Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2016r. w Gliwicach

sprawy z powództwa M. J. (J.)

przeciwko Usługom Medycznym (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
w G.

o sprostowanie świadectwa pracy

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 9 lipca 2015 r. sygn. akt VI P 386/15

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gliwicach, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

(-) SSO Teresa Kalinka (-) SSO Mariola Szmajduch (-) SSO Grzegorz Tyrka (spr.)

Sędzia Przewodniczący Sędzia

VIII Pa 213/15

UZASADNIENIE

Powódka M. J. domagała się, aby pozwana Usługi Medyczne (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. sprostowała świadectwo pracy w zakresie pkt 4 ust. 8 poprzez wpisanie, że pracownik wykonywał pracę w szczególnych warunkach do dnia 31 grudnia 2008 roku oraz zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie podano, że powódka była zatrudniona na podstawie umowy o pracę na stanowisku starszego technika fizjoterapii w Hucie (...) Spółce Akcyjnej w G. w okresie od dnia 1 marca 1992 roku do dnia 31 marca 2000 roku, a następnie została przejęta w trybie art. 23 ¹ k.p. do pozwanej spółki. Z dniem 28 lutego 2015 roku stosunek pracy powódki uległ rozwiązaniu z powodu likwidacji stanowiska pracy. Pozwana błędnie wskazała w świadectwie pracy, że powódka wykonywała pracę w szczególnym charakterze do dnia 31 grudnia 1998 roku. W następstwie trybu reklamacyjnego pozwana odmówiła sprostowania świadectwa pracy, podnosząc iż załącznik Nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2008 roku, Nr 237, poz. 1656) nie zawiera w wykazie prac w szczególnych warunkach – prac, które wykonywała powódka, t.j. prac narażających na działanie promieniowania jonizującego oraz prace narażone na działanie pół elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300 000 MHz w strefie zagrożenia. Powódka podała, że do dnia 31 grudnia 2008 roku obowiązywało zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej (Dz.U. (...) z 1983 roku, Nr 8, poz. 40) wydane na podstawie § 1 ust. 2 w związku z § 19 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43). Zgodnie z wykazem A dział XIII poz. 4 załącznika do w/w zarządzenia pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach są prace narażające na działanie promieniowania jonizującego oraz prace narażające na działanie pół elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300 000 MHz w strefie zagrożenia. Powódka podała, że skoro wykonywana przez nią praca utraciła status pracy wykonywanej w szczególnych warunkach dopiero z dniem wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych, to powództwo jest uzasadnione na podstawie art. 97 k.p., po uprzednim wyczerpaniu trybu reklamacyjnego. Powódka dodała, że treść świadectwa pracy ma istotne znaczenie odnośnie przyszłych uprawnień emerytalnych.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz od powódki zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie podano, że roszczenie powódki nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem nie posiada ona ani interesu prawnego ani interesu faktycznego. Pozwana dodała, że zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej zostało uchylone z dniem 30 marca 2001 roku na podstawie art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 22 grudnia 2000 roku o zmianie niektórych upoważnień ustawowych do wydawania aktów normatywnych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 2000 roku, Nr 120, poz. 1268).

Wyrokiem z dnia 9 lipca 2015 roku Sąd Rejonowy w Gliwicach oddalił powództwo i odstąpił od obciążenia powódki kosztami postępowania.

W pisemnym uzasadnieniu Sąd I instancji podał, że powódka interesu prawnego w sprostowaniu świadectwa pracy upatrywała w przyszłych świadczeniach emerytalnych. Odwołując się do orzecznictwa Sądu Najwyższego, Sąd I instancji stwierdził, że roszczenie pracownika przeciwko zakładowi pracy o ustalenie wykonywania zatrudnienia w szczególnych warunkach – dla celów ubezpieczeniowych – podlega oddaleniu z powodu braku interesu prawnego. Sąd I instancji oddalił powództwo z uwagi na brak interesu prawnego, o którym stanowi art. 189 k.p.c., a kosztach postępowania orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.

Apelację wywiodła powódka, domagając się zmiany zaskarżonego wyroku i uwzględnienia powództwa, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania z uwagi na nierozpoznanie istoty sprawy. Powódka domagała się także zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Powódka zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi naruszenie między innymi przepisów prawa materialnego, a to art. 97 § 2 ¹ k.p. poprzez niezastosowanie tego przepisu i zaniechanie merytorycznego rozpoznania sprawy. Powódka podała, że treść jej żądania nie obejmowała ustalenia stosunku pracy bądź prawa (art. 189 k.p.c.). Powódka wskazała, iż domaga się sprostowania świadectwa pracy. Spór między stronami dotyczy granic obowiązywania zarządzenia resortowego oraz kwalifikacji warunków pracy świadczonej przez powódkę.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz od powódki zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie podano, że pozwana prawidłowo wystawiła powódce świadectwo pracy.

Sąd Okręgowy w Gliwicach zważył, co następuje:

Apelacja powódki jest zasadna i skutkuje koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania.

Należy zauważyć, że Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy (art. 386 § 4 k.p.c.).

Pojęcie „istoty sprawy” dotyczy jej aspektu materialnego, a więc nie rozpoznanie istoty sprawy zachodzi wówczas, gdy sąd nie zbadał podstawy materialnej pozwu, jak też skierowanych do niego zarzutów merytorycznych i w swoim rozstrzygnięciu nie odniósł się do tego, co jest przedmiotem sprawy – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2002 roku, w sprawie IV CKN 1298/00, opublikowany w LEX Nr 80271.

Sąd I instancji wydał zaskarżony wyrok na podstawie art. 189 k.p.c. Z uzasadnienia wyroku Sądu I instancji wynika, że pracownik nie może skutecznie dochodzić sprostowania świadectwa pracy w części dotyczącej stwierdzenia, że wykonywał prace w warunkach szczególnych, bowiem nie posiada interesu prawnego. Z zaskarżonym wyrokiem nie można się zgodzić, bowiem powódka swoje roszczenie oparła na art. 97 k.p. i wskazała podstawę faktyczną – sprostowanie świadectwa pracy.

Należy podkreślić, że informacje, które pracodawca ma obowiązek podać w świadectwie pracy wynikają jasno z przepisów prawa pracy. Norma prawna zawarta w art. 97 § 2 k.p. stanowi, że w świadectwie pracy należy podać informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych stanowisk, trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a także inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego. Ponadto w świadectwie pracy zamieszcza się wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Na żądanie pracownika w świadectwie pracy należy podać także informację o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach. Szczegółowa treść świadectwa pracy określona została natomiast w przepisie § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 roku w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz.U. z 1996 roku, Nr 60, poz. 282 ze zm.). W § 1 pkt 11 rozporządzenia wskazano, że pracodawca ma obowiązek zamieścić w świadectwie informację o okresie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Pracownik ma prawo zakwestionować treść wydanego mu świadectwa pracy w drodze wystąpienia z żądaniem sprostowania świadectwa pracy na podstawie art. 97 § 2 ¹ k.p., tzw. postępowanie reklamacyjne.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy podnieść, że powódce przysługiwało uprawnienie żądania sprostowania świadectwa pracy poprzez umieszczenie w nim informacji o okresie wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Tego roszczenia nie można traktować jako żądania ustalenia pracy w warunkach szczególnych. Zauważyć przy tym należy, że powódka podała w pozwie, iż domaga się sprostowania świadectwa pracy na podstawie art. 97 § 2 ¹ k.p. W związku z tym oddalenie powództwa z powołaniem się na brak interesu prawnego było nieuprawnione.

Należy zaakcentować, że zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej nie jest źródłem prawa (art. 87 Konstytucji) i jego przepisy nie mogą stanowić prawnej podstawy rozstrzygnięcia. Sąd I instancji winien oprzeć swoje rozstrzygnięcie na obowiązujących przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43). Z odesłania w rozporządzeniu do zarządzeń resortowych (§ 1 ust. 2) wynika tylko pomocnicza ich wartość interpretacyjna w kwalifikacji, czy określona praca była pracą w szczególnych warunkach – wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 lutego 2010 roku, w sprawie II UK 218/09, opublikowany w LEX Nr 590247, z dnia 10 lutego 2009 roku, w sprawie II UK 199/08, opublikowany w LEX Nr 725051. Stanowisko, na którym wykonywano prace narażające na działanie promieniowania jonizującego oraz prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300 000 MHz w strefie zagrożenia, zostało wymienione nie tylko w zarządzeniu resortowym (wykaz A, dział XIII, poz. 4), ale także w w/w rozporządzeniu (wykaz A, dział XIV, poz. 4).

Nie można podzielić poglądu powódki, że zarządzenie resortowe utraciło moc na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2008 roku, Nr 237, poz. 1656). Zarządzenie resortowe utraciło status aktu o charakterze powszechnie obowiązującym z dniem wejścia w życie Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku, tj. 17 października 1997 roku. Natomiast ustawa z dnia 22 grudnia 2000 roku o zmianie niektórych upoważnień ustawowych do wydawania aktów normatywnych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 2000 roku, Nr 120, poz. 1268) została wydana zgodnie z art. 241 ust. 6 Konstytucji i miała na celu uporządkowanie źródeł prawa.

Rozpoznając sprawę ponownie, Sąd I instancji zobowiąże pozwaną do uzupełnienia akt osobowych powódki poprzez dostarczenie wystawionych przez nią świadectw pracy, pism pracownika i pracodawcy z postępowania reklamacyjnego. Następnie Sąd I instancji ustali, czy powódka wyczerpała tryb reklamacyjny i w terminie wystąpiła z pozwem do sądu (art. 97 § 2 ¹ k.p.). Sąd I instancji dokona ustaleń, co do rodzaju prac wykonywanych przez powódkę w okresie spornym. Ustalenia te Sąd I instancji wywiedzie z przeprowadzonych w sprawie dowodów z dokumentów, jak i osobowych źródeł dowodowych, oceniając ich wiarygodność. Po dokonaniu w/w ustaleń Sąd I instancji oceni, czy prace wykonywane przez powódkę były pracami w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.). Sąd I instancji będzie zwolniony z dokonania ustaleń, co do rodzaju prac wykonywanych przez powódkę, jeżeli ta okoliczność okaże się bezsporna między stronami.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w Gliwicach na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. i art. 108 § 2 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gliwicach, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

SSO Teresa Kalinka SSO Mariola Szmajduch SSO Grzegorz Tyrka (spr.)