Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2016r. w Gliwicach

sprawy z powództwa R. K. (K.)

przeciwko M. G. (G.)

o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 15 grudnia 2015 r. sygn. akt IV P 1162/15

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

(-) SSO Małgorzata Andrzejewska (-) SSO Grzegorz Tyrka (spr.) (-) SSR del. Renata Stańczak

Sędzia Przewodniczący Sędzia

VIII Pa 33/16

UZASADNIENIE

Dnia 9 września 2015 roku powód R. K. złożył pozew w Sądzie Rejonowym w Zabrzu, w którym domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego M. G. kwoty 8 100 zł tytułem odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę oraz zwrotu kosztów postępowania.

Na uzasadnienie podano, że dnia 31 sierpnia 2015 roku pozwany złożył powodowi oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia z powodu utraty zaufania. Powód nie zgodził się z przyczyną ustania stosunku pracy.

Powód złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę. Termin do wniesienia odwołania upłynął z dniem 7 września 2015 roku. Pozwany pouczył powoda, że sądem właściwym do wniesienia odwołania jest Sąd Rejonowy w Częstochowie. Powód zwrócił uwagę, że działalność gospodarcza pozwanego koncentrowała się w R.. Nadto, w tej miejscowości powód świadczył pracę. Oznacza to, że sądem właściwym do złożenia pozwu był Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej. Powód podał, że nie mógł złożyć pozwu w terminie, bowiem w Sądzie Rejonowym w Rudzie Śląskiej zlikwidowano Wydział Pracy. Powód szukał za pośrednictwem internetu właściwego sądu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz od powoda zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie podano, że powód uchybił 7-dniowemu terminowi do wniesienia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę. Pozwany zwrócił uwagę, że powód został na piśmie pouczony o terminie i sposobie do wniesienia odwołania od otrzymanego wypowiedzenia stosunku pracy. Pozwany dodał, że przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę była prawdziwa, konkretna i uzasadniająca rozwiązanie stosunku pracy.

Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Zabrzu oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu ustalił, że powód była zatrudniony u pozwanego na podstawie umowy o pracę, przy czym od dnia 30 listopada 2011 roku na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego. Dnia 31 sierpnia 2015 roku pozwany złożył powodowi na piśmie oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia z powodu utraty zaufania do pracownika (niska kultura osobista, wrogie, wulgarne nastawienie do przełożonego). Powód został pouczony, że w terminie 7 dni od doręczenia wypowiedzenia umowy o pracę przysługuje mu prawo wniesienia odwołania do Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w Częstochowie.

Sąd I instancji ustalił, że powód nie zamierzał składać odwołania od wypowiedzenia w Sądzie Rejonowym w Częstochowie z uwagi na znaczną odległość od miejsca zamieszkania. Dnia 3 lub 4 września 2015 roku powód uzyskał informację w kancelarii adwokackiej, że pozew może złożyć w sądzie, w okręgu którego była wykonywana praca. Powód pod koniec pierwszego tygodnia września 2015 roku zdecydował się przyjąć ofertę kancelarii adwokackiej i złożyć odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę. Kancelaria adwokacka ustaliła, że sądem właściwym do rozpoznania sprawy będzie Sąd Rejonowy w Zabrzu, a następnie sporządziła pozew. Dnia 9 września 2015 roku powód odebrał z kancelarii adwokackiej pozew i złożył go w Sądzie Rejonowym w Zabrzu.

Sąd I instancji ustalił także, że w okresie biegnącego terminu do wniesienia odwołania nie istniały przeszkoda w postaci choroby powoda.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji uznał, że roszczenie powoda nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem wygasło. Sąd I instancji uznał, że powód uchybił terminowi do wniesienia odwołania od wypowiedzenia stosunku pracy.

Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z art. 264 §1 k.p. odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę. Termin przewidziany art. 264 k.p. jest terminem prawa materialnego, do którego nie mają zastosowania przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, dotyczące uchybienia i przywracania terminu.

Sąd I instancji podał, że wniesienie pozwu dnia 9 września 2015 roku nastąpiło z przekroczeniem 7-dniowego terminu.

Sąd I instancji podał, że zgodnie art. 265 k.p. jeżeli pracownik nie dokonał bez swojej winy w terminie czynności, o której mowa w art. 264 k.p., sąd pracy na jego wniosek postanowi o przywróceniu uchybionego terminu; wniosek taki należy wnieść w terminie 7 dni od daty ustania przyczyny uchybienia terminu.

Sąd I instancji podał, że zgodnie z przyjętą praktyką wniosek o przywrócenie terminu może być złożony w dowolnej formie i samo wniesienie przez pracownika pozwu po upływie terminu należy traktować jako wniosek o przywrócenie terminu. Sąd I instancji zwrócił uwagę, że obowiązek wykazania, iż przekroczenie terminu nastąpiło bez winy pracownika ciąży na stronie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Wykładnia dotycząca przywróceniu terminu powinna być ścisła. Przywrócenie terminu może nastąpić jedynie wówczas, gdy pracownik bez swojej winy, a więc z powodu okoliczności od niego niezależnych, nie wniósł w terminie powództwa. Ciężar dowodowy w zakresie wykazania okoliczności usprawiedliwiających wniesienie odwołania po terminie spoczywał na stronie powodowej. W doktrynie przyjmuje się, że przesłankę braku winy należy analizować przy uwzględnieniu z jednej strony subiektywnej zdolności do oceny rzeczywistego stanu rzeczy, mierzonej zwłaszcza poziomem wykształcenia, skalą posiadanej wiedzy prawniczej i życiowego doświadczenia, a z drugiej – zobiektywizowanym stopniem staranności, jakiej można oczekiwać od strony należycie dbającej o własne interesy.

Sąd I instancji wskazał, że powód otrzymał oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu mu umowy o pracę dnia 31 sierpnia 2015 roku. Oświadczenie pracodawcy zawierało pouczenie o możliwości wniesienia odwołania wyłącznie do Sądu Rejonowego w Częstochowie.

W ocenie Sądu I instancji powód nie wykazał wystąpienia przesłanki braku winy w nieterminowym złożeniu odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę. Powód został prawidłowo poinformowany o terminie odwołania i sądzie właściwym. Inną kwestią było, że pouczenie w zakresie dotyczącym sądu właściwego było niepełne, gdyż nie wskazano w nim Sądu Rejonowego w Zabrzu, który również był sądem właściwym, a to z uwagi na miejsce świadczenia pracy przez powoda.

Sąd I instancji podał, że z zeznań powoda wynika, że o sądzie właściwym do złożenia odwołania (Sąd Rejonowy w Zabrzu) dowiedział się najpóźniej dnia 4 września 2015 roku, kiedy uzyskał poradę w kancelarii adwokackiej. Nie było zatem przeszkód, aby powód złożył odwołanie do sądu. Sąd I instancji zaznaczył, że nie ma znaczenia fakt, że powód negocjował z adwokatem stawkę wynagrodzenia za sporządzenia pozwu, w czasie gdy termin do złożenia odwołania zbliżał się do końca, czego powód i adwokat mieli świadomość. Okoliczność, że adwokat, z którego usług korzystał powód nie był w stanie ustalić, który sąd przejął sprawy z zakresu prawa pracy z obszaru właściwości Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej nie stanowi okoliczności niezależnej od powoda, uzasadniającej przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Nieprofesjonalne i zawinione zachowanie adwokata stanowi w tym przypadku okoliczność obciążającą powoda, uzasadniającą odmowę przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd I instancji uznał, że brak jest jakichkolwiek okoliczności usprawiedliwiających opóźnienie we wniesieniu odwołania od wypowiedzenia, i powód ponosi wyłączną winę w uchybieniu terminu do wniesienia pozwu.

Sąd I instancji podniósł, że wniesienie odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę po terminie powoduje, że sąd nie bada wypowiedzenia złożonego pracownikowi ani pod kątem formalnym, ani merytorycznym. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2005 roku, niezachowanie przez pracownika terminu do zaskarżenia wypowiedzenia umowy o pracę wyłącza potrzebę rozważania zasadności i legalności przyczyn tego wypowiedzenia (sygn. akt II PK 287/04, opublikowany w Prawie Pracy z 2006 roku, Nr 1, poz. 33).

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 12 ust. 1 pkt.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013r., poz. 461, ze zm.).

Apelację od wyroku wniósł powód, domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Powód zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

- art. 265 k.p. poprzez niesłuszne uznanie, iż powód nie wykazał wystąpienia przesłanki braku winy przy uchybieniu terminowi do złożenia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę,

- art. 30 § 4 k.p. i art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 264 § 1 k.p. poprzez ich niezastosowanie i zaniechanie rozpoznania istoty sprawy w konsekwencji bezpodstawnego przyjęcia, że zaistniała przesłanka unicestwiająca roszczenie tj. zawinione uchybienie terminowi do wniesienia odwołania od nieuzasadnionego i sprzecznego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę.

Apelujący wniósł o dopuszczenie dowodu z uzupełniającego jego przesłuchania na okoliczność podstaw przywrócenia terminu do złożenia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz od powoda zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie zasługuje na uwzględnienie.

Należy podnieść, że postępowanie apelacyjne jest merytorycznym sądzeniem sprawy, a więc wyrok Sądu II instancji musi opierać się na jego własnych i samoistnych ustaleniach – zarówno faktycznych, jak i prawnych, choćby przez odpowiednie jasne stwierdzenie, że Sąd II instancji przyjmuje ustalenia Sądu I instancji za własne.

Przyjmując ustalenia Sądu I instancji za własne i podzielając jego rozważania prawne czynione na kanwie norm prawnych zawartych w art. 264 § 1 k.p. i art. 265 k.p. należało uznać apelację powoda za bezzasadną.

Oceniając materiał dowodowy zgromadzony przed Sądem I instancji, należało uznać że Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia odnośnie stanu faktycznego, przeprowadził niezbędne postępowanie dowodowe, a następnie dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz wyciągnął właściwe wnioski, które legły u podstaw wydania zaskarżonego wyroku. Sąd I instancji przesłuchał powoda wyczerpująco na okoliczność uchybienia terminowi do wniesienia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę. W związku z tym Sąd II instancji oddalił wniosek powoda o ponowne jego przesłuchanie na tę samą okoliczność.

Zgodnie z art. 264 § 1 k.p. odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę.

Natomiast zgodnie z treścią art. 265 § 1 k.p. jeżeli pracownik nie dokonał - bez swojej winy - w terminie czynności, o których mowa w art. 97 § 2 ¹ i w art. 264, sąd pracy na jego wniosek postanowi przywrócenie uchybionego terminu; § 2 stanowi, że wniosek
o przywrócenie terminu wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu; we wniosku należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające przywrócenie terminu.

Wykładnia przepisów prawnych zawartych w art. 264 § 1 i 2 k.p., dokonana przez Sąd Najwyższy, jest korzystna dla pracowników i w zasadzie opiera się na założeniu, że terminy określone w tych przepisach rozpoczynają bieg od powzięcia przez pracownika wiadomości o okolicznościach uzasadniających jego roszczenia (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 29 marca 1978 roku, w sprawie I PR 20/78, opublikowany w OSNCP z 1978 roku, Nr 11, poz. 215; z dnia 8 czerwca 2001 roku, w sprawie I PKN 490/00, opublikowany w OSNP z 2003 roku, Nr 8, poz. 200; z dnia 26 listopada 2003 roku, w sprawie I PK 490/02, opublikowany w OSNP z 2004 roku, Nr 20, poz. 353). Terminy do złożenia odwołania od wypowiedzenia oraz wystąpienia z żądaniem przywrócenia do pracy lub odszkodowania biegną od wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę, to jest od dnia, w którym oświadczenie pracodawcy doszło do pracownika w sposób pozwalający mu zapoznać się z jego treścią, choćby pracownik odmówił zapoznania się z nim (art. 61 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Należy zauważyć, że jedną z podstawowych okoliczności usprawiedliwiających przekroczenie terminu z art. 264 k.p. jest brak pouczenia pracownika o możliwości odwołania się do sądu. Zgodnie z art. 30 § 5 k.p. oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę powinno zawierać pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania się do sądu. Pouczenie to musi informować pracownika, że może złożyć pozew do sądu pracy z odpowiednim żądaniem oraz określać termin, w jakim to musi uczynić.

Okoliczności niniejszej sprawy wskazują, że zachowanie powoda nie spełnia przesłanki braku winy w uchybieniu ustawowemu terminowi. Powód został pouczony o terminie i sposobie do wniesienia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę. W pouczeniu wskazano, że sądem miejscowo właściwym jest sąd, w okręgu którego pracodawca ma swoją siedzibę. Nadto w okresie biegu terminu do wniesienia odwołania powód uzyskał informację, że sądem miejscowo właściwym jest także sąd, w okręgu którego praca była wykonywana. Celem zachowania ustawowego terminu, powód mógł złożyć pozew w każdym sądzie. Zatem pozwany nie naruszył art. 30 § 5 k.p.

Instytucja odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę ma na celu umożliwienie pracownikowi ochrony jego ewentualnie naruszonych praw. Prawidłowym działaniem ze strony powoda byłoby więc złożenie odwołania do sądu, z zachowaniem ustawowego terminu. Jeżeli powód zgłosił kancelarii adwokackiej swoje wątpliwości co do zgodności z prawem wypowiedzenia umowy o pracę, to oczekiwanie na udzielenie pełnomocnictwa adwokatowi na nie stanowi przejawu braku winy w uchybieniu terminu. Należy podnieść za Sądem Najwyższym, że wniosku o przywrócenie terminu nie można opierać na tym, że to nie strona, a jej pełnomocnik zaniedbał dokonania czynności procesowej – postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2009 roku w sprawie II UZ 35/09, opublikowane w LEX nr 564801.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lutego 2009 roku (II PK 164/08) podał, iż zasadą prawa pracy (kardynalną) jest możliwość zakwestionowania zgodności z prawem (zasadności) rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę wyłącznie przez odpowiednie powództwo (o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne, o przywrócenie do pracy, o odszkodowanie), wniesione z zachowaniem odpowiedniego terminu (art. 264 k.p.). Jeżeli pracownik takiego powództwa nie wniósł to rozwiązanie umowy o pracę należy traktować jako zgodne z prawem.

Podkreślenia wymaga, że z upływem terminu określonego w art. 264 k.p. wygasa możliwość dochodzenia przez pracownika roszczenia na drodze sądowej, albowiem terminy przewidziane art. 264 k.p. są terminami prawa materialnego, do których nie mają zastosowania przepisy kodeksu postępowania cywilnego dotyczące uchybienia i przywracania terminu.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda, jako bezzasadną.

O kosztach zastępstwa procesowego poniesionych przez powoda w toku postępowania przed Sądem drugiej instancji orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz w oparciu o § 9 ust.1 pkt. 1 i § 10 ust 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r. poz.1800).

(-) SSO Małgorzata Andrzejewska (-) SSO Grzegorz Tyrka (-) SSR del. Renata Stańczak

Sędzia Przewodniczący Sędzia