Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXIV Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jacek Tyszka

Protokolant: pracownik biurowy Magdalena Słowińska

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2015 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko D. R.

o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej

1. uznaje za bezskuteczną w stosunku do J. S. umowę darowizny zawartą 27 czerwca 2014 roku w W. przez A. S. i D. R., której przedmiotem była nieruchomość położna w W. przy ul. (...), stanowiąca zabudowaną działkę o numerze ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...), określając, że niniejszy wyrok ma służyć ochronie wierzytelności J. S. w stosunku do A. S. o zapłatę zachowku po J. S. w kwocie 4.041.262,62 zł (cztery miliony czterdzieści jeden tysięcy dwieście sześćdziesiąt dwa złote sześćdziesiąt dwa grosze);

2. zasądza od D. R. na rzecz J. S. kwotę 12.217 zł (dwanaście tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3. nakazuje pobrać od D. R. na rzecz Skarbu Państwa (kasy Sądu Okręgowego w Warszawie) kwotę 95.000 zł (dziewięćdziesiąt pięć tysięcy złotych) tytułem brakującej opłaty od pozwu.

Sygn. akt XXIV C 907/14

UZASADNIENIE

Pozwem z 13 sierpnia 2014 roku J. S. wniósł o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niego umowy darowizny, zawartej 27 czerwca 2014 roku pomiędzy pozwaną D. R., a jej matką A. S., której przedmiotem było przeniesienie własności nieruchomości położonej w W. przy ulicy (...) oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że darowizna została dokonana z zamiarem pokrzywdzenia go, gdyż uniemożliwi zaspokojenie przez A. S. jego roszczenia o zapłatę kwoty 4.041.262,62 zł tytułem zachowku. Wyrokiem z 20 stycznia 2014 roku Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od A. S. na rzecz J. S. kwotę 3.824.670,98 zł z ustawowymi odsetkami tytułem zachowku. Obie strony złożyły apelację do tego wyroku, obecnie sprawa rozpatrywana jest przez Sąd Apelacyjny w Warszawie. Jedynym znanym powodowi składnikiem majątku A. S., który mógłby posłużyć na zaspokojenia roszczenia o zachowek była nieruchomość położona w W. przy ul. (...). W ocenie powoda darowanie tej nieruchomości D. R. było celowym wyzbyciem się majątku przez A. S., aby uniemożliwić powodowi otrzymanie zachowku (k. 2-8 - pozew).

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła D. R. wniosła o oddalenia powództwa w całości jako bezzasadnego i zasądzenie kosztów procesu.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwana wskazała, że w okolicznościach sprawy nie doszło do spełnienia przesłanek, które uzasadniałyby uznanie darowizny nieruchomości przy ul. (...) za bezskuteczną. Pozwana podkreśliła, że powód nie wykazał, że posiada w stosunku do A. S. skonkretyzowaną wierzytelność, a ponadto nie udowodnił, że wskutek darowizny z 27 czerwca 2014 roku został pokrzywdzony i że dłużniczka działała ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. Sprawa o zachowek po zmarłym J. S. toczy się pomiędzy A. S. i powodem od 2009 roku i nie zapadał w niej do tej pory prawomocny wyrok, wobec tego roszczenie powoda jest ciągle hipotetyczne. Odnosząc się do braku pokrzywdzenia wierzycieli pozwana wskazała, że dłużniczka jest właścicielem innych nieruchomości, o czym powód wiedział. Posiada więc majątek, z którego powód będzie mógł uzyskać zaspokojenie swojej wierzytelności. Według pozwanej darowizna z 27 czerwca 2014 roku nie prowadziła do pokrzywdzenia wierzyciela. Ponadto pozwana wskazała, że wraz z rodziną mieszka w darowanej nieruchomości i przeniesienie na nią własności nieruchomości było planowane przed wytoczeniem powództwa o zapłatę zachowku (k. 200-207 – odpowiedź na pozew).

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego na wniosek stron Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 1 grudnia 2004 roku zmarł J. S.. Spadek po zmarłym w całości – na podstawie testamentu notarialnego - nabyła jego żona A. S.. Zmarły pozostawił syna J. S. – urodzonego (...). Pozwem z 12 stycznia 2009 roku J. S. wniósł o zasądzenie od spadkobierczyni A. S. na swoją rzecz zachowku po zmarłym ojcu z ustawowymi odsetkami od daty wniesieniu pozwu do dnia zapłaty. W postępowaniu o zachowek (sygn. akt XXV C 437/12) Sąd Okręgowy w Warszawie 20 stycznia 2014 roku wydał wyrok zasądzający od A. S. na rzecz J. S. kwotę 3.824.670,98 zł z ustawowymi odsetkami od 16 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty. Od tego wyroku obie strony wniosły apelacje. Obecnie sprawa jest rozpatrywana przez Sąd Apelacyjny w Warszawie (sygn. akt VI ACa 610/14). Należność zasądzona wyrokiem z 20 stycznia 2014 roku wraz z odsetkami za okres do 24 czerwca 2014 roku wyniosła 4.041.262,62 zł (k. 10 – postanowienie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku z 16 maja 2006 roku, k. 22 -odpis skrócony aktu urodzenia, k. 210-211 – odpis wyroku z 20 stycznia 2014 roku, niesporne).

A. S. przeniosła należące do niej prawo własności nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) w drodze umowy darowizny zawartej 27 czerwca 2014 roku w formie aktu notarialnego przed notariuszem J. Z. (rep. A 6150/2014) na swoją córkę D. R. (k. 261-264 – wypis z księgi wieczystej nieruchomości położonej przy ul. (...) w W.).

Postanowieniem z 1 października 2014 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie (sygn. akt VI ACa 610/14) udzielił powodowi zabezpieczenia roszczenia o zachowek poprzez obciążenie hipoteką przymusową nieruchomości położonej przy ul. (...) w W., dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) oraz poprzez zajęcie wierzytelności z rachunków bankowych A. S.. Hipoteka przymusowa została wpisana do księgi wieczystej. Właścicielką tej nieruchomość od 2009 roku jest A. S., która nabyła ten lokal za cenę 650.000 zł. Na rachunkach bankowych A. S. brak jest jakichkolwiek kwot. Na konto w banku (...) S.A. wpływały znaczne kwoty pieniędzy jednak zostały wypłacone przez A. S. (k. 216 – postanowienie z 1 października 2014 roku, k. 243-247 – pismo od komornika z załącznikami, k. 287-296 – akt notarialny-umowa sprzedaży, k. 297-298 – zawiadomienie o wpisie do księgi wieczystej).

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, bowiem nie było podstaw, aby kwestionować ich autentyczność.

Sąd zważył, co następuje.

Powód domagał się uznania za bezskuteczną w stosunku do niego umowy darowizny zawartej 27 czerwca 2014 roku pomiędzy A. S. a jej córką D. R., której przedmiotem było przeniesienie własności nieruchomości położonej w W. przy ul. (...).

Roszczenie powoda było oparte o tzw. skargę paulińską uregulowaną w art. 527 i nast. k.c. Zgodnie z § 1 art. 527 k.c., gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. W świetle powyższej regulacji możliwość skutecznego domagania się ochrony na podstawie skargi paulińskiej wymaga kumulatywnego spełnienia następujących przesłanek: a) istnienia godnego ochrony interesu wierzyciela w postaci wierzytelności; b) dokonania przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią; c) wystąpienia pokrzywdzenia wierzyciela wskutek dokonania tejże czynności prawnej; d) dokonania jej przez dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela; e) uzyskania wskutek tej czynności korzyści majątkowej przez osobę trzecią; f) wiedzy osoby trzeciej o sposobie działania dłużnika, lub możliwość dowiedzenia się o nim przy zachowaniu należytej staranności. Tym samym dla oceny zasadności wniesionego w niniejszej sprawie powództwa konieczne było rozważenie kolejno każdej z wymienionych przesłanek.

Skorzystanie ze skargi paulińskiej wymaga istnienia wierzytelności, podlegającej ochronie (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 2010 roku, III CSK 273/09, LEX nr 602265). Wierzytelność ta powinna mieć charakter pieniężny i być zaskarżalna w chwili dokonania zaskarżonej czynności i wytoczenia powództwa. Wymóg pieniężnego charakteru wierzytelności wynika z art. 527 § 2 k.c., który wskazuje, że skarga paulińska przysługuje tylko w razie niewypłacalności dłużnika. Zaskarżalność wierzytelności oznacza możliwość dochodzenia na jej podstawie roszczeń i poszukiwania ochrony przed sądem. Zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury wierzytelność chroniona na drodze skargi pauliańskiej powinna być skonkretyzowana, a nie hipotetyczna (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 25 września 2013 roku, I ACa 788/13, LEX nr 1392158). Wymóg istnienia konkretnej wierzytelności, nie oznacza, że musi być ona wymagalna w chwili wytoczenia powództwa lub że musi być stwierdzona wyrokiem (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 2013 roku, I CSK 323/12, LEX nr 1308002). Jeżeli strona nie dysponuje orzeczeniem sądu stwierdzającym istnienie wierzytelności lub jeżeli wyrok taki jest nieprawomocny, to sąd rozstrzygający w przedmiocie skargi pauliańskiej, powinien wziąć pod uwagę całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie oraz stanowiska stron i ustalić czy co do zasady wierzytelność istnieje. Wierzyciel nie musi dokładnie określać wysokości wierzytelności, wystarczy stwierdzenie istnienia wierzytelności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 19 grudnia 2014 roku, I ACa 725/14, LEX nr 1649234). W żadnym razie dla skorzystania z actio pauliana nie jest konieczne dysponowanie przez wierzyciela tytułem wykonawczym stwierdzającym obowiązek zapłaty danej wierzytelności. W orzecznictwie Sądu Najwyższego odnaleźć można pogląd, że skarga pauliańska pełni także funkcję prewencyjną, ma zapobiec niewykonaniu zobowiązania i można z nią wystąpić jeszcze przed powstaniem chronionej wierzytelności (por. wyrok Sądu Najwyższego z 29 czerwca 2004 roku, II CK 367/03, LEX nr 174173).

Nie ulega wątpliwości, że dochodzona przez powoda wierzytelność z tytułu zachowku ma charakter pieniężny (art. 991 k.c.). Jest ona również zaskarżalna, gdyż roszczenie o zapłatę zachowku powstało z chwilą otwarcia spadku, a od 2009 roku pomiędzy powodem a A. S. toczy się postępowanie w sprawie o zachowek. Według pozwanej, właśnie ta okoliczność, tj. brak prawomocnego zakończenia postępowania, nie pozwala uznać, że wierzytelność powoda jest dostatecznie skonkretyzowana i obecnie jest ona jedynie hipotetyczna. Zdaniem Sądu zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 991 § 1 k.c. zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Z kolei § 2 tegoż przepisu wskazuje, że jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

W trakcie niniejszego postępowania pozwana nie kwestionowała, że powód jest synem zmarłego J. S., cały spadek po którym na podstawie testamentu notarialnego nabyła żona A. S.. Pozwana nie wskazywała także, aby powód w jakikolwiek sposób otrzymał należny mu zachowek. Pozwana nie zaprzeczała również, że jedynym spadkobiercą, zobowiązanym do zapłaty zachowku jest A. S.. Zarzut pozwanej dotyczył jedynie tego, że powód nie dysponuje prawomocnym wyrokiem sądu stwierdzającym jego wierzytelność. Domagając się ochrony na podstawie skargi paulińskiej, powód nie musi jednak udowadniać istnienia wierzytelności za pomocą prawomocnego orzeczenia sądu, może wykazać wierzytelność w dowolny sposób. W ocenie Sądu, w toku niniejszego postępowania powód zdołał wykazać, że jest uprawniony do otrzymania zachowku po zmarłym J. S., co wynika wprost z wydanego przez tutejszy Sąd - nieprawomocnego jeszcze - wyroku z 20 stycznia 2014 roku (sygn. akt XXV C 437/12). Wyrokiem tym Sąd nie jest związany, gdyż nie jest on jeszcze prawomocny (art. 365 k.p.c.), lecz trudno byłoby znaleźć racje, dla których ten sam sąd miałby - uznawszy w jednym postępowaniu, że powód udowodnił swe roszczenie o zapłatę zachowku - w innej sprawie przyjąć pogląd przeciwny. Wyrok w sprawie o zachowek ma charakter deklaratoryjny. Oznacza to, że nie tworzy on nowego roszczenia, lecz potwierdza już istniejące prawo, co przesądza, że nie można było podzielić stanowiska pozwanej, że brak prawomocnego wyroku świadczy o nieistnieniu wierzytelności o zapłatę zachowku. Mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy należało uznać, że powód wykazał, że co do zasady przysługuje mu wierzytelność wobec A. S. na kwotę wskazaną w wyroku z 20 stycznia 2014 roku wraz z odsetkami.

W dalszej kolejności Sąd uznał, że spełniona została również przesłanka w postaci dokonania przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią. Nie ulega wątpliwości (i nie było to kwestionowane przez strony), że umowa darowizny zawarta pomiędzy A. S. a D. R. była czynnością prawną. Poza sporem było również, że pozwana była osobą trzecią, gdyż nie była ona stroną stosunku prawnego, z którego wynikała wierzytelność, której ochrony domagał się powód.

Następnie Sąd rozważył, czy czynność prawna dłużnika została dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli. Zgodnie z art. 527 § 2 k.c. do pokrzywdzenia wierzyciela dochodzi, gdy wskutek czynności dłużnika stał się on niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Pojęcie niewypłacalności nie zostało zdefiniowane w kodeksie cywilnym. Przyjmuje się, że niewypłacalność występuje wtedy, gdy majątek dłużnika realnie nie wystarcza na pokrycie jego długów. Jest to taki stan majątkowy dłużnika, w którym egzekucja prowadzona na podstawie kodeksu postępowania cywilnego nie przynosi zaspokojenia wierzyciela. Nie chodzi więc o chwilowe kłopoty finansowe, ale o stan trwający dłuższy czas. Niewypłacalność w „wyższym stopniu” zachodzić będzie wówczas, gdy dojdzie do powiększenia się już istniejącej niewypłacalności. Judykatura przyjmuje, że niewypłacalność w wyższym stopniu występuje także wtedy, gdy co prawda wierzyciel może zaspokoić swoją wierzytelność z majątku dłużnika, jednakże wymaga to dodatkowego nakładu kosztów, czasu, zwiększa ryzyko niepowodzenia egzekucji i minimalizuje szanse zaspokojenia interesu wierzyciela (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 listopada 2001 roku, IV CKN 525/00, LEX nr 53110, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 7 maja 2014 roku, I ACa 99/14, LEX nr 1477089). Sąd może stwierdzić, że doszło do pokrzywdzenia wierzyciela, nawet wtedy, gdy roszczenie wierzyciela jest zabezpieczone. Istnienie możliwości częściowego zaspokojenia się wierzyciela z majątku dłużnika, nie ogranicza uprawnienia do zaskarżenia skargą pauliańską czynności, która zwiększyła niewypłacalność dłużnika (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2002 roku, II CKN 1336/00, LEX nr 55083).

W niniejszej sprawie roszczenie powoda o zapłatę zachowku zostało zabezpieczone poprzez obciążenie nieruchomości dłużniczki położonej przy ul. (...) w W. hipoteką przymusową oraz zajęcie wierzytelności z rachunków bankowych A. S.. Komornik dokonał zajęcia trzech rachunkach bankowych A. S. i ustalił, że na rachunek bankowy A. S. w (...) Banku (...) SA w okresie od stycznia do grudnia 2014 roku, przelewane były duże kwoty pieniędzy (337.470 zł, 700.000 zł, 240.000 zł), które następnie, w krótkim czasie były wypłacane. Ostatecznie na ani jednym z kont dłużniczki komornik nie zabezpieczył na rzecz powoda żadnej kwoty. Jedynym zabezpieczeniem swojego roszczenia, jakim dysponuje obecnie powód jest hipoteka przymusowa ustanowiona na nieruchomości położonej przy ul. (...) w W.. Pomimo tego, że hipoteka została ustanowiona do wysokości zachowku wraz z odsetkami zasądzonej przez sąd I instancji, to nie sposób przyjąć, że możliwe byłoby pełne zaspokojenie wierzytelności powoda z tej nieruchomości. A. S. kupiła tę nieruchomość w 2009 roku za 650.000 zł. Żadne okoliczności nie wskazywały, aby wartość nieruchomości do chwili obecnej zmieniała się istotnie. Wartość ta jest kilkukrotnie niższa, od wysokości wierzytelności powoda. Ponadto już sam fakt, że Sąd postanowił o dwóch różnych sposobach zabezpieczenia pozwala stwierdzić, że zabezpieczenie w postaci hipoteki, nie zaspokajało w całości wierzytelności powoda. Wobec braku środków pieniężnych na rachunkach bankowych A. S., nieruchomość przy ul. (...) w W. stanowiła (oprócz nieruchomości przy ul. (...)) jedyny znany powodowi składnik majątku A. S., który mógłby posłużyć do zaspokojenie jego wierzytelności. W tych okolicznościach – w ocenie Sądu - nieodpłatne przeniesienie własności nieruchomości położonej przy ul. (...) na pozwaną, w znacznym stopniu uszczupliło majątek A. S., w sposób powodujący niemożność zaspokojenia w całości roszczenia powoda.

Pozwana wskazywała, że nie każde uszczuplenie majątku dłużnika, prowadzi do pokrzywdzenia wierzyciela, o ile wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenie z pozostałej części majątku dłużnika. Podkreślała, że powód uzyskał zabezpieczenie na innej nieruchomości A. S., wobec tego nawet jeżeli doszło do uszczuplenia majątku dłużnika, to nie zagraża to interesom powoda. Zdaniem Sądu twierdzenia te nie zasługiwały na uwzględnienie. Jak już wskazywano sam fakt zabezpieczenia roszczenia powoda, nie stoi na przeszkodzie aby uznać, że doszło do pokrzywdzenia wierzyciela, jeżeli wartość przedmiotu zabezpieczenia nie wystarcza do zaspokojenia roszczenia. Pozwana nie wykazała, żadnego innego majątku dłużniczki niż mieszkanie przy ul. (...), który mógłby posłużyć na zaspokojenie roszczeń powoda. Dłużniczka wypłaciła z rachunków bankowych wszystkie posiadane środki. Okoliczności te zdaniem Sądu dawały podstawę do stwierdzenia, że ze względu na darowiznę na rzecz pozwanej, dochodzenie przez powoda zaspokojenia jego roszczenia będzie utrudnione, jeśli w ogóle możliwe. Dokonanie przez A. S. darowizny na rzecz pozwanej zwiększyło niewypłacalność dłużniczki, a tym samym czynność tę należało uznać za prowadzącą do pokrzywdzenia wierzyciela.

Kolejną przesłanką wymagającą rozważenia była świadomość dłużnika, że dokonanie zaskarżonej czynności prawnej skutkowało pokrzywdzeniem wierzycieli. Uznaje się, że dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, gdy zdaje sobie sprawę (uświadamia sobie), że wskutek dokonania czynności prawnej z osobą trzecią może spowodować niemożność zaspokojenia się wierzycieli z jego majątku. Pokrzywdzenie wierzycieli nie musi być zamiarem dłużnika – wystarczy, żeby dłużnik takie pokrzywdzenie przewidywał w granicach ewentualności. Świadomość pokrzywdzenia musi istnieć w chwili dokonania czynności prawnej. Udowodnienie świadomości pokrzywdzenia wymaga wykazania, że dłużnik wiedział o istnieniu wierzyciela i że zdawał sobie sprawę jakie skutki wywoła dokonana przez niego czynność prawna.

A. S. od 2009 roku jest stroną postępowania o zachowek zainicjowanego przez powoda. Sąd I instancji wydał wyrok, w którym nakazał A. S. zapłatę zachowku na rzecz J. S.. Co prawda wyrok ten nie jest prawomocny, ale okoliczność ta nie może prowadzić, do stwierdzenia, że dłużniczka nie miała wiedzy na temat istnienia wierzyciela. Wręcz przeciwnie, ze względu na toczące się postępowanie w sprawie o zachowek, A. S. miała pełne informacje o wierzycielu i wierzytelności, której się on domaga. Nie ulegało również wątpliwości, że dłużniczka zdawała sobie sprawę, jak na jej stan majątkowy wpłynie dokonanie darowizny i że czynność ta w przyszłości może skutkować brakiem zaspokojenia wierzytelności powoda.

Następną przesłanką, którą należało rozpatrzyć było stwierdzenie, czy w związku z zaskarżoną czynnością osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową. Uzyskanie przez osobę trzecią korzyści majątkowej może polegać na nabyciu przez nią prawa majątkowego, a więc zwiększeniu jej majątku lub na nieumniejszeniu tego majątku, na skutek zwolnienia ze zobowiązania.

Pozwana nabyła do swojego majątku własność nieruchomości przy ul. (...) w W. - jest to okoliczność bezsporna. Świadczy o tym treść księgi wieczystej tejże nieruchomości. Nabycie własności nastąpiło na podstawie umowy darowizny, a więc czynności nieodpłatnej. Doszło do zwiększenia się majątku pozwanej, a więc należało uznać, iż uzyskała ona korzyść majątkową.

Ostatnią przesłanką wymagającą rozważenia, było to czy pozwana wiedziała, że dłużniczka działała ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela lub przy zachowaniu należytej staranności miała możliwość dowiedzenia się o tym. Jednakże okoliczności tej wierzyciel nie musi udowadniać, jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkowa została uzyskana bezpłatnie. W takim przypadku wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba trzecia nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (art. 528 k.c.).

Nabycie własności nieruchomości na podstawie umowy darowizny jest uzyskaniem korzyści majątkowej w sposób bezpłatny. W tej sytuacji stan świadomości pozwanej, co do działania dłużniczki z pokrzywdzeniem wierzyciela, nie był istotny. Nawet gdyby pozwana udowodniła, że nie miała wiedzy na temat pokrzywdzenia wierzyciela, nie zwalniałoby jej to z odpowiedzialności.

Podsumowując przeprowadzone rozważania, stwierdzić należało, że w niniejszej sprawie spełnione zostały wszystkie przesłanki wynikające z art. 527 k.c., a tym samym żądanie pozwu było zasadne. Wobec tego Sąd orzekł jak w punkcie 1. wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i wynikającej z niego zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwana przegrała niniejszą sprawę w całości, wobec tego powodowi przysługiwało roszczenie o zwrot poniesionych przez niego kosztów procesu. Na koszty te złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 5.000 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości w wysokości 7.200 zł (§ 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 461) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, łącznie 12.217 zł. Mając powyższe na uwadze należało zasądzić od pozwanej na rzecz powoda ostatnio wymienioną kwotę, o czym orzeczono w punkcie 2. wyroku.

Nadto działając na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. należało nakazać ściągnięcie od pozwanej kwoty 95.000 zł na rzecz Skarbu Państwa (kasy Sądu Okręgowego w Warszawie), tytułem części opłaty od pozwu, od której uiszczenia powód był zwolniony, dlatego też orzeczono jak w punkcie 3. wyroku.