Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 października 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu T. P. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym , albowiem ten nie udowodnił wymaganego okresu 15 – tu lat pracy w szczególnych warunkach. Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony wykazał staż pracy wynoszący łącznie 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych .Pozwany nie uwzględnił do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach pracy ubezpieczonego wykonywanej w okresie od 6 grudnia 1977 do 19 stycznia 1981 r. oraz od 20 stycznia 1981 r. do 31 marca 1996 w Lidze (...) jako pracy w szczególnych warunkach , ponieważ na świadectwach wykonywania prac w warunkach szczególnych nie powołano się na stosowne zarządzenie resortowe.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył T. P. wnosząc o przyznanie emerytury w obniżonym wieku emerytalnym i zasądzenie od pozwanego na rzecz ubezpieczonego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, iż zgodnie ze świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach odwołujący był zatrudniony w Lidze (...) od 6 grudnia 1977 r. do 31 marca 1996 r. i w tym okresie od 20 stycznia 1981 r. do 31 marca 1996 r. stale w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudniony na stanowisku palacza CO przy ręcznej obsłudze kotłów parowych, rusztowych typu przemysłowego to jest łącznie 15 lat 2 miesiące i 12 dni czyli wykonywał prace wskazane w wykazie A dziale XIV poz. 1 stanowiących załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. , które są również ujęte w wykazie A obejmujące prace różne wskazane w dziale XIV pozycja 1 załącznik do Zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa , Leśnictwa i Gospodarski Żywnościowej. Okoliczność, iż w wystawionym w tym okresie świadectwie nie powołano się na stosowne zarządzenie resortowe nie stanowi przeszkody w dochodzeniu swych praw w postępowaniu sądowym.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie przywołując argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony T. P. 60 lat ukończył w dniu 11 października 2015 r. ( urodził się dnia (...) ). Do dnia 1 stycznia 1999 r. w / w- ny wykazał łącznie 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

/ okoliczności bezsporne /

W okresie od 15 sierpnia 1974 r. do 30 września 1977 ( z przerwą na odbycie służby wojskowej w latach 1975 – kwiecień 1977 ) ubezpieczony T. P. był zatrudniony w Nadleśnictwie O. na stanowisku kierowcy ciągnika oraz drwala. Zajmował się wycinką drzewa w lecie oraz jego zwózką.

/ dowód : świadectwo pracy ubezpieczonego k B 11 w aktach kapitałowych ubezpieczonego , zeznania ubezpieczonego – zapis AV k. 72 akt sprawy /

W okresie od 6 grudnia 1977 r. do 31 marca 1996 r. ubezpieczony pozostawał zatrudniony w Lidze Ochrony (...). Początkowo pracował w nasycalni ( jako impregnator drewna ) w Zakładzie Produkcji (...) w S. , następnie od 21 września 1978 r. powierzono mu obowiązki kierowcy samochodu ciężarowego i przypisano organizacyjnie do Bazy Zaplecza w T.. Pracę wykonywał między innymi na samochodach marki S. , pracował również w warsztacie. W okresie od 18 grudnia 1990 r. do 18 stycznia 1991 r. w / w- ny pozostawał zatrudniony na stanowisku pomocnika cieśli. Od 19 stycznia 1991 r. został zatrudniony na stanowisku palacza. W okresie od maja do czerwca 1991 r. ubezpieczony odbył kurs przyuczenia do zawodu palacza co. Jak palacz zajmował się obsługą dwóch pieców parowych niskoprężnych z ciśnieniem od 0,6 do 08 atmosfery, służących do ogrzewania pomieszczeń biurowych i produkcyjnych ( suszarni ) . Na stanowisku tym pracował do końca swojego zatrudnienia.

Równocześnie od 30 grudnia 1992 r. powierzono mu obowiązki pracownika dozoru obiektów znajdujących się w S..

/ dowód : dokumentacja pracownicza – pismo dotyczące zmiany stanowiska pracy z 20 września 1978 r., zmiana warunków pracy i płacy z dnia 11 października 1978 r. , pismo z dnia 24 października 1978r., angaże z 29 maja 1979r. , 19 kwietnia 1980r. , 19 listopada 1980 r. , umowa o wykonywanie dodatkowych czynności przez kierowcę prowadzącego pojazd samochodowy lub ciągnik rolniczy , pismo z 28 października 1981 r. , pismo z dnia 30 kwietnia 1980 r. , 19 maja 1982 r. , 23 sierpnia 1982 r. , 9 września 1982 r. , 30 stycznia 1984 r., z 30 kwietni 1985 r. , 6 maja 1985 r. , 10 lutego 1986 r., 20 czerwca 1989 r. , dokumentacja pracownicza - umowa o prace z dnia 19 stycznia 1991 r. , zaświadczenie kwalifikacyjne, zaświadczenie o ukończeniu kursu , pismo z 30 grudnia 1992 r., zaświadczenie wydane przez J. P., świadectwo pracy z dnia 30 marca 1996 r. , częściowo zeznania świadków R. G., K. t., J. L. , T. G. i Z. M. oraz częściowo ubezpieczonego - zapis AV k. 39 i 72 akt sprawy/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił głównie na podstawie akt osobowych ubezpieczonego i jedynie częściowo – w zakresie w jakim korespondują z nimi - na podstawie zeznań świadków oraz ubezpieczonego. Sąd nie dał natomiast wiary kłamliwym, a w każdym razie niemiarodajnym ( jeżeli przyczyny takiej a nie innej treści zeznań upatrywać jedynie w upływie czasu i ewentualnych problemach wszystkich zeznających z pamięcią , a nie celowym wprowadzaniu sądu w błąd ) twierdzeniom tak ubezpieczonego jak i świadków dotyczącym rzekomej pracy w / w- nego jako palacza w całym ( czy też przez jego większość ) okresie zatrudnienia w (...) ( w S. ). Przeczy im cały szereg dokumentów i to nie tylko tych wystawianych , sporządzanych , podpisywanych na przestrzeni dekady lat 80 – tych przez pracodawcę ( czy też autorstwa przełożonych ubezpieczonego ) , ale również różnego rodzaju dokumentów ( wniosków , umów ) opatrzonych podpisem samego zainteresowanego, z których w sposób nie budzący jakichkolwiek wątpliwości wynika, iż do roku 1991 w/ w- ny palaczem nie był. W świetle powyższego utrzymywanie przez ubezpieczonego, iż w całym okresie zatrudnienia ( również pomiędzy rokiem 1981 a 1991 ) wykonywał on prace niezautomatyzowane przy palacza kotłów przemysłowych ( kwalifikowane jako prace w szczególnych warunkach ) , jest całkowicie niewiarygodne i wskazuje na bezprecedensowe forsowanie przez w / w- nego oczywiście nieprawdziwych tez w celu uzyskania korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie. Stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”):

1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ust. 2 stanowi, iż emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa . Zgodnie z art. 32 ustawy w związku z paragrafami 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1). Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2 ). Należy przy tym zauważyć, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (tak SN w postanowieniu z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08, Lex nr 658191).

W niniejszej sprawie przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwala na stwierdzenie, iż ubezpieczony posiada jedynie i co najwyżej niespełna 10 – cio letni staż pracy w szczególnych warunkach - niewątpliwie do takowych należy zaliczyć ( włącznie ze służba wojskową ) jego okres zatrudnienia w Nadleśnictwie O. w charakterze kierowcy i drwala ( lata 1974 – 1977 ) . Prace te są kwalifikowane jako prace w warunkach szczególnych wg poz. działu VI poz. 1 ( prace drwali ) oraz działu VIII poz. 3 ( prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych ) wykazu A rozporządzenia RM z 1983 r. . Podobnie co do zasady zaliczeniu do stażu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach podlegałby okres jego zatrudnienia na stanowisku palacza ( prace wymieniane w dziale XIV poz. 1 wykazu A ). Tyle tylko , iż ja wynika z jednego z angaży od 1992 r. w / w- ny równolegle wykonywał czynności związane z dozorem obiektów, co stawia pod znakiem zapytania możliwość stałego świadczenia pracy palacza. Brak jest natomiast jakichkolwiek podstaw , aby przyjąć jak utrzymuje ubezpieczony, iż prace takie ( w charakterze palacza ) świadczył on w całym okresie od 1981 do 1996 r. Jak wynika z dokumentacji pracowniczej, na takim stanowisku pracował bowiem dopiero od roku 1991 , kiedy to zdobył stosowne uprawnienia. Wówczas ( w 1991 r. ) w/ w- ny odbył kurs palacza CO i zajął się obsługą dwóch pieców parowych o parametrach i przeznaczeniu uzasadniających zaliczenie ich do kotłów przemysłowych. Na marginesie należy jedynie zaznaczyć ,iż zgodnie z polską normą jako niezautomatyzowane kotły parowe lub wodne typu przemysłowego należy rozumieć urządzenia z paleniskiem przeznaczone do wytwarzania pary lub podgrzewania wody ciepłem wywiązującym się w procesie spalania paliwa , których moc przekracza 1 MW, przy czym w kotłach wodnych temperatura wody na wylocie przekracza 388 K ( 115 stopni Celsjusza ) , a w kotłach parowych ciśnienie pracy przekracza 70 kpa ( ok. 0,7 atmosfery ). Te obsługiwane przez ubezpieczonego kotły parowe wytwarzały ciśnienie 0,6 do 0,8 atmosfery i służyły obok ogrzewania budynków i pomieszczeń gospodarczych również do ogrzewania obiektów produkcyjnych ( suszarni drewna ) . Wracając jednak do istoty sporu , twierdzenia ubezpieczonego jakoby wcześniej ( w latach 80 – tych ) „ palił „ bez uprawnień należy określić jako absurdalne tak w świetle dokumentacji pracowniczej wskazującej jednoznacznie na wykonywanie przezeń w tym czasie pracy kierowcy , jak też w świetle spójnych logicznie okoliczności - faktu ukończenia przezeń w tym samym roku 1991 kursu palacza , uzyskania uprawnień palacza ( świadectwa kwalifikacyjnego ) i zawarcia z ubezpieczonym umowy o pracę na takim właśnie stanowisku. Dokumentacja pracownicza ubezpieczonego z lat 1978 – 1991 r. ( przy czym nie są to jednostkowe dokumenty , a cały ich szereg sporządzany prze z pracodawcę i potwierdzany częstokroć podpisem przez samego ubezpieczonego na przestrzeni ponad dekady ) wskazuje jednoznacznie na wykonywanie przez niego w tym okresie pracy kierowcy , przy czym z tejże dokumentacji wynika, iż ubezpieczony zajmował się głównie prowadzeniem pojazdów ciężarowych . W aktach znajdują się dokumenty dotyczące powierzenia ubezpieczonemu konkretnych samochodów ( marki S. ), dokumenty wskazujące na przyznane dodatki za prowadzenie samochodu z przyczepą i bez przyczepy, czy też podpisana przez ubezpieczonego umowa o wykonywania przezeń dodatkowych czynności ( spedycyjnych , za i rozładunkowych ) typowych dla stanowiska kierowcy, wreszcie dokumentacja jednoznacznie wskazująca na organizacyjne przypisanie powoda jako pracownika do bazy transportu i sprzętu ( tzw. bazy zaplecza w T. ) . Trudno w tej sytuacji przyjąć ( jak wydaje się ubezpieczony sugerować poprzez uporczywe zaprzeczanie zatrudnieniu na takim stanowisku ) , iż jego macierzysty zakład pracy właśnie na przestrzeni lat 1978 - 1991 tworzył całkowicie fałszywą dokumentację pracowniczą, a powód się na to godził przyjmując ( a niekiedy podpisując ) wszystkie dokumenty potwierdzające jego prace na stanowisku kierowcy, na którym w rzeczywistości jakoby nigdy nie pracował. Nieprzypadkowym jest w ocenie sądu wydanie ubezpieczonemu ( nie wiadomo z jakiej daty ale jak można domniemywać wcześniejszego niż to, które zostało przedłożone do ZUS ) przez J. P. (2) ( tą samą osobę , która wystawiła świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach ) zaświadczenia , w którym jako okresy pracy w szczególnych warunkach wyszczególniono jedynie okres pracy ubezpieczonego na stanowisku impregnatora drewna metodą ręczną ( od grudnia 1977 do grudnia 1978 ) oraz okres jego pracy na stanowisku palacza ale dopiero od roku 1991 . W dokumencie tym pominięto ( wyłączono ) okres od 1978 – do 1990 , kiedy to jak wynikałoby z angaży znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego , zajmował on stanowisko kierowcy . I jak należy wnosić , to właśnie faktem zajmowania przez ubezpieczonego zupełnie innego stanowiska ( nie palacza ) podyktowane było nieuwzględnienie w przedmiotowym zaświadczeniu całego powyższego okresu. Co więcej taka treść tego zaświadczenia świadczy o czymś jeszcze – brak potwierdzenia wykonywania przez ubezpieczonego w latach 1978 - 1990 pracy w warunkach szczególnych, w sytuacji w której praca kierowców samochodów ciężarowych jest ( i była ) jako taka kwalifikowana ( patrz poz 2 działu VIII wykazu A ) oznacza, iż ubezpieczony pracy kierowcy samochodu ciężarowego w okresie tym nie wykonywał stale, co stanowi konieczną przesłankę potwierdzenia przez pracodawcę takiego okresu jako okresu pracy w warunkach szczególnych. Niewątpliwie ubezpieczony prowadził samochody ciężarowe ( wskazuje na to niejeden dokument ) , ale zapewne jeździł również na innych samochodach i na pewno pracował w warsztacie, co skutkowało nie wystawieniem mu przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach na tym stanowisku . W tym kontekście zrozumiałym ( acz nieakceptowalnym ) jest uporczywe utrzymywanie prze z ubezpieczonego, jakoby już w tym okresie wykonywał wyłącznie prace palacza. Należy wskazać, że już w umowie o pracę z 1977 r. pracodawca ( (...) ) wyszczególnił stawki za prowadzenie poszczególnych kategorii pojazdów, co potwierdza jednoznacznie, iż ubezpieczony prowadził różnego rodzaju pojazdy, w tym ciągniki i pojazdy ciężarowe. Co więcej w jednym z angaży wprost wskazano stawkę za czynności wykonywane w warsztacie , co potwierdza tezę o świadczeniu w tym okresie ( lat 1978 -1990 ) obok pracy kierowcy samochodu ciężarowego również innych rodzajowo prac. W świetle powyższego sąd nie dał wiary kłamliwym ( ewidentnie sprzecznym z treścią dokumentacją pracowniczą ) zeznaniom tak ubezpieczonego jak i jego byłych współpracowników. Nawet jednak gdyby założyć, iż treść zeznań tak ubezpieczonego jak i zawnioskowanych przezeń świadków rozciągająca okres jego pracy w charakterze palacza na cały okres zatrudnienia w LOK nie jest wynikiem działania intencjonalnego , a jedynie rezultatem upływu czasu i wynikających stąd niedomogów pamięci ( zapamiętywania zwłaszcza ostatniego pamiętanego okresu ) , warto przytoczyć tezy wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 kwietnia 2013 r. III AUa 1030/12 wskazano, iż prawo do wcześniejszej emerytury stanowi odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na jego uprawdopodobnieniu, lecz musi zostać udowodnione, a temu służą dokumenty. Dlatego, w tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.

W konsekwencji ubezpieczony nie spełnia wymogu minimum 15- tu lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach - warunku koniecznego do przyznania emerytury określone w cytowanych wyżej przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43 ze zm ).

W tym stanie rzeczy, Sąd Okregowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c oddalił odwołanie jako bezzasadne.

SSO Maciej Flinik