Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. decyzją z dnia 19 listopada 2014 r. odmówił B. W. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w oparciu o orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS, z dnia 13 listopada 2014 r., nie stwierdzające u wnioskodawczyni niezdolności do pracy. (decyzja k. 37 akt ZUS)

Od powyższej decyzji B. W. odwołała się w dniu 27 listopada 2014 r. do Sądu Okręgowego w Łodzi podnosząc, że jest ona krzywdząca z uwagi na jej faktyczny stan zdrowia, tym samym wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do świadczenia rentowego. Wnioskodawczyni podkreśliła, że cierpi na wiele schorzeń a podstawową jednostką chorobową jest cukrzyca, która uniemożliwia jej podjęcie pracy. (odwołanie k. 2 – 4)

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 4 – 4 verte)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, co następuje:

B. W. urodziła się w dniu (...), legitymuje się średnim wykształceniem, z zawodu jest technikiem – cukiernikiem. Nigdy nie pracowała ona w swoim zawodzie. Ubezpieczona świadczyła pracę jako przedstawiciel handlowy, księgowa, salowa a ostatnio jako sprzedawca - kasjer. (oświadczenie wnioskodawczyni 00:01:59, świadectwa pracy w aktach ZUS)

W okresie od 19.10.1998 r. do 28.02.2007 r. wnioskodawczyni pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. (decyzje ZUS k. 20, k. 85, k. 133, k. 171, k. 174, k. 184, k. 195, k. 199, k. 209, k. 219 akt ZUS)

W dniu 18 września 2014 r. ubezpieczona złożyła ponowny wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. (wniosek k. 1 - 7 akt ZUS)

W toku postępowania wnioskodawczyni została zbadana przez Lekarza Orzecznika ZUS, który rozpoznał u badanej cukrzycę regulacyjną insulinoniezależną, nadciśnienie tętnicze kontrolowane farmakologicznie, zespół bólowy kręgosłupa szyjnego, niedoczynność tarczycy w wywiadzie, niedosłuch obustronny protezowany i uznał wnioskodawczynię za osobę zdolną do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami. (opinia i orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS w dokumentacji medycznej k. 11 - 12, k. 26 akt ZUS)

Od powyższego orzeczenia w dniu 28 października 2014 r. wnioskodawczyni złożyła sprzeciw do Komisji Lekarskiej ZUS. (sprzeciw – k. 49 dokumentacji medycznej w aktach ZUS)

Rozpatrując wniesiony sprzeciw Komisja Lekarska ZUS w dniu 13 listopada 2014 r. zbadała wnioskodawczynię, rozpoznając u niej cukrzycę typu II insulinoniezależną wyrównaną, nadciśnienie tętnicze poddające się farmakoterapii, zmiany zwyrodnieniowo dyskopatyczne odcinka C i L-S bez istotnego upośledzenia sprawności, niedosłuch obustronny zaprotezowany, przebyty w styczniu 2014 r. półpasiec skóry głowy z zajęciem oczu bez istotnego upośledzenia ostrości wzorku i subkliniczną niedoczynność tarczycy i uznała wnioskodawczynię za osobę zdolną do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami. (opinia i orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS k. 52 - 53 dokumentacji medycznej w aktach ZUS oraz k. 36 akt ZUS)

W oparciu o powyższe orzeczenie organ rentowy decyzją z dnia 19 listopada 2014 r. odmówił wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. (decyzja k. 37 akt ZUS)

Wskutek odwołania złożonego do Sądu Okręgowego, dopuszczone zostały dowody z opinii biegłych lekarzy.

W dniu 26 stycznia 2015 r. B. W. została zbadana przez biegłego sądowego lekarza diabetologa dr n. med. M. P., która rozpoznała u badanej cukrzycę typu II, wyrównaną, niepowikłaną, nadciśnienie tętnicze oraz zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i uznała wnioskodawczynię za zdolną do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami. Cukrzyca typu II w przypadku ubezpieczonej jest wyrównana, niepowikłana i nie powoduje niezdolności do pracy. B. W. wymaga okresowej kontroli w poradni diabetologicznej, starannego dobrania dawki leków, diety i odpowiedniego wysiłku fizycznego. (opinia biegłej diabetologa k. 22 – 23 verte)

W dniu 11 czerwca 2015 r. ubezpieczona B. W. została także zbadana przez biegłego sądowego lekarza neurologa J. B., która rozpoznała u niej zespół bólowy kręgosłupa na podłożu wielopoziomowych zmian zwyrodnieniowo – dyskopatycznych, aktualnie bez objawów korzeniowych, bez istotnego pogorszenia funkcji, zawroty głowy w wywiadzie, cukrzycę wyrównaną, bez cech polineuropatii cukrzycowej i uznała wnioskodawczynię z punktu widzenia neurologicznego za zdolną do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami.

Schorzenia neurologiczne nie powodują takiego naruszenia sprawności organizmu, które stanowiłyby przyczynę częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy zarobkowej zgodnej z kwalifikacjami. W dacie zaskarżonej decyzji organu rentowego wnioskodawczyni również nie była całkowicie ani częściowo niezdolna do pracy. Aktualnie w badaniu neurologicznym – bez objawów ogniskowych i ubytkowych z (...) oraz bez objawów korzeniowych. (opinia biegłej neurologa k. 73 – 73 verte)

B. W. została także zbadana przez biegłego sądowego laryngologa A. L., który rozpoznał u badanej obustronne przytępienie słuchu i szumy uszne i uznał, że z punktu widzenia laryngologicznego jest zdolna do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami. Wnioskodawczyni ma w znacznym stopniu uszkodzony narząd słuchu, ale jest zdolna do pracy na dotychczas zajmowanych stanowiskach i na innych nie wymagających poprawnego słuchu. Mimo obustronnego zastosowania aparatów korygujących słuch ubezpieczona ma obniżoną społeczną funkcję słuchu w stopniu pozwalającym na porozumiewanie się słowne w warunkach kameralnych. Szumy uszne zgłaszane przez opiniowaną należą do objawów subiektywnych mogących pozostawiać ślady w psychice. (opinia biegłego laryngologa k. 74 - 75 verte)

Ubezpieczona w dniu 16 lutego 2016 r. została również zbadana przez biegłego sądowego lekarza psychologa dr n. med. A. T., która stwierdziła, że wnioskodawczyni jest wszechstronnie zorientowana. W badaniu psychometrycznym ma niższy, niż przeciętny poziom funkcjonowania intelektualnego, w badaniu klinicznym w granicach normy. Wynik badania psychometrycznego nie wskazuje na cechy organicznych zaburzeń (...). Sprawność procesów poznawczych obniżona w niewielkim stopniu, głównie z powodu zaburzeń emocjonalnych. Z powodu zafałszowania obrazu własnej osoby w kierunku lepszego funkcjonowania nie można dokonać miarodajnej analizy i interpretacji otrzymanych danych i sporządzić rzetelny profil osobowości. W sferze emocjonalnej stwierdza się istotne zaburzenia, mogące powodować w zachowaniu nasilone reakcje emocjonalne, nieadekwatne do siły bodźca przy utrzymującym się podwyższonym napięciu emocjonalnym oraz znacząco obniżoną kontrolę ekspresji emocji, nasilenie reakcji emocjonalnych w sytuacjach trudnych. Nie ujawniły się objawy wytwórcze. U wnioskodawczyni stwierdza się funkcjonowanie intelektualne w granicach normy oraz niewielkiego stopnia obniżenie sprawności procesów poznawczych z powodu zaburzeń emocjonalnych i skoncentrowania na własnej sytuacji życiowej podczas badania, zwłaszcza spowodowanej schorzeniami somatycznymi. Z punktu widzenia psychologicznego u ubezpieczonej nie ujawniły się czynniki powodujące u B. W. czynniki powodujące niezdolność do pracy. (opinia biegłej psychologa k. 99 – 104)

Ubezpieczona została także zbadana przez biegłą sądową psychiatrę S. W., która rozpoznała u niej cechy nieprawidłowo ukształtowanej osobowości o typie osobowości chwiejnej emocjonalnie oraz skłonność do reakcji neurotycznych w sytuacjach trudnych i uznała, że z przyczyn psychiatrycznych badana jest zdolna do pracy. Wnioskodawczyni objawów psychotycznych nie zdradza, nie ma zaburzeń toku i formy myślenia i spostrzegania. Intelekt rozwinięty adekwatnie do wykształcenia, prezentuje przeciętny zasób wiadomości ogólnych. Nastrój wnioskodawczyni jest obniżony. Badana asteniczna, zagubiona z niską samooceną, bezradna. Napęd wyrównany. Afekt nadmiernie żywy. Badana emocjonalna. Rytm dobowy neurotyczny. Wnioskodawczyni nie ma uchwytnych zaburzeń pamięci. Myślenie abstrakcyjne i przyczynowo – skutkowe badanej bez zakłóceń. Krytycyzm i wygląd zachowane. Umiejętności wyuczone zachowane. Aktywność spontaniczna i złożona w normie. (opinia biegłej psychiatry k. 88 - 90)

Orzeczeniem Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł. B. W. została zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności od 31.01.2011 r. do dnia 01.02.2016 r. (orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 67)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty załączone do akt sprawy, akt rentowych ubezpieczonej, jej dokumentację medyczną oraz wydane w sprawie opinie biegłych: diabetologa, neurologa, laryngologa, psychologa oraz psychiatry, a zatem biegłych, których specjalizacje odpowiadają rodzajowi schorzeń występujących u wnioskodawczyni.

Wskazani biegli zapoznali się z przedłożoną dokumentacją lekarską z przebiegu chorób i leczenia wnioskodawczyni i na podstawie tej dokumentacji oraz badania bezpośredniego a nadto w przypadku biegłej psychiatry S. W. po zapoznaniu się z opinią biegłej psychologa dr n. med. A. T., wydali opinie. Opinie biegłych są jasne, wnikliwe, spójne, logiczne i obiektywne, w sposób przejrzysty i wyczerpujący opisują stan zdrowia B. W. oraz sporządzone zostały zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot, będąc tym samym wiarygodnym źródłem dowodowym. Wszyscy powołani w sprawie biegli lekarze orzekli jednogłośnie, że wnioskodawczyni jest zdolna do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami.

Podkreślić należy, że wnioskodawczyni nie wniosła wobec przywołanych opinii merytorycznych zasadnych zarzutów, które stanowiłyby podstawę do ich zakwestionowania.

Sąd Okręgowy uznał zatem w pełni wartość dowodową opinii wymienionych biegłych i podzielił jako przekonywujące, wnioski wypływające z ich treści.

Podkreślić należy, że ostatecznie na terminie rozprawy poprzedzającej bezpośrednio wydanie wyroku wnioskodawczyni nie zgłosiła żadnych nowych wniosków dowodowych. A odnośnie opinii biegłej neurologa ubezpieczona wprost przyznała, że jej schorzenie kręgosłupa nie wymaga natychmiastowej operacji. (oświadczenie wnioskodawczyni 00:01:59)

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie wnioskodawczyni B. W. nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Stosownie do art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 z późn. zm.) o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

⚫

jest niezdolny do pracy całkowicie lub częściowo,

⚫

ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy

⚫

oraz niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w pkt 3 art. 57
w/w ustawy, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność, czy wnioskodawczyni jest niezdolna do pracy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 12, przywołanej już ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, natomiast jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem 5. lat, niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż lat 5 (art. 13 ust. 2 i 3 ustawy).

Podnieść należy, że poziom posiadanych kwalifikacji, wyznacza zakres pracy, do której można odnosić ocenę zdolności do pracy w rozumieniu art. 12 i 13 ustawy. Inaczej mówiąc, ochrona ubezpieczeniowa służy temu kto utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, choćby w stopniu częściowej niezdolności do pracy. Należy zatem przy ocenie częściowej niezdolności do pracy odnosić się do poziomu posiadanych kwalifikacji, przy czym w każdym przypadku należy zważyć posiadane wykształcenie oraz charakter dotychczasowego zatrudnienia ubezpieczonego i okres tego zatrudnienia. Nie sposób bowiem dokonać oceny posiadanych kwalifikacji, odnosząc się w sposób alternatywny z jednej strony do posiadanego wykształcenia, a z drugiej, do zatrudnienia wykonywanego przez ubezpieczonego.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się, stosownie do art. 13 ust 1 ustawy stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Na gruncie powyższego przepisu Sąd Najwyższy wielokrotnie w swych orzeczeniach wskazywał, że warunki określone w art. 12 ustawy emerytalnej są spełnione wówczas, gdy naruszenie sprawności organizmu jest tego rodzaju, że stanowi przeszkodę do wykonywania pracy. Samo zaś naruszenie sprawności organizmu nie skutkujące niemożnością wykonywania pracy, lecz możliwe np. do leczenia w warunkach zwolnień lekarskich, nie jest wystarczające (wyrok SN z 19 grudnia 2000, II UKN 160/00 OSNP 2002/16/396). Należy również zauważyć, że w orzecznictwie przyjęte zostało jednoznacznie, że częściowa utrata zdolności do pracy zarobkowej nie jest równoznaczna z niemożliwością wykonywania dotychczasowego zatrudnienia lecz oznacza coś więcej, to jest niemożność wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Dopiero zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu stanowią podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (wyrok SN z 25 listopada 1998 r., II UKN 326/98, OSNP 2000/1/36).

W myśl ogólnych zasad postępowania cywilnego na wnioskodawcy spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie, a na stronie pozwanej obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających jej wniosek o oddalenie odwołania. Pewne odstępstwa od wskazanych reguł ciężaru dowodu zawierają przepisy kodeksu postępowania cywilnego, które określają fakty (okoliczności faktyczne) nie wymagające udowodnienia w przepisach art. 227 k.p.c., 228 k.p.c., 229 k.p.c., 230 k.p.c., 231 k.p.c., 234 k.p.c.

Także z treści art. 232 k.p.c. wynika, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powyższego nie zmienia możliwość prowadzenia przez Sąd postępowania dowodowego z urzędu.

Przez fakty i okoliczności uzasadniające należy rozumieć nie tylko określone zdarzenia, ale również różne stany świata zewnętrznego i wewnętrznego, czyli np. stan zdrowia człowieka.

Ustalenia dokonane w toku postępowania nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji i nie stanowią podstawy do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Przeprowadzone postępowanie wykazało bowiem, że wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 w/w ustawy. Wynika to w sposób jednoznaczny z opinii biegłych o specjalizacjach lekarskich, odpowiadających charakterowi schorzeń występujących u wnioskodawczyni, potwierdzając tym samym zasadność orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS i w konsekwencji prawidłowość zaskarżonej decyzji organu rentowego.

Stosownie do zgodnych opinii biegłych: diabetologa, laryngologa, neurologa, psychologa i psychiatry powołanych w tej sprawie, uznać należy, że stopień naruszenia sprawności organizmu spowodowany stwierdzonymi u wnioskodawczyni schorzeniami w znacznym stopniu i długotrwale nie ograniczają jej zdolności do wykonywania pracy zarobkowej zgodnie z poziomem jej kwalifikacji.

Z badania diabetologicznego wynika, że cukrzyca typu II w przypadku ubezpieczonej jest wyrównana, niepowikłana i nie powoduje niezdolności do pracy. B. W. wymaga jedynie okresowej kontroli w poradni diabetologicznej, starannego dobrania dawki leków, diety i odpowiedniego wysiłku fizycznego.

Także schorzenia neurologiczne nie powodują u wnioskodawczyni takiego naruszenia sprawności organizmu, które stanowiłyby przyczynę częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy zarobkowej zgodnej z kwalifikacjami. Aktualnie w badaniu neurologicznym brak objawów ogniskowych i ubytkowych z (...), brak też objawów korzeniowych.

Natomiast z punktu widzenia laryngologicznego wnioskodawczyni ma wprawdzie w znacznym stopniu uszkodzony narząd słuchu, ale jest zdolna do pracy na dotychczas zajmowanych stanowiskach i na innych nie wymagających poprawnego słuchu. Natomiast szumy uszne zgłaszane przez B. W. należą do objawów subiektywnych.

Z badania psychiatrycznego i psychologicznego wynika, że ubezpieczona wykazuje wprawdzie cechy nieprawidłowo ukształtowanej osobowości o typie osobowości chwiejnej emocjonalnie oraz ma skłonność do reakcji neurotycznych w sytuacjach trudnych, jednakże wynik badania psychometrycznego nie wskazał u niej na cechy organicznych zaburzeń (...). U wnioskodawczyni funkcjonowanie intelektualne jest w granicach normy. Występuje u niej tylko niewielkiego stopnia obniżenie sprawności procesów poznawczych z powodu zaburzeń emocjonalnych i skoncentrowania na własnej sytuacji życiowej, zwłaszcza spowodowanej schorzeniami somatycznymi.

Ponadto wskazać należy, że brak jest możliwości przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w oparciu o orzeczenie Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł., którym to B. W. została zaliczona do osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Pojęcie umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie jest równoznaczne z pojęciem całkowitej czy też częściowej niezdolności do pracy. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że błędne jest utożsamianie pojęcia niepełnosprawności z pojęciem niezdolności do pracy określonym w art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (art. 4) wiąże zaliczenie do stopnia niepełnosprawności ze zdolnością do wykonywania zatrudnienia, a nie z niezdolnością do pracy w rozumieniu przepisów rentowych, a nadto z możliwością wypełniania ról społecznych jako elementu uczestnictwa w życiu społecznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2005 roku, I UK 102/04). Orzeczenie stwierdzające znaczny stopień niepełnosprawności nie jest równoznaczne z orzeczeniem lekarza orzecznika organu rentowego o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 roku, II UK 77/05, Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (...)- (...)). Dlatego osoba posiadająca niepełnosprawność, np. ortopedyczną, nie może wykonywać wszystkich funkcji społecznych np. swobodnego przemieszczania się, ale może wykonywać swój zawód np. informatyka.

Wobec wyżej wskazanych opinii biegłych lekarzy Sąd nie znalazł okoliczności uzasadniających zmianę zaskarżonej decyzji ZUS i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Łodzi na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie B. W., uznając je za niezasadne.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawczyni.