Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: Urszula Kalinowska

po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2016 r. w Warszawie

sprawy W. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek odwołania W. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 4 lutego 2016 r. znak: ENS/10/(...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

W dniu 24 lutego 2016r. W. K. złożył, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., odwołanie od decyzji z dnia 4 lutego 2016r., znak: ENS/10/(...), odmawiającej przyznania prawa do wcześniejszej emerytury i wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do świadczenia. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 tekst jednolity) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podkreślił, że nie zgadza się
ze stanowiskiem organu rentowego, zgodnie z którym nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy niesłusznie pominął bowiem okres pracy od 16 listopada 1974r. do 10 kwietnia 1976r. w Centrum (...) w M., gdzie był zatrudniony i wykonywał pracę w warunkach szkodliwych i uciążliwych, co zostało udokumentowane w świadectwie pracy. Ubezpieczony podniósł, że z tego tytułu otrzymywał dodatek do wynagrodzenia w wysokości 350,00 zł. Dodatkowo wskazał, że w wymienionym zakładzie pracy był zatrudniony na stanowisku robotnika, a jego praca polegała na hodowli królików przeznaczonych do celów doświadczalnych. W pracy panowały szkodliwe warunki
w związku z koniecznością sprzątania oraz dezynfekcji po zwierzętach, które były zarażone chorobami w celach eksperymentalnych. Pominięcie tego okresu pracy przez organ rentowy było zatem błędne i nieuzasadnione (odwołanie z dnia 24.02.2016r., k. 2-3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 22 marca 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy powołał się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i wskazał, że ubezpieczony nie spełnił warunków koniecznych do uzyskania wcześniejszego świadczenia emerytalnego, gdyż nie spełnił wymogu 15 lat pracy w szczególnych warunkach na dzień 1 stycznia 1999r. Jako okres pracy w warunkach szczególnych nie został uwzględniony okres pracy w Centrum (...) w W. od 16 listopada 1974r. do 10 kwietnia 1976r., ponieważ W. K. nie przedstawił świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych (odpowiedź na odwołanie z dnia 21.03.2016r., k. 12 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. K., urodzony w dniu (...), był zatrudniony od 12 lipca 1971r. do 13 listopada 1971r. w Instytucie (...) 1 w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ślusarza (świadectwo pracy z dnia 09.07.1996r., k. 3 akt dot. kapitału początkowego). Następnie podjął pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...) w M., gdzie pracował jako ślusarz od 29 listopada 1971r. do 23 października 1972r. (świadectwo pracy z dnia 04.02.1976r., k. 4 akt dot. kapitału początkowego). W okresie od 24 października 1972r. do 17 października 1974r. odbywał zasadniczą służbę wojskową (kopia książeczki wojskowej, k. 5 – 6 akt dot. kapitału początkowego).

Od 16 listopada 1974r. do 10 kwietnia 1976r. ubezpieczony był pracownikiem Centrum (...) w M. (dalej również jako (...)) i pracował na stanowisku robotnika. W okresie zatrudnienia otrzymywał dodatek do wynagrodzenia za szkodliwe i uciążliwe warunki pracy w wysokości 350,00 zł (podanie o przyjęcie do pracy, k. 1 a.o. tom A, świadectwo pracy W. K. z 12.04.1976r., k. 6 a.o. tom C, umowa o pracę z 19.11.1974r., k. 1 a.o. tom B).

W Ośrodku (...) hodowano króliki w celach eksperymentalnych. Króliki były przetrzymywane w klatkach w hali o powierzchni około 120 m ², ich liczba wynosiła
od 120 do 150 sztuk. Zwierzęta zostały sztucznie zarażone chorobą - drżączką porażeniową i znajdowały się pod opieką pracowników Ośrodka. W budynku Ośrodka mieściło się również laboratorium, gdzie prowadzono badania próbek pobranych ze zwłok zwierząt (zeznania świadków H. Z. i H. M., zeznania W. K. – nagranie rozprawy z 31.05.2016r., płyta CD, k. 38 a.s.).

W czasie zatrudnienia w Ośrodku (...) zajmował się bieżącą opieką i obsługą królików. W związku z tym wykonywał czynności takie jak: karmienie królików, opróżnianie kuwet z odchodów i wynoszenie ich do kompostownika znajdującego się na zewnątrz sali oraz czyszczenie klatek. Czyszczenie klatek było kilkuetapowe: króliki były przenoszone do innego pomieszczenia zastępczego,
a następnie przystępowano do mycia klatek. Najpierw opróżniano nieczystości ze znajdującej się pod klatką kuwety, myto i dezynfekowano klatki środkami chemicznymi, a następnie spłukiwano te środki wężem, aby nie pozostały na powierzchni klatek. Po umyciu i wysuszeniu klatek ponownie umieszczano w nich króliki. W. K. zajmował się również naprawą klatek, m.in. wymieniał pęknięte szyby, ścierał rdzę i malował klatki (zeznania świadków H. Z., H. M., zeznania W. K., nagranie rozprawy z 31.05.2016r., płyta CD, k. 38 a.s.).

Ubezpieczony towarzyszył także podczas usypiania królików. Po ich uśpieniu lekarze oraz laboranci pobierali z ich zwłok narządy (mózg i rdzeń kręgowy), które następnie były przez ubezpieczonego umieszczane w pojemnikach z formaliną i po utrwaleniu przenoszone do laboratorium, gdzie pobierano z nich próbki do badań. Zwłoki królicze były wynoszone przez ubezpieczonego poza teren hali i przekazywane do utylizacji (zeznania świadków H. Z., H. M., zeznania W. K., nagranie rozprawy z 31.05.2016r., płyta CD, k. 38 a.s.).

Zgodnie z zaleceniami profesora prowadzącego badania w Ośrodku (...) pracownicy hali hodowlanej zajmujący się królikami, w tym W. K., wykonując prace przy obsłudze królików nosili rękawice i maseczki ochronne (zeznania świadków H. Z., H. M., zeznania W. K., nagranie rozprawy z 31.05.2016r., płyta CD, k. 38 a.s.).

We wskazanym wyżej okresie zatrudnienia W. K. wykonywał obowiązki związane z obsługą i sprawowaniem opieki nad królikami w sposób stały
i w pełnym, 8-godzinnym czasie pracy (zeznania świadków H. Z., H. M., zeznania W. K., nagranie rozprawy z 31.05.2016r., płyta CD, k. 38 a.s.).

W. K. w dniu 8 kwietnia 1976r. złożył podanie o zwolnienie go z pracy, motywując je możliwością pracy za granicą, przy budowie gazociągu łączącego ZSRR i PRL. Wniosek został przez zakład pracy rozpatrzony pozytywnie w dniu 13 kwietnia 1976r. i stosunek pracy z W. K. został rozwiązany z dniem 10 kwietnia 1976r. (podanie z 08.04.1976r., k. 2 a.o. tom B, prośba o przejście do zakładu pracy z 08.04.1976r., k. 1 a.o. tom B, pismo informujące o rozwiązaniu umowy o pracę z 12.04.2016r., k. 4 a.o. tom B).

Po zakończeniu pracy w Centrum (...) w M. W. K. był zatrudniony:

- od dnia 12 kwietnia 1976r. do 30 kwietnia 1977r. w Ośrodku Szkolenia Maszynistów w M. jako kierowca i zajmował się kierowaniem pojazdami oraz szkoleniem kierowców (świadectwo pracy, k. 8 akt dot. kapitału początkowego, zeznania W. K., nagranie rozprawy z 31.05.2016r., płyta CD, k. 38 a.s.);

- od dnia 2 maja 1977r. do dnia 30 czerwca 1980r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych (...) i zajmował stanowiska Zastępcy Kierownika Z.U.M. oraz mechanika – brygadzisty (świadectwo pracy z dnia 5 lipca 1980r., k. 9 akt dot. kapitału początkowego);

- od dnia 1 lipca 1980r. do dnia 31 grudnia 1991r. w Szkole Podstawowej w K. jako konserwator i kierowca, w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwo pracy z dnia 9 stycznia 1992r., k. 10 akt dot. kapitału początkowego, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 23 września 2003r., k. 11 – 12 akt dot. kapitału początkowego);

- od dnia 1 stycznia 1992r. do dnia 30 listopada 2003r. w Urzędzie Gminy w K. jako: kierowca autobusu (pełny etat) od 1 stycznia 1992r. do 30 czerwca 1995r.; kierowca autobusu (1/4 etatu) od 1 lipca 1995r. do 16 lutego 1997r.; inspektor (3/4 etatu) od 1 lipca 1997r. do 16 lutego 1997r. oraz inspektor - Kierownik Zakładu (...) (pełny etat) od 17 lutego 1997r. do 30 listopada 2003r. ( zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 3 września 2003r., k. 13 akt dot. kapitału początkowego, wykaz okresów pobierania zasiłków chorobowych z dnia 8 września 2003r., k. 14 akt dot. kapitału początkowego).

W dniu 7 stycznia 2016r. W. K. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę. Do wniosku dołączył kwestionariusz zawierający informacje dotyczące okresów składkowych i nieskładkowych oraz dokumentację potwierdzającą zatrudnienie, w tym świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 16 grudnia 2015r. wystawione przez Szkołę Podstawową w K. potwierdzającą wykonywanie w okresie od 1 lipca 1980r. do 31 grudnia 1991r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15, zgodną z Wykazem A, Dział VIII, pkt 2 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (wniosek o emeryturę z 07.01.2016r., k. 1-3 a.r., załączniki, k. 4-18 a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. po rozpatrzeniu wniosku w dniu 14 stycznia 2016r. wydał decyzję odmowną. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze oraz przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego i nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa. Staż pracy ubezpieczonego wyliczony w tej decyzji wyniósł 27 lat, 4 miesiące i 7 dni (5 dni okresów nieskładkowych oraz 27 lat, 4 miesiące i 2 dni okresów składkowych). Organ rentowy nie uwzględnił przy tym żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych, a świadectwo pracy wystawione przez Szkołę Podstawową w K. zakwestionował z przyczyn formalnych (decyzja ZUS z dnia 14.01.2016r., k. 20 a.r.).

W dniu 26 stycznia 2016r. W. K. złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa oraz dołączył świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 18 stycznia 2016r. wystawione przez Urząd Gminy w K., świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 16 grudnia 2015r. wystawione przez Szkołę Podstawową w K., świadectwo pracy z 22 stycznia 2016r. (sprostowanie), umowy o pracę z 30 czerwca 1980r. oraz z 5 lipca 1980r., korektę do świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 1 lutego 2016r., a także świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 1 lutego 2016r. (sprostowanie) (pismo W. K. z dnia 25.01.2016r. wraz z załącznikami, k. 21 – 30 a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 4 lutego 2016r. wydał decyzję znak: ENS/10/(...), zmieniającą decyzję z dnia 14 stycznia 2016r., w której odmówił przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 15 lat. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku jako udowodnione na dzień 1 stycznia 1999r. przyjęte zostały okresy składkowe i nieskładkowe w łącznym wymiarze 27 lat, 4 miesięcy i 7 dni oraz staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat, 11 miesięcy i 21 dni, do którego uwzględniono okresy: od 7 lipca 1980r. do 31 grudnia 1991r., od 1 stycznia 1992r. do 23 marca 1994r. oraz od 29 marca 1994r. do 30 czerwca 1995r. (decyzja ZUS z 04.02.2016r., k. 32 a.r.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, który obejmował dowody z dokumentów zawarte w aktach osobowych W. K. i dołączone do akt organu rentowego. Ponadto, podstawę ustaleń faktycznych stanowiły zeznania świadków H. Z. (minuty 00:03:32-00:13:04) i H. M. (minuty 00:13:30-00:23:25) oraz zeznania ubezpieczonego W. K. (minuty 00:28:16-00:37:35).

Autentyczność dokumentów, jak również ich zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy, nie była kwestionowana przez żadną ze stron procesu, dlatego Sąd uznał je za pełnowartościowy materiał dowodowy mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Sąd ocenił jako wiarygodne także zeznania świadków H. Z. i H. M.. Świadkowie pracowali w (...) w W. w okresie zatrudnienia W. K. i byli bezpośrednimi świadkami wykonywania przez ubezpieczonego czynności w tym zakładzie pracy. Ich zeznania w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy, tj. odnośnie charakteru zatrudnienia ubezpieczonego i wykonywanych przez niego czynności, były logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniały. Nadto ze zgromadzonych w sprawie dokumentów nie wynikały okoliczności przeciwne do tych, o których zeznawali świadkowie.

Sąd dał wiarę również zeznaniom ubezpieczonego W. K., ponieważ były spójne i logiczne oraz korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie W. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z dnia 4 lutego 2016r., znak: ENS/10/(...), było niezasadne i jako takie podlegało oddaleniu.

Spór w rozpatrywanej sprawie koncentrował się wokół spełniania przez W. K. warunków koniecznych do uzyskania prawa do emerytury w związku z pracą w warunkach szczególnych. Po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonego Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił częściowo jako wykonywane w warunkach szczególnych prace wymienione w kwestionariuszu dotyczącym okresów składkowych i nieskładkowych, ustalając ich łączny wymiar na 14 lat, 11 miesięcy oraz 21 dni. Organ rentowy nie uwzględnił jako okresu pracy w szczególnych warunkach m.in. pracy wykonywanej przez W. K. od dnia 16 listopada 1974r. do dnia 10 kwietnia 1976r. w Centrum (...) w M., wskazując, iż taki charakter pracy nie wynika z przedłożonego za ten okres świadectwa pracy. W. K. zakwestionował powyższe stanowisko organu rentowego podkreślając, że okres ten w istocie stanowił pracę w szczególnych warunkach, o czym świadczy fakt przyznania mu przez pracodawcę miesięcznego dodatku do wynagrodzenia z tytułu pracy w warunkach uciążliwych.

Rozstrzygając spór powstały między stronami Sąd miał na względzie przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 tekst jednolity), zwanej dalej ustawą emerytalną. Zgodnie art. 184 ust. 1 tej ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn, oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia
do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przy określaniu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie ma żadnej swobody. Prace te ściśle i jasno określone są w rozporządzeniu Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Na wykazach prac zawartych we wskazanym rozporządzeniu, nie kończą się jednak ograniczenia dotyczące uprawnień
z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia, aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Chodzi zatem o wykonywanie prac, o jakich mówi ten akt prawny, w sposób stały i w wymiarze czasu pracy niemniejszym niż pełny wymiar czasu pracy przewidziany dla tego stanowiska (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 28 sierpnia 2014r., II UK 537/13, z dnia 8 grudnia 2008r., II UK 107/08,
z dnia 24 marca 2009r., I UK 280/08 oraz z dnia 4 października 2011r., I UK 125/11)

Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1.  posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2.  wykonywać pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3.  osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia) oraz

4.  być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

W myśl stanowiska wyrażonego w orzecznictwie, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tego świadczenia, sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006r., I UK 154/05).

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00). Świadectwo pracy nie jest jednak dokumentem urzędowym w myśl art. 244 § 1 k.p.c., gdyż pracodawca nie ma charakteru organu władzy publicznej, świadectwo pracy stanowi więc dokument prywatny zgodnie z art. 245 k.p.c.
To oznacza, że taki dokument może być zakwestionowany. Z drugiej strony, brak takiego dokumentu nie niweczy prawa wnioskodawcy do uznania, że wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Na okoliczność wykonywania takiej pracy - w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego – mogą być przeprowadzone wszelkie dowody przewidziane w kodeksie postępowania cywilnego. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych nie ma bowiem ograniczeń dowodowych takich, jakie obowiązują w postępowaniu przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Dodatkowo, Sąd badając sprawę, ustala, jakie prace wnioskodawca rzeczywiście wykonywał, bowiem to ta okoliczność, a nie nazwa zajmowanego stanowiska, przesądza o ewentualnym istnieniu przesłanek dla przyznania dochodzonego świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004r., II UK 337/03).

W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że W. K. ukończył
w dniu 6 października 2013r. wymagany wiek 60 lat, przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego, ale w dniu 26 stycznia 2016r. złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, jak również udowodnił konieczną ilość okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 25 lat. Do wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych brakowało jednak ubezpieczonemu kilku dni, gdyż okres, który Zakład uznał jako okres pracy w warunkach szczególnych wyniósł 14 lat, 11 miesięcy i 21 dni. Wedle ubezpieczonego jako wykonywana w warunkach szczególnych powinna być uznana również praca w (...) w okresie od 16 listopada 1974r. do 10 kwietnia 1976r. i Sąd tę okoliczność badał. W toku postępowania został przeprowadzony dowód z dokumentów z akt osobowych W. K. oraz dowód z zeznań świadków wskazanych przez ubezpieczonego w treści odwołania. W oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w szczególności zeznania świadków oraz ubezpieczonego, które były spójne i dawały wyczerpujący obraz charakteru pracy wykonywanej przez W. K. w powyższym okresie, Sąd ustalił, że ubezpieczony wykonywał czynności przy hodowli królików, polegające na ich obsłudze i sprawowaniu nad nimi opieki, karmieniu, utrzymywaniu klatek i pomieszczeń, w których się znajdowały, w odpowiedniej czystości, naprawie, dezynfekcji oraz usuwaniu nieczystości i zwłok królików, jak również przygotowywaniu pojemników z formaliną na narządy zwierząt. Z zeznań świadków wynikało również, że obowiązki te ubezpieczony wykonywał przez cały okres swojego zatrudnienia w Ośrodku (...), w sposób stały oraz w pełnym wymiarze czasu pracy, realizując naprzemiennie te zadania, które wynikały z zeznań.

Mimo jednoznaczności materiału dowodowego co do charakteru pracy ubezpieczonego Sąd nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji. Jednym z kluczowych dowodów wskazywanych przez ubezpieczonego, który w jego ocenie miałby przesądzać o charakterze wykonywanej przez niego pracy jako pracy w warunkach szczególnych, było dołączone do akt rentowych świadectwo pracy z dnia 12 kwietnia 1976r. Zdaniem Sądu, wbrew sugestiom W. K., nie stanowiło ono potwierdzenia wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Pracodawca nie zawarł w nim zapisu, który by o tym świadczył. Zawarta została w nim jedynie informacja i jednocześnie potwierdzenie tego, że W. K. otrzymywał dodatek do wynagrodzenia z tytułu pracy w warunkach szkodliwych i uciążliwych, co samo w sobie nie jest potwierdzeniem świadczenia pracy w warunkach szczególnych. Otrzymywanie od pracodawcy pewnych dodatkowych świadczeń w związku ze szkodliwymi i uciążliwymi warunkami pracy (posiłki regeneracyjne, dodatki za pracę w warunkach szkodliwych, dodatkowy urlop) nie jest okolicznością przesądzającą o pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Prawo zakładowe lub powszechne do dodatku szkodliwego nie było bowiem tożsame z kwalifikacją stanowisk pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 września 2013r., III AUa 1437/13).

Sąd, pomimo braku świadectwa pracy w warunkach szczególnych, badał, czy rodzaj czynności realizowanych przez ubezpieczonego, jaki wynikał z zeznań świadków, dawał podstawy do przyporządkowania pracy do którejś z pozycji znajdujących się w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. Zdaniem Sądu żadna pozycja ze wspomnianego wykazu A nie odpowiada jednak pracy W. K. jako pracownika zajmującego się opieką nad królikami hodowanymi do celów doświadczalnych. W wykazie A dokonano podziału branżowego ze względu na gałęzie przemysłu, takie jak praca w górnictwie (dział I), w hutnictwie i przemyśle metalowym (dział III), w leśnictwie, przemyśle drzewnym i papierniczym (dział VI), w przemyśle lekkim (dział VII) itd., jednakże żaden z tych działów nie odpowiada branży, w której świadczył pracę W. K.. Również żadna z pozycji zawartych w poszczególnych działach, w szczególności w dziale „prace różne” nie odpowiada pracy wykonywanej przez ubezpieczonego. W ocenie Sądu jedynie prace określone w punkcie 6 dział XIV wykazu A, tj. prace ekip dezynfekcyjnych, dezynsekcyjnych i deratyzacyjnych, ze względu na wykonywanie przez W. K. czynności mycia i sprzątania klatek oraz warunki, w jakich były realizowane, można by uznać za zbliżone rodzajowo do tego czym zajmował się ubezpieczony. Nie ma jednak możliwości dokonania kwalifikacji zgodnie z w/w działem i pozycją, gdyż po pierwsze, W. K. nie pracował w ekipie dezynfekcyjnej, a po drugie, czynności polegające na dezynfekcji klatek i pomieszczeń przeznaczonych do hodowli królików, choć faktycznie były przez niego wykonywane, nie były realizowane w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy. Czynności te nie stanowiły jedynych obowiązków ubezpieczonego, który zajmował się również karmieniem zwierząt, myciem klatek, wynoszeniem nieczystości oraz zwłok w celu utylizacji, a także innymi koniecznymi pracami. Gdyby więc uznać, że wykonywał takie czynność jak ekipy dezynfekcyjne, to tego rodzaju praca kwalifikowana jako wykonywana w warunkach szczególnych, była realizowana naprzemiennie z innymi pracami, które w świetle wykazu A stanowiącego załącznik do wspomnianego rozporządzenia nie stanowią prac w warunkach szczególnych. Takimi pracami z całą pewnością nie są prace polegające na karmieniu królików, które były wykonywane codziennie, nie stanowiły więc czynności o charakterze sporadycznym. Podobnie naprawa klatek i bieżąca opieka nad zwierzętami oraz bieżące sprzątanie w klatkach. Wobec powyższego nie zachodziły podstawy do uwzględnienia pracy w Centrum (...) – Ośrodku (...) w M. jako wykonywanej w warunkach szczególnych.

Choć ubezpieczony tego nie podnosił, Sąd badał również, czy praca ubezpieczonego u innych pracodawców w okresie przed 1 stycznia 1999r., która nie została uwzględniona przez Zakład jako wykonywana w warunkach szczególnych, mogłaby zwiększyć staż pracy W. K. w warunkach szczególnych. Chodziło tu przede wszystkim o cztery okresy zatrudnienia: w Instytucie (...), w (...) Przedsiębiorstwie (...), w spółdzielni Kółek Rolniczych (...) oraz w Ośrodku Szkolenia Maszynistów. Jeśli chodzi o dwa pierwsze okresy zatrudnienia, to w obu tych okresach W. K. pracował na stanowisku ślusarza i – jak wynika z jego zeznań – zajmował się w tym czasie typowymi czynnościami ślusarskimi. W Ośrodku Szkolenia Maszynistów, gdzie powierzono mu stanowisko kierowcy, faktycznie zajmował się szkoleniem kierowców. Wskazywane prace – ślusarskie i instruktorskie – nie są wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. Podobnie prace realizowane w Spółdzielni Kółek Rolniczych, gdzie W. K. pracował jako Zastępca Kierownika Z.U.M. oraz mechanik brygadzista. Jeśli zaś było inaczej, tj. jeśli ubezpieczony wykonywał prace w warunkach szczególnych we wskazywanych okresach, to powinien przedstawić odpowiednie dowody, z których wynikałoby, że jego praca powinna być sklasyfikowana zgodnie z wykazem A stanowiącym załącznik do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r., tego jednak nie uczynił.

Wobec powyższych okoliczności Sąd podzielił stanowisko organu rentowego wyrażone w zaskarżonej decyzji i uznał ją za wydaną w sposób prawidłowy. Ubezpieczony
w toku postępowania w niniejszej sprawie nie wykazał, żeby jakakolwiek inna praca, poza uwzględnioną przez Zakład, wykonywana przed 1 stycznia 1999r. odpowiadała stosownej pozycji wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., co stosownie do treści § 4 rozporządzenia stanowi wymóg konieczny do zakwalifikowania jej jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Niemożność dokonania powyższej kwalifikacji skutkowała niemożnością uznania spornego okresu zatrudnienia odwołania w (...), jak i innych, o których była mowa, jako okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach, co z kolei przesądziło o niezasadności odwołania W. K..

Wobec powołanej argumentacji odwołanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym Sąd orzekł w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)