Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Adam Bojko

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku B. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 16 kwietnia 2015r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawczyni B. T. prawo do emerytury od dnia 09 kwietnia 2015r.

Sygn. akt V U 5/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 kwietnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił B. T. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, iż wnioskodawczyni nie udowodniła wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Odwołaniem z dnia 16 grudnia 2015 r. wnioskodawczyni wniosła o zmianę powyższej decyzji i przyznanie jej prawa do wcześniejszej emerytury, poprzez zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Fabryce (...) S.A. w P. od dnia 1 czerwca 1977 r. do dnia 1 listopada 1977 r. na stanowisku ślusarz-pracownik w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych oraz okresu od dnia 2 maja 1978 r. do dnia 30 sierpnia 1980 r. na stanowisku robotnik transportowy –operator urządzeń transportowych w pionie produkcji maszynowej.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Podczas rozprawy w dniu 3 czerwca 2016 r. wnioskodawczyni sprecyzowała, iż wnosi o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w (...) S.A. od dnia 1 stycznia 1979 r. do dnia 31 sierpnia 1980 r.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

B. T., urodzona w dniu (...), złożyła w dniu 9 kwietnia 2015 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawczyni nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżąca udowodniła staż pracy wynoszący 23 lata, 6 miesięcy i 6 dni, w tym 20 lat, 1 miesiąc i 3 dni okresów składowych oraz 3 lata, 5 miesięcy i 6 dni okresów nieskładkowych. Niekwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia wnioskodawczyni w warunkach szczególnych wynosił łącznie 14 lat, 9 miesięcy i 3 dni. Jest to okres zatrudnienia od 2 maja 1978 r. do 31 grudnia 1978 r., 4 listopada 1981 r. do 21 września 1983 r. oraz od 23 września 1986 r. do 31 grudnia 1998 r. (z wyłączeniem zasiłków chorobowych przypadających: od 5 marca 1993 r. do 12 marca 1993 r., od 21 lutego 1994 r. do 1 marca 1994 oraz od 4 stycznia 1995 r. do 10 stycznia 1995 r.) na stanowisku suwnicowa.

(okoliczności niesporne)

W okresach od 1 września 1974 r. do 30 sierpnia 1980 r. oraz od 4 listopada 1981 r. do 30 listopada 2000 r. B. T. pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy w Fabryce (...) w P.. W świadectwach pracy wystawionych wnioskodawczyni przez ww. zakład pracy wskazano, że była ona zatrudniona w okresie: od 1 września 1974 r. do 31 maja 1977 r. w charakterze ucznia (...) Szkoły Zawodowej, od 1 czerwca 1977 r. do 30 sierpnia 1980 r. na stanowisku ślusarza, a od 4 listopada 1981 r. do 30 listopada 2000 r. na stanowisku suwnicowej.

(dowód: umowa o pracę z dnia 2 listopada 1981 r. – akta osobowe, świadectwa pracy k. 11-12, 13-14 w aktach kapitałowych)

W dniu 17 marca 2015 r. spółka (...) S.A., która przejęła Fabrykę (...) S.A. zgodnie z art. 493 k.s.h. wystawiła wnioskodawczyni świadectwa pracy w szczególnych warunkach za okres:

- od 1 czerwca 1977 do 1 listopada 1977 r. w charakterze ślusarza (pracownik zatrudniony w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych w wydziale spawalniczych – Dział XIV, poz. 12, pkt 18),

- od 2 maja 1978 r. do 31 grudnia 1978 r., od 4 listopada 1981 r. do 21 września 1983 r oraz od 23 września 1986 r. do 30 listopada 2000 r. - w charakterze suwnicowej (Dział III, poz. 86, pkt 16),

tj. stanowisk wymienionych w załączniku Nr 1 do Zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach – k. 7-8)

W początkowym okresie zatrudnienia w Fabryce (...) w P. wnioskodawczyni pracowała w wydziale (...) w charakterze ślusarza. Ubezpieczona pracowała tam około 5 miesięcy. Do jej obowiązków należały czynności spawalnicze oraz szlifierskie. Stanowisko pracy wnioskodawczyni znajdowało się w niewielkiej odległości od stanowisk spawaczy, bez żadnej przegrody oddzielającej te stanowiska.

W trakcie zatrudnienia w (...) w P.., w spornym okresie od 1 stycznia 1979 r. do 30 sierpnia 1980 r. wnioskodawczyni pracowała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w wydziale (...) na stanowisku suwnicowej. W tym charakterze pracowała do końca swojego zatrudnienia. Nie wykonywała innej pracy ww. przedsiębiorstwie, nie obsługiwała innych urządzeń transportowych. Wnioskodawczyni nie ma uprawnień do obsługi innych urządzeń transportowych.

(dowód: zeznania świadka E. M. z rozprawy z dnia 3 czerwca 2016 r. od min. 7:46 do min. 10:21 – k. 30v, zeznania świadka K. O. z rozprawy z dnia 3 czerwca 2016 r. od min. 10:21 do min. 16:47 – k. 30v, zeznania wnioskodawczyni z rozprawy z dnia 3 czerwca 2016 r. od min. 17:59 do min. 23:57 – k. 31)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącymi pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawczyni należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

- ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, na podstawie posiadanej dokumentacji, stwierdza zakład pracy w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Z treści tego przepisu nie wynika aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w szczególnych warunkach miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo wykonywania pracy w tym charakterze nie jest bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., a tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Sąd, a także organ rentowy, są zatem uprawnione do weryfikacji danych zawartych w świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych, wystawionym przez pracodawcę. Jeżeli świadectwo to zawiera dane, które nie są zgodne z prawdą, nie mogą na jego podstawie dokonać ustaleń, od których uzależnione jest prawo do świadczeń emerytalnych. To samo dotyczy ujawnienia okoliczności, że wskazane w zaświadczeniu pracodawcy stanowisko pracy wykonywanej w szczególnych warunkach nie figuruje w wykazie powołanym w tym zaświadczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r., I UK 15/04, OSNP 2005/11/161).

W niniejszym postepowaniu spór pomiędzy stronami w niniejszym postępowaniu, ograniczał się jedynie do faktu, czy wnioskodawczyni ma wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budziło żadnych wątpliwości – ubezpieczona ma bowiem wymagany okres zatrudnienia, tj. 20 lat, w dniu 22 listopada 2014 r. ukończyła 55 lat i nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawczynię w spornym okresie Sąd oparł się na dokumentach zawartych w aktach sprawy oraz na treści zeznań przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków, jak i samej ubezpieczonej. Powyższe dokumenty nie były kwestionowane przez żadną ze stron i nie budziły wątpliwości w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W ocenie Sądu Okręgowego także zeznania przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków jak i zeznania ubezpieczonej zasługują na wiarę. Ich treść jest bowiem spójna, logiczna i koresponduje z pozostałymi dowodami zebranymi w sprawie. Podkreślić przy tym należy, iż organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania żadnych argumentów, które pozwoliłyby na podważenie wiarygodności wskazanych wyżej dowodów.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy ustalił, iż wnioskodawczyni będąc zatrudnioną w Fabryce (...) S.A. w P. w spornym okresie, tj. od 1 stycznia 1979 r. do 30 sierpnia 1980 r., pracowała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w wydziale (...) na stanowisku suwnicowej. W tym charakterze pracowała do końca swojego zatrudnienia u ww. pracodawcy, nie wykonując w między czasie żadnej innej pracy poza obsługą suwnic. Wnioskodawczyni nie posiada bowiem żadnych innych uprawnień do obsługi innych urządzeń transportowych.

Mając powyższe na względzie, nie budziło zatem w ocenie Sądu wątpliwości, że wnioskodawczyni wykonywała w spornych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w Wykazie A, Dział III, poz. 86, pkt 16 załącznika Nr 1 do Zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach – tj. pracę w charakterze suwnicowej.

W świetle powyższego zasadne było zatem przyjęcie, że wnioskodawczyni w okresie od 1 stycznia 1979 r. do 31 sierpnia 1980 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace w warunkach szczególnych.

W związku z tym, że wykazane przez wnioskodawczynię okresy pracy w warunkach szczególnych wynoszą więcej niż 15 lat, stwierdzić należało, iż spełniła ona wszystkie wymagane prawem warunki do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Marginalnie podkreślić należy, iż zdaniem Sądu, do stażu pracy w warunkach szczególnych wnioskodawczyni należałby również uznać pracę w okresie od dnia 1 czerwca 1977 r. do dnia 1 listopada 1977 r. na stanowisku ślusarz-pracownik w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych. Stanowisko to bowiem jest wymienione w Dziale XIV, poz. 12, pkt 18 załącznika Nr 1 do Zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach. Udowodnienie jednak przez wnioskodawczynię pierwszego spornego okresu dawało już wymagane 15 lat pracy w warunkach szczególnych, w związku z powyższym bezprzedmiotowym było badanie dalszych okresów.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.