Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Powód M. T. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w W. kwoty 6 858,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 6 158,00 zł od dnia 09.07.2012r. do dnia zapłaty i od kwoty 700,00 zł od dnia 20.06.2014r. do dnia zapłaty, a także o zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że zawarł z S. R. umowę o przeniesieniu prawa do odszkodowania w związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 07.06.2012r., w wyniku którego pojazd poszkodowanego został uszkodzony przez sprawcę, który był ubezpieczony w pozwanej spółce w związku z zawarciem umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody związane z ruchem tych pojazdów. Powód podał, że poszkodowany zgłosił szkodę pozwanemu w dniu 8.06.2012r., który przyjął odpowiedzialność za poniesioną szkodę ale obliczając odszkodowanie z tytułu uszkodzenia zastosował tzw. metodę szkody całkowitej. Pozwany ustalił, że wartość pojazdu poszkodowanego przed szkodą wynosiła 12 800 zł, wartość pojazdu uszkodzonego ustalił na podstawie oferty na aukcji internetowej na kwotę 7 500 zł i odejmując wartość pojazdu przed i po szkodzie wypłacił odszkodowanie w wysokości 5 300 zł. Powód wskazał, że poszkodowany zdecydował się na naprawę pojazdu bowiem była ona technologicznie i ekonomicznie uzasadniona i nie przekroczyła wartości pojazdu poszkodowanego sprzed szkody. Zdaniem powoda wypłacone odszkodowanie zostało zaniżone, gdyż z wyceny kosztów naprawy pojazdu zleconej certyfikowanemu rzeczoznawcy wynika, że rzeczywisty łączny koszt naprawy pojazdu wyniósł 11 458,13 zł. Powód wskazał, ze niniejszym pozwem dochodzi również zwrotu kosztów sporządzenia opinii w wysokości 700 zł związanych ze szkodą i podlegających zwrotowi wskazując, że wykonanie opinii było konieczne w związku z ustaleniem rzeczywistej szkody, która pozwoliła na sprawdzenie wyliczenia dokonanego przez pozwanego.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenia kosztów procesu wskazując, że wypłacona z OC sprawcy kwota odszkodowania w wysokości 5 300 zł wyczerpała jego odpowiedzialność gwarancyjną za przedmiotową szkodę i ze względu na nieopłacalność naprawy (koszty naprawy przewyższały wartość pojazdu bezpośrednio przed szkodą) pozwany ustalił odszkodowanie na zasadzie tzw. szkody całkowitej. Zdaniem pozwanego koszty naprawy dokonanej przez poszkodowanego, który wykorzystał wbrew technologii naprawy dwoje drzwi używanych, zaś w przypadku uszkodzonego progu i słupka zastosował ich naprawę a nie wymianę nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą i tym samym nie podważają wyliczenia wysokości odszkodowania.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zaskarżonym wyrokiem w punkcie I zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3900 zł z odsetkami ustawowymi od kwoty 3200 zł oraz od kwoty 700 zł od dnia 20 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty. W punkcie II Sąd oddalił powództwo w pozostałej części. Tytułem kosztów procesu Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 878,89 zł. W punkcie IV wyroku nakazano pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 176,63 zł tytułem wydatków tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa, w punkcie V nakazano pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 234,14 zł tytułem wydatków tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa. Orzeczenie to Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych oraz rozważaniach natury prawnej:

W dniu 7 czerwca 2012r. pojazd marki S. (...) o nr rej. (...) stanowiący własność S. R. został uszkodzony przez kierowcę ubezpieczonego w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody spowodowane ruchem pojazdów u pozwanego. Poszkodowany w dniu 8 czerwca 2012r. zgłosił szkodę pozwanemu, który po dokonaniu oględzin uszkodzonego pojazdu uznał, że koszty naprawy przekroczą wartość pojazdu i dokonał wyliczenia szkody w pojeździe stosując rozliczenie tzw. metodą szkody całkowitej. Pozwany wypłacił poszkodowanemu kwotę 5 300,00 zł jako różnicę pomiędzy ustaloną wartością pojazdu w wysokości 12 800,00 zł a wartością pojazdu uszkodzonego ustaloną w oparciu o ofertę w Internecie. Poszkodowany zlecił naprawę pojazdu z zastosowaniem części (drzwi) używanych kupionych na giełdzie. Po naprawie poszkodowany używał pojazdu przez rok, a następnie sprzedał go za cenę 10 000 zł. W dniu 9 kwietnia 2014r. poszkodowany S. R. zawarł z powodem umowę sprzedaży wierzytelności wraz z należnymi roszczeniami ubocznymi wobec pozwanego z tytułu szkody wynikającej z uszkodzenia samochodu marki S. o nr rej. (...) powstałej w związku ze zdarzeniem komunikacyjnym z dnia 7 czerwca 2012r. Powód zlecił wykonanie ekspertyzy rzeczoznawcy i na podstawie wydanej oceny technicznej ustalił, że koszt przywrócenia pojazdu marki S. o nr rej. (...) do stanu sprzed szkody wynosi 11 458,13 zł i nie przekracza wartości pojazdu w dniu zdarzenia.. Powód poniósł koszt prywatnej opinii w wysokości 700,00 zł. Powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 6 158,13 zł tytułem różnicy pomiędzy wypłaconym odszkodowaniem a wysokością szkody ustaloną oceną techniczną wykonaną przez rzeczoznawcę wraz z odsetkami oraz do zapłaty kwoty 700,00 zł tytułem zwrotu kosztów oceny technicznej. Pozwany odebrał wezwanie w dniu 20 maja 2014r. Niezbędny koszt naprawy przedmiotowego pojazdu po uszkodzeniu w wyniku zdarzenia z dnia 7 czerwca 2012r. według średnich stawek roboczogodzin stosowanych w nieautoryzowanych warsztatach rzemieślniczych z branży motoryzacyjnej na lokalnych rynku w B. na dzień zdarzenia pozwalających na wykonanie naprawy zgodnie z technologią producenta i zapewniające przywrócenie pojazdu do stanu technicznego sprzed zdarzenia przy użyciu części oryginalnych wynosi 16 616,06 zł, zaś przy zastosowaniu części alternatywnych sygnowanych znakiem Q wynosi 16 228,51 zł. Naprawa pojazdu przy użyciu części używanych – drzwi przednich i tylnych nie przywraca pojazdu do stanu technicznego sprzed zdarzenia, a koszt takiej naprawy wynosi 14 376,74 zł. Koszt naprawy przekracza wartość pojazdu przed szkodą, która wynosiła 12 800,00 zł, Wartość pojazdu uszkodzonego określona metodą stopnia uszkodzenia wynosi 4 300,00 zł.

Sąd Rejonowy uznał, iż skoro wartość pojazdu sprzed szkody z dnia 7 czerwca 2012r. wynosiła 12 800 zł, zaś po zdarzeniu kwotę 4 300 zł, różnica pomiędzy tymi kwota stanowi należne powodowi odszkodowanie. W konsekwencji, biorąc pod uwagę dotychczas wypłaconą przez pozwanego kwotę 5 300,00 zł Sąd I instancji uznał za zasadne roszczenie powoda w zakresie żądania dopłaty odszkodowania w wysokości 3 200,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lipca 2012r. do dnia zapłaty. Sąd uwzględnił również roszczenie powoda w zakresie kosztów sporządzenia oceny technicznej przez rzeczoznawcę w kwocie 700,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 czerwca 2014r. do dnia zapłaty - uznając, że sporządzenie opinii było dla powoda konieczne dla oszacowania rzeczywiście poniesionej szkody. Sąd podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego w Warszawie w wyroku z dnia 31 stycznia 2013 r. (sygn. I ACa 1011/12, LEX nr 1315710), iż „odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia majątkowego może - stosownie do okoliczności sprawy - obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego” (tak też uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2004 r., III CZP 24/04, opubl. OSNC 2005/7-8/117). W niniejszej sprawie wobec wątpliwości co do właściwej wyceny kosztów naprawy konieczność sporządzenia prywatnej ekspertyzy była konieczna i uzasadniona. Niewątpliwie do prawidłowego ustalenia wysokości należnego odszkodowania i oceny działań pozwanego w tym zakresie potrzebna była wiedza specjalisty oraz odpowiednie programy komputerowe do wyliczenia niezbędnych kosztów naprawy, których powód nie posiada. Ponieważ zgodnie z art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Pismo powoda, w którym wezwał pozwanego do zapłaty 700,00 tytułem kosztów oceny technicznej zostało doręczone pozwanemu w dniu 20 maja 2014r. zaś roszczenie to stało się wymagalne po upływie 30 dni od doręczenia wezwania. Mając powyższe na uwadze na mocy art. 822 § 1 k.c. i art. 481 § 1 i 2 k.c. Sąd I instancji orzekł jak w pkt 1 wyroku. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. ustalając, iż powód wygrał sprawę w 57%, zaś pozwany w 43% Koszty poniesione przez powoda wyniosły 343,00 zł opłaty, 900 zł zaliczki oraz 1217,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego wraz z opłatą skarbową zgodnie z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państw kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Koszty pozwanego to kwota 1217,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego wraz z opłatą skarbową zgodnie z § 6 pkt 4 powyższego rozporządzenia. Sąd dokonał stosunkowego rozliczenia kosztów w stosunku do stopnia wygrania sprawy zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 878,89 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od zaskarżonego wyroku wniósł pozwany w części (co do punktu I) w zakresie kwoty 700 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty i zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez naruszenie art. 361 kc, art. 363 kc oraz 824(1) § 1 kc poprzez niewłaściwe ich zastosowanie. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa co do kwoty 700 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa za obie instancje według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji podniesiono, że pozwany uznał co do zasady swoją odpowiedzialność gwarancyjną za szkodę, postepowanie dowodowe w sprawie wykazało zasadność likwidacji szkody na zasadzie szkody całkowitej, nie jest podważane rozstrzygnięcie co do zasądzonej kwoty 3200 zł, zakwestionowano jednak zasadność orzeczenia w zakresie zasądzenia kwoty 700 zł z odsetkami tytułem kosztów sporządzenia prywatnej opinii rzeczoznawcy, gdyż w tej błędnie wskazano, że w sprawie nie zachodzi szkoda całkowita ( koszty naprawy miały nie przewyższać wartości pojazdu w stanie szkody). Skoro prywatny rzeczoznawca wydał błędną opinię koszty takiej opinii nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą. Opinia została wydana ponadto po nabyciu wierzytelności przez powoda, powód jako profesjonalista z pewnością posiadał wiedzę co do wysokości roszczeń przysługujących poszkodowanemu, w przeciwnym przypadku nie zawierałby umowy cesji, koszty opinii miały na celu jedynie powiększenie szkody, a to zwalnia pozwany zakład ubezpieczeń z odpowiedzialności w tym zakresie.

Pozwany w piśmie z dnia 18 marca 2016 r. określonym jako odpowiedź na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania. Jego zdaniem zaskarżony wyrok jest prawidłowy. Pozwany podniósł m.in., że choć opinia zlecona przez powoda zawierała błąd w postaci zakwalifikowania niektórych części do wymiany to jednak w wielu aspektach pokrywała się z później wydaną opinią biegłego, kalkulacja wykazała nieprawidłowości w zakresie działania pozwanej na etapie postępowania likwidacyjnego, ponadto powód wygrał sprawę w 57%.

Sąd Okręgowy zważył, że:

Apelacja pozwanego nie jest zasadna.

Zarzuty apelacji opierają się przede wszystkim na twierdzeniu, iż Sąd Rejonowy błędnie przyjął, że na pozwanym nie ciąży obowiązek zwrotu powodowi kosztów związanych ze sporządzoną w sprawie opinią rzeczoznawcy.

Na wstępie należy wskazać, iż Sąd Odwoławczy w przedmiotowej sprawie podziela stanowisko Sądu Okręgowego w Bydgoszczy wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 17.11.2015 r.( w sprawie o sygn. akt VIII Ga 192/15), gdzie rozstrzygnięcie zostało wydane w podobnej sprawie. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji zasadnie przyjął, iż koszt wykonania prywatnej ekspertyzy, w której ustalono wysokość naprawy uszkodzonego pojazdu, należało wliczyć do zasądzonego powodowi odszkodowania. Ad casum-na tle stanu faktycznego przedmiotowej sprawy, zgodzić należy się bowiem z istnieniem adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem - kolizją drogową, a szkodą w postaci, nie tylko wydatków związanych z naprawą uszkodzonego pojazdu, ale i kosztów prywatnej ekspertyzy rzeczoznawcy zleconej przez powoda. W sytuacji, gdy zakład ubezpieczeń zaprzecza swojemu obowiązkowi wypłaty pełnej wysokości odszkodowania, podważając jego zasadę, strona poszkodowana niejako zmuszona zostaje do poparcia swoich roszczeń oceną tych roszczeń przez rzeczoznawcę. Zdaniem Sądu Okręgowego, w stanie faktycznym przedmiotowej sprawy były podstawy aby przed wystąpieniem z powództwem zwrócić się do osoby posiadającej wiedzę fachową o wydanie odpowiedniej ekspertyzy, w oparciu o którą powód był w stanie określić wysokość wierzytelności, a w konsekwencji oznaczyć wysokość żądania pozwu. Koszt przedmiotowej ekspertyzy stanowi obecnie stratę w majątku powoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z działaniem sprawcy polegającym na spowodowaniu kolizji drogowej i odmowie zakładu ubezpieczeń wypłacenia pełnej wysokości odszkodowania poszkodowanemu (por. zasadnie glosa E. Tomaszewskiej do uchwały SN z dnia 18 maja 2004 r., sygn. akt III CZP 24/04). Koszt sporządzenia prywatnej ekspertyzy, w której na żądanie powoda ustalono koszty naprawy uszkodzonego pojazdu, uznać należało zatem za ekonomicznie uzasadniony wydatek poniesiony w celu przywrócenia pojazdu do stanu sprzed zdarzenia. Odszkodowanie z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody za szkody spowodowane ruchem pojazdu mechanicznego powinno tym samym obejmować także i ten wydatek poniesiony przez powoda.

Zdaniem Sądu Okręgowego zarzut apelacyjny dotyczący braku związku przyczynowego i zwiększenia szkody nie jest zasadny. Prima facie w tym zakresie należy wskazać, iż przeprowadzone postępowanie przed Sadem I instancji wykazało, ze pozwany w sposób znaczący zaniżył wypłacone odszkodowanie. Powód wygrał sprawę w 57 %. Jak wynika z relacji poszkodowanego koszty poniesione na naprawę były znacznie wyższe od wypłaconego odszkodowania, w umowie cesji ( k.9-11) zawarto jednoznaczny zapis, że koszt naprawy pojazdu jest znacznie wyższy od wypłaconego dotychczas odszkodowania. W tej sytuacji brak podstaw do przyjęcia stanowiska pozwanego jakoby nie było podstaw do weryfikacji wysokości szkody przez powoda poprzez zlecenie wyceny szkody w drodze prywatnej ekspertyzy. Niezrozumiały jest zarzut, że koszty opinii prywatnej miały na celu powiększenie szkody gdyż powód koszt ten poniósł i nie miał wówczas wiedzy czy jego żądanie dopłaty odszkodowania zostanie uwzględnione. Nie sposób wobec tego przyjąć, iż było to celowe powiększenie szkody. Nie budzi wątpliwości, że w toku postępowania ( w oparciu o dowód z opinii biegłego), odmiennie aniżeli w prywatnej ekspertyzie ustalono, że miała miejsce szkoda całkowita. Powód miał jednak w opisanej sytuacji prawo do weryfikacji wysokości szkody i nie mógł przecież wiedzieć -zlecając wydanie opinii- jakie będą jej wnioski. Odmienność wniosków prywatnej ekspertyzy z wnioskami opinii biegłego wydanej w postępowaniu przed Sądem I instancji nie może ad casum powodować przyjęcia braku podstaw do żądania przez powoda zwrotu kosztów opinii. Jak już bowiem wskazano pozwany zaniżył w sposób znaczący wypłacone odszkodowanie. W ocenie Sądu Okręgowego wydatek poniesiony przez powoda, należało uznać za celowy i wystarczająco uzasadniony tak dla poszkodowanego, jak i dla powoda, który wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki zbywców wierzytelności, co wynikało z rodzaju zawartej przez poszkodowanego z powodem umowy – przelewu wierzytelności uregulowanej w art. 509 i nast. k.c.

Zdaniem Sądu Okręgowego jako słuszne należy przyjąć stanowisko Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 28 listopada 2006 r., IV CSK 224/06, że; „Z braku odmiennego zastrzeżenia stron, na podstawie art. 509 § 2 k.c., oprócz wyraźnie wymienionego roszczenia o odsetki, przechodzą z cedenta na cesjonariusza np. roszczenie o zaległe odsetki, roszczenie o odszkodowanie za nienależyte wykonanie zobowiązania, roszczenie o zapłatę kar umownych, roszczenie o uzyskanie surogatów przedmiotu świadczenia (art. 477 § 2 k.c.), roszczenie o udzielenie przez dłużnika informacji o przedmiocie świadczenia (art. 546 i art. 354 § 1 k.c.), uprawnienie wierzyciela do wyboru świadczenia w zobowiązaniu przemiennym, uprawnienie wierzyciela do wezwania dłużnika do wykonania (art. 455 k.c.) lub możność zaskarżenia czynności zdziałanych z pokrzywdzeniem wierzyciela, roszczenie z tytułu poręczenia i inne.” Przelew wierzytelności powoduje zatem nie tylko sukcesję samej wierzytelności, lecz również obejmuje inne elementy składające się na sytuację wierzyciela. Celem i skutkiem przelewu wierzytelności jest przejście na nabywcę ogółu uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie a zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2006 r., sygn. akt IV CSK 232/06).

Nie podlegał uwzględnieniu także zarzut apelacyjny, w którym pozwany wywodził, iż powód jako profesjonalista posiadał wiedzę co do wysokości roszczeń przysługujących poszkodowanemu. W tym kontekście należy wskazać, iż pozwany nie wykazał w sprawie wbrew regule art. 6 k.c., aby powód na datę zakupu wierzytelności miał wskazywaną wiedzę, pozwany nie wyjaśnił zresztą o jakiego rodzaju profesjonalizm chodzi. Pozwany w szczególności nie wykazał aby powód był certyfikowanym rzeczoznawcą oraz miał dostęp do programów rozliczeniowych, mogących służyć do poprawnej oceny wypłaconego odszkodowania. Ponadto niewątpliwie sporządzenie ekspertyzy przez powoda samodzielnie wymagałoby poświęcenia temu odpowiedniego czasu, sił i środków, co w konsekwencji sprawiałoby, iż w tym czasie powód nie mógłby wykonywać innych czynności i osiągać dochodów z tego tytułu. Z kolei twierdzenie pozwanej jakoby powód posiadał wiedzę o wysokości roszczeń przysługujących poszkodowanemu gdyż w przeciwnym razie nie zawarłby umowy cesji ma charakter dowolny. Pozwany w żaden sposób tego twierdzenia nie wykazał. Oczywistym jest zaś, że powód nabywając odpłatnie wierzytelność mógł zakładać, iż w istocie wypłacone odszkodowanie jest zaniżone, co się potwierdziło, a w celu weryfikacji czego na etapie przedsądowym zlecił oszacowanie szkody i przed wytoczeniem powództwa wezwał pozwanego do dopłaty odszkodowania. Pozwany po otrzymaniu wezwania nie dokonał dopłaty w jakimkolwiek zakresie. Jak już wskazano postępowanie przed Sądem I instancji wykazało zaś, iż pozwany zaniżył odszkodowanie o 3200 zł wypłacając wcześniej 5300 zł zamiast 8500 zł.

W tym stanie rzeczy zaskarżone orzeczenie Sąd Okręgowy uznał za prawidłowe i oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., tj. na zasadzie odpowiedzialności za wynik sprawy, stosownie do stawek rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Na koszty powoda składała się kwota 90 zł wynagrodzenia pełnomocnika procesowego.

Wojciech Wołoszyk Jacek Wojtycki Wiesław Łukaszewski