Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18.02.2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania R. G. prawa do emerytury. Powód przed organem rentowym nie udowodnił wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony z tak wydaną decyzją nie zgodził się. Pracował w warunkach szczególnych w (...) i Zakładzie (...) jako elektromonter.

Pozwany organ rentowy podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji i domagał się oddalenia odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie zaś z art. 184 ust. 2 ustawy emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl art. 32 ustawy w związku z § 3 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1). Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Jak stwierdzono w wyroku Sądu Apelacyjny w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 r. (III AUa 3113/08, Lex nr 552003) świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W sytuacji, kiedy brak wymaganego świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawionego przez pracodawcę, Sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia, czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jeżeli więc organ rentowy zakwestionuje fakty wskazane w tego rodzaju świadectwie możliwe i konieczne jest przeprowadzenie postępowania dowodowego. Przy ustalaniu długości wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ZUS uwzględnia tylko te okresy, wskazane w świadectwie pracy, w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody (tak SN w orzeczeniu z dnia 21 września 1984 r., III UZP 48/84, LEX nr 14630). Przeprowadzenie innych dowodów przewidzianych na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego na okoliczność pracy w warunkach szczególnych dopuszczalne jest, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy a ZUS kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy dokument ten nie może zostać sporządzony. Postępowanie przed sądem nie podlega ograniczeniom dowodowym, co wynika wprost z art. 473 k.p.c., zatem każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, przy czym Sąd nie jest związany środkami dowodowymi dopuszczalnymi przed organami rentowymi (por. wyrok Sądu Najwyższego z 8 kwietnia 1999 r., II UKN 69/98, OSNP 2000/11/439)

Ubezpieczony urodził się w dniu (...)r. Do dnia 1 stycznia 1999 r. wykazał łącznie 30 lat, 10 miesięcy i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Staż pracy powoda w szczególnych warunkach wynosi 14 lat, 7 miesięcy i 9 dni. Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił pracy odwołującego w (...) S.A. P. od 14.05.1973 r. do 31.12.1976 r. na stanowisku elektromonter sieci i instalacji elektrycznych, od 01.08.1978 r. do 09.09.1979 r. na stanowisku inkasent, od 10.09.1979 r. do 30.09.1980 r. na stanowisku elektromonter instalacji elektrycznych i od 01.10.1980 r. do 31.07.1983 r. na stanowisku elektromonter linii napowietrznych i instalacji elektrycznych. Pomimo zatrudnienia w Zakładach (...) S.A. P. od 01.12.1995 r. do 31.12.1998 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych pracował od 11.06.1984 r. do 30.11.1995 r. według treści świadectwa z dnia 18.01.2013 r. i ten okres został odwołującemu zaliczony.

okoliczności bezsporne

Odwołujący zatrudniony był w Zakładzie (...) ( obecnie (...) S.A. ) od 14.05.1973 r. do 31.05.1984 r. Uzyskał za ten okres świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach. Częściowo zostało ono uwzględnione przez pozwany organ rentowy.

Do prac wykonywanych w warunkach szczególnych należy także zaliczyć okres pracy od 14.05.1973 r. do 31.12.1976 r., od 10.09.1979 r. do 30.09.1980 r. oraz od 01.10.1980 r. do 31.07.1983 r. na stanowisku elektromontera. W tym czasie zajmował się bowiem remontami i eksploatacją urządzeń energetycznych. Wykonywał prace na liniach i sieciach elektrycznych, zajmował się naprawą kabli, transformatorów, usuwaniem awarii na liniach napowietrznych, przeglądami linii napowietrznych. Była to praca w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadkowie pracujący w tym czasie razem z odwołującym i wykonujący taką samą pracę mają ją zaliczoną do prac w warunkach szczególnych.

Dowód : świadectwa pracy w aktach ZUS, akta osobowe 25, zeznania świadków Z. N., P. W. i odwołującego k. 34

Sąd dał wiarę zgromadzonym dokumentom, albowiem ich prawdziwości strony nie kwestionowały w toku procesu. Wiarygodne okazały się także zeznania samego ubezpieczonego oraz świadków którzy jednoznacznie wskazali, że w okresie spornym ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę elektromontera - prace przy przesyłaniu energii elektrycznej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych. Dowody te korelują wzajemnie ze sobą i z całokształtem zebranego materiału dowodowego, nie ma wiec żadnych podstaw, aby je kwestionować, tym bardziej, że przesłuchani świadkowie nie mieli żadnego interesu zeznawać w sposób korzystny dla ubezpieczonego.

Należy zauważyć, że w judykaturze Sądu Najwyższego podkreśla się jednolicie, iż przewidziane w art. 32 i 184 ustawy o emeryturach i rentach prawo do emerytury w niższym niż określony w art. 27 tej ustawy wieku emerytalnym jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (por. między innymi wyroki z dnia 22 lutego 2007 r., I UK 258/06, OSNP 2008/5-6/81; z dnia 17 września 2007 r., III UK 51/07, OSNP 2008/21-22/328; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 62/07, Lex nr 375653; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, Lex nr 483283; z dnia 13 listopada 2008 r., II UK 88/08, niepublikowany; z dnia 5 maja 2009 r., I UK 4/09, Lex nr 509022).

Podzielając takie rozumienie instytucji emerytury z art. 32 i 184 ustawy o emeryturach i rentach, należy stwierdzić, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie przemawia za uznaniem, iż ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych, stale i w pełnym wymiarze czasu w okresie wskazanym w stanie faktycznym na stanowisku elektromontera. (wykaz A dział II załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów).

Zaliczenie części kwestionowanego przez organ rentowy okresu pracy spowodowało, iż ubezpieczony spełnił wymóg piętnastoletniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Skoro więc ubezpieczony spełnił także i ten – jedyny sporny pomiędzy stronami warunek wynikający z powołanych przepisów prawa, to nie było przeszkód, aby przyznać mu prawo do emerytury począwszy od dnia 02.02.2013 r. ( spełnienia wszystkich przesłanek do nabycia prawa do świadczenia ).

Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

W punkcie 2 wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 1a ustawy emerytalno- rentowej FUS z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonego. Ubezpieczony za sporny okres zatrudnienia przedłożył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, które z uwagi na wymogi formalne nie mogło być uznane przez pozwany organ rentowy. Mając na uwadze sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym jak również występujące ograniczenia dowodowe, do przyznania ubezpieczonemu prawa do żądanego świadczenia konieczne było przeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność świadczenia pracy w warunkach szczególnych.

SSO Joanna Siupka - Mróz