Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Łaciak

Protokolant: Emilia Poddębniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2016 r. w W.

sprawy A. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

z udziałem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

na skutek odwołania A. H.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 30 września 2014 r., znak: UBS/(...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

A. H. w dniu 5 listopada 2014 r. złożyła odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 30 września 2013 r., znak: UBS/(...) stwierdzającej, że jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom od dnia 3 września 2013 r. Odwołująca zarzuciła naruszenie art. 7, 77 § 1, 80 oraz 107 § 3 k.p.a., co skutkowało w jej ocenie błędnym ustaleniem stanu faktycznego sprawy. Odwołująca wskazała, że posiadała doświadczenie zawodowe. Do jej zadań należała: realizacja zadań w zakresie obsługi projektów szkoleniowych, organizacja szkoleń, ewaluacja szkoleń i projektów szkoleniowych, wykonywanie czynności zleconych przez bezpośredniego przełożonego, udział w spotkaniach zleconych przez przełożonego oraz utrzymywanie kontaktów biznesowych z klientami. Ubezpieczona wskazała, że praca miała charakter zadaniowy
i wykonywana była w dużej mierze zdalnie z jej mieszkania ( k. 2-8 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 12 grudnia 2014 r. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy w uzasadnieniu wskazał, że odwołująca została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych od dnia 3 września 2013 r., a w dniu 10 grudnia 2013 r. stała się niezdolna do pracy. W ocenie Oddziału dokumenty oraz raporty nie dotyczą zatrudnienia u płatnika, lecz projektów związanych z wykonywaniem umowy zlecenia na rzecz firmy (...). Organ rentowy podniósł także, że nie został przyjęty nowy pracownik na miejsce ubezpieczonej. Wobec powyższego decyzją z dnia 30 września 2014 r. organ rentowy stwierdził, że A. H. nie podlega od dnia 3 września 2013 r. ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) Sp.
z o.o. ( k. 101-103 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W związku z koniecznością ustalenia okresu podlegania ubezpieczeniom społecznym, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. pismem z dnia 30 lipca 2014 r. zawiadomił odwołującą na podstawie art. 61 § 1 i § 4 k.p.a. w związku z art. 38 ust. 1, art.
83 ust. 1 pkt 1, 2, 3 art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych o wszczęciu postępowania, zmierzającego do ustalenia prawidłowości zgłoszenia A. H. do ubezpieczeń społecznych i podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia
z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. ( akta ZUS).

Odwołująca dysponowała doświadczeniem zawodowym, gdyż na podstawie umowy zlecenia z dnia 12 maja 2011 r. zawartej z (...) SP. z o.o. pełniła funkcję asystenta koordynatora projektu ,,Przez kompetencje do sukcesu – doskonalenie umiejętności pracowników (...) Sp. z o.o.’’ ( k. 11-13 a. s.).

Dodatkowo ubezpieczona legitymowała się dyplomem wydanym w dniu 30 sierpnia 2013 r. potwierdzającym kwalifikacje zawodowe technika rachunkowości oraz otrzymała dyplom w dniu 21 października 2011 r. wydany przez (...)Przyrodniczy im. J. i J. Ś. w B. Wydział Rolnictwa
i Biotechnologii na kierunku biotechnologia w specjalności agrobiotechnologia uzyskując tytuł zawodowy magistra inżyniera ( akta ZUS).

Na podstawie umowy o pracę z dnia 2 września 2013 r. (...) Sp.
z o.o. z siedzibą w W. reprezentowana przez Z. P. Spółki, zatrudniła A. H. na okres próbny od dnia 3 września 2013 r. do dnia 30 września 2013 r. na pół etatu, na stanowisku specjalisty ds. projektów szkoleniowych za wynagrodzeniem 2000,00 złotych brutto miesięcznie ( akta ZUS).

Następnie na podstawie umowy o pracę z dnia 30 września 2013 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. reprezentowana przez Z. P. Spółki, zatrudniła A. H. na czas nieokreślony na pół etatu, na stanowisku specjalisty ds. projektów szkoleniowych za wynagrodzeniem 2000,00 złotych brutto miesięcznie ( akta ZUS).

W dniu 2 września 2013 r. odwołującą podpisała kartę opisu stanowiska pracy, zgodnie z którą miała podlegać służbowo kierownikowi biura, a celem jej stanowiska miała być prawidłowa i terminowa realizacja zadań w zakresie obsługi projektów szkoleniowych oraz pozyskiwanie zleceń na realizację projektów szkoleniowych ( akta ZUS).

Odwołująca uzyskała w dniu 3 września 2013 r. zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy celem zaznajomienia pracownika
z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Kodeksie pracy ( akta ZUS).

W dniu 3 września 2013 r. odwołująca uzyskała zaświadczenie lekarskie dopuszczające ją do wykonywania obowiązków pracowniczych na stanowisku specjalisty ds. projektów szkoleniowych do dnia 3 września 2015 r. ( akta ZUS).

Ubezpieczona podpisywała listę obecności w okresie od dnia 3 września 2013 r. do dnia 9 grudnia 2013 r. ( akta ZUS).

Odwołująca otrzymywała przelewy na konto od (...) Sp. z o.o.
w kwotach 1464,48 złotych, 67,70 złotych, 1511,83 złotych, 1511,83 złotych, 1398,69 złotych oraz 1464,48 złotych ( k. 123-128 a. s., akta ZUS).

Płatnik składek przedstawił strukturę zatrudnienia w okresie od dnia 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2014 r. poprzez wskazanie imion i nazwisk pracowników zatrudnionych na umowę o pracę i zlecenie, wskazanie stanowisk pracy i wynagrodzeń ( k. 132-134 a. s.).

(...) Sp. z o.o. przedstawiła również listę płac w okresie od września 2013 r. do lutego 2014 r. ( akta ZUS).

Płatnik składek wykonywał usługi na rzecz kontrahenta A. H., która była pracownikiem (...) Sp. z o.o. ( k. 135-137 a. s.).

Płatnik składek dokonywał przelewów do Urzędu Skarbowego celem opłacania składek ( akta ZUS).

Z korespondencji mailowej wysyłanej przez odwołującą do świadka M. C. wynika, że zajmowała się ona badaniem ewolucyjnym pracowników oraz raportami badawczymi ( akta ZUS, k. 15, 18, 53-55 a. s.).

(...) Sp. z o.o. wytworzyła raport stanu wyjściowego wiedzy
i kompetencji pracowników (...) Sp. z o.o., raport stanu końcowego wiedzy
i kompetencji pracowników (...) Sp. z o.o., raport trwałości stanu wiedzy
i kompetencji pracowników (...) Sp. z o.o. oraz wydruk badań osobowych
( k. 22-100 a. s.).

A. H. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych od dnia
3 września 2013 r. z tytułu zatrudnienia u płatnika składek na podstawie umowy o pracę. ( okoliczność bezsporna).

W oparciu o powyższe ustalenia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. wydał decyzję z dnia 30 września 2014 r., znak: UBS/(...), w której na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2015 r., poz. 121 j.t.) w związku z art. 58 § 1 k.c. stwierdził, że A. H. jako pracownik
u płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia
3 września 2013 r. W zaskarżonej decyzji organ rentowy stwierdził, że w trakcie postępowania wyjaśniającego nie przedstawiono dowodów potwierdzających faktyczne wykonywanie pracy. Oddział wskazał również, że poza Zarządem i Prokurentem spółki brak jest innych osób, które mogłyby potwierdzić fakt zatrudnienia odwołującej. W ocenie organu rentowego dokumenty przedłożone przez strony postępowania stanowią jedynie środek uwiarygodnienia działania stron, dążącego do obejścia przepisów prawa, aby skorzystać ze świadczeń na wypadek choroby i macierzyństwa ( akta ZUS).

Do obowiązków pracowniczych odwołującej należało koordynowanie i rozliczanie. Umowę o pracę podpisała z prokurentem zainteresowanej spółki (...), która była podwykonawcą firmy (...). Z. Ś. formalnie była przełożoną ubezpieczonej, lecz jej mąż R. Ś. też był osobą nadzorującą pracę ( zeznania świadka Z. Ś., k. 234 a. s.).

Świadek R. Ś. nie był związany z zainteresowaną spółką, ponieważ pracował w H.-P.. Świadek nie obsługiwał (...) Sp. z o.o.
i w związku z tym miał sporadyczne kontakty z odwołującą ( zeznania świadka R. Ś., k. 234-235 a. s.).

Prezes spółki nie ingerował w pracę odwołującej i nie musiał mówić, co powinna zrobić w poszczególnych dniach jej pracy, ponieważ A. H. miała się zająć rozliczeniem projektu całościowo. Ubezpieczona otrzymywała polecenia od M. C. i R. Ś.. Odwołująca spotykała się ze świadkiem Z. Ś. w firmie (...). Ubezpieczona świadczyła pracę zdalnie w domu w G. i w siedzibie firmy (...), która znajdowała się w W., przyjeżdżając dwa, trzy razy w miesiącu. Odwołująca listę obecności podpisywała w domu konsultując się telefonicznie i mailowo ( k. 235-236 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy oraz w aktach organu rentowego, gdyż ich autentyczność nie była kwestionowana przez strony niniejszego postępowania. Sąd wskazuje, że co prawda uznał za wiarygodne dokumenty złożone przez odwołującą w toku postępowania administracyjnego
i sądowego w postaci maili do świadka M. C., listy obecności, zaświadczenia lekarskiego, karty szkolenia wstępnego, przelewów na konto ubezpieczonej, karty opisu stanowiska, jednak same w sobie nie decydują o zaistnieniu wszystkich przesłanek świadczących o stosunku pracy.

Sąd oceniając osobowy materiał dowodowy pominął w całości zeznania świadka M. C., gdyż one nie odnosiły się w żadnej mierze do szczegółów świadczenia pracy przez ubezpieczoną. M. C. – siostra odwołującej zeznała jedynie, że razem współpracowały w ramach obsługiwanych projektów i utrzymywały częste kontakty mailowe i telefoniczne. Co prawda świadek potwierdził faktyczne wykonywanie obowiązków pracowniczych przez ubezpieczoną, lecz nie posiadał wiedzy w jakich godzinach świadczyła ona rzeczywiście pracę i jak kształtował się stosunek nadrzędności stanowiskowej. Sąd jednocześnie nie oparł się na zeznaniach świadków Z. Ś. i R. Ś. oraz odwołującej w przedmiocie rzekomego występowania stosunku podległego pomiędzy A. H. a prokurentem zainteresowanej spółki (...). Przedstawione i zebrane w toku postępowania sądowego dokumenty, jak również treść i przebieg zeznań na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2016 r. w żadnej mierze nie wskazują i nie potwierdzają, aby praca odwołującej była sprawdzana i systematycznie nadzorowana. O powyższym świadczy szereg okoliczności, na które wskazała odwołująca
w trakcie jej przesłuchania. Sąd oceniając ustalony stan faktyczny doszedł do wniosku, iż ubezpieczona w przeszłości była pracownikiem spółki (...) na podstawie umowy zlecenia. Następnie przeszła do zainteresowanej spółki świadcząc jedynie pracę na rzecz H.-P.. Istotnym jest też fakt, że (...) Sp. z o.o. jest podwykonawcą spółki (...). Ubezpieczona świadcząc pracę miała całkowitą swobodę w zakresie organizacji i wykonywania pracy. Znamiennym jest, że wnioskodawczyni nie przebywała
w ogóle w siedzibie zainteresowanej spółki. Odwołująca spotykała się z rzekomą przełożoną w siedzibie H.-P., która mieściła się w W.. Pracę związaną z zakresem obowiązków ubezpieczona wykonywała w domu w G., gdzie podpisywała listę obecności. Zatem pracodawca nie miał fizycznie możliwości skontrolowania czasu pracy ubezpieczonej w przeciągu jednego dnia, który miał trwać zgodnie z umową o pracę przez cztery godziny. Ponadto, ze względu na dużą odległość, jaka dzieli miasta W.
i G. oraz spotkania między stronami, które były również sporadyczne, nie można nadać waloru wiarygodności zeznaniom świadków i strony w przedmiocie rzeczywistego
i faktycznego stosunku kontroli pomiędzy odwołującą a prokurentem spółki.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. H. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 30 września 2013 r., znak: UBS/(...) jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Jedyna kwestia sporna w niniejszym postępowaniu dotyczyła ustalenia, czy A. H. od dnia 3 września 2013 r. podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) Sp. z o.o. Aby tę kwestię rozstrzygnąć, należało dokonać szczegółowej wykładni przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych
( Dz. U. z 2015 r. poz. 121 j.t.), zwana dalej ustawą.

Art. 6 ust 1 pkt 1 ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Ponadto w myśl art. 13 pkt 1 w/w ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, tj. pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Zgodnie z cytowanym przepisem art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – ubezpieczeniu społecznemu podlegają pracownicy. Stosownie zaś do zawartej w art. 2 k. p. definicji – pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie m.in. umowy
o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy.

W myśl art. 22 § 1 k. p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

W tym nurcie rozważań wskazać należy, iż w świetle art. 22 § 1 k.p. oceny charakteru umowy należy dokonywać nie tylko na podstawie przyjętych przez strony jej postanowień, które mogą mieć na celu stworzenie pozoru innej umowy, lecz także na podstawie faktycznych warunków jej wykonywania ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca
2015 r., sygn. akt II PK 189/14).

Decyzja organu rentowego w przedmiocie wyłączenia odwołującej z ubezpieczeń społecznych była prawidłowa i odpowiadała prawu. W niniejszej sprawie Sąd zważył, że zatrudnienie ubezpieczonej u płatnika składek nie wykazało wszystkich cech stosunku pracy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego, ,,w doktrynie przyjmuje się, że następujące cechy są właściwe dla stosunku pracy: pracownikiem jest osoba fizyczna, która zobowiązuje się do pracy w zamian za wynagrodzenie, przedmiotem umowy ze strony pracownika jest samo pełnienie (wykonywanie) pracy, przy wykonywaniu której nie jest on obciążony ryzykiem realizacji zobowiązania, obowiązany jest on świadczyć pracę osobiście, będąc w realizacji zobowiązania podporządkowany pracodawcy. (…) Fakt, że oświadczenia stron umowy zawierają określone w art. 22 k.p. formalne elementy umowy o pracę nie oznacza jednak, że umowa taka jest ważna.’’ ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2006 r., sygn. akt II UK 164/05) Sąd co do zasady uznał przedstawione dokumenty na okoliczność świadczenia pracy przez odwołującą za wiarygodne. Jednakże należało oddalić odwołanie, ponieważ charakter pracy ubezpieczonej nie wyczerpał wszystkich przesłanek zawartych w art. 22 k.p. Sąd doszedł do przekonania, że praca odwołującej nie była wykonywana pod kierownictwem pracodawcy. Sąd nie dał wiary przesłuchiwanym w sprawie świadkom i odwołującej
w zakresie podlegania jej stosunkowi podporządkowania. Kontrolowanie pracy było niemożliwe, gdyż odwołująca świadczyła pracę zdalnie oraz w domu w G., podczas gdy zainteresowana spółka miała swoją siedzibę w W.. Godnym podkreślenia jest również to, że ubezpieczona po materiały do pracy nie jeździła do zainteresowanej spółki, lecz do spółki, na której rzecz wykonywała faktycznie pracę. Tak ustalony stan faktyczny nie daję podstaw do zaakceptowania tej formy współpracy i nie można jej ująć w ramy umowy
o pracę. Nawiązując do treści wyroku Sądu Apelacyjnego, należy stwierdzić, że ,,sporadyczne kontakty telefoniczne oraz składanie comiesięcznych raportów nie dowodzą podporządkowania kierownictwu pracodawcy w sytuacji niedysponowania przez strony jakąkolwiek dokumentacją potwierdzającą wykonywanie czynności pracowniczych
w określonym czasie i miejscu.’’ ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 6 maja
2015 r., sygn. akt III AUa 242/15) Sam fakt, że odwołująca miała wykształcenie
i doświadczenie zawodowe, nie daje jednak podstaw do uznania, że faktycznie świadczyła pracę. Odwołująca co prawda podpisywała listę obecności, co wynika wprost z dokumentu wytworzonego na potrzeby toczącego się postępowania, ale nie miała określonych sztywno godzin, w których miałaby wykonywać obowiązki pracownicze. Nie zbaczając na powyższe, dodatkowo zdaniem Sądu jest niedopuszczalne, aby ubezpieczona uzupełniała listę obecności w domu, gdyż takie działalnie można jednoznacznie uznać za jednostronne oświadczenie woli. Pracodawca nie miał żadnych możliwości, aby sprawdzić, czy faktycznie A. H. danego dnia wykonuje obowiązki pracownicze. W związku z tym nawet przyjmując hipotetycznie, że odwołująca świadczyła pracę głównie w domu, płatnik składek
i tak nie posiadałby wiedzy w jakich godzinach jego pracownik faktycznie miałby wykonywać obowiązki pracownicze. Ponadto z materiału dowodowego nie wynika, aby ubezpieczona przepracowywała cztery godziny dziennie. Natomiast prokurent spółki nie umiał wyjaśnić, w jaki konkretny sposób nadzorował pracę odwołującej. Sam rzekomy sporadyczny kontakt telefoniczny nie byłby wystarczającym narzędziem nadzoru. Opierając się na zeznaniach odwołującej, Sąd stwierdza, że jej zadania pracownicze nie były określane na każdy dzień pracy, ale długofalowo. Prokurent spółki, która rzekomo kontrolowała odwołująca, w rzeczywistości nie oceniała poszczególnych czynności swojego pracownika. Wyrażone w taki sposób stanowisko w żadnej mierze nie świadczy o stosunku zatrudnienia
w ramach umowy o pracę. Mając na uwadze całość okoliczności, należy uznać, że zatrudnienie odwołującej było rzekome także również z uwagi na fakt, że płatnik składek nie zatrudnił innego pracownika na zastępstwo, a więc stanowisko pracy było pozorne i zostało stworzone tylko dla celu uzyskania wysokich świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak
w sentencji.

Zarządzenie: (...)

MK