Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2016 r. w O.

sprawy z powództwa D. S.

przeciwko H. K.

o zapłatę

orzeka:

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki D. S. na rzecz pozwanego H. K. kwotę 2417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IC 640/15

UZASADNIENIE

W dniu 28.08.2015 r. D. S. wniosła pozew przeciwko H. K. o zapłatę kwoty 47 178,08 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania sądowego.

W uzasadnieniu wskazała, że wywodzi swoje roszczenie z zawartej z pozwanym w dniu 12.05.2013 r. umowy pożyczki na kwotę 200 000 zł, na mocy której pozwany zobowiązany jest do zwrotu kapitału pożyczki do 13.05.2018 r. Wskazała, że za korzystanie z kapitału pożyczki pozwany zobowiązał się zapłacić odsetki w wysokości 1% w stosunku miesięcznym. Pożyczka została zabezpieczona poprzez ustanowienie przez pozwanego hipoteki umownej do kwoty 280 000 zł na stanowiącej odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnym położonym w O. przy ul. (...). Powódka podniosła, że pożyczkobiorca pomimo wzywania go do zapłaty należnych odsetek, nie uiścił ich w żadnym zakresie. Odpowiadając natomiast na kierowane do niego wezwania do zapłaty wskazał, że pożyczka wraz z odsetkami została spłacona i przedstawił kopię pokwitowania. Powódka twierdzi, że pożyczka nie została spłacona. Wyjaśniła, że z racji przekroczenia przez określone w umowie odsetki wysokości odsetek maksymalnych, domaga się na podstawie art. 360 k.c. jedynie odsetek maksymalnych.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania. Nie kwestionował zawarcia umowy pożyczki z powódką w dniu 12.05.2013 r., jak również ustanowienia hipoteki umownej celem jej zabezpieczenia. Twierdził, że w dniu 15.04.2014 r. zwrócił powódce całą należną kwotę z tytułu pożyczki wraz z odsetkami, co ta potwierdziła podpisując stosowne pokwitowanie. Pieniądze na należne odsetki pożyczył od A. B. (1). Wyjaśnił, że umowa pożyczki została zawarta w celu pomocy jego ojcu, który popadł w kłopoty finansowe. W ocenie pozwanego powódka wytoczyła ten proces, aby „odegrać się” na rodzinie pozwanego, gdyż jego ojciec – prezes zarządu (...) Sp. z o.o. w O. - dochodzi od niej należnych spółce roszczeń.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

- na podstawie twierdzeń stron, w zakresie, w jakim były bezsporne; powołanych niżej dowodów z dokumentów z akt i zeznań świadków -

W dniu 12.05.2013 r. H. K. zawarł z D. S. umowę pożyczki na kwotę 200.000 zł. Zgodnie z § 3 umowy pożyczkobiorca H. K. zobowiązał się do zwrotu kwoty pożyczki wraz z odsetkami do dnia 13.05.2018 r. W § 4 umowy ustalono, że pożyczkobiorca zapłaci odsetki od zaciągniętej pożyczki w wysokości 1 % w stosunku miesięczny.

Roszczenia z ww. umowy zostały zabezpieczone poprzez ustanowienie przez H. K. na rzecz D. S. hipoteki umownej do kwoty 280.000 zł na stanowiącym odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnym nr (...), położonym w O. przy ul. (...), dla którego prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Ostrołęce księga wieczysta nr (...).

H. K. zawarł wskazaną umowę pożyczki, aby pomóc ojcu - P. K. (1), prezesowi zarządu (...) Sp. z o.o. w O., który miał wówczas problemy finansowe.

/okoliczności bezsporne; umowa pożyczki k. 170; zeznania świadków P. K. k. 72 i M. K. k. 73 – 74, akt notarialny - ustanowienie hipoteki z 13.05.2013 r. k. 8 - 11/

Kwota pożyczki została w dniu 13.05.2013 r. przekazana przez D. S. na rachunek bankowy pożyczkobiorcy, który wypłacił ją w dniu 14.05.2013 r. i przekazał ojcu.

H. K. pożyczył od A. B. (1) w dniu 14.04.2014 r. kwotę 22.000 zł wyjaśniając, że zamierza pieniądze te przeznaczyć na spłatę odsetek od kapitału pożyczki udzielonej mu przez D. S.. /zeznania świadków A. B. k. 74 i P. K. k. 72/

(...) Sp. z o.o. w O. oraz D. S. prowadzącą działalność gospodarczą pn. Firma (...) D. S. w O. łączyły umowy zawarte w związku z wykonywaną przez nich działalnością. (...) Sp. z o.o. w O. była niegdyś dłużnikiem D. S., która w dniu 21.12.2012 r. zawarła ze Spółką porozumienie o umorzeniu długu. Następnie, na mocy umowy z 4.02.2014 r. D. S. poręczyła za zobowiązania Spółki wynikające z umowy o kredyt obrotowy nr 000/14/82 z 4.02.2014 r. udzielony przez Bank Spółdzielczy w O.. W dniu 21.10.2014 r. D. S. poręczyła także za zobowiązania spółki wynikające z umowy o kredyt obrotowy nr 000/14/921 z 21.10.2014 r. D. S. spłaciła za (...) Sp. z o.o. w O. należność z umowy kredytu nr (...). W dniu 18.03.2014 r. D. S. użyczyła (...) Sp. z o.o. w O. lokal użytkowy położony w O. przy ul. (...). Umowa ta została wypowiedziana przez użyczającą w piśmie z 23.02.2015 r. /porozumienie k. 101, umowa użyczenia k. 102, pismo z 23.02.2015 r. k. 103, umowa poręczenia z 4.02.2014 r. k. 104 -106, umowa poręczenia z 21.10.2014 r. k. 107 – 109, informacja o spłacie zadłużenia k. 110 – 111, zeznania P. K. k. 72/

D. S. wzywała H. K. do zapłaty odsetek wynikających z umowy pożyczki w pismach z 2.03.2015 r. i z 29.05.2015 r. W odpowiedzi na wezwania do zapłaty odsetek H. K. oświadczył, że spłacił wszelkie należności wynikające z umowy pożyczki, w tym odsetki. Na potwierdzenie swych twierdzeń załączył kopię dokumentu pokwitowania spłaty pożyczki. /wezwania do zapłaty k. 12,13, potwierdzenie nadania k. 14/

Sąd zważył, co następuje:

Ramy procesu zakreślają twierdzenia powoda o podstawie faktycznej roszczenia. Powódka wywodziła swoje roszczenie z zawartej z pozwanym umowy pożyczki z 12.05.2013r. na kwotę 200.000 zł. Powódka wskazała, że domaga się zasądzenia w niniejszej sprawie odsetek umownych za korzystanie przez pożyczkobiorcę z kapitału pożyczki, które zostały ustalone w umowie w wysokości 1% kapitału w skali miesiąca. Zdaniem powódki, pozwany jest zobowiązany płacić co miesiąc umówione odsetki na jej rzecz. Powódka wyjaśnił, że ponieważ umówione odsetki przewyższają wysokość odsetek maksymalnych, żąda odsetek w wysokości odsetek maksymalnych.

Pozwany w pierwszej kolejności podnosił, że w dniu 15.04.2014 r. zwrócił powódce całą kwotę pożyczki wraz z odsetkami, co ta potwierdziła na pokwitowaniu (którego oryginał – jak twierdził - zgubił). Dalej twierdził, że roszczenie powódki jest przedwczesne, albowiem umówione odsetki nie są jeszcze wymagalne. W ocenie pozwanego odsetki staną się wymagalne w dniu, w którym zgodnie z umową miała nastąpić spłata pożyczki, tj. w dniu 13.5.2018r.

Powódka kwestionowała zarówno fakt spłaty kapitału pożyczki, jak i twierdzenia pozwanego odnośnie terminu wymagalności odsetek. Zakwestionowała także pochodzenie od niej podpisu pod pokwitowaniem (kopią) spłaty złożonej przez powoda.

Jako podstawę swojego roszczenia powódka wskazała art. 360 k.c., który stanowi, że w braku odmiennego zastrzeżenia co do terminu płatności odsetek są one płatne co roku z dołu, a jeżeli termin płatności sumy pieniężnej jest krótszy niż rok - jednocześnie z zapłatą tej sumy. Podstawą stosowania tej regulacji jest zatem „brak odmiennego zastrzeżenia co do terminu płatności odsetek”. W ocenie Sądu, z racji fakultatywnego charakteru powołanego przepisu, nie znajdzie on zastosowania w niniejszej sprawie, albowiem strony (umowy pożyczki i procesu), umówiły się inaczej. Zdaniem Sądu, w umowie z 12.05.2013 r. strony wprost określiły zarówno termin płatności kapitału pożyczki, jak i odsetek od kapitału. Dopiero brak postanowień stron w tym zakresie, uzasadniałby zastosowanie przepisu art. 360 kc.

Zważyć należy, że § 3 przedmiotowej umowy pożyczki jednoznacznie stanowi, że pożyczkobiorca zobowiązany jest do zwrotu kwoty pożyczki wraz z odsetkami do dnia 13.05.2018 r. Z literalnego brzmienia § 3 wprost wynika, że zarówno kapitał, jak i odsetki staną się wymagalna z dniem 13.05.2018 r. Sąd miał na względzie przy tym, że zgodnie z art. 65 § 2 kc, w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Jednakże zdaniem Sądu z materiału dowodowego nie wynika, by zgodny zamiar stron i cel umowy był inny, aniżeli jasno wyrażony w treści umowy pisemnej. Brak jakichkolwiek podstaw, by twierdzić, że wolą stron było inne ustalenie terminu płatności odsetek tym bardziej, że powódka oświadczyła w toku postępowan ia (k. 47), że przed zawarciem umowy nie ustalano, kiedy odsetki mają być zapłacone, a pozwany sam zaproponował ich wysokość. Wynika z tego, że obie strony umowy zaakceptowały warunki umowy pożyczki określone na piśmie, co potwierdziły własnoręcznymi podpisami.

Podkreślić w tym miejscu należy, że art. 353 ¹ k.c. daje stronom umowy swobodę, w ramach której mogą one ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zgodnie z tą zasadą strony zawierające umowę mogą więc określić zasady i terminy płatności świadczenia pieniężnego (w tym odsetek) według własnego uznania (por. wyrok SN z 17.12.2003 r., IV CK 294/02, LEX nr 1129633). Art. 720 § 1 kc stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa zawarta przez strony niniejszego procesu określa zobowiązania stron stosownie do art. 720 § 1 kc. Treść, ani cel, zawartej przez strony umowy, nie sprzeciwiają się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Należy następnie podkreślić, że powyżej wyrażonej oceny Sądu, iż strony określiły ten sam dzień wymagalności kapitału i odsetek, nie zmienia treść § 4 przedmiotowej umowy. Wbrew twierdzeniom strony powodowej, nie określa on terminu płatności odsetek od kapitału, a jedynie ich wysokość - 1% zaciągniętej pożyczki w stosunku miesięcznym. Stanowi on jedynie doprecyzowanie § 3, nie zmieniając jego znaczenia, ani skutku jaki wywiera.

Z powyższych ustaleń wynika, że roszczenie objęte żądaniem pozwu w niniejszej sprawie jest żądaniem przedwczesnym i z tego względu powództwo należało oddalić.

Na marginesie wypada zauważyć, że kwestia rozliczeń finansowych pomiędzy przedsiębiorstwem powódki, a spółką (...) Sp. z o. o. w O., której prezesem zarządu jest ojciec pozwanego – P. K. (1), nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Z tego też względu, Sąd oddalił wnioski stron w przedmiocie dowodów z dokumentów z akt spraw karnych, gospodarczych i cywilnych (spraw o sygn.: 3 Ds. 35/14, II K 570/13, II K 573/14, II Ka 123/15, I C 147/13, V GC 327/15,V GC 328/15), prowadzonych w związku z działalnością zawodową ojca pozwanego i powódki. Motywy, którymi kierowały się strony zawierając umowę pożyczki, nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Wobec ustalenia, że roszczenie powódki jest przedwczesne, a tym samym sprawa jest wyjaśniona do rozstrzygnięcia i przeprowadzenie innych dowodów – bezprzedmiotowe, Sąd oddalił także pozostałe wnioski dowodowe, zgłoszone przez strony na okoliczność spłaty/braku spłaty pożyczki. Ponadto, Sąd oddalił wnioski dowodowe w zakresie, w jakim ich przeprowadzenie naruszałoby art. 246 kpc (v. protokół k. 122).

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w pkt 1. sentencji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na koszty postępowania składa się kwota 2400 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego oraz kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Koszty zastępstwa prawnego ustalono zgodnie z § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.9.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t. j. Dz. U. 2013.461 ze zm.) w zw. z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800).

/-/ A. D.