istotność powyższych kryteriów zwraca uwagę również krajowe orzecznictwo oceniając, iż tylko pracownik zatrudniony przez pracodawcę mającego siedzibę i prowadzącego w istotnym zakresie działalność gospodarczą w Polsce, który został oddelegowany do pracy w innym państwie Unii Europejskiej, ma prawo do podlegania polskiemu ubezpieczeniu społecznemu
w granicach limitów czasowych, określonych w art. 14 ust. la rozporządzenia nr 1408/71 (wyrok SA w Katowicach z dnia 19 marca 2013 roku, III AUa 357/12; LEX nr 1311962). Również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 kwietnia 2012 roku stanął na stanowisku, iż o podleganiu właściwemu systemowi zabezpieczenia społecznego pracowników tymczasowych zatrudnionych wyłącznie w celu oddelegowania do pracy w innym państwie członkowskim UE - oprócz formalnych więzi pozostawania w stosunku pracy pomiędzy pracownikiem a przedsiębiorstwem wysyłającym oraz przynależności do porządku prawa pracy państwa delegującego - przesądza prowadzenie przez agencję pracy tymczasowej także zwykłej (znacznej, na znaczną skalę, znaczącej, istotnej, godnej odnotowania, zasadniczej, normalnej) działalności w państwie wysyłającym, w którym ma zarejestrowaną siedzibę (I UK 359/11; LEX nr 1224677; por. też wyrok SN z dnia 5 maja 2010 roku, II UK 319/09; LEX nr 604217).

Powyższe wyliczenie kryteriów nie stanowi katalogu zamkniętego, gdyż zgodnie
z postanowieniami Decyzji nr (...), kryteria ocenne powinny być zawsze dostosowane do konkretnego przypadku i muszą uwzględniać charakter działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo w państwie, w którym jest ono zarejestrowane. Jednocześnie oddelegowanie do pracy za granicą ma miejsce tylko w przypadkach, gdy praca wykonywana w innym państwie jest z góry ograniczona w czasie (maksymalnie 12 miesięcy, ewentualnie przedłużone o kolejne 12 miesięcy). Nie można zatem mówić o oddelegowaniu w sytuacjach, w których od początku planowany okres wykonywania pracy na terytorium innego państwa członkowskiego przekracza 12 miesięcy. W takich przypadkach pracownik wykonujący pracę na terytorium innego państwa będzie podlegał systemowi ubezpieczeń społecznych w miejscu wykonywania pracy, chyba że będzie wobec niego zastosowany tryb wyjątkowy na podstawie art. 17 Rozporządzenia nr 1408/71. Przepis ten stanowi, iż dwa lub więcej państwa członkowskie mogą zawrzeć w interesie niektórych osób (lub grup osób) porozumienie przewidujące wyjątki od ogólnych zasad ustalania ustawodawstwa właściwego, przewidzianych przepisami art. 13-16 Rozporządzenia nr 1408/71. Aby uzyskać zgodę na utrzymanie podlegania dotychczasowemu ustawodawstwu na podstawie art. 17, zainteresowany pracodawca występuje z odpowiednim wnioskiem do instytucji
w państwie, w którym ma swoją zarejestrowaną siedzibę, a ta po zebraniu wszelkich koniecznych danych zwraca się do odpowiedniego organu w państwie, którego ustawodawstwu niektórzy pracownicy lub kategorie pracowników powinni zgodnie z przepisami wspólnotowymi podlegać,
z wnioskiem o zastosowanie tego wyjątkowego uregulowania. W przypadku uzyskania pozytywnej decyzji organu państwa zatrudnienia, instytucja państwa wysyłającego wystawia zainteresowanym formularz E101, przy czym w jego treści musi sie znaleźć odniesienie, że został wydany dla przypadku odnoszącego się do art. 17. W przypadku braku zgody zastosowanie znajdą przepisy ogólne rozporządzenia, tj. art. 13 ust. 1 uzależniający ustalenie systemu ubezpieczenia od miejsca świadczenia pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki wymagane przez art. 14 ust 1 lit. a omawianego rozporządzenia. Z. B., S. K., R. J., T. K. i A. K. zostali zatrudnieni przez płatnika wyłącznie z zamiarem wysłania do pracy w Niemczech i tylko tam wykonywali swoją pracę. Przedłożone umowy o pracę zawarte z R. J. i T. K. z miejscem wykonywania na terenie Polski były niewiarygodne i nieważne gdyż nie zostały faktycznie wykonane. Aby można było uznać, że mamy do czynienia z delegowaniem
w rozumieniu Rozporządzenia 1408/71, niezbędne byłoby ustalenie, że w trakcie trwania delegowania nadal istniał bezpośredni związek między spółką (...) a pracownikami oraz, że płatnik prowadzi normalnie działalność na terytorium pierwszego państwa członkowskiego,
w zakresie wskazanych powyżej kryteriów. Spełnienie pierwszej z powyższych przesłanek nie budziło wątpliwości Sądu I instancji. Zeznający zgodnie wskazali, iż wszystkie prace były wykonywane na rzecz i pod nadzorem pracowników płatnika, który wypłacał należne wynagrodzenie jak i zapewniał dodatkowe zakwaterowanie. Zawarte stosunki pracy (z miejscem wykonywania na terenie Niemiec) spełniały wszystkie cechy art. 22 § 1 k.p., zarówno
w kontekście sposobu ich wykonywania przez pracowników jak i obowiązków płatnika jako pracodawcy i jako takie nie były podważane w toku postępowania. Nie została jednak spełniona druga przesłanka odnoszącej się do sytuacji płatnika w kraju w kontekście prowadzenia „znacznej części działalności'’. O ile Spółka powstała w 1999 roku przez początkowe lata prowadziła działalność w kraju przy produkcji świetlików dachowych, to sytuacja ta zmieniła się wraz z przejęciem zadań i pracowników od (...). Od 2003 roku jak wskazuje załączona przez odwołującą dokumentacja, przeważająca część obrotów pochodziła
z działalności prowadzonej w Niemczech, która systematycznie rosła począwszy od 68,46%, do 76,67% w 2004 roku i 82,09% w 2005 roku oraz 71,49% w 2006 roku, przy czym Spółka
z końcem maja zakończyła działalność na terenie Niemiec. Analogiczne znaczne dysproporcji pojawiły się w strukturze zatrudnienia, notabene ulegającej systematycznemu wzrostowi. Mianowicie w 2005 roku na przeciętnie 46 zatrudnionych pracowników tylko 6 wykonywało pracę na terenie kraju, zaś pozostałe osoby na ternie Niemiec oraz średnio 5 osób w Szwecji, zaś
w 2006 roku na przeciętnie 60 zatrudnionych pracowników niespełna 22 wykonywało pracę na terenie kraju, a 38 osób poza granicami, w tym 28 osób na terenie Niemiec. Samo zatrudnienie
w kontekście organizacyjnym również odbywało się już w miejscu pracy w Niemczech, gdzie dochodziło do podpisywania umów i innej dokumentacji pracowniczej; pracownicy przed podjęciem pracy nie kontaktowali się z administracją pracodawcy w kraju.

Powyższe, mimo bezspornego zachowania dotychczasowego profilu działalności na terenie kraju jak i administracji, przeważyło nad możliwością uznania, iż Spółka nadal prowadziła
w spornym okresie „znaczącą część działalności” w państwie siedziby. Odwołująca okoliczności tych nie podważała, a po odmowie poświadczenia polskiego ubezpieczenia przez organ rentowy Spółka od połowy 2005 roku występowała o uzyskanie zgody na utrzymanie dotychczasowego ustawodawstwa w drodze wyjątku (art. 17 rozporządzenia), co potwierdza jej świadomość
w przedmiocie nie spełnienia podstawowych warunków utrzymania polskiego ustawodawstwa
w spornym okresie.

Sąd Okręgowy wskazał także, że wbrew stanowisku odwołującej Spółki, ocena „znacznej części działalności” w kontekście działalności całej grupy kapitałowej (E., (...)
i T.) nie znajduje uzasadnienia z punktu widzenia powołanych przepisów. Odwołująca, mimo działania w ramach związku firm i mimo niewątpliwej zależności, jest podmiotem odrębnym zarówno z punktu widzenia prawa handlowego jak i prawa ubezpieczeń społecznych. To odwołująca, nie grupa kapitałowa, była pracodawcą dla ubezpieczonych i zainteresowanego (zawierała umowy o pracę) jak i wypełniała obowiązki płatnika składek i jako taka odpowiada za prawidłowe spełnienie obowiązków ubezpieczeniowych, w tym zgłoszenia w odpowiednim państwowym systemie ubezpieczeń społecznych i to przesłanki prowadzenia jej wyodrębnionej działalności w świetle omawianych przepisów rozporządzenia 1408/71 stanowią wyłączny przedmiot oceny ich spełnienia. Powyższemu sprzeciwiają się natomiast powołane powyższe okoliczności osiągania przeważającej części obrotów z działalności prowadzonej w spornym okresie na terenie Niemiec jak i koncentracji w tym kraju zatrudnionych pracowników.

W związku z powyższym, Sąd Okręgowy stwierdził, iż brak jest podstaw do zastosowania art. 14 ust. 1 omawianego rozporządzenia i objęcia Z. B., S. K., R. J., T. K. i A. K. ubezpieczeniem społecznym według polskiego ustawodawstwa i uznania ich za pracowników delegowanych
w oparciu o cytowane powyżej przepisy. Do powyższego objęcia nie doszło również w drodze wyjątku przewidzianego w art. 17 rozporządzenia wobec braku zgody niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej. Powyższe zaś wbrew oczekiwaniom odwołujących, stanowiło bezpośrednią podstawę wydania skarżonych decyzji, których prawidłowość w konsekwencji powyższych rozważań należało uznać za potwierdzoną i odpowiadającą prawu. Natomiast ewentualna zmiana decyzji niemieckiego urzędu ubezpieczeń w wyniku aktualnie nieukończonego jeszcze prawomocnie postępowania przed Sądem Socjalnym w Berlinie (S 72 KR (...)) i udzielenie zgodny na utrzymanie polskiego ustawodawstwa stanowiło podstawę do wznowienia postępowania w niniejszej sprawie. Dlatego też, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd ten oddalił odwołania.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła odwołująca Spółka, zaskarżając go w całości
i domagając się jego zmiany poprzez uwzględnienia odwołań oraz zasądzenie kosztów procesu, ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Skarżąca Spółka zarzuciła naruszenie art. 14 ust. 1 lit. a Rozporządzenia 1408/71 przez jego błędną wykładnię oraz art. 180 § 1 pkt 4 k.p.c. przez podjęcie zawieszonego postępowania, mimo iż nie ustały przyczyny zawieszenia, co miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia.

W uzasadnieniu apelacji odwołująca Spółka wskazała, iż wyrok Sądu I instancji jest dotknięty uchybieniem o charakterze formalnoprawnym, gdyż postanowieniem z dnia 23 czerwca 2010 roku Sąd ten zawiesił postępowanie w sprawie, wobec toczącego się postępowania przed Sądem Socjalnym w Berlinie. Postępowanie przed niemieckim sądem nie zostało jeszcze prawomocnie zakończone i przyczyna zawieszenia postępowania trwa nadal, zatem postępowanie w niniejszej sprawie nie powinno być podjęte. Tym samym Sąd I instancji naruszył art. 180 § 1 pkt 4 k.p.c., gdyż nie wskazał żadnych okoliczności przemawiających za podjęciem postępowania. To zaś przemawia za uchyleniem wyroku, z przekazaniem sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Apelująca Spółka podała również, że w Praktycznym przewodniku dotyczącym oddelegowania pracowników w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii przyjmuje się, że o tym, czy spełniony jest warunek prowadzenia w kraju działalności w znacznym rozmiarze decyduje wiele okoliczności, w tym okoliczności dotyczących otoczenia przedsiębiorstwa pracodawcy i jego perspektyw, a nie tylko poziom zatrudnienia i poziom obrotów. W przewodniku tym nie wskazano, że zawiera on wyczerpujący katalog przesłanek oraz że przesłanki te muszą wystąpić łącznie w przypadku delegowania pracowników i zawierania wyjątkowego porozumienia na podstawie art. 17 rozporządzenia. To zaś pozwala, przy decydowaniu o stosowaniu polskiego prawa w zakresie ubezpieczeń zastosowaniu procedury wyjątkowej przewidzianej w art. 14 ust. 1 lit. a Rozporządzenia czy art. 17 Rozporządzenia, odwołać się do zatrudnienia pracowników, a także osiągania obrotów w kraju także przez jedynego udziałowca odwołującej, tj. Spółki (...) S.A. Dopiero wtedy można ocenić, czy są spełnione omawiane wyżej postulaty rozporządzenia, zwłaszcza postulat prowadzenia w kraju działalności w „znacznym rozmiarze”, „godnej odnotowania”, czy też „w przeważającej mierze”. Zatem wyrok Sądu I instancji, uwzględniający jedynie zatrudnienie i obroty Spółki (...), a nie całej grupy kapitałowej, oparty został na błędnej wykładni art. 14 ust. 1 lit. a Rozporządzenia.

Postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2015 roku Sąd Apelacyjny III Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku odrzucił apelację odwołującej Spółki w zakresie w jakim dotyczyła ona zainteresowanego A. K..

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu skarżącej Spółki natury procesowej, który zdaniem apelującego winien skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, wskazać trzeba, że argumentacja apelującego dotycząca braku podstaw do podjęcia zawieszonego uprzednio postępowania
z uwagi na prejudycjalny charakter sprawy toczącej się przed Sądem Socjalnym w Berlinie jest całkowicie nieuzasadniona.

Zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. jest fakultatywne, nie istnieje więc nakaz każdorazowego zawieszania postępowania nawet w przypadku gdy rozstrzygnięcie danej sprawy faktycznie zależy od wyniku innej sprawy cywilnej. Z kolei zasadność zawieszenia postępowania, zastosowanie i powołanie odpowiedniej przyczyny
i podstawy prawnej zawieszenia postępowania podlegają kontroli instancyjnej w drodze zażalenia (art. 394 § 1 pkt 6 k.p.c.). Ponadto kontrola ta sprowadzać się może także do podjęcia postępowania przez sąd, który może stwierdzić, że nie było podstawy do jego zawieszenia. Sąd Najwyższy w orzeczeniu IV CZ 185/55 z dnia 7 października 1955 roku (PiP 1957, nr 3, s. 649) wyraził pogląd, że sąd może uwzględnić wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania lub podjąć z urzędu zawieszone postanowienie nie tylko wówczas, gdy ustała przyczyna zawieszenia postępowania, ale także wtedy, gdy wbrew swemu postanowieniu o zawieszeniu postępowania dojdzie do wniosku, że przyczyna taka w ogóle nie istniała. W takim wypadku podjęciu zawieszonego postępowania nie stoi na przeszkodzie prawomocność postanowienia o zawieszeniu, gdyż postanowienie o podjęciu postępowania nie jest równoznaczne z uchyleniem postanowienia
o jego zawieszeniu.

W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 3 marca 1977 roku (I CZ 20/77, OSNC 1977/12/238) wskazując, iż wskazany w części wstępnej art. 180 k.p.c. obowiązek sądu podjęcia postępowania nie ogranicza się do przykładowo w dalszych punktach tego przepisu przytoczonych sytuacji procesowych i jeśli w jakichkolwiek innych okolicznościach sąd ten dojdzie do przekonania, że przyjęta poprzednio w jego postanowieniu podstawa zawieszenia w rzeczywistości nie istniała, powinien podjąć zawieszone postępowanie (por. również orzeczenia SN z dnia 28 października 1993 roku, III CRN 43/93 i z dnia 23 stycznia 1996 roku, II CRN 199/95).

Z tych rozstrzygnięć wynika kontynuowanie wykładni dopuszczającej następczą kontrolę zasadności i właściwej, odpowiednio do konkretnej sytuacji procesowej, podstawy zawieszenia postępowania, innymi słowy, sąd nie jest związany podstawą prawną zawieszenia postępowania, wskazaną w postanowieniu lub wskazaną wadliwie lub wreszcie wskazaną ogólnie.

Mając powyższe na uwadze wskazać trzeba, że po pierwsze Sąd Okręgowy nie był zobligowany do zawieszenia przedmiotowego postępowania do czasu zakończenia sprawy toczącej się przed Sądem Socjalnym w Berlinie, po drugie, skoro postępowanie to zawiesił to nie musiał w związku z tym czekać do uprawomocnienia się orzeczenia tego Sądu, lecz podjąć postępowanie zarówno z uwagi na zaistnienie stosownych okoliczności (art. 180 § 1 pkt 4 k.p.c.) jak też w trybie samokontroli, stwierdzając poprzez podjęcie tego postępowania, że nie zachodziły podstawy do zawieszenia postępowania.

W ocenie Sądu Apelacyjnego to nie podjęcie postępowania przez Sąd Okręgowy powinno budzić wątpliwości lecz właśnie jego zawieszenie. Przypomnieć bowiem trzeba, że zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. jest usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy pomiędzy przedmiotami obu prowadzonych równocześnie postępowań sądowych zachodzi zależność prejudycjalna mająca miejsce wówczas, gdy orzeczenie zapadłe w innej sprawie wchodzi w skład podstawy faktycznej rozstrzygnięcia w tym, gdzie ta zależność się wyłoniła. Tymczasem zwrócić należy uwagę, że samo złożenie wniosku przez skarżącą Spółkę do niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej o zastosowanie w drodze wyjątku ustawodawstwa polskiego, a następnie odwołania od odmownej decyzji w tym zakresie do Sądu Niemieckiego, świadczy o tym, że skarżąca Spółka sama uznaje, iż przesłanki określające ustawodawstwo polskie co do zasady nie zostały spełnione. Skoro jednak w niniejszym postępowaniu podnosi ona, że jednak należałoby rozważyć zaistnienie przesłanek uzasadniających zastosowanie ustawodawstwa polskiego na podstawie art. 14 ust. 1 lit a Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71, to należałoby uznać, że pierwszorzędną kwestią jest ustalenie czy nie zachodzą przesłanki do zastosowania ustawodawstwa polskiego w normalnym trybie (art. 14 ust. 1 lit a w/w Rozporządzenia) i dopiero w przypadku negatywnego rozstrzygnięcia w tej materii, usprawiedliwionym byłoby wystąpienie o zastosowanie polskiego ustawodawstwa w drodze wyjątku. Argumentacja odwołującej Spółki w tym zakresie nie może spotkać się z aprobatą, gdyż sprowadza się ona właściwie do zaakceptowania stanu gdy najpierw przesądza się zaistnienie danych okoliczności w drodze wyjątku, a więc z pominięciem pewnych zasadniczych reguł,
a dopiero później do badania czy zachodzą przesłanki natury ogólnej.

W związku z powyższym, w ocenie Sądu Apelacyjnego podjęcie przez Sąd Okręgowy zawieszonego uprzednio postępowania nie było dotknięte wadą i nie doszło w ten sposób do jakichkolwiek uchybień procesowych czy też naruszenia interesów strony skarżącej.

Przechodząc zaś do oceny żądania skarżącej Spółki podkreślić trzeba, że przedmiot sporu sprowadzał się do ustalenia czy okoliczności związane z zatrudnieniem i oddelegowaniem do pracy w Niemczech Z. B., S. K., R. J., T. K. i A. K. uzasadniały zastosowanie wobec nich polskiego ustawodawstwa w zakresie ubezpieczeń społecznych.

Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe w zakresie zaoferowanym przez strony, dokonał właściwych ustaleń stanu faktycznego w zakresie elementów istotnych dla rozstrzygnięcia oraz prawidłowo ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy. Sąd ten prawidłowo zakreślił przedmiot sporu i rozpoznał istotę sprawy. Sąd Apelacyjny podziela trafne
i rzeczowe rozważania Sądu I instancji przyjmując je za punkt wyjścia oceny własnej i nie widząc potrzeby ich ponownego powielania. Sąd Okręgowy przywołał właściwe przepisy prawa materialnego, dokonując ich prawidłowej wykładni. Jedynie celem uzupełnienia wskazać trzeba, iż w wyroku z dnia 18 listopada 2015 roku Sąd Najwyższy w powiększonym składzie (II UK 100/14), co prawda na kanwie już nowych przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego
i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L166 z 30 kwietnia 2004 roku) i rozporządzenia wykonawczego nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 roku (Dz.Urz. UE L 284 z 30 października 2009 roku) wskazał, iż w celu ustalenia, w razie potrzeby i w razie wątpliwości, czy pracodawca zazwyczaj prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę, instytucja właściwa w tym państwie powinna zbadać wszystkie kryteria charakteryzujące działalność prowadzoną przez tego pracodawcę, w tym kryteria wyliczone
w decyzji. W postępowaniu sądowym wywołanym odwołaniem od decyzji instytucji właściwej (organu rentowego) wydanej w tej kwestii, sąd jest zobowiązany do skontrolowania, czy instytucja ta właściwie dobrała do specyfiki przedsiębiorstwa i zbadała wymagane kryteria i dokonać weryfikacji działania organu rentowego w tym zakresie. W szczególności, jeśli instytucja właściwa lub sąd nie biorą pod uwagę niektórych z kryteriów wskazanych w decyzji (...), powinny wyjaśnić jakie względy merytoryczne (np. nieadekwatność danego kryterium z punktu widzenia charakteru działalności pracodawcy) lub procesowe (np. brak stosownych wniosków dowodowych) są tego przyczyną. Kontrola ta jest przesłanką prawidłowego zastosowania prawa materialnego, tj. wymienionych powyżej przepisów rozporządzeń. Sąd Najwyższy podkreślił także, że kryterium obrotu nie ma decydującego lub szczególnego znaczenia, a uzyskiwanie 25% obrotu w państwie siedziby przedsiębiorstwa delegującego nie znajduje oparcia w przepisach rozporządzeń WE
i orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, ale stanowi wyłącznie sugestię interpretacyjną. Jednakże osiągnięcie obrotu w państwie siedziby przedsiębiorstwa delegującego w wysokości ok. 25% całych obrotów może prowadzić do wniosku, że prowadzi ono w tym państwie znaczną część działalności, a więc normalnie prowadzi działalność.

Mając powyższe na uwadze w pierwszej kolejności wskazać trzeba, że jak już wyżej wspomniano samo złożenie przez tą Spółkę wniosku o zastosowanie ustawodawstwa polskiego w drodze wyjątku pozwala stwierdzić, że organy ją reprezentujące mają świadomość tego, że nie zachodzą przesłanki wymienione w art. 14 ust. 1 lit. a Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71
w i decyzji Komisji Administracyjnej ds. Zabezpieczenia Społecznego Pracowników Migrujących nr 181 z dnia 13 grudnia 2000 roku w sprawie interpretacji art. 14(1), 14a(1) oraz 14b1) i (2) Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71. To zaś powoduje, że proponowana przez skarżącą Spółkę argumentacja jest całkowicie nieprzekonująca. Nie mniej jednak wskazać trzeba, że
w okresach zatrudnienia Z. B., S. K., R. J., T. K. i A. K. skarżąca Spółka zdecydowaną większość obrotów uzyskiwała na terenie Niemiec, przy czym pozostały niewielki procent tych obrotów był generowany w Polsce oraz co istotne także w Szwecji. Przypomnieć trzeba, że w latach 2005
i 2006 obroty skarżącej Spółki w Polsce wynosiły odpowiednio zaledwie 10,02% i 12,44% przy obrotach uzyskiwanych na terenie Niemiec w wysokości 82,09% i 71,49%, a w Szwecji
w wysokości 7,89% i 16,07%. Nie ulega więc wątpliwości, iż w spornym okresie odwołująca Spółka tylko w znikomym zakresie prowadziła działalność w Polsce, a podstawowy przychód generowany był z działalności realizowanej w Niemczech. Podobnie rzecz się miała w przypadku struktury zatrudnienia, gdzie również zdecydowana większość pracowników swoją pracę świadczyła na terenie Niemiec. W 2005 roku przeciętnie tylko ok. 8% pracowników pracowało
w Polsce, a w 2006 roku odsetek ten wynosił ok. 27%, przy czym Spółka od czerwca 2006 roku nie prowadziła już działalności w Niemczech.

Oczywiście zgodzić się trzeba ze stanowiskiem apelującej Spółki, że spełnia ona część warunków wskazanych w Rozporządzeniu 1408/71, jak choćby w postaci zachowania bezpośredniego związku pomiędzy Spółką a pracownikami, jednakże przypomnieć trzeba, że kryteria te powinny być zawsze oceniane indywidualnie i muszą uwzględniać charakter działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo w państwie, w którym jest ono zarejestrowane. Dlatego też w sytuacji gdy w/w pracownicy nie byli wcześniej zatrudniani przez skarżącą Spółkę
zostali oni zrekrutowani wyłącznie w celu wykonania pracy za granicą, która w spornych okresach generowała dominujący przychód Spółki, a zagraniczny kontrakt Spółki (...) wynikał z powierzenia tej Spółce (...) przez powiązany z nią kapitałowo podmiot uprzednio zajmujący się budową statków na terenie Niemiec, a który w ten sposób chciał uniknąć dodatkowych obciążeń związanych z opłacaniem składek w Niemczech, brak jest podstaw do uznania żądania odwołującej Spółki za uzasadnione. W ocenie Sądu Apelacyjnego rodzaj prowadzonej przez Spółkę (...) działalności, sposób i cel rekrutowania pracowników oraz wysokość obrotów generowanych w Niemczech i liczba zatrudnionych, nie pozwala stwierdzić, że Spółka ta w okresie zatrudniania Z. B., S. K., R. J., T. K. i A. K. prowadziła znaczącą działalność gospodarczą na terenie Polski, co dodatkowo wspiera wspomniany już wniosek skarżącej Spółki o zastosowanie polskiego ustawodawstwa w drodze wyjątku.

W ocenie Sądu Apelacyjnego całkowicie nieuprawnionym jest ocenianie sytuacji finansowej i kadrowej skarżącej Spółki w kontekście struktury zatrudnienia i miejsca generowania obrotów przez pozostałe Spółki powiązane z nią kapitałowo. Sąd Okręgowy prawidłowo wskazał, że są to niezależne od siebie podmioty, działające na własnych rachunek. To Spółka (...) była pracodawcą Z. B., S. K., R. J., T. K. i A. K., dlatego też to obroty tylko tego podmiotu mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Stanowisko skarżącej Spółki nie znajduje uzasadnienia
w w/w przepisach, których celem jest wspieranie swobody przepływu pracowników w obrębie Unii Europejskiej i zapobieganie komplikacjom natury administracyjnej, związanych ze zmianami podlegania systemom ubezpieczeń społecznych pracowników zatrudnianych w danym przedsiębiorstwie, a nie koncernom czy też grupom kapitałowym. Co więcej, uznanie argumentacji proponowanej przez apelującą Spółkę za dopuszczalną, mogłoby prowadzić do wielu nadużyć i wypaczenia regulacji wprowadzonych przepisami koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, gdyż otwierałoby to drogę do tworzenia przez duże podmioty gospodarcze spółek córek wyłącznie w celu wykonywania kontraktów zagranicznych, które unikałyby tym samym obowiązkowi podlegania ubezpieczeniu społecznemu państwa, w którym praca jest wykonywana.

Reasumując, apelująca Spółka nie zaoferowała dowodów, które mogłyby prowadzić do uznania, że objęcie Z. B., S. K., R. J., T. K. i A. K. polskim ustawodawstwem znajdowałoby oparcie
w przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Skarżąca Spółka nie wskazała też zarzutów i uchybień w ustaleniach i wnioskach Sądu I instancji, które mogłyby skutkować zmianą lub uchyleniem zaskarżonego wyroku. W konsekwencji podlegała ona oddaleniu, stosowne do art. 385 k.p.c.

SSA L. Ramlo SSA G. Czyżak SSA D. Stanek