Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:SSA Bogdan Świerczakowski

Sędziowie:SA Edyta Jefimko (spr.)

SO (del.) Beata Byszewska

Protokolant: protokolant sądowy Weronika Trojańska

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko S. K. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 16 grudnia 2014 r., sygn. akt XVI GC 375/10

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od S. K. (1) na rzecz (...)

Sp. z o.o. w W. kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Edyta Jefimko Bogdan Świerczakowski Beata Byszewska

Sygn. akt I ACa 647/15

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 18 stycznia 2010 r. powód – (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., wniósł o zasądzenie od pozwanego – S. K. (1) kwoty 4 550 965,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa, wskazując w uzasadnieniu, że na kwotę dochodzoną pozwem składają się nabyte przez niego na podstawie umów cesji następujące wierzytelności: 1 249 925,55 zł (od D.), 1 399 563,34 zł (od D.), 649 573,60 zł (od D.), 284 624,81 zł (od H. Ś.), 467 269,61 zł (od (...) -Business sp. z o.o.), 500 000 zł (nadpłata przed Aktem Notarialnym).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od pozwanego S. K. (1) na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą W. kwotę 1 101 130,20 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 stycznia 2010 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Kosztami procesu w 75,81% obciążył powoda (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą W., a w 24,19% pozwanego S. K. (1), pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu. Ponadto nakazał pobrać od pozwanego S. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 24 190 zł tytułem części opłaty od pozwu, której powód nie miał obowiązku uiścić.

Powyższy wyrok Sąd Okręgowy wydał na podstawie następujących ustaleń faktycznych i wniosków.

W dniu 27 listopada 2008 r. powód zawarł z pozwanym (...) S. K. (1) w W. umowę o roboty budowlane, na podstawie której pozwany zobowiązał się do wykonania i oddania powodowi inwestycji budowlanej usytuowanej w rejonie ulic (...) w W..

Pozwany w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej kupował od D. z siedzibą w W. materiały budowlane, których używał do wykonania robót budowlanych w ramach umowy z powodem z dnia 27 listopada 2008 r. oraz w ramach prac wykonywanych przez niego na innych budowach. Osoba upoważniona do odbioru towaru za pozwanego, kwitując wydanie materiałów, podpisywała dokument WZ. Na podstawie tych dokumentów wystawiono faktury VAT.

Pozwany nie regulował płatności z tytułu zakupu materiałów budowlanych, w tym wynikających z następujących faktur:

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 3 września 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 85 384,15 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane oznaczone na ww. fakturze pozycjami (...)oraz 160-204, ich łączna cena wynosiła 71 104,44 zł;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 3 września 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 486 350,84 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane oznaczone na ww. fakturze pozycjami (...), ich łączna cena wynosiła 27 771,94 zł;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 31 lipca 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 16 419,10 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane wymienione w ww. fakturze;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 20 sierpnia 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 5 042,42 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane oznaczone na ww. fakturze pozycjami 1-29, ich łączna cena wynosiła 5 018,41 zł;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 20 sierpnia 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 5 101,78 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane wymienione w ww. fakturze;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 27 lipca 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 10 197,10 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane wymienione w ww. fakturze;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 27 lipca 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 7 925,41 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane wymienione w ww. fakturze;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 31 lipca 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 36 144,79 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane wymienione w ww. fakturze;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 31 lipca 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 63 372,86 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane oznaczone na ww. fakturze pozycjami (...), ich łączna cena wynosiła 28 715,59 zł;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 19 sierpnia 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 9 780,25 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane wymienione w ww. fakturze;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 20 sierpnia 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 19 799,88 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane wymienione w ww. fakturze;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 24 sierpnia 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 1 189 216,52 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane oznaczone na ww. fakturze pozycjami (...), ich łączna cena wynosiła 90 396,68 zł;

-

nr (...) wystawionej przez D. w dniu 25 lipca 2009 r. Faktura ta opiewała na łączną kwotę 34 360,89 zł. Pozwanemu zostały wydane materiały budowlane oznaczone na ww. fakturze pozycjami 1-29, 32-53, 58-68, ich łączna cena wynosiła 20 860,41 zł.

D. z siedzibą w W. wystawiła również faktury nr (...) z 9 września 2009 r. oraz nr (...) z 20 sierpnia 2008 r., w których obciążyła pozwanego kolejno kwotami 77 838,61 i 2 202,34 zł.

W dniu 10 sierpnia 2009 r. powód uiścił pozwanemu kwotę 500 000 zł tytułem zapłaty za fakturę nr (...) r. tj. należności pozwanego związanej z realizacją łączącej strony umowy z 27 listopada 2008 r.

Pozwany prowadząc działalność gospodarczą współpracował z podwykonawcami, w tym z (...) – Business sp. z o.o. w J. i H. Ś..

W dniu 2 grudnia 2008 r. pozwany, jako zlecający, zawarł z H. Ś., jako wykonawcą, umowę, w której pozwany zlecił, a wykonawca przyjął do wykonania wszystkie roboty związane z wykopem i zasypaniem budynków na budowie przy ul. (...) w W.. W zamian za wykonane roboty pozwany zobowiązał się zapłacić H. Ś. wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 420 000 zł plus VAT. Podstawą do wystawienia faktury miał być protokół częściowego/końcowego odbioru tych robót potwierdzony przez pełnomocnika przedstawiciela inwestora. W ramach ww. umowy H. Ś. wykonał roboty, za które przysługiwało mu wynagrodzenie 262 128,98 zł. Na podstawie protokołów odbioru robót, zestawień wartości robót przygotowanych przez kierownika budowy pozwanego oraz kart drogowych H. Ś. wystawił obciążające pozwanego faktury nr (...) opiewające łącznie na ww. kwotę 262 128,98 zł.

W dniu 26 listopada 2008 r. pozwany, jako zamawiający, zawarł z (...) -Business sp. z o.o., jako wykonawcą, umowę, w której pozwany zlecił, a wykonawca przyjął do wykonania wszystkie roboty stanu surowego na budowie przy ul. (...) w W.. W zamian za wykonane roboty pozwany zobowiązał się zapłacić (...) -Business sp. z o.o. wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 5 000 000 zł plus VAT. Podstawą do wystawienia faktury miał być protokół częściowego/końcowego odbioru tych robót potwierdzony przez pełnomocnika przedstawiciela inwestora. W ramach ww. umowy (...) wykonał roboty, za które przysługiwało mu wynagrodzenie 448 018,63 zł. Na podstawie protokołów odbioru robót oraz zestawień wartości robót przygotowanych przez kierownika budowy pozwanego (...) - Business sp. z o.o. wystawił obciążające pozwanego faktury nr (...) opiewające łącznie na ww. kwotę 448 018,63 zł .

W Akcie Notarialnym z dnia 11 sierpnia 2009 r. powód oświadczył, że poddaje się egzekucji sądowej w trybie art. 777 §1 pkt 4 k.p.c. co do obowiązku zapłaty na rzecz pozwanego kwoty 4 038 410,35 zł. W Akcie tym powód i pozwany oświadczyli także, iż w dniu 27 listopada 2008 r. zawarli umowę o roboty budowlane zgodnie, z którą pozwany zwany w umowie wykonawcą zobowiązał się do wykonania robót budowlanych, na nieruchomości stanowiącej własność powoda. Ponadto oświadczyli, że zadłużenie powoda z tytułu wykonywanych przez wykonawcę robót budowlanych, potwierdzonych częściowymi protokołami odbioru wykonanych robót oraz wystawionymi przez wykonawcę fakturami VAT, które wynosi 4 038 410,35 zł powód zapłaci w 8 ratach.

W dniu 14 sierpnia 2009 r. D.Spółka Akcyjna z siedzibą w Z. jako sprzedawca zawarł z powodem jako kupującym umowę sprzedaży wierzytelności. Zgodnie z tą umową sprzedawca przelał na rzecz kupującego wierzytelności pieniężne w łącznej wysokości 1 249 925,55 zł wskazane w §1 ust. 1 niniejszej umowy. Szczegółowe zestawienie kwot i tytułów, z jakich miały wynikać wierzytelności będące przedmiotem niniejszej umowy, miał stanowić załącznik do umowy. Wraz z wierzytelnościami sprzedawca przeniósł za rzecz kupującego wszelkie prawa z nimi związane, w tym prawo do odsetek za opóźnienie. W §1 ust. 1 umowy sprzedawca oświadczył, że przysługuje mu niesporna i wymagalna wierzytelność pieniężna z tytułu niezapłaconej należności ze sprzedaży materiałów budowlanych wobec pozwanego.

Pismem wysłanym w dniu 27 sierpnia 2009 r. D. poinformował pozwanego, że dokonał przeniesienia wymagalnych na dzień 14 sierpnia 2009 r. wierzytelności pieniężnych w łącznej kwocie 4 983 141,92 zł przysługujących mu z tytułu sprzedaży na jego rzecz materiałów budowlanych na rzecz spółek: (...) Sp. z o.o. ‑ 2 319 839,89 zł, (...) Sp. z o.o. ‑ 1 413 376,48 zł, (...) Sp. z o.o. ‑ 1 249 925,55 zł.

W dniu 10 września 2009 r. pozwany poinformował D., iż dokonany przez tę spółkę przelew wierzytelności może być uznany za skuteczny jedynie co do kwoty 2 578 799,57 zł, gdyż jedynie w takiej wysokości D. posiada do niego wymagalne wierzytelności. Pozwany informował także powoda, iż ma wątpliwości, czy faktycznie nastąpiło nabycie wierzytelności, z jaką datą i w jakiej wysokości.

W dniu 10 września 2009 r. D. Spółka Akcyjna z siedzibą w Z. jako sprzedawca zawarł z powodem jako kupującym umowę sprzedaży wierzytelności. Zgodnie z tą umową sprzedawca przelał na rzecz kupującego wierzytelności pieniężne w łącznej wysokości 1 399 563,34 zł wskazane w §1 ust. 1 niniejszej umowy. Szczegółowe zestawienie kwot i tytułów, z jakich miały wynikać wierzytelności będące przedmiotem niniejszej umowy, miał stanowić załącznik do umowy. Wraz z wierzytelnościami sprzedawca przeniósł na rzecz kupującego wszelkie prawa z nimi związane, w tym prawo do odsetek za opóźnienie. W §1 ust. 1 umowy sprzedawca oświadczył, że przysługuje mu niesporna i wymagalna wierzytelność pieniężna z tytułu niezapłaconej należności ze sprzedaży materiałów budowlanych wobec pozwanego. W załączniku do ww. umowy wskazano, że cesja obejmuje wierzytelności wynikające z faktur o nr (...).

Pismem wysłanym w dniu 15 września 2009 r. D. poinformował pozwanego, że dokonał przeniesienia wymagalnych na dzień 31 sierpnia 2009 r. wierzytelności pieniężnych w łącznej kwocie 1 399 563,34 zł przysługujących mu z tytułu sprzedaży na jego rzecz materiałów budowlanych na rzecz (...) Sp. z o.o. Do zawiadomienia załączono listę wierzytelności objętych cesją z 10 września 2009 r.

W dniu 21 września 2009 r. D. Spółka Akcyjna z siedzibą w Z. jako sprzedawca zawarł z powodem jako kupującym umowę sprzedaży wierzytelności. Zgodnie z tą umową sprzedawca przelał na rzecz kupującego wierzytelności pieniężne w łącznej wysokości 649 573,60 zł wskazane w § 1 ust. 1 niniejszej umowy. Szczegółowe zestawienie kwot i tytułów, z jakich miały wynikać wierzytelności będące przedmiotem niniejszej umowy, miał stanowić załącznik do umowy. Wraz z wierzytelnościami sprzedawca przeniósł za rzecz kupującego wszelkie prawa z nimi związane, w tym prawo do odsetek za opóźnienie. W § 1 ust. 1 umowy sprzedawca oświadczył, że przysługuje mu niesporna i wymagalna wierzytelność pieniężna z tytułu niezapłaconej należności ze sprzedaży materiałów budowlanych wobec pozwanego. W załączniku do ww. umowy wskazano, że cesja obejmuje wierzytelności wynikające z faktur o nr (...).

Pismem doręczonym pozwanemu w dniu 15 października 2009 r. D. poinformował pozwanego, że dokonał przeniesienia wymagalnych na dzień 31 sierpnia 2009 r. wierzytelności pieniężnych w łącznej kwocie 649 573,60 zł przysługujących mu z tytułu sprzedaży na jego rzecz materiałów budowlanych na rzecz (...) Sp. z o.o. Do zawiadomienia została załączona lista wierzytelności objętych cesją z 21 września 2009 r.

W dniu 7 października 2009 r. H. Ś. jako cedent zawarł z powodem jako cesjonariuszem umowę sprzedaży wierzytelności przysługujących mu w stosunku do pozwanego za wykonane roboty ziemne w łącznej wysokości 284 624,81 zł, wynikające z faktur o nr(...) oraz z tytułu odsetek ustawowych wyliczonych od daty wymagalności, w łącznej wysokości 22 495,83 zł. Pismem doręczonym pozwanemu w dniu 16 października 2009 r. H. Ś. poinformował pozwanego o ww. cesji.

W dniu 14 października 2009 r. (...) -Business sp. z o.o. w J. jako cedent zawarł z powodem jako cesjonariuszem umowę sprzedaży wierzytelności przysługujących mu w stosunku do pozwanego w łącznej wysokości 448 018,63 zł, wynikających z faktur wystawionych na podstawie umowy z dnia 26 listopada 2008 r. Na ww. wierzytelności składały się następujące kwoty: 47 771,25 zł wynikająca z faktury nr (...) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 maja 2009 roku do dnia zapłaty, 221 851,63 zł wynikająca z faktury nr (...) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 6 czerwca 2009 r. do dnia zapłaty, 178 395,75 zł wynikająca z faktury nr (...) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 8 lipca 2009 r. do dnia zapłaty. Pismem wysłanym pozwanemu w dniu 14 października 2009 r. spółka (...) poinformowała pozwanego o ww. cesji.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie złożonych w sprawie dokumentów, a także zeznań stron oraz świadków.

Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom świadków: S. K. (2), P. B., P. K., A. K., J. O., E. C., H. Ś. oraz J. S., M. S., T. D. w całości, oceniają je jako spójne ze sobą oraz z dokumentami zebranymi w sprawie.

Sąd Okręgowy wskazał, że zeznania powoda nic nie wniosły do rozstrzygnięcia sprawy, gdyż powód nie ma wiedzy w zakresie spornych okoliczności.

Natomiast Sąd pominął dowody z dokumentów w postaci WZ i innych przedłożonych na okoliczność wykazania istnienia wierzytelności rzekomo będących przedmiotem umowy cesji z 14 sierpnia 2009 r., jako niemające znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Pominął także dowód z opinii biegłego, gdyż okazała się ona nieprzydatna dla rozstrzygnięcia sprawy.

Oddalił również wniosek dowodowy o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego grafologa w zakresie autentyczności podpisu S. R., gdyż w jego ocenie wniosek ten miał na celu jedynie przedłużenie postępowania.

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (§ 1). Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2). Aby wierzytelność mogła stać się przedmiotem rozporządzenia, musi być w dostateczny sposób oznaczona, zindywidualizowana. Przede wszystkim powinien być wyraźnie określony stosunek zobowiązaniowy, którego elementem jest zbywana wierzytelność.

Z umowy przelewu wierzytelności D. z dnia 14 sierpnia 2009 r. wynika wprawdzie, że sprzedawca przelał na rzecz kupującego wierzytelności pieniężne w łącznej wysokości 1 249 925,55 zł z tytułu niezapłaconej należności wobec pozwanego z tytułu sprzedaży materiałów budowlanych, a szczegółowe zestawienie kwot i tytułów, z jakich miały wynikać wierzytelności, będące przedmiotem tej umowy, miał stanowić załącznik do umowy, jednak powód nie złożył w toku postępowania przedmiotowego załącznika. Zatem powód nie wykazał, jakie konkretnie wierzytelności zostały przez niego nabyte w ramach umowy z 14 sierpnia 2009 r. Nieuzasadnione byłoby przyjęcie, że ww. załącznik stanowi załączona do pozwu „Lista wierzytelności przysługujących D. Spółka Akcyjna od S. K. (1) P.U.H. (...) nabytych w dniu 14 sierpnia 2009 r. przez (...) Sp. z o.o.”, gdyż sama nazwa tego dokumentu na to nie wskazuje, a ponadto jest tam jedynie pieczęć firmowa powodowej spółki oraz nieczytelny podpis osoby niemożliwej do zidentyfikowania, a ponadto nie można określić daty powstania tej listy. Z podobnych względów nie można także było uznać, że załączony do pozwu niepodpisany komputerowy wydruk pod tytułem „Lista wierzytelności przysługującychD.Spółka Akcyjna od S. K. (1) P.U.H. (...) nabytych w dniu 14 sierpnia 2009 r. przez (...) Sp. z o.o.” określał wierzytelności przelane na powoda zgodnie z umową z dnia 14 sierpnia 2009 r., tak jak i zestawienia wierzytelności w pismach powoda kierowanych do pozwanego. W dniu 14 sierpnia 2009 r. D. zawarł umowę cesji wierzytelności z tytułu sprzedaży na rzecz pozwanego materiałów budowlanych z trzema spółkami tj. z powodem, (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. W tej sytuacji Sąd Okręgowy uznał, że przedmiot świadczenia z umowy cesji z 14 sierpnia 2009 r. jest nie tylko nieoznaczony, lecz również nieoznaczalny, bowiem nie można określić, które konkretnie wierzytelności z tytułu sprzedaży na rzecz pozwanego materiałów budowlanych każda z tych trzech ww. spółek nabyła. Powód nie wykazał więc, by nabył skutecznie wierzytelności w kwocie 1 249 925,55 zł, gdyż nie udowodnił by w momencie zawarcia umowy cesji rzeczywiście były one wystarczająco określone.

Sąd Okręgowy wskazał, że powództwo w zakresie dotyczącym wierzytelności dochodzonej od pozwanego w kwocie 1 249 925,55 zł, którą powód miał nabyć na podstawie umowy z D., podlegało oddaleniu, gdyż zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Obowiązkowi temu powód nie sprostał. W konsekwencji zbędnym było badanie czy towary wskazane w załączonych do pozwu kserokopiach dokumentów, w tym w fakturach VAT wystawionych przez D. i WZ zostały rzeczywiście sprzedane pozwanemu (tj. czy były podstawy do wystawienia faktur) oraz czy i w jakiej wysokości pozwany nie zapłacił za nabyte artykuły.

Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż powód nie wykazał także by żądana przez niego kwota 500 000 zł z tytułu nadpłaty dokonanej przez powoda na rzecz pozwanego była uzasadniona. Z Aktu Notarialnego z dnia 11 sierpnia 2009 r. wynika wprawdzie, iż powód oświadczył, że poddaje się egzekucji sądowej w trybie art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c., co do obowiązku zapłaty na rzecz pozwanego kwoty 4 038 410,35 zł., stanowiącej wierzytelność pozwanego wobec powoda z tytułu wykonania przez pozwanego robót budowlanych z umowy z dnia 27 listopada 2008 r., jednak nie określono tam jakie konkretnie wierzytelności składają się na tę kwotę, tzn. z jakich faktur one wynikają. Toteż pomimo, iż powód przedkładając potwierdzenie wysłania przelewu wykazał, iż w dniu 10 sierpnia 2009 r. zapłacił pozwanemu kwotę 500 000 zł tytułem należności z faktury nr(...), to jednak nie udowodnił, że nie była to kwota uwzględniona w wysokości wierzytelności określonej w Akcie Notarialnego z dnia 11 sierpnia 2009 r. Zwłaszcza, iż zgodnie z jego treścią, dług został wyliczony na dzień sporządzenia aktu notarialnego (§ 1 ust. 3). Zatem powód nie udowodnił ww. roszczenia i dlatego podlegało ono oddaleniu.

Odnosząc się do pozostałych umów cesji zawartych przez powoda z D. Sąd doszedł do przekonania, że ich przedmiot został wystarczająco określony. Do umowy cesji z 10 września 2009 r. powód dołączył bowiem dokument zatytułowany „Lista wierzytelności przysługujących (...) Sportowa Spółka Akcyjna od S. K. (1) P.U.H. (...) nabytych w dniu 10.09.2009 przez (...) Sp. z o.o.”, która jest podpisana przez dwie strony umowy ww. przelewu, a wymienione w nich numery faktur oraz kwoty, na które one opiewały w sposób dostateczny określają wierzytelności w kwocie 1 399 563,34 zł przelane na rzecz powoda. Także przedmiot umowy cesji z 21 września 2009 r. został wystarczająco oznaczony w dokumentach „Lista wierzytelności przysługujących D.Spółka Akcyjna od S. K. (1) P.U.H. (...) nabytych w dniu 21 września 2009 r. przez (...) Sp. z o.o.”, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron umowy przelewu. Również na tej liście wymieniono w nich numery faktur oraz kwoty, na które one opiewały dostatecznie określają wierzytelności w kwocie 649 573,60 zł przelane na rzecz powoda.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy wskazał, że w dalszej kolejności należało zbadać zasadność podstawy wystawienia przez D. faktur, których dotyczyły ww. dwie umowy cesji.

Stosunek prawny łączący pozwanego z D. S.A wynikał z ustnej umowy sprzedaży określonej w art. 535 k.c. W myśl tego przepisu przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Umowa sprzedaży jest świadczeniem dwustronnym, a zatem świadczenie jednej strony jest odpowiednikiem świadczenia drugiej strony. Na kupującym ciąży zatem obowiązek zapłacenia sprzedawcy umówionej ceny, a na sprzedawcy wydania towaru. Pozwany zarzucał powodowi przede wszystkim to, iż nie przedłożył on jakichkolwiek dokumentów potwierdzających zasadność wystawienia faktur, na podstawie których dochodzi swoich roszczeń. Zdaniem Sądu zarzut ten okazał się jedynie w części zasadny, tj. odnośnie faktur nr (...) oraz częściowo odnośnie faktur nr (...). Ustalając wartość towaru wydanego pozwanemu Sąd oparł się bowiem na podpisanych dokumentach WZ, a także na notatkach służbowych, w których jako odbiorca jest wskazany S. K. (1) prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Z.U.P. G.. Pomimo, iż dokumenty te nie są podpisane osobiście przez pozwanego, to jednak z zeznań świadków wynika, iż za pozwanego towar odbierali m.in. panowie R., K., B., M. K. oraz inne osoby przez niego upoważnione. Zresztą pozwany nie zakwestionował, że osoby, które podpisywały ww. WZ działały w jego imieniu. Fakt wydania pozwanemu towaru potwierdzili również świadkowie. Natomiast niepodpisane dokumenty WZ, jak i te, w których jako odbiorca nie jest wskazany pozwany, nie dowodzą wydania pozwanemu towaru podanego w ww. fakturach. Podobnie nie wykazują tego dokumenty w postaci deklaracji zgodności, dowodów wydania, specyfikacji towarowych, zamówień, gdzie jako odbiorca lub zamawiający nie jest wskazany pozwany. Wprawdzie świadkowie M. S. i T. D. zeznali, iż dostawca betonu, jak i firma wynajmująca żurawie obciążała D. kosztami z tytułu ww. świadczeń pomimo, iż były one wykonywane na rzecz pozwanego. Jednak w ocenie Sądu zeznania tych świadków były zbyt ogólnikowe, co w sytuacji, gdy pozwany kwestionuje wysokość swojego długu nie wystarcza do wykazania, iż wierzytelności wymienione w ww. fakturach rzeczywiście powstały. Wobec powyższego Sąd uznał, iż powód wykazał, że D. wydał pozwanemu materiały budowlane wymienione w dołączonych do pozwu fakturach (wchodzących w skład przelanych w dniach 10 i 21 września 2009 r. na niego wierzytelności), za które pozwany powinien mu uiścić łączną cenę 349 235,78 zł; toteż roszczenie w takiej kwocie zostało zasądzone na rzecz powoda, a w pozostałym zakresie oddalone.

Odnosząc się natomiast do pozostałych umów, tj. do umowy z 7 października 2009 r. zawartej przez H. Ś. jako cedenta z powodem jako cesjonariuszem oraz do umowy z 14 października 2009 r. zawartej przez (...) -Business sp. z o.o. w J. jako cedenta z powodem jako cesjonariuszem - Sąd Okręgowy wskazał, iż w ww. umowach szczegółowe zestawienie kwot i tytułów, z jakich miały wynikać wierzytelności będące przedmiotem tych umów, zostały w nich bezpośrednio oznaczone; dlatego przedmiot cesji nie budził wątpliwości.

Pozwanego z wyżej wymienionymi cedentami łączyły umowy o roboty budowlane z 2 grudnia 2008 r. oraz 26 listopada 2008 r., w których H. Ś. oraz (...) -Business sp. z o.o. byli podwykonawcami robót budowlanych.

Zgodnie z art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

W ocenie Sądu Okręgowego powód wykazał, iż ww. cedenci wykonali roboty zgodnie z umowami zawartymi z pozwanym, za które powinni otrzymać część wynagrodzenia tj. w wysokości wskazanej w wystawionych przez nich fakturach nr (...) (faktury wystawione przez H. Ś. na łączną kwotę 262 128,98 zł) i nr (...), (...), (...) (faktury wystawione przez (...) -Business sp. z o.o. na łączną kwotę 448 018,63 zł). Wprawdzie podstawą do wystawienia ww. faktur miał być protokół częściowego odbioru potwierdzony przez pełnomocnika przedstawiciela inwestora, gdy tymczasem wykonanie robót (w tym wykorzystanie maszyn budowlanych) zostało potwierdzone w protokołach podpisanych przez kierownika budowy pozwanego oraz w kartach drogowych. Jednak powód (inwestor) nie kwestionował ww. protokołów oraz jakości i wartości wykonanych robót. Ponadto, w toku procesu złożono pisma pozwanego, w których dochodzi do tzw. uznania niewłaściwego znacznej części dochodzonych należności tj.: pismo, w którym S. K. (1) poinformował spółkę (...) Sp. z o.o., że z kwoty należnej mu od tej spółki należy wpłacić na rzecz jego podwykonawcy H. Ś. kwotę 240 229,98 zł wynikającą z wystawionych przez ww. firmę faktur o numerach (...) oraz pismo, w którym S. K. (1) poinformował powoda, że z kwoty należnej mu od niego należy wpłacić na rzecz jego podwykonawcy (...) kwotę 269 622,88 zł wynikającą z wystawionych przez ww. firmę faktur o numerach (...). Ponadto, pozwany wystawienie faktur o nr (...) kwestionował jedynie ze względów formalnych. Wprawdzie w jednym z pism pozwany kwestionował wykonanie przez H. Ś. robót dotyczących wywozu ziemi, jednak były to prace ujęte jedynie w fakturze nr (...), których wykonanie zostało potwierdzone w protokole odbioru, a ponadto należność z tej faktury została uznana przez pozwanego w ww. piśmie.

W świetle powyższego Sąd Okręgowy uznał, iż wykonanie przez (...) i H. Ś. robót wymienionych w ww. fakturach zostało wykazane, a w konsekwencji roszczenie powoda dotyczące umowy cesji z ww. podmiotami okazało się zasadne; toteż kwoty 284 624,81 zł i 448 018,63 zł zostały zasądzone na rzecz powoda w punkcie I wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w części tj. punktach: I, III, na podstawie zarzutów naruszenia:

1.  art. 233 §1 k.p.c., przez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego, tj.:

a.  ustalenie, że powód nabył skutecznie na podstawie umowy cesji z dnia 10 września 2009 r. zawartej z D. w Z. wierzytelności opiewające na kwotę 349 235,78 zł oraz że zasadność wystawienia faktur wyszczególnionych w załączniku do powołanej umowy cesji została wykazana na podstawie dokumentów oraz zeznań świadków, podczas gdy dokumenty WZ i notatki służbowe nie zostały podpisane przez pozwanego, a treść zeznań świadków potwierdzających fakt sprzedaży materiałów budowlanych oraz ich odbiór wskazuje na to, że świadkowie ci nie mieli wiedzy o szczegółach zawieranych transakcji oraz nie wynika z tych zeznań, że osoby podpisane pod dokumentami WZ oraz notatkami służbowymi potwierdzającymi odbiór towaru były upoważnione przez pozwanego;

b.  dokonanie błędnej interpretacji oświadczeń pozwanego zawartych w treści pism pozwanego skierowanych do (...) Sp. z o.o. w S. oraz do powoda, polegającej na bezpodstawnym przyjęciu, że doszło wskutek ich złożenia do tzw. uznania niewłaściwego wierzytelności podwykonawców: H. Ś. i (...) -Business Sp. z o.o. w J., podczas gdy pozwany nie uznał tych wierzytelności, tylko zwrócił się do inwestorów o zapłatę części przysługującego wykonawcy wynagrodzenia określonej w każdym z pism bezpośrednio wskazanym w nich podwykonawcom, bez uszczerbku jednak dla postanowień umów zawartych przez pozwanego z podwykonawcami, które uzależniały powstanie wierzytelności od prawidłowego odbioru robót;

c.  ustalenie, że podwykonawcy: H. Ś. i (...) -Business Sp. z o.o. w J. wykonali roboty budowlane zgodnie z umowami zawartymi z pozwanym, a roboty te zostały prawidłowo odebrane, gdy tymczasem nie zostało wykazane, że kierownik budowy był upoważniony do odbioru robót;

2.  art. 509 § 1 k.c., polegające na jego błędnym zastosowaniu w sytuacji, w której materiał dowodowy poddany wszechstronnej ocenie z uwzględnieniem zasad logiki i doświadczenia życiowego wskazuje na to, że wierzytelności nabyte przez powoda nie istniały w chwili zawarcia umów cesji lub nie zostały wyraźnie sprecyzowane w umowie, a zatem nie mogły zostać przeniesione,

3.  art. 65 § 1 i 2 k.c. przez dokonanie błędnej wykładni oświadczeń woli stron zawartych w treści umowy o roboty budowlane nr (...) z dnia 26 listopada 2008 r. polegającej na przyjęciu, że odbioru robót mógł dokonać powód, czyli inwestor wbrew zgodnemu zamiarowi stron, zgodnie z którym wykonanie robót mogło zostać potwierdzone w protokole częściowego odbioru sporządzonym z udziałem stron umowy i potwierdzonym przez pełnomocnika przedstawiciela inwestora.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę wyroku częściowo, to jest przez oddalenie powództwa również co do kwoty 1 101 130,20 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 stycznia 2010 r. do dnia zapłaty i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje.

Powód wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Ustalenia faktyczne poczynione w sprawie przez Sąd Okręgowy, na podstawie materiału dowodowego, który został prawidłowo oceniony przy respektowaniu kryteriów ustawowych z art. 233 §1 k.p.c., są prawidłowe, a Sąd Apelacyjny w pełni je podziela.

Wbrew nietrafnym zarzutom pozwanego Sąd I instancji nie dokonał wybiórczej oceny dowodów, co miałoby skutkować wadliwym ustaleniem, iż doszło do wydania pozwanemu materiałów budowlanych opisanych w fakturach oznaczonych numerami (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) (uzasadnienie apelacji k-3038). Argumentem, który zdaniem apelującego miałby wskazywać na powyższe nieprawidłowości jest okoliczność, iż w zakresie wierzytelności wynikających z faktur nr (...) Sąd przyjął, iż wydane zostały jedynie materiały wyszczególnione pod poszczególnymi pozycjami, a nie cały opisany w fakturach towar.

Powyższy zarzut nie jest trafny. Należy zauważyć, iż abstrahuje on od treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku (uzasadnienie k- 12 , k- 3067 akt sprawy), w którym Sąd Okręgowy w sposób jednoznaczny wskazał, dlaczego, a przede wszystkim na podstawie jakich dowodów, ustalił wartość towaru wydanego pozwanemu. Oparł się bowiem na podpisanych dokumentach WZ, a także notatkach służbowych, w których jako odbiorca jest wskazany S. K. (1) prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Z.U.P. G.. Zasadnie Sąd I instancji zauważył, iż dokumenty te nie zostały podpisane przez pozwanego osobiście, a tylko przez upoważnione przez niego osoby. Podkreślić należy jednak, że apelujący nie kwestionował w postępowaniu, i to zarówno przed Sądem Okręgowym, jak i Sądem Apelacyjnym, że osoby których podpisy figurują na tzw. dokumentach WZ lub notatkach urzędowych działały z jego upoważnienia. Zasady logiki i doświadczenia życiowego, stanowiące kryteria oceny dowodów w rozumieniu art. 233 §1 k.p.c., wskazują, iż przedsiębiorcy budowlani, tacy jak pozwany, tj. realizujący przy pomocy podwykonawców duże zadania inwestycyjne, nie zawsze samodzielnie zajmują się zakupem materiałów budowlanych, w tym ich transportem, czy odbiorem po wydaniu przez sprzedawcę, zlecając wykonanie określonych czynności pracownikom. Fakt, iż materiały budowlane niezbędne m.in. do wykonania robót budowlanych na budowie realizowanej w rejonie ulic (...) w W. zostały zakupione od D. z siedzibą potwierdzili swoimi zeznaniami nie tylko pracownicy tej spółki, tj. świadkowie P. K. k- 2827, A. K. k-2828, M. S. k- 2699 – 2701, T. D. k- 2702-2704, S. K. (2) k- 2842 i P. B. k-2842-2843, ale także współpracownicy pozwanego: inspektor nadzoru budowlanego na jego budowie świadek J. O. k- 2841 i dyrektor do spraw inwestycji w jego firmie świadek E. C. -k- 2841.

W tej sytuacji za nietrafne należy uznać zarzuty pozwanego, o braku podstaw do poczynienia przez Sąd Okręgowy ustalenia, iż D. wydał pozwanemu materiały budowlane wymienione w dołączonych do pozwu fakturach, za które pozwany powinien mu uiścić łączną cenę 349 235,78 zł..

Wierzytelności z tego tytułu (...) Sportowa S.A istniały i zostały na podstawie umów cesji zawartych z powodem w dniach 10 i 21 września 2009 r. na niego skutecznie przelane. Prawidłowo ustalony przez Sąd Okręgowy stan faktyczne stanowił podstawę do zastosowania art. 509 § 1 k.c., zatem nietrafny okazał się zarzut naruszenia tego przepisu.

Sąd Apelacyjny także w pełni podziela, uznając za trafną, przedstawioną przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (uzasadnienie k- 11, k-3066 akt sprawy) argumentację w kwestii dostatecznego zindywidualizowania przez cesjonariusza i cedenta we wskazanych powyżej umowach cesji - wierzytelności, stanowiących przedmiot rozporządzenia.

Także w pozostałych dwóch umowach cesji, tj. umowie z 7 października 2009 r. zawartej przez H. Ś. jako cedenta z powodem jako cesjonariuszem oraz umowie z dnia 14 października 2009 r. zawartej przez (...) -Business sp. z o.o. w J. jako cedenta z powodem jako cesjonariuszem zbywane wierzytelności zostały w sposób dostateczny zindywidualizowane, zatem przedmiot tych cesji nie budził wątpliwości.

Pozwanego z wyżej wymienionymi cedentami, jako podwykonawcami, łączyły umowy o roboty budowlane z dnia 2 grudnia 2008 r. oraz z dnia 26 listopada 2008 r.

Apelujący twierdził, iż wierzytelności podwykonawców o zapłatę wynagrodzenia za wykonane roboty nie powstały, gdyż nie doszło do odbioru robót z udziałem pozwanego.

Prawidłowo Sąd Okręgowy ustalił, iż cedenci wykonali roboty zgodnie z umowami zawartymi z pozwanym, za które powinni otrzymać część wynagrodzenia w wysokości wskazanej w wystawionych przez nich fakturach nr (...) (faktury wystawione przez H. Ś. i nr (...), (...), (...) (faktury wystawione przez (...) -Business sp. z o.o.). Podstawą wystawienia faktur przez podwykonawców miały być protokoły częściowego odbioru robót sporządzone z udziałem stron umów o roboty budowlane i potwierdzone przez pełnomocnika przedstawiciela inwestora, gdy tymczasem wykonanie robót faktycznie zostało potwierdzone jedynie w protokołach podpisanych przez kierownika budowy pozwanego oraz przedstawiciela inwestora.

Nietrafny jest zatem zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 65 § 1 i 2 k.c., bowiem wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd Okręgowy ustalił, iż sposób sporządzenia protokołów odbioru robót nie spełniał warunków wskazanych w umowach o roboty budowlane. Natomiast uznał, iż pomimo tej wadliwości powstały wierzytelności wykonawców o zapłatę wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.

Apelujący uważa, (wypowiedź pełnomocnika na rozprawie apelacyjnej w dniu 10 lutego 2016 r., k- 3139), iż niedokonanie odbioru robót w sposób wskazany w umowach łączących pozwanego z podwykonawcami, (protokolarnie z udziałem stron umowy i potwierdzony przez pełnomocnika przedstawiciela inwestora), skutkowało niepowstaniem wierzytelności podwykonawców o zapłatę wynagrodzenia za wykonane roboty, chociaż inwestor roboty przyjął, a inwestycja została zrealizowana i jest eksploatowana.

Zgłaszając powyższe zarzuty pozwany w ogóle pomija okoliczność faktyczną, iż jak wynika z treści zeznań świadka J. S. k- 28 (Prezesa Zarządu (...) -Business sp. z o.o.) pozwany wraz z synem opuścił budowę, nikogo o tym nie powiadamiając, w dniu 16 sierpnia 2009 r. W tej sytuacji sporządzenie protokołu odbioru robót z jego udziałem napotkało trudności faktyczne, ale okoliczność wykonania robót potwierdzili kierownik budowy pozwanego oraz inwestor..

Protokół odbioru stanowi potwierdzenie przez inwestora wykonania robót budowlanych i jest następnie dla wykonawcy podstawą do żądania wynagrodzenia. Jednak odbiór częściowy nie rozlicza wykonawcy z odpowiedniej części robót, ze skutkiem wygaśnięcia zobowiązania. W judykaturze ( por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2009 r., II CSK 61/09, OSNC-ZD 2010/2/51 oraz z dnia 1 grudnia 2006 r., I CSK 276/06, Lex nr 584721) wskazuje się, iż nie powinno się absolutyzować roli protokołu odbioru robót. Sporządzenie i podpisanie protokołu odbioru robót budowlanych uzasadnia bowiem jedynie domniemanie, że zostały one wykonane zgodnie z umową, ale jest to domniemanie, które można obalić przez wykazanie, że umowa została wykonana nienależycie.

Protokół dokonania odbioru robót stanowi także dowód spełnienia świadczenia przez wykonawcę (por. wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1997 r., II CKN 28/97, OSNC 1997 r., Nr 6-7, poz. 90 oraz glosa W. Kubali do tego orzeczenia -Radca Prawny 1998, nr, 1, s. 86), ale nie jest to, zdaniem Sądu Apelacyjnego, dowód wyłączny.

W przypadku uchybień związanych z odbiorem robót wykonawca może wykazywać okoliczność ich wykonania także przy użyciu innych środków dowodowych, co w niniejszym postępowaniu powód skutecznie uczynił. Kodeks cywilny nie określa bowiem formy czynności odbioru robót. Może ona przybierać postać czynności pisemnej (protokół odbioru), względnie ujętej w innej formie, lub następować w sposób konkludentny przez każde zachowanie zamawiającego wyrażające akceptację dla oddanej części robót (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2010 r., IV CSK 494/2009, OSNC-ZD 2010, nr D, poz. 115).

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie można pominąć okoliczności, że pomimo niesporządzenia protokołów odbioru robót z jego udziałem - pozwany wyraził ich akceptację, o czym świadczy treść jego pism skierowanych do (...) Sp. z o.o. w S. (k. 115), w którym S. K. (1) poinformował, że z kwoty należnej mu od tej spółki należy wpłacić na rzecz jego podwykonawcy H. Ś. kwotę 240 229,98 zł wynikającą z wystawionych przez ww. firmę faktur o numerach (...) oraz pismo do powoda (k. 138) , w którym S. K. (1) poinformował, że z kwoty należnej mu od niego należy wpłacić na rzecz podwykonawcy (...) kwotę 269 622,88 zł wynikającą z wystawionych przez ww. firmę faktur o numerach (...).

Treść powyższych pism została trafnie zakwalifikowana przez Sąd Okręgowy jako czynność uznania niewłaściwego. Uznanie takie, co na gruncie polskiego prawa jest niewątpliwe, nie może być źródłem powstania zobowiązania, jeżeli nie istnieje pomiędzy stronami żadna więź prawna. Stanowi jednak oświadczenie wiedzy dłużnika o istnieniu zobowiązania, a skoro pozwany potwierdził w nim, iż podwykonawcom przysługują wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane, to tym samym potwierdził, że spełnili oni swoje świadczenie wynikające z zawartych z nim umów o roboty budowlane .

Podkreślić należy, że jako oświadczenia wiedzy, a nie woli, powyższe oświadczenia pozwanego nie mogą zostać odwołane, ani cofnięte.

Również podnoszona w uzasadnieniu apelacji okoliczność wydania przez Sąd Okręgowy w Warszawie wyroku z dnia 25 czerwca 2012 r., sygn. akt XVI GC 212/11, mocą którego roszczenie podwykonawcy (...) -Business sp. z o.o. wywiedzione na podstawie umowy o roboty budowlane nr (...) zostało oddalone, przy czym Sąd orzekającej w tej sprawie podzielił stanowisko pozwanego, że roboty nie zostały prawidłowo odebrane, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia apelacji. W procesie tym podwykonawca dochodził bowiem, od pozwanego innego roszczenia, tj. zapłaty wynagrodzenia na podstawie faktury, oznaczonej numerem (...), a wystawionej w dniu 14 sierpnia 2009 r.

Nie można twierdzić, że gdy w jednym postępowaniu sądowym Sąd oceni istnienie konkretnego stosunku prawnego, to w innym postępowaniu sąd jest tą oceną związany. Wyrok wiąże co do jego rozstrzygnięcia, mianowicie przysługiwania tego konkretnego roszczenia, natomiast nie co do oceny prawnej relacji między stronami, z której to roszczenie miałoby wynikać (por. wyrok Sądu najwyższego z dnia 28 maja 2015 r., III CSK 330/14, LEX nr 1745797).

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż Sąd Okręgowy trafnie uznał, iż wykonanie przez (...) i H. Ś. robót wymienionych w fakturach zostało wykazane, a w konsekwencji roszczenie powoda, wynikające z umów cesji zawartych z tymi podmiotami okazało się zasadne.

Uznając apelację za bezzasadną Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł o jej oddaleniu.

O kosztach procesu za II instancję rozstrzygnięto stosownie do wyniku postępowania odwoławczego w oparciu o art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 108§ 1 k.p.c. i art.391§ 1 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5 400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie apelacyjne.

Bogdan Świerczakowski Edyta Jefimko Beata Byszewska