Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marta Sawińska

Sędziowie: SSA Jolanta Cierpiał (spr.)

del. SSO Katarzyna Schönhof-Wilkans

Protokolant: Inspektor ds. biurowości Karolina Majchrzak

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2016 r. w Poznaniu

sprawy R. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 23 kwietnia 2015 r. sygn. akt VIII U 10156/14

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 października 2014 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 23 lipca 2014 r. odmówił R. N. prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła R. N..

W odpowiedzi na odwołania pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2015 r., wydanym w sprawie o sygn. VIII U 10156/14, Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział VIII Ubezpieczeń Społecznych zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. z dnia 14 października 2014 r., znak (...), w ten sposób, że przyznał odwołującej R. N. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 24 lipca 2014 r.

Sąd I instancji stwierdził bowiem, że przepisy art. 2 ust. 1 i 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych nie wymagają, by okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych musiał przypadać bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn wymienionych w art. 2 ust. 1 tej ustawy. W konsekwencji odwołująca, która w okresie między ustaniem zatrudnienia z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (które to zatrudnienie trwało dłużej niż 6 miesięcy), a uzyskaniem statusu osoby bezrobotnej (i pobieraniem przez okres co najmniej 6 miesięcy zasiłku dla bezrobotnych), podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie od 3 do 8 stycznia 2014 r. spełniła wszystkie warunki nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego. Dodatkowo Sąd Okręgowy zauważył, że sporne „podjęcie” i „prowadzenie” działalności gospodarczej przez odwołującą nie miało żadnego wymiaru praktycznego (realnego) i sprowadzało się jedynie do zadośćuczynienia procedurom w sposób wskazany odwołującej przez urzędniczki (...) Urzędu Pracy i Urzędu Miasta w S..

Z uwagi na powyższe na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującej prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 24 lipca 2014 r.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 2 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, a w konsekwencji błędne przyjęcie, że w przepisach ustawy brak jest wymogu, aby 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych przypadał bezpośrednio po rozwiązaniu „ostatniego” stosunku pracy.

Wskazując na powyższe zarzuty organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania.

W odpowiedzi na apelację odwołująca wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Wniesioną przez organ rentowy apelację należy uznać za bezzasadną.

Z uwagi na fakt, iż Sąd Apelacyjny nie przeprowadził postępowania dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych Sądu I instancji, a w apelacji nie zgłoszono zarzutów dotyczących tych ustaleń, zgodnie z treścią art. 387 § 2 ¹ k.p.c. uzasadnienie niniejszego wyroku ograniczone zostało do wyjaśnienia jego podstawy prawnej wraz z przytoczeniem przepisów prawa.

N a podstawie stanu faktycznego ustalonego przez Sąd I instancji, Sąd Apelacyjny podzielił ocenę prawną dokonaną przez Sąd Okręgowy.

Wskazać należy bowiem, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2004 r., Nr 120 poz. 1252 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje m.in. osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r., Nr 69 poz. 415 ze zm.), w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszących co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn.

Zgodnie zaś z art. 2 ust. 3 ustawy świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1.  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2.  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3.  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego treść powyższych przepisów nie wskazuje, że nabycie prawa do świadczenia przedemerytalnego zostało uzależnione od zarejestrowania się w urzędzie pracy w charakterze bezrobotnego bezpośrednio po utracie źródła utrzymania z przyczyn niezależnych od pracownika, przedsiębiorcy lub rencisty. Cytowana ustawa nie zawiera także przepisu, który pozbawiałby prawa do świadczenia przedemerytalnego w przypadku poszukiwania nowego zatrudnienia lub jego podjęcia w okresie przed otrzymywaniem zasiłku dla bezrobotnych. Przeciwny pogląd, przedstawiony w apelacji przez organ rentowy, pomija przy wykładni tych przepisów treść relewantnego przepisu art. 2 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym do okresu 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w art. 2 ust. 3 ustawy, wlicza się:

1.  okresy, za które, zgodnie z art. 75 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia, prawo do zasiłku dla bezrobotnych nie przysługiwało,

2.  okresy zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych podjętego w tym okresie; w przypadku gdy zatrudnienie lub inna praca zarobkowa ustanie po upływie 6-miesięcznego okresu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3, prawo do świadczenia przysługuje, jeżeli wniosek o przyznanie tego świadczenia zostanie złożony w terminie nie przekraczającym 14 dni od ustania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.

Przedstawioną wyżej wykładnię art. 2 ust. 3 ustawy potwierdza także przepis art. 73 ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia, zgodnie z którym bezrobotny, który utracił status bezrobotnego na okres krótszy niż 365 dni z powodu podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, pozarolniczej działalności lub uzyskiwania przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie i zarejestrował się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny w okresie 14 dni od dnia ustania zatrudnienia, zaprzestania wykonywania innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalności, pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia, zaprzestaniu wykonywania innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalności lub osiągania przychodu przekraczającego połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie , posiada prawo do zasiłku na czas skrócony o okres pobierania zasiłku przed utratą statusu bezrobotnego. Z przepisów tych wynika więc, że podjęcie działalności zarobkowej nawet przez okres do jednego roku nie pozbawia prawa do pozostałej części zasiłku dla bezrobotnych (por. m. in. wyrok Sąd Najwyższy z dnia 2 lipca 2013 r., sygn. III UZP 2/13).

Reasumując uznać należy, że w świetle art. 2 ust. 3 ustawy nabycie prawa do świadczenia przedemerytalnego nie jest uzależnione od pobierania zasiłku dla bezrobotnych bezpośrednio i w sposób nieprzerwany (ciągły) po zakończeniu okresów wymienionych w art. 2 ust. 1 ustawy (por. m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2013 r., sygn. III UZP 2/13 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2013 r., sygn. I BU 15/11).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że już z tego powodu podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej przez odwołującą w okresie od 3 do 8 stycznia 2014 r. nie neguje spełnienia przez odwołującą warunków do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego w sytuacji gdy odwołująca była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. w okresie od dnia 15 maja 2012 r. do dnia 31 lipca 2013 r. i zawarta umowa o pracę została rozwiązana z przyczyn dotyczących zakładu pracy, a w dniu 14 stycznia 2014 r. została zarejestrowana jako osoba bezrobotna i w okresie od dnia 22 stycznia 2014 r. do (co najmniej) dnia 23 lipca 2014 r. pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Sporny warunek pobierania zasiłku dla bezrobotnych przez okres 6 miesięcy określony w art. 2 ust. 3 ustawy został bowiem w świetle tych okoliczności i powyższych rozważań spełniony.

Biorąc powyższe pod uwagę podniesiony w apelacji zarzut naruszenia prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 2 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych należało uznać za bezzasadny.

Jednocześnie zauważyć należy, że z ustaleń Sądu I instancji wynika, że mimo formalnego podjęcia przez odwołującą działalności gospodarczej od 3 do 8 stycznia 2014 r. działalność ta nie była w tym okresie faktycznie prowadzona – jej podjęcie miało bowiem na celu jedynie zakończenie zgłoszonej i niewykonywanej o dłuższego czasu działalności gospodarczej (zgodnie ze wskazówkami wskazanymi odwołującej przez urzędników (...) Urzędu Pracy i Urzędu Miasta w S.), a odwołująca nie podejmowała w tym okresie w ramach podjętej działalności jakichkolwiek czynności w celu zarobkowym. Zatem stwierdzić należy, że w okresie od 3 do 8 stycznia 2014 r. odwołująca w rzeczywistości nie prowadziła spornej działalności gospodarczej.

Przepis art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U z 2009 r., Nr 205 poz. 1585 ze zm.), zwanej dalej „ustawą systemową”, stanowi natomiast, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9 ustawy systemowej, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej prowadzą pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące. Zgodnie zaś z art. 13 pkt 4 ustawy systemowej wyżej wymienionym ubezpieczeniom osoby fizyczne prowadzące działalność pozarolniczą podlegają w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności. Przy czym w myśl art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2002 r., Nr 173 poz. 1807 ze zm.) działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwania, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Biorąc zatem pod uwagę, że w świetle powyższych przepisów ustawy systemowej stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec prowadzenia działalności gospodarczej, stwierdzić należałoby, że nierzeczywiste podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej przez odwołującą w okresie od 3 do 8 stycznia 2014 r. (które należy ocenić jako nieprowadzenie działalności gospodarczej w tym okresie) również nie może negować spełnienia przez odwołującą przesłanki nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, określonej w art. 2 ust. 3 ustawy.

Kierując się powyższymi względami, apelację należało uznać za bezzasadną i na podstawie art. 385 k.p.c. oddalić, co uczynił Sąd Apelacyjny w sentencji wydanego wyroku.