Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Sędziowie SSO Iwona Podwójniak

SSO Joanna Składowska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2016 roku w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z powództwa Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W.

przeciwko B. P. (1) i I. P. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 4 grudnia 2015 roku, sygnatura akt I C 503/15

oddala apelację.

Sygn. akt I Ca 90/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Łasku oddalił powództwo Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W. przeciwko B. P. (1) oraz I. P. (1) o zapłatę solidarnie kwoty 784,47 zł z ustawowymi odsetkami od 13 czerwca 2013 roku.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

W dniu 30 stycznia 2013 roku doszło do zdarzenia drogowego, którego sprawcą była I. P. (1) kierująca samochodem O. (...) nr rej. (...). Doszło wówczas do powstania szkody w pojeździe F. (...) o nr rej. (...).

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w W. w dniu 20 marca 2013 roku, na podstawie art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2015 roku, poz. 2281 ze zm. – dalej: „u.u.o.”), wobec ustalenia, że sprawca szkody i posiadacz pojazdu O. (...) nie miał wykupionej polisy obowiązkowego ubezpieczenia OC, wypłacił poszkodowanemu kwotę 787,47 zł.

W okresie od 5 października 2012 roku do 5 października 2013 roku pozwany B. P. (1) miał wykupione obowiązkowe ubezpieczenie OC w związku
z posiadaniem pojazdu mechanicznego O. (...) o nr rej. (...). Polisa była wykupiona w (...) .U. S.A.

W świetle tak ustalonego stanu faktycznego Sąd uznał, że powództwo nie miało materialnych podstaw tak w przypadku pozwanego jak i pozwanej.

Sąd zauważył, że jako podstawę roszczenia wskazano art. 110 ust. 1 u.u.o. Następnie Sąd podkreślił, że niewątpliwie powód wypłacił odszkodowanie poszkodowanemu
w przedmiotowej kolizji. Jednakże w ocenie Sądu warunkiem koniecznym odpowiedzialności pozwanych jest to, by wypłata nastąpiła w przypadku określonym w art. 98 ust. 1 pkt 3 u.u.o., a więc gdy Fundusz zaspokoił roszczenie za szkody na osobie, w mieniu, w mieniu i na osobie, gdy m.in. posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Sąd wyjaśnił, że w sytuacji gdy niezgodnie ze stanem faktycznym przyjęto, iż dany posiadacz nie ma ubezpieczenia OC i wypłacono odszkodowanie, to art. 110 ust. 1 u.u.o. nie może mieć zastosowania. Innymi słowy, jedynie wówczas gdy rzeczywiście posiadacz samochodu nie ma polisy, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny może, po wypłacie odszkodowania, żądać niejako jego zwrotu. Sąd zaznaczył, że przyjęcie koncepcji, że w każdym przypadku gdy doszło do wypłaty w trybie art. 98 ust. 1 pkt 3 u.u.o., choćby de facto niesłusznie, Fundusz może domagać się zapłaty od posiadacza auta czy sprawcy szkody, który był wówczas objęty ubezpieczeniem, nie jest zasadne, bowiem wypaczałoby samą ideę ubezpieczenia, a więc zwolnienia osoby odpowiedzialnej, a jednocześnie ubezpieczonej, od konieczności samodzielnego poniesienia ciężaru naprawienia szkody.

Sąd zaakcentował, że w niniejszej sprawie pozwany miał wykupione obowiązkowe ubezpieczenie OC w okresie, w którym doszło do wyrządzenia szkody, zatem uruchamianie art. 98 ust. 1 pkt 3 u.u.o. było niezasadne. Zdaniem Sądu powód nie może żądać ani od pozwanego, ani od pozwanej zwrócenia spełnionego przez Fundusz świadczenia, do którego ten ostatni nie był prawnie zobowiązany. Pozwani nie powinni ponosić kosztów niewłaściwych ustaleń faktycznych poczynionych przez powoda.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, który zaskarżył przedmiotowe rozstrzygnięcie w całości, zarzucając mu:

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że pozwany miał wykupione obowiązkowe ubezpieczenie OC i posiadał ochronę ubezpieczeniową w okresie, w którym doszło do wyrządzenia szkody;

- naruszenie art. 232 k.p.c. poprzez uznanie, że powód nie udowodnił faktu braku ochrony ubezpieczeniowej na pojazd O. (...) o nr. rej. (...).

W konkluzji apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 784,47 zł wraz z odsetkami wskazanymi w pozwie (tj. od 13 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty) oraz zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda zwrot kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według załączonego zestawienia kosztów.

Powód wniósł alternatywnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, stwierdzić należy, że
z reguły łączy się on z zarzutem wadliwej oceny dowodów, a więc z naruszeniem przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. Prawidłowe postawienie omawianego zarzutu wymaga nie tylko wskazania konkretnych dowodów przeprowadzonych w sprawie, ale także podania, w czym skarżący upatruje wadliwość ich oceny i jej wpływ na ustaloną podstawę faktyczną rozstrzygnięcia (vide: wyrok SN z 15 kwietnia 2004 r., IV CK 274/03, MoP 2004, nr 10, s.439, wyrok SN z 16 lutego 2005 r., IV CK 526/04, LexPolonica nr 1633068, wyrok SN z 16 grudnia 2005 r., III CK 314/05, ,,Prawo Bankowe" 2006, nr 5, s. 12).

Dopóki skarżący nie wykaże istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności oceny z doświadczeniem życiowym, braku wszechstronności, czy też bezzasadnego pominięcia dowodów, które prowadzą do wniosków odmiennych, dopóty nie można uznać, że sąd przekroczył granice swobodnej oceny dowodów, a w konsekwencji błędnie ustalił stan faktyczny (vide: H. P., Czynności procesowe zawodowego pełnomocnika
w sprawach cywilnych, Warszawa 2011, s. 409-410).

Apelujący zakwestionował w istocie wiarygodność złożonych na rozprawie w dniu 2 grudnia 2015 roku zeznań pozwanego, wskazując, że B. P. (1) nie opłacił drugiej raty składki na poczet umowy ubezpieczenia potwierdzonej polisą nr (...) za okres od 5 października 2011 roku do 4 października 2012 roku, a tym samym nie posiadał ochrony ubezpieczeniowej w okresie, w którym doszło do wyrządzenia szkody, tj. w dniu 30 stycznia 2013 roku.

Trzeba w tym miejscu podkreślić, że apelujący poza własnymi twierdzeniami nie przedstawił żadnego dowodu świadczącego o tym, że pozwany nie zapłacił wspomnianej drugiej raty składki, w szczególności nie przedłożył np. pisma (...) .U. S.A., który jako ubezpieczyciel dysponuje pełną wiedzą co do płatności B. P. (1). W ocenie Sądu Okręgowego niewystarczające jest powołanie się na załączone do pozwu pismo wytworzone przez samego powoda (k. 19), z którego wynika, że pozwany w dniu 30 stycznia 2013 roku nie był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej. B. P. (1) przedłożył bowiem dokument polisy nr (...) wystawiony przez agenta reprezentującego (...) .U. S.A., która dotyczy odnowienia umowy nr (...), a ponadto stanowi, iż okres ubezpieczenia rozciąga się od 5 października 2012 roku do dnia 5 października 2013 roku. W związku z tym trzeba uznać, że (...) .U. S.A. nie wystawiłby polisy dokumentującej wznowienie wcześniej zawartej umowy, jeśli składka na poczet uprzedniej umowy nie została przez pozwanego w całości uregulowana.

Omawiany zarzut ściśle łączy się z mającymi zastosowanie w niniejszej sprawie przepisami prawa materialnego, a to art. 28 ust. 1 u.u.o., który głosi, że jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2. Z kolei zgodnie z art. 28 ust. 2 pkt 1) u.u.o. zawarcie następnej umowy nie następuje, pomimo braku powiadomienia, o którym mowa w art. 28 ust. 1 u.u.o., jeżeli nie została opłacona w całości określona w umowie składka za mijający okres 12 miesięcy.

Jak wynika z poczynionych na wstępie rozważań, skoro pozwany zapłacił w całości składkę za okres od 5 października 2011 roku do 4 października 2012 roku, a jednocześnie nie wypowiedział uprzednio zawartej z T.U. (...) S.A. umowy ubezpieczenia OC, to
w trybie art. 28 ust. 1 u.u.o. została zawarta przez niego kolejna umowa z tym samym ubezpieczycielem na następne 12 miesięcy. W konsekwencji należało uznać, że w dacie zdarzenia komunikacyjnego (30 stycznia 2013 roku) B. P. (1) miał zawartą umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Odnosząc się do rozważań apelującego, zgodnie z którymi pozwany opłacił składkę na poczet kolejnej umowy ubezpieczenia OC dopiero w dniu 23 kwietnia 2013 roku, a tym samym zgodnie z art. 39 u.u.o. nie korzystał przed wymienioną datą z ochrony ubezpieczeniowej, należy stwierdzić że skarżący w żaden sposób tego faktu nie wykazał. Niezależnie od tej okoliczności wypada zwrócić uwagę na treść art. 39 ust. 1a, który stanowi, że w razie zawarcia umowy, o której mowa w art. 28 ust. 1, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń powstaje z chwilą jej zawarcia. Jeżeli więc, tak jak w niniejszej sprawie, umowa „wznowieniowa” została zawarta konkludentnie w dniu 5 października 2012 roku, to ochrona ubezpieczeniowa objęła pozwanego już od tej daty. Nie jest więc doniosła data płatności składki na poczet kolejnej umowy ubezpieczenia OC, zwłaszcza że strony umowy mogły ustalić dowolną datę wymagalności danej raty.

Tym samym należało stwierdzić, że nietrafnym jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych. Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń, które Sąd Okręgowy podziela
i uznaje za własne.

Z przytoczonych względów nie można również zgodzić się z zarzutem naruszenia art. 232 k.p.c. poprzez uznanie, że powód nie udowodnił faktu braku ochrony ubezpieczeniowej na pojazd O. (...) o nr. rej. (...). W gruncie rzeczy omawiany zarzut dotyczy rozkładu ciężaru dowodu, a ten został prawidłowo określony przez Sąd Rejonowy, ponieważ to powód powinien wykazać istnienie podstaw faktycznych i prawnych, uzasadniających jego roszczenie.

W świetle poczynionych rozważań, trzeba zaznaczyć, że roszczenie powoda nie znajduje oparcia w art. 110 ust. 1 u.u.o., gdyżB. P. (1) jako ówczesny właściciel samochodu O. (...) nr rej. (...) dopełnił obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego OC.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd odwoławczy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.