Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia SA Jacek Sadomski

Sędzia SA Ewa Klimowicz - Przygódzka

Sędzia SO ( del.) Tomasz Gal (spr.)

Protokolant st. sekr. sąd. Mariola Frąckiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 stycznia 2016 r. w Warszawie

sprawy z powództwa S. K.

przeciwko Skarbowi Państwa – (...)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 5 czerwca 2014 r. wydanego w sprawie o sygn. akt III C 777/13

1)  oddala apelację,

2)  zasądza od S. K. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym,

3)  przyznaje radcy prawnemu A. K. od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w W. kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) powiększoną o należny podatek od towarów i usług (...) w wysokości 23 % tytułem pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt VI ACa 1236/14

UZASADNIENIE

Powód S. K. w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w Warszawie pod sygn. akt III C 1054/08 przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez (...)w W. o odszkodowanie w związku z bezpodstawnie prowadzoną przez tenże Urząd egzekucją należności publicznoprawnych, wystąpił z pismem z dnia 10 czerwca 2010 r., w którym wniósł o zasądzenie dodatkowo, ponad już żądaną kwotę przekraczającą 5 mln zł, kwoty 782.169,77 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu (k. 4).

Zgodnie z wnioskiem powoda żądanie powoda zawarte w piśmie z dnia 10 czerwca 2010 r. na podstawie zarządzenia przewodniczącego zostało wyłączone z wyżej wymienionej sprawy do odrębnego postępowania (k. 2, k. 25), które stało się przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie.

W uzasadnieniu żądania zapłaty kwoty 782.169,77 zł powód wskazał, że dochodzona kwota stanowi szkodę jaką powód poniósł na skutek bezprawnego prowadzenia postępowania egzekucyjnego prowadzącego do utraty płynności finansowej przedsiębiorstwa powoda. W następstwie powyższego powód nie był w stanie regulować terminowo swoich zobowiązań wobec innych podmiotów. Powód zaznaczył, iż dochodzona kwota odpowiada wysokości zobowiązań powoda zaciągniętych wobec Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. (k. 4).

W piśmie z dnia 12 marca 2012 r. powód, precyzując żądanie wniósł o zasądzenie kwoty 781.633,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (k. 129-130).

W dalszych pismach procesowych powód sprecyzował podstawę faktyczną powództwa wskazując, że w trakcie prowadzonego w latach 1994 — 1996 postępowania podatkowego, które ostatecznie doprowadziło do uchylenia 10 spośród 13 tytułów egzekucyjnych, organ podatkowy podejmował czynności egzekucyjne w administracji, dokonując m.in. szeregu zajęć ruchomości należących do powoda, przede wszystkim w postaci samochodów osobowych, stanowiących element prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej. Prowadzone postępowanie egzekucyjne spowodowało utratę płynności finansowej przez powoda, który z uwagi na zajęcie samochodów /w latach 1995 — 1997/, zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej, ale też zaprzestał regulowania swoich bieżących należności prywatnoprawnych między innymi względem Spółdzielni Mieszkaniowej (...). Skutkiem powyższego było uzyskanie niekorzystnych dla powoda wyroków sądów, zasądzających od powoda należności z tytułu czynszów, a także rat kredytów. Z tego też tytułu powód dochodzi w niniejszym postępowaniu odszkodowania za szkodę wyrządzoną mu przez funkcjonariuszy (...) w związku z bezprawną w jego ocenie egzekucją należności podatkowych prowadzoną pomimo braku decyzji określających zobowiązania podatkowe. W zaistniałym stanie faktycznym podstawą odpowiedzialności pozwanego jest zdaniem powoda wyrządzenie mu szkody majątkowej polegającej na zwiększeniu jego pasywów. Szkoda ta stanowi w ocenie powoda bezpośrednie następstwo zawinionego działania organu podatkowego ( pisma procesowe powoda - k. 114 — 119, k. 129 - 131, protokół rozprawy - k. 126).

Pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika (...) w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa kwestionując je co do zasady i co do wysokości, a przede wszystkim o odrzucenie pozwu podnosząc zarzut powagi rzeczy osądzonej, powołując się na rozstrzygnięcie zapadłe w sprawie zakończonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 3 sierpnia 2000 roku, sygn. akt III C 1677/99 (k. 356, k. 381 – 383).

Powód wniósł o oddalenie wniosku pozwanego o odrzucenie pozwu, wskazując, że zmianie uległ stan prawny stanowiący podstawę oceny zachowań pozwanego Skarbu Państwa wobec uchylenia przepisu art. 418 k.c. wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 grudnia 2001 r., SK 18/00 (k. 371, k. 377 - 378 akt).

Postanowieniem z dnia 29 marca 2013 r. tut. Sąd odrzucił pozew i zasądził od S. K. na rzecz Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 7.200,00 zł tytułem zwrotu kosztów (k. 452).

Na skutek zażalenia powoda Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 12 czerwca 2013 r. uchylił zaskarżone postanowienie. W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał, że w sprawie niniejszej oraz w sprawie III C 1677/99 nie zachodzi tożsamość zgłoszonych przez powoda roszczeń, z uwagi na brak tożsamości okoliczności faktycznych stanowiących podstawę powództwa. Sąd Apelacyjny wskazał, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest kwestia szkody związanej z koniecznością „poniesienia przez powoda kosztów sądowych jak również kredytu” ale za inny okres czasowy niż ten który był przedmiotem oceny w prawie o sygn. akt III C 1677/99. Powód w niniejszej sprawie dochodzi odszkodowania z tytułu szkody powstałej w wyniku dalszych zaległości w płaceniu czynszu i dalszych rat kredytowych niż objęte powództwem w sprawie o sygn. akt III C 1677/99. Sąd Apelacyjny nakazał w dalszym toku postępowania wyjaśnić i ocenić istnienie oraz zakres przedmiotowy pasywów stanowiących zdaniem powoda szkodę oraz dalsze przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej (k. 500-504).

Powód na rozprawie w dniu 27 stycznia 2014 r. podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie i wskazał, że powództwo dotyczy pasywów powstałych po 01 stycznia 2000 r.( k. 549).

Wyrokiem z dnia 5 czerwca 2014 r. wydanym w sprawie o sygn. akt III C 777/13 Sąd Okręgowy w Warszawie w pkt 1 oddalił powództwo, w pkt 2 zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 10.800 zł tytułem kosztów procesu, w pkt 3 przyznał wynagrodzenie pełnomocnikowi powoda działającemu z urzędu, a w pkt 4 nieuiszczone koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa (k. 588).

Powyższe orzeczenie Sądu Okręgowego zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Sąd Okręgowy ustalił, iż S. K. od dnia 01 marca 1989 r. prowadził działalność gospodarczą, której przedmiotem było prowadzenie szkoleń z zakresu nauki jazdy. W trakcie prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej w stosunku do powoda zostały wszczęte i były prowadzone postępowania egzekucyjne na podstawie trzynastu tytułów egzekucyjnych: (...) Urzędu Skarbowego w Ł., (...) Urzędu Skarbowego w B., (...) Urzędu Skarbowego w P., (...) Urzędu Skarbowego w W., (...) Urzędu Skarbowego w P. oraz tytułów Urzędu Skarbowego W. (...).

W toku postępowania egzekucyjnego organ egzekucyjny Urząd Skarbowy W. dokonał zajęcia następujących ruchomości stanowiących własność powoda: dwóch samochodów marki J. (...) nr rej. (...) i nr (...), samochodu osobowego marki V. (...), dwóch samochodów osobowych marki P. (...) o nr (...) i (...), samochodu osobowego marki (...), trzech samochodów osobowych marki (...), motocykla (...), przyczepy (...). Powodowi zwrócono jeden samochód osobowy marki P. (...) o nr rej. (...). Samochód ten powód sprzedał za cenę 4 500 złotych.

W toku postępowania administracyjnego egzekucyjnego na zlecenie Urzędu Skarbowego W., rzeczoznawca dokonał ustalenia stanu technicznego zajętych pojazdów i ich oszacowania. W trakcie postępowania administracyjnego powód składał wszelkie dostępne mu środki odwoławcze. Powód nie składał odwołania od oszacowania samochodów w toku postępowania egzekucyjnego.

Izba Skarbowa w W. postanowieniem z dnia 9 listopada 1998 roku uchyliła postanowienia Urzędu Skarbowego (...) z dnia 28 sierpnia 1998 roku w części egzekwowania należności podatkowych na podstawie tytułów wykonawczych o numerach (...). Umorzenie postępowań egzekucyjnych w stosunku do tych tytułów nastąpiło z tego powodu, że w myśl art.5 ust. 3 ustawy o zobowiązaniach podatkowych organ podatkowy powinien najpierw wydać decyzję o wysokości zobowiązania, a dopiero potem mógł wystawić tytuł wykonawczy, na podstawie którego mogło być wszczęte postępowanie egzekucyjne. Wobec tego, że wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie było poprzedzone wydaniem takich decyzji, to w związku z tym nie było dopuszczalne wszczęcie postępowania egzekucyjnego i dlatego podlegało ono umorzeniu.

Postanowieniem z dnia 20 września 1999 roku Izba Skarbowa w W. uchyliła postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego (...) w części egzekwowanych należności podatkowych na podstawie trzech kolejnych tytułów wykonawczych o numerach (...) i umorzyła w tej części postępowania egzekucyjne. Umorzenie postępowania egzekucyjnego co do tytułu wykonawczego nr (...) nastąpiło z uwagi na nieistnienie obowiązku podatkowego, natomiast umorzenie postępowania w stosunku do tytułu wykonawczego nr (...) nastąpiło, ponieważ postępowanie wszczęto z naruszeniem art.15 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym. Postanowieniem tym Izba Skarbowa utrzymała w mocy postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego W. w zakresie dotyczącym wszczęcia postępowań egzekucyjnych na podstawie tytułów nr (...) z powodu braku naruszenia w tym wypadku art.15 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym.

Postanowieniem z dnia 17 marca 2000 roku Minister Finansów odmówił stwierdzenia nieważności postanowienia Izby Skarbowej w W. z dnia 20 września 1999 roku dotyczącego utrzymanych w mocy tytułów wykonawczych.

Pismem z dnia 18 września 2000 roku Izba Skarbowa w W. poinformowała powoda o załatwieniu skargi na działanie pracowników Urzędu Skarbowego (...) , iż uznaje tą skargę za bezzasadną i jednocześnie wyjaśniła, iż Izba nie stwierdziła uchybień w sposobie dokonywania czynności, część postępowań egzekucyjnych umorzono jedynie z przyczyn proceduralno-formalnych. Podała również, że postępowanie wyjaśniające w Urzędzie nie ujawniło naruszeń prawa. Izba Skarbowa w tym zawiadomieniu podała, iż powód był informowany o dokonanych wycenach pojazdów i w żadnym wypadku nie złożył on na nie zażalenia. Sprzedaż ruchomości została dokonana w oparciu o art. 104 i 105 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym.

Postanowieniem z dnia 9 stycznia 2001 roku Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę powoda na bezczynność Izby Skarbowej w W., wskazując w uzasadnieniu tego postanowienia, iż Izba Skarbowa załatwiła jego sprawę pismem z dnia 18 września 2000 roku w trybie skargowym.

W trakcie postępowania w sprawie o sygn. akt III C 1054/08 biegli ustalili wartość samochodów na dzień ich zajęcia.

W związku z powyższymi postępowaniami egzekucyjnymi powód zaprzestał regulowania zobowiązań finansowych wynikających z członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej. Od dnia 02 marca 1994 r. powód, S. K., został przyjęty w poczet członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...) i od tego czasu zajmował lokal mieszkalny nr (...) oraz lokal użytkowy nr (...) .

Powód zaprzestał regulowania należności z tytułu czynszu za mieszkanie wobec Spółdzielni, w związku z czym Spółdzielnia na drodze sądowej uzyskała wyroki zasądzające od powoda na jej rzecz kwoty tytułem zaległego czynszu.

Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej (...) podjęła w dniu 03 lutego 1999 r. uchwałę w sprawie wykluczenia powoda ze Spółdzielni wobec uporczywego naruszania przez niego obowiązków członkowskim, w szczególności niewykonywania istotnych zobowiązań finansowych wobec Spółdzielni. Ostatecznie, wyrokiem z dnia 22 lutego 2010 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi Północ w Warszawie w sprawie o sygn. akt II C 647/09 nakazał sprzedać w drodze licytacji przysługujące mu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul/ (...) .

Na dzień 05 lutego 2010 roku zadłużenie powoda względem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. wynosiło 672.006,14 złotych.

W dniu 29 listopada 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. akt. III C 1054/08 z powództwa S. K. przeciwko Skarbowi Państwa – Naczelnikowi Urzędu Skarbowego W. o zapłatę oddalił powództwo i postanowił nie obciążać powoda kosztami procesu. W uzasadnieniu do powyższego wyroku Sąd wskazał, że działanie organu podatkowego polegające na zaliczeniu nadpłaty powstałej w wyniku umorzenia niektórych postępowań egzekucyjnych prowadzonych przeciwko powodowi na poczet innych rzeczywistych zaległości podatkowych powoda było działaniem zgodnym z prawem, w związku z czym Sąd uznał powództwo za niezasadne.

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2013 roku w sprawie sygn. akt VI ACa 761/13, Sąd Apelacyjny oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 29.11.2012 roku wydanego w sprawie III C 1054/08.

W tak ustalonych okolicznościach faktycznych Sąd Okręgowy uznał, iż powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu w całości.

W pierwszym rzędzie Sąd pierwszej instancji podkreślił, iż na skutek uchylenia przez Sąd Apelacyjny postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 29 marca 2013 r. w przedmiocie odrzucenia pozwu, przystąpił do ponownego rozpoznania sprawy, przyjmując iż zgodnie z art. 397 par. 2 k.p.c. w zw. z art. 386 par. 6 k.p.c. ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. W tym zakresie Sąd Okręgowy zaznaczył, iż Sąd Apelacyjny nakazał w dalszym toku postępowania wyjaśnić i ocenić istnienie oraz zakres przedmiotowy pasywów stanowiących zdaniem powoda szkodę oraz dalsze przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej.

Sąd pierwszej instancji wskazał, iż podstawą roszczenia powoda dochodzonego w przedmiotowym postępowaniu a wyłączonego ze sprawy o sygn.. akt III C 1054/08, jest ten sam stan faktyczny. Powód z tych samych okoliczności faktycznych wywodzi kolejne roszczenia. Sąd ten podkreślił, iż sama zasada odpowiedzialności nie zmieniła się, gdyż ze wspólnego stanu faktycznego, powód wywodzi swoje kolejne roszczenie – szkodę, która miała nastąpić w okresie późniejszym tj. po 01 stycznia 2000 r., a która według powoda miała być następstwem działań prowadzonych przez pozwanego.

Z uwagi na podstawę faktyczną i prawną żądania Sąd Okręgowy skoncentrował dalsze rozważania wokół przepisu art. 417 kc i zważył, iż przepis ten przewiduje odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa z tytułu niezgodnego z prawem działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej. Przepis powyższy uzależnia poniesienie przez Skarb Państwa odpowiedzialności odszkodowawczej od wyrządzenie szkody przy wykonywaniu władzy publicznej oraz istnieniem związku funkcjonalnego między wyrządzeniem szkody a wykonywaniem władzy publicznej Zdaniem Sądu Okręgowego przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa są bezprawne działanie organu, powstanie szkody oraz istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem a powstaniem szkody. Powyższy przepis wymaga, by szkoda wyrządzona została przy wykonywaniu „władzy publicznej”, chodzi tutaj wyłącznie o skutki funkcjonowania państwa i jednostek samorządu terytorialnego w sferze określanej pojęciem imperium, czyli działania i zaniechania polegające na wykonywaniu funkcji władczych i realizacji zadań władzy publicznej.

Sąd pierwszej instancji uznał, iż pojęcie „wykonywanie władzy publicznej” obejmuje tylko takie działania, które ze swej istoty, czyli ze względu na charakter i rodzaj funkcji przynależnej władzy publicznej, wynikają z kompetencji określonych w Konstytucji RP oraz w innych przepisach prawa, a ich wykonywanie z reguły łączy się z możliwością władczego kształtowania sytuacji jednostki. Organem władzy publicznej jest każdy podmiot, który wykonuje władzę publiczną, kształtując w drodze przymusu sytuację prawną jednostki. Jeżeli wykonuje on zarówno władzę publiczną, jak i funkcjonuje w sferze cywilnoprawnej, należy uznać, że organem władzy publicznej w znaczeniu art. 77 Konstytucji RP jest tylko wówczas, gdy działa, posługując się metodami władczymi lub jeżeli jest zobligowany do podjęcia takiego działania.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie przesłanka działania organu w ramach wykonywania władzy publicznej została spełniona. Sąd ten uznał, iż Naczelnik Urzędu Skarbowego (...) jako organ podatkowy działał w sferze upoważnienia ustawowego wykonując zadania z zakresu imperium państwa.

W dalszym toku rozważań Sąd pierwszej instancji uznał, iż dla rozstrzygnięcia zasadności powództwa w niniejszej sprawie istotna jest ocena czy działania funkcjonariuszy Urzędu Skarbowego polegające na prowadzeniu postępowań egzekucyjnych wobec powoda były zgodne z prawem.

W tym zakresie Sąd ten przyjął, że pojęcie niezgodności z prawem należy utożsamiać z pojęciem „bezprawności”. Tym samym przesłanką odpowiedzialności za delikt władzy publicznej nie jest wina, a bezprawność działania, którą z zaistniałą szkodą musi łączyć adekwatny związek przyczynowy.

W kontekście powyższych zasad Sąd Okręgowy ustalił, iż powód od 01 marca 1989 roku prowadził działalność gospodarczą, której przedmiotem była m.in. nauka jazdy. Usługi szkoleniowe powód prowadził przy użyciu własnego taboru samochodowego. Jednocześnie powód prowadził działalność w ramach spółki (...) sp. z o.o. w W. i (...) sp. z o.o. w W.. Na skutek nieregulowania przez powoda zobowiązań podatkowych z własnej działalności gospodarczej pozwany wszczął wobec niego trzynaście postępowań egzekucyjnych na podstawie tytułów wykonawczych wystawionych za zaległości podatkowe powoda w zapłacie podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku obrotowego oraz podatku VAT. Ogólna wysokość zaległości powoda z tytułu tych zobowiązań wynosiła kwotę 91. 148,60 złotych, bez kosztów egzekucji oraz odsetek. Na skutek odwołań powoda ostatecznie dziesięć postępowań egzekucyjnych zostało umorzonych.

Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że w zakresie oceny działań pozwanego w zakresie zgodności z prawem zasadnicze znaczenie ma uprzednio wydane, prawomocne rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w Warszawie wydane w sprawie o sygn. akt III C 1054/08, albowiem zarówno roszczenie, którego dochodził powód w sprawie o sygn. akt III C 1054/08, jak i roszczenie dochodzone przez powoda w sprawie niniejszej oparte są na tym samym zdarzeniu faktycznym jako zdarzeniu sprawczym (bezprawna zdaniem powoda egzekucja należności podatkowych prowadzona pomimo braku decyzji określających zobowiązanie podatkowe). Sąd pierwszej instancji podkreślił, iż Sąd Okręgowy w sprawie o sygn. III C 1054/08 uznał, iż działania organu podatkowego polegające na zaliczeniu na poczet rzeczywistych zaległości podatkowych powoda określonych prawomocnymi tytułami wykonawczymi kwot wyegzekwowanych w toku innych postępowań egzekucyjnych, które zostały umorzone były zgodne z prawem.

Sąd pierwszej instancji uznał, iż stanowisko zajęte przez Sąd Okręgowy w sprawie o sygn. akt III C 1054/08 ma decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowego postępowania, albowiem w myśl art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Wprawdzie w powoływanym unormowaniu jak wynika z literalnego brzmienia tego przepisu ustawodawca ograniczył związanie wymienionych w nim podmiotów jedynie orzeczeniem, jednakże według Sądu pierwszej instancji nie powinno budzić wątpliwości, iż orzeczenie, jakim jest wyrok wydany w sprawie o sygn. akt III C 1054/08 oparty jest zawsze na ustaleniach faktycznych dokonanych przez Sąd, ocenianych przez pryzmat żądania wyrażonego w pozwie, na płaszczyźnie obowiązującego porządku prawnego. Zdaniem Sądu Okręgowego „inne sądy” w rozumieniu art. 365 § 1 k.p.c., a zatem i Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę, związane są nie tylko samym wyrokiem, ale również stanem faktycznym, który legł u podstawy ich wydania oraz jego oceną prawną. W ocenie Sądu pierwszej instancji niedopuszczalnym byłoby istnienie systemu prawnego, w którym aprobowano by wydawanie rozstrzygnięć, opartych na ustaleniach biegunowo odmiennych od stanowiących już podstawę prawomocnego orzeczenia kończącego dane postępowanie, a dotyczących dokładnie tej samej okoliczności. Prowadziłoby to akceptacji istnienia dwóch wykluczających się wzajemnie stanów faktycznych, co z oczywistych względów, nie może mieć miejsca.

Sąd Okręgowy zaznaczył, iż sam powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika wskazał, iż przedmiotowe postępowanie toczy się na tym samym stanie faktycznym co w sprawie o sygn. akt III C 1054/08 ( k.429).

Sąd Okręgowy w pełni podzielił ustalenia dokonane w toku postępowania o sygn. akt III C 1054/08 i w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy oraz w oparciu o art. 365 § 1 kpc, doszedł do przekonania, iż działania pozwanego wobec powoda, w odniesieniu do których powód upatruje źródła swojej szkody, nie można uznać za bezprawne. Sąd ten wskazał, iż ocena i konkluzje opinii biegłego sądowego B. M. prowadzą do wniosku, że działania organu podatkowego polegające na zaliczeniu wyegzekwowanych kwot w toku postępowań egzekucyjnych, które zostały umorzone na poczet zaległości podatkowych powoda określonych prawomocnymi tytułami wykonawczymi były zgodne z prawem.

Sąd pierwszej instancji ocenił, że z uwagi na tożsamość stanu faktycznego w obydwu sprawach, ustalenia Sądu Okręgowego w sprawie o sygn. akt III C 1054/08 w zakresie zgodności z prawem działań organów administracji są dla niego wiążące. W sprawie III C 1054/08 Sąd Okręgowy uznał, że działania organów administracji nie były niezgodne z prawem. W niniejszej sprawie powód, w oparciu o ten sam stan faktyczny dochodził roszczenia odszkodowawczego wynikającego z tych samych działań organów, które podlegały ocenie w sprawie III C 1054/08. Wobec powyższego, w ocenie Sądu Okręgowego, roszczenie powoda nie zasługuje na uwzględnienie, wobec braku spełnienia przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej w postaci bezprawności działania organu.

Uznając, iż nie została spełniona podstawowa przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa – bezprawności działania, Sąd Okręgowy odstąpił od ustalania wysokości potencjalnej szkody doznanej przez powoda, uznając je za bezprzedmiotowe dla rozstrzygnięcia i dlatego też Sąd oddalił wnioski dowodowe zmierzające do poczynienia ustaleń w tym zakresie.

Sąd pierwszej instancji jedynie na marginesie rozważań wskazał, że w niniejszej sprawie nie można uznać, że została spełniona przesłanka zaistnienia adekwatnego związku przyczynowego. Zobowiązanie wobec Spółdzielni dotyczy opłat z tytułu zaległego czynszu, jest związane z przysługującym powodowi spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu. Zdaniem tego Sądu zaprzestanie przez powoda regulowania należności wobec spółdzielni nie może zostać uznane za normalne następstwo prowadzenia przeciwko niemu postępowań administracyjnych i egzekucyjnych.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 par. 1 i 3 kpc, mając na uwadze wynik procesu, który powód przegrał w całości.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł powód, zaskarżając go w pkt 1 i 2 oraz zarzucając naruszenie przepisów prawa procesowego mającego istotny wpływ na wynik postępowania:

a)  art. 386 § 6 kodeksu postępowania cywilnego poprzez niezastosowanie się do wskazań Sądu Apelacyjnego co dalszego postępowania wyrażonych w postanowieniu z dnia 12 czerwca 2013 r. (VI ACz 1218/13) i polegających na zaniechaniu zbadania i wyjaśnienia istnienia oraz zakresu pasywów stanowiących zdaniem powoda szkodę, zakresu tej szkody, a także zaniechanie badania wszystkich pozostałych przesłanej odpowiedzialności odszkodowawczej,

b)  niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, tj. art. 217 kodeksu postępowania cywilnego poprzez bezzasadne oddalenie wniosków powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości i finansów oraz o uzupełnienie opinii biegłego sądowego sporządzonej do sprawy III C 1054/08, mimo że okoliczności na które dowody te zostały powołane nie zostały wyjaśnione, a ich wyjaśnienie było niezbędne do ustalenia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego.

c)  nierozpoznanie istoty sprawy na skutek niezbadania wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, stanowiących podstawę merytoryczną dochodzonego roszczenia i ograniczenie rozpoznania sprawy do przyjęcia za własny stanu faktycznego ustalonego w sprawie o sygn. akt III C 1054/08 i stwierdzenia braku bezprawności działania pozwanego, co w konsekwencji doprowadziło do zaniechania przez Sąd badania pozostałych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.

Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego, o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej sprawowanej z urzędu, ewentualnie wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości (k. 622 – 627). Na rozprawie w dniu 20 stycznia 2016 r. strona powodowa wniosła o nieobciążanie jej kosztami procesu w przypadku oddalenia apelacji (k. 709).

Pozwany w odpowiedzi na apelację z wniósł o oddalenie apelacji i o zasądzenie od powoda kosztów postępowania apelacyjnego (k. 633 - 638).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy, a dokonane przez ten Sąd ustalenia faktyczne oraz ocenę prawną Sąd Apelacyjny w całości podziela i przyjmuje za własne, co czyni zbędnym ich powtarzanie na aktualnym etapie postępowania. Argumentacja przedstawiona przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jest zasadna.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji dokonał rzetelnej i wnikliwej oceny prawnej roszczenia powoda. Należy podzielić pogląd, iż brak jest podstaw do przypisania pozwanemu odpowiedzialności odszkodowawczej deliktowej z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Wszystkie zarzuty apelacji Sąd odwoławczy uznał za chybione.

W ocenie Sądu odwoławczego Sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisu art. 386 § 6 kpc. Rozważając ten zarzut w pierwszym rzędzie należy wskazać, iż przepis art. 386 § 6 i k.p.c. dotyczy sytuacji, w której Sąd II instancji na skutek apelacji uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania, w sytuacji nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. W takich okolicznościach ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy nastąpiła zmiana stanu prawnego.

W niniejszej sprawie mamy jednak do czynienia z postanowieniem Sądu Apelacyjnego, w którym uchylił on postanowienie Sądu Okręgowego w przedmiocie odrzucenia pozwu. Wobec tego nie została spełniona hipoteza art. 386 k.p.c., a więc ocena prawna i wskazania wyrażone w przedmiotowym postanowieniu nie są wiążące dla Sądu I instancji.

Brak również jakichkolwiek podstaw prawnych do stosowania art. 386 § 6 k.p.c. odpowiednio w stosunku do postanowień Sądów II instancji. W pierwszej kolejności należy bowiem wskazać, iż zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego nowe rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji, ponownie rozpoznającego sprawę, musi być zawsze wyrazem oceny i decyzji tego sądu, którego skrępowanie orzeczeniem sądu instancji wyższej ma na celu jedynie zapobieżenie powtórzeniu się okoliczności powodujących wadliwość uchylonego orzeczenia (por. wyrok Sądu najwyższego z dnia 20 lutego2002 r., syp. akt V CKN 757/00, LEX nr 56021). Postanowienie Sądu II instancji uchylające postanowienie Sądu Okręgowego o odrzuceniu powództwa jest rozstrzygnięciem merytorycznym, w którym Sąd wskazuje, iż przesłanki stanowiące w ocenie Sądu I instancji podstawę odrzucenia pozwu nie miały miejsca. Należy uznać, iż w chwili uprawomocnienia się takiego postanowienia uzyskuje ono powagę rzeczy osądzonej i w związku z tym jest wiążące w zakresie swojego rozstrzygnięcia dla Sądu I instancji. Dlatego też nie istnieje możliwość wydania przez Sąd I instancji ponownie takiego samego rozstrzygnięcia, a jednocześnie nie istnieje możliwość udzielania wskazań co do dalszego postępowania przy rozpoznawaniu sprawy i dokonywaniu oceny zasadności roszczenia.

Dodatkowo należy podnieść, iż art. 386 § 6 k.p.c. ze względu na to, iż ogranicza swobodę rozpoznania sprawy przez Sąd I instancji, ma charakter szczególny i nie może być interpretowany rozszerzająco. Przeciwna interpretacja prowadziłaby do sytuacji, w której Sąd II instancji, jeszcze przed wydaniem wyroku przez Sąd I instancji, mógłby znacząco wpływać na treść jego orzeczenia poprzez udzielanie mu wiążących instrukcji w postanowieniach wydawanych w wyniku zażaleń wniesionych przez strony. Interpretacja taka znacząco ograniczałaby rolę Sądu I instancji na rzecz Sądu odwoławczego. Powyższe stanowiłoby rażącą ingerencję w niezawisłość sędziowską, a także stawiałoby pod znakiem zapytania dwuinstancyjny charakter postępowania cywilnego.

Zgodnie z cytowanym wyżej orzeczeniem Sądu Najwyższego należy podkreślić, iż celem wprowadzenia przez ustawodawcę regulacji zawartej w art. 386 § 4-6 k.p.c. była następcza kontrola wydanego już wyroku i udzielenie przez Sąd II instancji wiążących wskazań i ocen prawnych celem zapobieżenia powtórzenia się okoliczności powodujących wadliwość uchylonego orzeczenia, a nie umożliwienie instrumentalnego oddziaływania przez Sąd II instancji na procedowanie Sądu I instancji jeszcze przed wydaniem przez niego wyroku w sprawie.

Mając na uwadze powyższe należy jednoznacznie stwierdzić, iż wskazania Sądu Apelacyjnego zawarte w postanowieniu z dnia 12 czerwca 2013 r. nie miały charakteru wiążącego dla Sądu Okręgowego w rozumieniu art. 386 § 6 k.p.c., dlatego też zaskarżony wyrok nie może co do zasady naruszać prawa procesowego w zakresie wskazanym w pierwszym zarzucie apelacji.

Ponadto należy zaznaczyć, iż wbrew twierdzeniu skarżącego, Sąd Okręgowy rozpoznając przedmiotową sprawę miał na uwadze wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej. Przy czym Sąd ten uznał, że działanie pozwanego nie było bezprawne i w związku z powyższym przyjął zarazem, iż badanie pozostałych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej jest bezprzedmiotowe. Zdaniem Sądu Apelacyjnego takie postępowanie Sądu Okręgowego należy uznać za prawidłowe.

Należy podzielić pogląd Sądu I instancji, że w zakresie dokonania oceny czy zachowanie pozwanego wobec powoda było bezprawne zasadnicze znaczenie ma uprzednio wydane w sprawie o sygn. akt III C 1054/08, prawomocne rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w Warszawie. Zarówno bowiem roszczenie, którego dochodził powód w sprawie o sygn. akt III C 1054/08, jak i roszczenie dochodzone przez powoda w sprawie niniejszej oparte są na tym samym zdarzeniu faktycznym sprawczym (bezprawne prowadzenie postępowania egzekucyjnego przez funkcjonariuszy urzędu skarbowego).

Sąd I instancji trafnie wskazał, iż zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. prawomocne orzeczenie wiąże nie tylko strony i sąd, które je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej. W jego opinii „inne sądy” będą w rozumieniu ww. artykułu nie tylko związane wyrokiem, ale również stanem faktyczny, który legł u podstawy jego wydania.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w stanowisku Sądu Najwyższego zawartym w wyroku z dnia 6 marca 2014 r., sygn. akt V CSK 203/13, LEX nr 1446456, w którym stwierdzono: w nowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie także przyjmuje się moc wiążącą prawomocnych rozstrzygnięć prejudycjalnych. Wskazuje się, że związanie prawomocnym wyrokiem oznacza, iż sąd obowiązany jest uznać, że kwestia prawna, która była już przedmiotem rozstrzygnięcia w innej sprawie, a która ma znaczenie prejudycjalne w sprawie przez niego rozpoznawczej, kształtuje się tak, jak przyjęto w prawomocnym wcześniejszym wyroku, nawet jeżeli argumentacja prawna, na której opiera się to rozstrzygnięcie jest nietrafna. W późniejszej sprawie kwestia ta nie może być już w ogóle badana (np. wyroki: z dnia 8 stycznia 2002 r. I CKN 730/99, z dnia 12 lipca 2002 r. V CKN 1110/00, z dnia 7 stycznia 2004 r. III CK 192/02, z dnia I 13 października 2005 r. I CK 217/05, z dnia 8 marca 2010 r., II PK 258/09, z dnia 29 września 2011 r. IV CSK 652/10, z dnia 28 marca 2012 r. II UK 327/11 i z dnia 19 października 2012 r. V CSK 485/11, niepubl.).

Takie samo stanowisko prezentowane jest w aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego w stosunku do orzeczeń wydanych w wyniku tzw. rozdrobnienia roszczeń. Dopuszczalność rozdrobnienia roszeń wynikających z tego samego stosunku prawnego nie jest wprawdzie uregulowana przepisami kodeksu postępowania cywilnego, jednak powszechnie traktowana jest jako jedna z zasad polskiej procedury cywilnej. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 5 lipca 1995 r. III CZP 81/95 (OSNC 1995/11/159), nie ma podstaw ani żadnych racji, by ograniczać powoda w dochodzeniu zaspokojenia swojego roszczenia. Do niego powinno należeć kształtowanie procesu takiego zaspokojenia. Nie ma zatem podstaw by negować uprawnienia powoda do dochodzenia części roszczenia, jeżeli ten sposób zaspokojenia dyktują mu względy takie jak np. koszty procesu, ułatwienia dowodowe czy celowość uzyskania tzw. orzeczenia próbnego.

W związku z rozdrobnieniem roszczeń powstaje kwestia mocy wiążącej wyroku zapadłego co do części dochodzonego świadczenia w procesie między tymi samymi stronami o dalszą część świadczenia z tego samego stosunku prawnego. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29 marca 1994 r. III CZP 29/94 (niepubl.) stwierdził, że w procesie o dalszą - ponad prawomocnie uwzględnioną - część świadczenia z tego samego stosunku prawnego, sąd nie może w niezmienionych okolicznościach orzec odmiennie o zasadzie odpowiedzialności pozwanego. To stanowisko zostało jednolicie podtrzymane w dalszych orzeczeniach Sądu Najwyższego. W wyrokach z dnia 14 maja 2003 r. I CKN 263/01 i z dnia 24 października 2013 r. IV CSK (niepubl.) stwierdzono, że w razie prawomocnego uwzględnienia części roszczenia o spełnienie świadczenia z tego samego stosunku prawnego, w procesie dotyczącym spełnienia reszty świadczenia sąd nie może w tych samych okolicznościach prawnych i faktycznych orzec odmiennie o zasadzie odpowiedzialności pozwanego. Natomiast w wyrokach z dnia 23 marca 2006 r. IV CSK 89/05 (OSNC 2007/1/15) i z dnia 5 kwietnia 2007 r. II CSK 26/07 (niepubl.) Sąd Najwyższy stwierdził, że prawomocny wyrok oddalający powództwo o zasądzenie części roszczenia ma moc wiążącą w sprawie, w której powód dochodzi pozostałej części roszczenia wynikającego z tego samego stosunku prawnego opartego na tych samych okolicznościach faktycznych.

W orzeczeniach tych podkreślono, że unormowanie przewidziane w art. 365 § 1 kp.c. ma gwarantować poszanowanie prawomocnego orzeczenia sądu, regulującego stosunek prawny będący przedmiotem rozstrzygnięcia. Istnienie prawomocnego wyroku, co do udzielenia ochrony prawnej określonemu prawu podmiotowemu, przekreśla możliwość ponownego oceniania zasadności roszczenia wynikającego z tego samego prawa, jeżeli występują te same okoliczności. W konsekwencji, w sytuacji, gdy sąd rozstrzygnął już w prawomocnie osądzonej sprawie o zasadzie odpowiedzialności pozwanego, w następnymi procesie o pozostałe świadczenia wynikające z tego samego stosunku prawnego sąd jest związanym rozstrzygnięciem zawartym w pierwszym wyroku, który ma charakter prejudycjalny. Prawomocny wyrok swoją mocą powoduje, że nie jest możliwe dokonanie odmiennej oceny i odmiennego osądzenia tego samego stosunku prawnego w tych samych okolicznościach faktycznych i prawnych, między tymi samymi stronami.

Tylko takie rozumienie mocy wiążącej prawomocnego wyroku pozwala na zrealizowanie wskazanego wyżej celu, jaki ustawodawca postawił regulacji zawartej w art. 365 § 1 k.p.c. i art. 366 k.p.c., a więc zagwarantowania prawa do sądu i zapewnienia niewzruszalności sądowemu orzeczeniu udzielającemu ochrony prawnej określonemu prawu podmiotowemu lub odmawiającemu udzielenia takiej ochrony. W sytuacji rozdrobnienia roszczeń pozwala w szczególności na uniknięcie wielokrotnego badania przez sąd tych samych okoliczności faktycznych i prawnych oraz wyklucza możliwość wydania różnych orzeczeń, co do zasady odpowiedzialności pozwanego w kolejnych sprawach między tymi samymi stronami wynikających z tego samego stosunku prawnego i opartych na tych samych okolicznościach faktycznych i prawnych, co nie tylko podważałaby istotę i cel tej instytucji, czyniąc ją iluzoryczną, co słusznie podkreślono w uchwale z dnia 29 marca 1994 r. III CZP 29/94 - lecz byłoby niezrozumiałe dla stron i innych zainteresowanych i w sposób oczywisty naruszałoby powagę wymiaru sprawiedliwości oraz zasadę pewności i niewzruszalności prawomocnych orzeczeń sądowych.

Zaprezentowane powyżej reguły znajdują zastosowanie w realiach niemniejszej sprawy. Roszczenia dochodzone przez powoda w niniejszym postępowaniu i w postępowaniu III C 1054/08 wynikają z tożsamego zdarzenia sprawczego i oparte są w istocie na tym samym stanie faktycznym, na co wskazał sam pełnomocnik powoda w piśmie z dnia 11 marca 2013 roku. Brak pełnej tożsamości obu roszczeń wynika jedynie z faktu, iż w niniejszej sprawie powód domaga się zapłaty odszkodowania w związku inną szkodą tj. powstaniem zadłużenia powoda wobec spółdzielni, ale wywodzi ją z tego samego zdarzenia sprawczego co roszczenia odszkodowawcze zgłoszone w sprawie o sygn. akt III C 1054/08 tj. z zachowania funkcjonariuszy urzędu skarbowego polegającego, zdaniem powoda, na bezprawnym prowadzeniu przeciwko powodowi postępowania egzekucyjnego, które miało spowodować utratę płynności finansowej przedsiębiorstwa powoda i w efekcie niemożność terminowego regulowania zobowiązań przez powoda wobec wierzycieli. Okoliczność ta jest w sprawie bezsporna i wynika wprost z treści pism składanych przez powoda w obu przedmiotowych postępowaniach sądowych. Należy zaznaczyć, iż roszczenie powoda stanowiące przedmiot niniejszego procesu zostało pierwotnie zgłoszone przez powoda w piśmie zawierającym rozszerzenie powództwa w sprawie o sygn. akt III C 1054/08, a następnie zostało wyłączone do odrębnego rozpoznania.

Mają na uwadze powyższe należy uznać, iż Sąd Okręgowy rozpoznający spór w sprawie niniejszej trafnie uznał, iż związany był prawomocnym wyrokiem wydanym przez Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 29 listopada 2012 r. w sprawie o sygn. akt III C 1054/08 w zakresie, w jakim oddalał on powództwo i orzekał o braku przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej w postaci bezprawności zachowania, a także braku adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem pozwanego a sytuacją majątkową powoda. Należy podkreślić, iż taką samą ocenę przedstawił Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu do wyroku z dnia 17 grudnia 2013 r., wydanego w sprawie o sygn. akt VI ACa 671/13 na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 29 listopada 2012 r. wydanego w sprawie o sygn. akt III C 1054/08. W tym miejscu należy dodatkowo podnieść, iż w/w Sąd Apelacyjny dokonał uzupełniających ustaleń i oceny prawnej, wskazując ze brak jest podstaw prawnych do stwierdzenia, że powód poniósł szkodę na skutek zachowania się funkcjonariuszy urzędu skarbowego także w zakresie w jakim urząd skarbowy prowadził egzekucję na podstawie dziesięciu wadliwych tytułów wykonawczych. Sąd ten ustalił, iż czynności egzekucyjnej w postaci zajęcia przedmiotowych pojazdów mechanicznych powoda dokonano w dniach 15 lutego 1995 r., 9 sierpnia 1996 r. i 19 listopada 1997 r. w ramach egzekucji prowadzonej nie tylko na podstawie dziesięciu wadliwych tytułów wykonawczych, ale także na podstawie trzech pozostałych prawidłowych tytułów egzekucyjnych, które nie zostały uchylone w toku kontroli instancyjnej w postępowaniu administracyjnym (k. 13, 69, 125 akt postępowania skarbowego). Z ustaleń tych wynika wniosek, iż mimo wadliwości dziesięciu tytułów wykonawczych wszystkie zajęcia były skuteczne, ponieważ były dokonane także na podstawie pozostałych prawidłowych tytułów wykonawczych. W tym miejscu dodatkowo należy wskazać, iż w sprawie o sygn. akt I CSK 940/14 Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 16 października 2015 r. oddalił skargę kasacyjną powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 grudnia 2013 r. wydanego w sprawie o sygn. akt VI ACa 671/13 (k. 1621 – 1627 akt III C 1054/08).

Sąd Okręgowy w Warszawie rozpoznający niniejszy spór stosownie do treści art. 365 § 1 kpc był związany ustaleniami i oceną prawną dokonaną przez Sąd Okręgowy w Warszawie o sygn. akt III C 1054/08, które nie zostały podważone ani w następstwie wniesienia apelacji ani też skargi kasacyjnej.

W konsekwencji Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, iż bezprzedmiotowym jest badanie pozostałych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej skoro powód nie wykazała, iż zachowanie pozwanego nie miało charakteru bezprawnego.

Zgodnie bowiem z art. 417 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Przesłankami odpowiedzialności w świetle powyższego przepisu są: szkoda, która szkoda ta musi być wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej (w sferze imperium) oraz istnienie normalnego, adekwatnego związku przyczynowego między działaniem lub zaniechaniem przy wykonywaniu władzy a powstaniem szkody. Do zaistnienia odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa przesłanki powyższe muszą zostać spełnione kumulatywnie. Wobec stwierdzenia przez Sąd Okręgowy, zgodnie z wiążącym go wyrokiem wydanym w sprawie o sygn. akt III C 1054/08, iż w niniejszej sprawie nie zachodzi przesłanka bezprawności działania pozwanego Skarbu Państwa, dalsze rozpatrywanie pozostałych przesłanek odpowiedzialności pozostawało bezprzedmiotowe. Z tego też względu Sąd pierwszej instancji postąpił prawidłowo oddalając wnioski dowodowe zmierzające do ustalenia wysokości szkody. Taki sposób postępowania Sądu Okręgowego nie może zostać uznany za nierozpoznanie istoty sprawy, natomiast świadczy o kierowaniu się przez ten Sąd zasadami ekonomiki procesowej. Tym samym Sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisu art. 217 kpc, albowiem prawidłowo ograniczył rozpoznanie sprawy do wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych, które były wystarczające do rozstrzygnięcia sporu.

Niezależnie od powyższego należy podnieść, iż skarżący w ogóle nie uczynił zarzutem apelacyjnym zarzutu naruszenia przepisu art. 365 § 1 kpc, nie zakwestionował także ustaleń i oceny w zakresie uznania, iż zachowanie pozwanego nie miało bezprawnego charakteru, na podstawie których Sąd Okręgowy dokonał rozstrzygnięcia.

W tym stanie rzeczy apelacja powoda nie mogła odnieść skutku oczekiwanego przez skarżącego.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 98 par. 1 i 3 kpc w zw. z art. 108 kpc oraz na podstawie par. 2, par. 6 pkt 7 w zw. z par. 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb państwa koszty pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu. Sąd zastosował zasadę odpowiedzialności za wynik postępowania, mając na uwadze, iż skarżący przegrał spór przed Sądem II instancji w całości. Mając na uwadze tę zasadę stosownie do treści art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 roku o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa Sąd zasądził na rzecz wykonującej zastępstwo procesowe pozwanego Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 5.400 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie zaistniały podstawy do zastosowania w niniejszej sprawie przepisu art. 102 kpc. Przepis ten pozostawia sądowi orzekającemu swobodę oceny czy fakty związane z przebiegiem procesu, jak i dotyczące sytuacji życiowej strony stanowią podstawę do nieobciążania jej kosztami procesu. Do kręgu wypadków szczególnie uzasadnionych należą zarówno okoliczności związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Do pierwszych zaliczane są sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie, prekluzja. Drugie natomiast wyznacza sytuacja majątkowa i życiowa strony, z tym zastrzeżeniem że niewystarczające jest powoływanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego wyjątku powinien być oceniony z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27.11.2013 r., I ACa 725/13, Lex nr 1409197). Biorąc pod uwagę okoliczności niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż w sprawie nie zachodził uzasadniony wypadek przemawiający za odstąpieniem od obciążenia powoda kosztami procesu.

Na podstawie § 19 i 20 oraz § 2, 6 pkt 7, § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu Sąd przyznał od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w W.) na rzecz pełnomocnika procesowego z urzędu ustanowionego dla powoda wynagrodzenie za udzielenie pomocy prawnej, która nie została opłacona.

Mając na uwadze całokształt poczynionych powyżej rozważań Sąd na podstawie art. 385 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.