Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 maja 2016 roku .

Sąd Rejonowy dla W. M.w W. Wydział XVI Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Ewa Suchecka – Bartnik

Protokolant: Anna Zembrowska- Stańczak

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2016 roku wW.

na rozprawie

sprawy z wniosku D. P.

z udziałem miasta stołecznego W., R. S. (1), E. K., H. K., M. R., H. C., W. W. (1), K. M. (1), K. M. (2), Z. M., R. M., J. Z., B. W., D. T. (1)

o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie

postanawia:

oddalić wniosek.

Sygn. akt XVI Ns 923/14

UZASADNIENIE

We wniosku złożonym w dniu 4 lipca 2014 roku (według daty prezentaty) wnioskodawca D. P. wniósł o stwierdzenie, że nabył on przez zasiedzenie z dniem 27 maja 2013 roku własność nieruchomości położonej w W. w okolicy ul. (...) stanowiącą niezabudowaną działkę o numerze ewidencyjnym (...) z obrębu(...)o powierzchni 399 m ^{( 2)}, dla której Sąd Rejonowy dla W. M.w W. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

W uzasadnieniu wskazano, iż jako właściciel w ww. księdze wieczystej wpisany jest uczestnik m. st. W., jednak od 1983 roku przedmiotowa nieruchomość znajduje się w nieprzerwanym samoistnym posiadaniu wnioskodawcy i jego poprzedników prawnych. Wyjaśnił, iż jest użytkownikiem wieczystym sąsiedniej nieruchomości, stanowiącej działkę nr (...), znajdującą się przy ul. (...). W związku z tym, iż działka nr (...) została opuszczona przez poprzednich mieszkańców, w 1983 roku jego ojciec i brat objęli ww. nieruchomość w posiadanie, wykarczowali ją i doprowadzili do stanu użyteczności. Od 1986 roku wraz z nimi dbał o nią także wnioskodawca, który osiadł na stałe na działce nr (...). Ogrodził on objętą wnioskiem nieruchomość, która pod koniec lat 80-tych XX wieku służyła mu za zaplecze budowy stawianego domu. Wnioskodawca wskazał także, iż zarówno on, jak i jego poprzednicy prawni, aktywnie korzysta z działki – trzyma na niej swoje rzeczy, wzniósł zadaszenie dla składowanego tam drewna, od 1986 roku podejmuje starania o uregulowanie jej stanu prawnego. W związku z powyższym stoi on na stanowisku, iż zostały spełnione wszelkie ustawowe przesłanki do stwierdzenia, iż nabył on w drodze zasiedzenia w złej wierze prawo własności przedmiotowej nieruchomości (wniosek – k. 1-5 akt sprawy).

W odpowiedzi na wniosek z dnia 4 września 2014 roku uczestnik m. st. W. wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od wnioskodawcy na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu uczestnik zakwestionował spełnienie przez wnioskodawcę przesłanek zasiedzenia. Wskazał, iż jak wynika z zeznań wnioskodawcy złożonych w innej sprawie oraz kierowanych przez niego pism do uczestnika, objął on działkę nr (...) we władanie najwcześniej pod koniec lat 80-tych XX wieku, a jeszcze do połowy lat 80-tych na działce tej pojawiał się były jej mieszkaniec R. S. (1), zaś w 1988 lub 1989 roku pozostałości domu na tej działce rozebrał ktoś z rodziny S.. Uczestnik zwrócił także uwagę na to, iż w pierwszej połowie lat 80-tych przedmiotowa działka, wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, nie była zagospodarowana ani przez nikogo użytkowana, stanowiła natomiast ogólnie dostępny teren, na który okoliczni mieszkańcy zwozili śmieci (odpowiedź na wniosek – k. 59-60).

P. P. (1) przesłuchana rozprawie w dniu 13 października 2014 roku oświadczyła, iż uważa że działka należy do rodziny męża. Z uwagi na treść jej zeznań i zawartą między nią a wnioskodawcą umowę ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej w dniu 16 października 2009 roku nie została uznana za osobę zainteresowaną udziałem w niniejszej sprawie. Nie wyraziła również ona sama zainteresowania w udziale w tej sprawie.

Postanowieniem z dnia 30 lipca 2015 roku, sprostowanym postanowieniem z dnia 29 grudnia 2015 roku, Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania R. S. (1), E. K., H. K., M. R., H. C., W. W. (2), K. M. (1) , K. M. (2), Z. M., R. M. i J. Z., B. W., D. T. (2) (postanowienia – k. 242, 455).

Na rozprawie w dniu 3 grudnia 2015 roku uczestnicy R. M., Z. M. i K. M. (1) oświadczyli, iż nie sprzeciwiają się wnioskowi o zasiedzenie. Natomiast uczestnicy R. S. (1), H. K., E. K. i J. Z. sprzeciwili się wnioskowi. Uczestnicy oświadczyli, iż wezwana do udziału w sprawie M. R. zmarła w kwietniu 2015 roku (protokół rozprawy – k. 430-436).

W piśmie z dnia 8 grudnia 2015 roku uczestnik m. st. W. wskazał, iż spadkobiercami uczestnika M. R. są S. J. i Z. D. (pismo – k. 442).

Postanowieniem z dnia 29 grudnia 2015 roku Sąd uchylił postanowienie z dnia 30 lipca 2015 roku w zakresie wezwania do udziału w sprawie M. R. i wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania S. J. oraz Z. D. (postanowienia – k. 455).

W piśmie z dnia 12 lutego 2016 roku uczestnik H. C. oświadczyła, iż rezygnuje z udziału w sprawie (pismo – k. 480). W piśmie z dnia 23 lutego 2016 roku uczestnik S. J. stwierdziła, iż pozostawiła wniosek do decyzji Sądu, akceptując wszelkie decyzje Sądu w sprawie (pismo – k. 482).

Na rozprawie w dniu 3 marca 2016 roku uczestnik D. T. (2) nie zajęła stanowiska w sprawie, oświadczając, iż nie ma żadnej wiedzy na temat przedmiotowej działki (protokół rozprawy – k. 492-492 v.).

Na rozprawie w dniu 24 maja 2016 roku wnioskodawca poparł wniosek, wnosząc o zasądzenie kosztów postępowania od uczestnika m. st. W.. Uczestnik m. st. W. wnosił jak dotychczas. Także uczestnik E. K. wnosiła o oddalenie wniosku, wskazując iż wnioskodawca zajął nieruchomość bezprawnie, a nastąpiło to dopiero około 2000 roku. Uczestnicy R. S. (1), H. K., K. M. (1) i R. M. wnieśli o oddalenie wniosku (protokoły rozprawy – k. 560-560 v.)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Warszawy - Mokotowa w W. VII Wydział Ksiąg Wieczystych księdze wieczystej nr (...) jako właściciel nieruchomości stanowiącej niezabudowaną działkę o numerze ewidencyjnym (...) z obrębu(...)o powierzchni 399 m ², położonej przy ul. (...) (dalej także jako „działka nr (...)”) wpisana jest gmina W.-Centrum. Własność rzeczonej nieruchomości nabyła ona z mocy ustawy komunalizacyjnej – tj. ustawy z 10 maja 1990 roku przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych, która weszła w życie z dniem 27 maja 1990 roku, co potwierdziła decyzja Wojewody (...) z dnia 31 lipca 1991 roku, uprzednio nieruchomość ta stanowiła własność Skarbu Państwa.

(dowód: odpis zwykły księgi wieczystej nr (...) – k. 47-48; decyzja – k. 73-74)

W ewidencji gruntów i budynków jako władający działką nr (...) ujawniona jest J. M..

(dowód: wypis z rejestru gruntów – k. 185)

Działka nr (...) stanowiła w przeszłości część dawnej nieruchomości (...) oznaczonej numerem hipotecznym (...) działka nr (...), dla której prowadzona była księga hipoteczna nieruchomości (...) nr (...)- (...). Nieruchomość ta w 1933 roku została nabyta w połowie przez F. T. oraz w połowie przez małżeństwo (...), a w 1945 roku została objęta działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 roku o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy.

(dowód: pismo – k. 200-200 v.)

Na ww. nieruchomości około 1934 roku został wybudowany parterowy drewniany dom. W jednej jego połowie zamieszkali (...), w drugiej F. T..

(dowód: zeznania świadka P. P. (1) – k. 76; zeznania uczestnika E. K. protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00:12:22 do 00:31:57, płyta k. 437 )

L. M. zmarł w 1944 roku, od tej pory J. M. zamieszkiwała na ww. nieruchomości sama.

(dowód: zeznania uczestnika E. K. protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00:12:22 do 00:31:57, nagranie utrwalone na płycie DVD k. 437, zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Nieruchomość nr hipoteczny (...) działka nr (...) została później podzielona na działki ewidencyjne, w tym obecną działkę nr (...) i sąsiadującą z nią, położoną przy ul. (...), działkę nr (...) z obrębu (...)o powierzchni 409 m ² (dalej także jako „działka nr (...)”). Połowa domu należąca do rodziny M. znalazła się w obrębie działki nr (...), natomiast połowa należąca do rodziny G. znalazła się w obrębie działki nr (...). Granica między działkami przebiegała przez środek budynku dzieląc go na dwie odrębne części mieszkalne.

(dowód: wniosek o urządzenie księgi wieczystej – k. 41; zeznania świadka P. P. (1) – k. 76; zeznania świadka J. B. – k. 104; zeznania świadka A. T. (1) – k. 167 i rysunek sporządzony przez świadka – k. 164; wyrys z mapy ewidencyjnej – k. 186 zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Decyzją Prezydium Rady Narodowej w m. st. W. z dnia 8 lipca 1969 roku po rozpatrzeniu wniosku z dnia 5 stycznia 1949 roku orzeczono o ustanowieniu na rzecz F. G. z d. T. i jej męża C. G. prawa użytkowania wieczystego gruntu położonego przy ul. (...), stanowiącego obecnie działkę ewidencyjną nr (...), oraz odmówiono przyznania tego prawa do pozostałej części dawnej nieruchomości oznaczonej nr hipotecznym (...) działka nr (...), w tym działki nr (...). J. M. wnioskiem z dnia 28 lipca 1965 roku wystąpiła o oddanie jej w użytkowanie wieczyste nieruchomości stanowiącej obecnie działkę nr (...). Postępowanie administracyjne w tym przedmiocie toczy się w Urzędzie m. st. W. pod sygn. (...)-104-1-08.

(dowód: pismo – k. 200-200 v.; pismo – k. 216)

Na podstawie dziedziczenia testamentowego prawa do spadku po zmarłym w dniu 14 listopada 1976 roku C. G. nabyła w całości F. G.. Na podstawie dziedziczenia testamentowego prawa do spadku po zmarłej w dniu 20 marca 1978 roku F. G. nabyła zaś w całości S. P..

(dowód: wypis testamentu notarialnego – k. 9; odpis postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku – k. 11)

Po śmierci państwa G. na działce nr (...) często przebywał R. P., choć na stałe tam nie mieszkał. Przyjeżdżał tam po pracy niemal codziennie i jej doglądał. Okresowo w latach 80-tych zamieszkiwała tam też babcia D. i K. P. (1) o nazwisku C..

(dowód: zeznania świadka J. B. – k. 103-104; zeznania świadka A. T. (1) – k. 106; zeznania świadka K. P. (1) – k. 222-223; zeznania wnioskodawcy, nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23 płyta k. 229)

W dniu 21 czerwca 1982 roku S. P. na podstawie umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego Rep. A nr II – 5914/82 darowała prawo użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) oraz własność znajdującego się na tej działce budynku swemu synowi – K. P. (1).

(dowód: wypis aktu notarialnego – k. 12-16)

J. M., ze względu na jej zaawansowany wiek, od latach 60-tych XX wieku opiekowały się krewne S. S. (2) i córka E. K.. Zajmowały się także domem na działce nr (...), w czym pomagał także mąż S. S. (2) S. S. (3) i jej syn R. S. (1).

(dowód: zeznania uczestnika E. K. protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00:12:22 do 00:31:57 płyta k. 437; zeznania uczestnika J. Z. protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00:47:24 do 00:49:06, płyta k. 437)

J. M. mieszkała w domu posadowionym na działce nr (...) do roku 1977 roku, kiedy to została umieszczona w domu opieki w G.. Zmarła tam w 1978 roku.

(dowód: zeznania świadka R. P. – k. 77; zeznania świadka S. P. – k. 79; zeznania świadka K. P. (1) – k. 222-223; zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Do domu na działce nr (...) w 1976 roku wprowadził się i dokonał meldunku R. S. (1), w związku z otrzymaniem pracy w W..

(dowód: zeznania uczestnika R. S. (1) protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00::49:07 do 01:02:10, płyta k. 437; dane z dowodu osobistego okazanego na rozprawie w dniu 5 lutego 2015 r. – k. 174)

R. S. (1) trzymał na działce zwierzęta gospodarcze, w tym konie, potem do około 1981 roku hodował tam psy.

(dowód: zeznania wnioskodawcy od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230; zeznania uczestnika R. S. (1) protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00::49:07 do 01:02:10, płyta k. 437)

Już wówczas budynek był w złym stanie technicznym, nie przeszedł gruntownego remontu od czasów jego wybudowania.

(dowód: zeznania świadka R. P. – k. 77; zeznania świadka S. P. – k. 79, zeznania wnioskodawcy od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Jeszcze zażycia J. M. z powyższej przyczyny organy administracji kierowały na adres ul. (...) wezwania do rozbiórki budynku.

(dowód: zeznania uczestnika R. S. (1) protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00::49:07 do 01:02:10, płyta k. 437)

R. S. (1) wyprowadził się z domu na działce nr (...) na wieś około 1983 roku. Od tej pory na terenie tej nieruchomości nikt nie zamieszkiwał.

(dowód: zeznania świadka R. P. – k. 77-78; zeznania świadka S. P. – k. 79; zeznania uczestnika R. S. (1) protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00::49:07 do 01:02:10, płyta k. 437, zeznania wnioskodawcy od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

R. S. (1) pojawiał się okazjonalnie na działce nr (...) od czasu wyprowadzenia się stamtąd do czasu dokonania wymeldowania spod adresu przy ul. (...) w 1988 roku, kiedy to zabrał z domu posadowionego na tej działce wszelkie należące do niego a nadające się do użytku rzeczy.

(dowód: zeznania uczestnika R. S. (1) protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00::49:07 do 01:02:10, płyta k. 437; dane z dowodu osobistego okazanego na rozprawie w dniu 5 lutego 2015 r. – k. 174; podanie – k. 39-39 v.)

Podczas jednej z takich wizyt około 1983 roku R. S. (1) rozmawiał z R. P., który zaproponował mu by przeprowadził remont dachu na budynku. R. S. (1) odmówił, stwierdzając, iż nie jest zainteresowany dalszym zamieszkiwaniem na tej nieruchomości.

(dowód: zeznania świadka R. P. – k. 77-77 , zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Stan techniczny ww. domu w tym okresie stawał się coraz gorszy. W 1984 roku zapadł się dach werandy, szyby w oknach zostały wybite. Posesja sukcesywnie zarastała roślinnością. Ogrodzenie coraz bardziej niszczało.

(dowód: zeznania świadka K. P. (1) – k. 222-223, zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Zniszczone ogrodzenie na działce nr (...) nie spełniało już swojej funkcji, furtka nie była zamknięta. Na działkę był swobodny dostęp z zewnątrz. Korzystała z tego okoliczna ludność, wyrzucając tam śmieci.

(dowód: zeznania świadka K. P. (2) – k. 110; zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230 )

W opuszczonym domu na działce nr (...) i znajdujących się na niej zaroślach zagnieździły się szczury, myszy i insekty, które rozprzestrzeniały się stamtąd na działkę nr (...).

W 1983 roku w domu na działce nr (...) zamieszkał wraz z żoną K. P. (1). Mieszkali tam z około roczną przerwą w 1984 roku do 1986 roku.

(dowód: zeznania świadka K. P. (1) – k. 222-223; zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Żona K. P. (1), w okresach jego nieobecności, nie chciała mieszkać w tym domu, ze względu na warunki panujące na sąsiedniej działce nr (...). Bała gnieżdżących się tam szczurów i myszy.

(dowód: zeznania wnioskodawcy, nagranie utrwalone na płycie DVD – k. 228, 230)

W związku z powyższym, na prośbę K. P. (1), R. P. około 1983 roku zaczął co jakiś czas porządkować działkę nr (...) poprzez wycinanie porastających ją chaszczy, tak by powstrzymać zagnieżdżanie się na niej gryzoni i insektów i och przepływ na działkę nr (...).

(dowód: zeznania świadka P. P. (1) – k. 76; zeznania świadka R. P. – k. 77-78; zeznania świadka L. B. – k. 105; zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Około 1984 roku R. P. prowizorycznie naprawił także ogrodzenie na działce nr (...) – od strony ulicy oraz innych sąsiadów.

(dowód: zeznania świadka R. P. – k. 78; zeznania świadka G. P. – k. 107; zeznania świadka A. T. (1) – k. 167, zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Zrobił to ze względu na bezpieczeństwo mieszkających w okolicy dzieci, które korzystając z uszkodzonego ogrodzenia miały swobodny wstęp na zaniedbaną i zaśmieconą działkę nr (...), a także aby powstrzymać nielegalne składowanie na tej działce śmieci, co niekorzystnie oddziaływało na sąsiednią nieruchomość prawo, do której miał jego syn.

(dowód: zeznania świadka K. P. (2) – k. 110; zeznania wnioskodawcy od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

K. P. (1), w związku z emigracją w 1986 roku do Francji, obiecał swemu bratu D. P., który miał plany matrymonialne, że przekaże mu własność działki nr (...). D. P., zamierzając osiedlić się na tej działce, zainteresował się także możliwością przejęcia opuszczonej działki nr (...).

(dowód: zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Wnioskiem z dnia 22 marca 1986 roku skierowanym do Dzielnicowej Rady Narodowej W. D. P. zwrócił się o przyznanie mu działki nr (...) położonej przy ul. (...). W uzasadnieniu podał, iż na działce tej posadowiony jest niezamieszkały od czterech lat budynek mieszkalny, będący w bardzo złym stanie technicznym, który przylega do znajdującego się na sąsiedniej działce nr (...) budynku mieszkalnego należącego do jego brata K. P. (1). Wskazał, iż oba domy stanowią jedną całość, która wymaga kapitalnego remontu, jednak jego brat nie może podjąć działań w tym zakresie ze względu na brak osoby zainteresowanej remontem przyległej połowy, a prace wymagają współpracy ze strony obu właścicieli. Wyjaśnił, iż zamierza założyć rodzinę, a nie posiada własnego mieszkania, chciałby więc zająć działkę nr (...) i posadowiony na niej budynek, w celu jego remontu i zamieszkania w nim.

(dowód: podanie – k. 36)

W 1986 roku, po zawarciu związku małżeńskiego, D. P. zamieszkał wraz z żoną P. P. (1) w domu brata przy ul. (...).

(dowód: zeznania świadka P. P. (1) – k. 76; zeznania świadka A. T. (1) – k. 166)

Od tego czasu zaczął okresowo prowizorycznie porządkować wraz z ojcem R. P. działkę nr (...). Wchodzili na tę działkę z działki nr (...) przez wyrwę w ogrodzeniu, w miejscu usuniętego przez R. P. przęsła.

(dowód: zeznania świadka R. P. – k. 78; zeznania świadka S. P. – k. 79; zeznania świadka J. B. – k. 103-104; zeznania świadka L. B. – k. 106-107; zeznania świadka G. P. – k. 108; zeznania A. T. (2) – k. 169; zeznania świadka K. P. (1) – k. 222-223; zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Działka nr (...) była jednak wciąż przeważnie zarośnięta i zaniedbana.

(dowód: zeznania świadka L. B. – k. 107)

W podaniu złożonym w dniu 11 maja 1987 roku do (...) Dzielnicowego W. D. P. ponownie zwrócił się o przyznanie mu prawa użytkowania wieczystego działki nr (...), powołując się na okoliczności jak we wniosku z dnia 22 marca 1986 roku.

(dowód: podanie – k. 38-38 v.)

Kolejnym podaniem z dnia 20 kwietnia 1988 roku złożonym w dniu 21 kwietnia 1988 roku do Naczelnika Dzielnicy W. D. P., w nawiązaniu do uprzednio złożonych pism w 1985 i 1987 roku, zwrócił się z ponowną prośbą o umożliwienie mu zakupu lub uzyskania prawa użytkowania wieczystego działki nr (...). Wskazał, iż posadowiony na tej działce budynek zajmowała od 1934 do 1978 roku J. M., a po jej śmierci R. S. (1) z żoną, którzy jednak ze względu na zły techniczny budynku opuścili dom około 1982 roku i od tego czasu nie pojawiali się na nieruchomości. Podał, iż R. S. (1) w marcu 1988 roku jedynie dwukrotnie przyjechał zabrać z budynku przy ul. (...) rzeczy nadające się do użytku, łącznie z drzwiami. D. P. wskazał, iż przy tej okazji rozmawiał z R. S. (1), który umożliwił mu obejrzenie budynku od środka, a zapytany o plany odnośnie domu nie wyraził zainteresowania dalszym jego losem. W dalszej części wniosku D. P. opisał fatalny stan techniczny budynku oraz po raz kolejny wspomniał o chęci jego wyremontowania bądź wyburzenia w celu wybudowania nowego budynku.

(dowód: podanie – k. 39-39 v.)

Pismem złożonym w dniu 2 stycznia 1989 roku D. P. zwrócił się o pilne rozpatrzenie wniosku z dnia z dnia 20 kwietnia 1988 roku. Nigdy jednak nie otrzymał odpowiedzi na składane wnioski i podania.

(dowód: podanie – k. 40 zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Budynek położony na działce nr (...) częściowo zawalił się w 1989 roku.

(dowód: zeznania świadka L. B. – k. 105; zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Niedługo po zawaleniu się budynku S. S. (3) pojawił się na działce nr (...) i częściowo uporządkował teren.

Ruina domu na działce nr (...) została rozebrana około 1990 roku.

Rozbiórka została dokonana przez S. S. (3). Ułożył on i pozostawił on na działce drewno pochodzące z rozbiórki.

(dowód: zeznania wnioskodawcy nagranie utrwalone na płycie od 0:05:19: do 01:02:23, zeznania uczestnika E. K. protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00:12:22 do 00:31:57, płyta k. 437; zeznania uczestnika R. S. (1) protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00::49:07 do 01:02:10, płyta k. 437; decyzja płatnicza podatku od nieruchomości za rok 1991 – k. 450, zeznania uczestnika H. K. protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00:35:58 do 00:46: 33, zeznania uczestnika J. Z. protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00:47:24 do 00:49:06, płyta k. 437)

Do tego czas S. płacili podatek od nieruchomości za działkę nr (...). Ten ostatni jest obecnie opłacany przez E. K..

(dowód: decyzja ustalająca wysokość zobowiązani podatkowego – k. 451; decyzja płatnicza podatku od nieruchomości za lata 1982-1985 – k. 448; zeznania uczestnika E. K. protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00:12:22 do 00:31:57, płyta k. 437)

Do czasu zawalenia się domu na działce nr (...) nikt z rodziny P. do niego nie wchodził. Nie robił tego także D. P., nie chcąc zrazić do siebie spadkobierców małżeństwa M.. Na przełomie lat 80-tych i 90-tych sytuację prawną działki nr (...) próbowała uregulować S. S. (2), jednak z uwagi na skłócenie członków rodziny, postępowanie spadkowe po małżeństwie M. nie zostało przeprowadzone. D. P. początkowo wyrażał chęć pomocy w załatwieniu tych spraw, aby odkupić działkę nr (...) od ewentualnych spadkobierców małżeństwa M., jednak gdy nie udało się załatwić spraw spadkowych wycofał się z tej pomocy. W latach 90-tych D. P. kontaktował się z S. i S. S. (3) w celu uregulowania praw do działki nr (...)- do porozumienia jednak nie doszli.

(dowód: zeznania wnioskodawcy od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230, zeznania uczestnika E. K. protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00:12:22 do 00:31:57 płyta k. 437)

Po zawaleniu się domu na działce nr (...) w perspektywie planowanej budowy domu na swojej nieruchomości D. P. dokonał wykarczowania i uprzątnięcia działki nr (...) planując wykorzystanie tej działki miejsca do składowania materiałów budowlanych i jako placu budowy. Około 1990 roku D. P. zaczął składować na niej materiały budowlane pod budowę swojego domu na działce nr (...).

Budowę domu na działce nr (...) D. P. rozpoczął w 1991 roku.

(dowód: zeznania świadka L. B. – k. 106-107, zeznania świadka J. B. – k. 102; zeznania wnioskodawcy zeznania wnioskodawcy od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Działka nr (...) została wykorzystana przez D. P. jako zaplecze budowy – w dalszym ciągu składowane były na niej materiały budowlane, zwożony był tam gruz, przez jej teren wytyczony został także tymczasowy dojazd do działki nr (...).

(dowód: zeznania świadka J. B. – k. 104; zeznania świadka K. P. (2) – k. 111; zeznania wnioskodawcy zeznania wnioskodawcy od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Po zakończeniu budowy domu D. P. na granicy działek nr (...), w miejscu znacznie podniszczonego starego ogrodzenia, wzniósł nowe, podmurowane ogrodzenie z furtką, przez którą obecnie domownicy domy przy ulicy (...) wchodzą na działkę nr (...).

(dowód: zeznania świadka R. P. – k. 78; zeznania świadka S. P. – k. 79; zeznania świadka J. B. – k. 102-103; zeznania wnioskodawcy, nagranie utrwalone na płycie DVD – k. 228, 230)

D. P. uprzątnął także działkę nr (...) z pozostałości po placu budowy i zamknął na kłódkę bramę wjazdową na tę nieruchomość.

(dowód: zeznania wnioskodawcy, nagranie utrwalone na płycie DVD – k. 228, 230)

K. P. (1), który pozostał na emigracji, nie był zainteresowany działką nr (...). W związku z tym, zgodnie z daną wcześniej obietnicą, darował ją bratu D..

(dowód: zeznania świadka R. P. – k. 78; zeznania świadka S. P. – k. 79; zeznania wnioskodawcy, nagranie utrwalone na płycie DVD – k. 228, 230)

W dniu 23 lutego 1990 roku K. P. (1) na podstawie umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego Rep. A nr II – 4722/90 darował prawo użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) oraz własność znajdującego się na tej działce budynku swemu bratu D. P. i jego żonie P. P. (1).

(dowód: wypis aktu notarialnego – k. 17-20)

W 1991 roku D. P. zgłosił się do (...) D., pytając się o możliwość płacenia podatku od nieruchomości za działkę nr (...). Uzyskał informację, że nie jest to możliwe z powodu trwającego postępowania administracyjnego w przedmiocie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego na rzecz byłych właścicieli.

(dowód: zeznania wnioskodawcy zeznania wnioskodawcy od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230)

Na działce nr (...) D. P. od 2004 roku trzyma łódź o wymiarach 3x10 m. Znajduje się tam też wzniesiony przez R. P. zadaszony skład drewna opałowego. D. P. utrzymuje i pielęgnuje na tej działce trawnik, zasadził krzewy. W listopadzie 2004 roku D. P. otoczył działkę nr (...) nowym ogrodzeniem wraz z bramą wjazdową. Klucze do bramy od strony ulicy na działkę nr (...) są w jego wyłącznym posiadaniu.

(dowód: zeznania świadka P. P. (1) – k. 76 ; zeznania świadka J. B. – k. 102-104; zeznania świadka K. P. (2) – k. 110; zeznania świadka A. T. (1) – k. 167; zeznania A. T. (2) – k. 169; zeznania wnioskodawcy od 0:05:19: do 01:02:23, płyta k. 230; fotografie – k. 33-35, korespondencja e-mail – k. 31-32; zeznania uczestnika R. S. (1) protokół rozprawy z dnia 03 grudnia 2015 roku od 00::49:07 do 01:02:10, płyta k. 437)

Aktem notarialnym Rep. (...)z dnia 16 października 2009 roku D. P. i P. P. (1) zawarli umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową. P. P. (4) nie użytkuje i nie włada działką nr (...), nie zgłasza do niej jakichkolwiek pretensji.

(dowód: wypis aktu notarialnego – k. 24-27, zeznania świadka P. P. (1) – k. 76)

W dniu 23 czerwca 2010 roku E. K. złożyła do Sądu Rejonowego dla W. M.wniosek o stwierdzenie nabycia przez nią przez zasiedzenie nieruchomości stanowiącej działkę nr (...). Prawomocnym postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2014 roku wydanym w sprawie o sygn. akt XVI Ns 556/10 tutejszy Sąd ww. wniosek oddalił.

(dowód: odpis wniosku – k. 115-119, odpis postanowienia – k. 146)

W dniu 3 października 2014 roku m. st. W. złożyło w tutejszym Sądzie przeciwko D. P. i P. K. pozew o wydanie nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) oraz zapłatę kwoty 2.314,53 zł tytułem bezumownego korzystania z tej nieruchomości.

(dowód: odpis pozwu – k. 177-180)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie całokształtu dowodów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy szczegółowo wymienionym powyżej. Wskazać należy, iż rzeczony materiał dowodowy w części zawierającej dokumenty, szkice oraz fotografie nie budził jakichkolwiek wątpliwości Sądu co do autentyczności i prawdziwości, co nie było również kwestionowane przez wnioskodawcę i uczestników postępowania.

W toku sprawy Sąd dopuścił i przeprowadził dowód z zeznań szeregu świadków oraz z uczestników niniejszego postępowania, w tym wnioskodawcy. Podkreślenia przy tym wymaga, iż w poczet materiału dowodowego zostały zaliczone także protokoły przesłuchania części z tych świadków oraz uczestników w sprawie o sygn. akt XVI Ns 556/10. Zgodnie jednak z zasadą bezpośredniości w niniejszej sprawie mogły mieć one jedynie pomocnicze znaczenie – służyć weryfikacji wiarygodności zeznań tak uczestników, jak i świadków przesłuchanych w sprawie.

Dokonując kolejno oceny zeznań poszczególnych świadków, wskazać należy, iż Sąd jedynie częściowo dał wiarę zeznaniom świadka P. P. (1) (k. 76-77), tj. w zakresie jakim opisała historię działki nr (...) przed swoim wprowadzeniem się na sąsiednią nieruchomość w 1986 roku, a także co do sposobu władania tą działką przez męża po wybudowaniu domu na działce nr (...). Sąd uznał natomiast jej zeznania za niewiarygodne w zakresie, którym dotyczyły okoliczności, w jakich wnioskodawca objął we władanie działkę nr (...). W szczególności dotyczy to jej twierdzeń, iż już w chwili, w której zawarła związek małżeński z D. P. i zamieszała z nim na działce nr (...), tj. w 1986 roku jej mąż miał się czuć właścicielem działki nr (...). Przeczy temu pozostały, zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności pisma i podania (k. 36-40), z których wynika, iż sam wnioskodawca, a jej mąż, w tym czasie za właściciela działki nr (...) się nie uznawał. Co więcej jej zeznania w tym zakresie nie korelują także z jej własnymi zeznaniami złożonymi w sprawie XVI Ns 556/10, kiedy to stwierdziła, iż jej mąż korzysta z działki nr (...) dopiero od 1989 roku (k. 133). Sąd nie dał wiary także jej twierdzeniom co do tego, iż pozostałości domu na działce nr (...) zostały uporządkowane przez jej męża i teścia. Sprzeczne są bowiem z uznanymi za wiarygodne zeznaniami części uczestników, iż dokonał tego S. S. (3), a także jej zeznaniami w sprawie XVI Ns 556/10, gdzie przyznała, iż dokonał tego nieznany jej mężczyzna (k. 134).

Sąd uznał w znacznej części zeznania świadka R. P. (k. 77-78) za wiarygodne, tak na okoliczność daty, w której R. S. (1) wyprowadził się z działki nr (...), oraz zakresu działań jakie świadek następnie podjął wobec tej działki, początkowo samodzielnie, a od 1986 roku wraz z wnioskodawcą – tj. jej porządkowanie, wycinka roślinności, naprawa ogrodzenia, w końcu przeznaczenie działki na plac budowy. Były one spójne, a ich treść pokrywała się z zeznaniami innych świadków. Sąd nie dał jednak wiary świadkowi, iż działania te zostały przez niego podjęte, gdyż czuł się on już od 1983 roku jej „gospodarzem”. Jak wynika bowiem z całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, R. P. podjął działania mające na celu uporządkowanie działki nr (...), kierując się chęcią nie tyle manifestacji własnego władztwa nad przedmiotową nieruchomością, co zabezpieczeniem własnej nieruchomości położonej na działce nr (...). Jak sam zeznał w sprawie XVI Ns 556/10, karczowania roślinności i porządkowania działki dokonywał bowiem, aby zażegnać niebezpieczeństwo pożarowe, jakie sprowadzała na jego dom zarośnięta sąsiednia działka (k. 141). Co więcej, jak zeznał wnioskodawca, porządkowaniem działki R. P. zajął się na prośbę starszego syna K. P. (1), który uskarżał się na szczury i insekty, które przenikały z zaniedbanej nieruchomości na działkę nr (...). W końcu świadek K. P. (2), wskazał, że ogrodzenie wokół działki nr (...) zostało naprawione przez R. P., w celu ukrócenia procederu wyrzucania tam przez sąsiadów śmieci oraz w trosce o bezpieczeństwo dzieci, które wchodziły na jej teren. Sąd uznał za niewiarygodne również wskazania R. P. co do tego, iż dom położony na przedmiotowej działce uległ zawaleniu na przełomie 1982 i 1983 roku. Jak wynika bowiem z zeznań pozostałych świadków oraz uczestników postępowania, nastąpiło to znacznie później. Sąd nie dał także wiary jego twierdzeniom, iż z pomocą syna dokonał on uporządkowania pozostałości po ww. domu. Podobnie jak zeznania P. P. (1), były one bowiem sprzeczne z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Podobnie Sąd ocenił zeznania świadka S. P. (k. 78-79). Jej zeznania co do zasady nie budziły wątpliwości, były rzeczowe i pokrywały się z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Negatywnej ocenie pod kątem wiarygodności podlegały one jedynie – z tych samych przyczyn co zeznania R. P. – w tej części, w której S. P. stwierdziła, iż jej mąż „się uważał jakby był właścicielem” działki nr (...), ponieważ dbał o jej wygląd, czystość i karczował roślinność.

Zeznania złożone przez świadka J. B. (k. 102-104) Sąd w całości uznał za wiarygodne. Świadek podkreślił, iż nigdy nie interesował się przedmiotową nieruchomością w tym kwestią kto był jej właścicielem. Opisał jednak jej stan i wygląd oraz zmiany jakie zachodziły na działkach nr (...), zarówno w latach 80-tych XX wieku, jak i późniejszych. Wskazał, iż w latach 80-tych na działkę nr (...) był swobodny dostęp, z którego korzystał R. P. „kręcąc się” po tej działce. Potwierdził także, iż na przełomie lat 80-tych i 90-tych działka została wykorzystana przez D. P. na zaplecze budowy oraz wskazał, iż pomiędzy działką nr (...) była zawsze widoczna granica, podkreślona następnie wzniesionym przez D. P. podmurowanym ogrodzeniem. Opisał w końcu sposób w jaki w ostatnich latach korzysta z przedmiotowej działki rodzina P..

Sąd co do zasady dał także wiarę zeznaniom świadka L. B. (k. 105-107), w szczególności co do okoliczności zawalenia się budynku na działce nr (...) i daty tego zdarzenia, faktu iż od około 1983 roku R. P. podejmował prace porządkowe na działce nr (...), a w późniejszym okresie także D. P.. Co istotne, świadek wskazał, iż została ona objęta we władanie przez rodzinę P. dopiero po zawaleniu się domu posadowionego na tej działce – gdy została w pełni uporządkowana, wykarczowana, obsiana trawą i przez nich ogrodzona.

Sąd nie znalazł również podstaw, aby odmówić waloru wiarygodności zeznaniom świadków G. P. (k. 107-109) i K. P. (2) (k. 109-111), w zakresie w jakim wskazali, iż od około 1983 roku, po wyprowadzeniu się z działki nr (...) „młodej pary”, nikt tam nie zamieszkiwał, a nieruchomość tę zaczął porządkować R. P.. Potwierdzili oni, iż naprawił on okalające działkę nr (...) ogrodzenie, co powstrzymało okolicznych mieszkańców przed dalszym wyrzucaniem tam śmieci. Przy tym, jak wskazał K. P. (2), R. P. naprawił siatkę, w trosce o bezpieczeństwo dzieci, które bawiąc się wchodziły na zaniedbaną i zaśmieconą działkę. Ponadto świadek ten stwierdził, iż do momentu wybudowania przez D. P. nowego ogrodzenia i bramy, każdy miał swobodny wstęp na teren przedmiotowej nieruchomości, gdyż stara brama i furtka nie były zamykane. Sąd uznał zeznania ww. świadków za obiektywne i zgodne z rzeczywistością, pokrywały się one bowiem w znacznej części z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd obdarzył walorem wiarygodności także zeznania świadka A. T. (1) (k. 166-168) oraz A. T. (2) (k. 168-170), którzy opisali wygląd działek nr (...) oraz osoby, które w latach 80-tych XX wieku je zamieszkiwały. Wskazali także sposób w jaki D. P. obecnie korzysta z działki nr (...). Zeznania te były jasne, spójne oraz korelowały z uznanymi za wiarygodne zeznaniami pozostałych świadków.

Odnośnie zeznań złożonych przez świadka K. P. (1) (k. 222-223) wskazać należy, iż w ocenie Sądu były one niewiarygodne co do daty objęcia przez niego i jego ojca działki nr (...) w samoistne posiadanie, tj. iż nastąpiło to w roku 1983 roku. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż jak zeznała S. P., świadek w zasadzie działką tą się nie zajmował, a prace na niej wykonywał R. P., któremu w późniejszym czasie pomagał także D. P.. Ponadto, jak już wcześniej wskazano, z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż działania podejmowane przez R. P. wobec działki nr (...) miały na celu nie objęcie jej swoim władztwem, lecz zabezpieczenie działki nr (...). W pozostałym zakresie, jako zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym, zeznania świadka zostały uznane za wiarygodne i posłużyły Sądowi do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

Przechodząc do dowodu z przesłuchania wnioskodawcy, wskazać należy, iż Sąd również obdarzył je walorem wiarygodności jedynie w części. Z oczywistych względów w najistotniejszej dla niniejszego postępowania kwestii – tj. czasu, w którym objął on przedmiotową działkę w samoistne posiadanie – były one obarczone znacznym stopniem subiektywności. Okazały się przy tym niezgodne z pozostałym zgromadzonym w sprawie i obdarzonym wiarą materiałem dowodowym. Sąd nie dał im mianowicie wiary co do tego, iż już w 1983 roku jego ojciec i brat czuli się „jak właściciele” działki nr (...). Wnioskodawca, zeznając, powoływał się w tej kwestii na działania, opisane zresztą także przez ww. świadków, które R. P. podjął na tej nieruchomości. Jak wynika jednak z dalszych zeznań samego wnioskodawcy, działania te nie były wcale przejawem woli objęcia władztwa nad działką nr (...) jak właściciel, lecz były spowodowane chęcią zabezpieczenia własnego dobytku i komfortu życia na działce nr (...). Wnioskodawca wskazał bowiem, iż R. P. rozpoczął okresowo wykaszać i porządkować nieruchomość położoną przy ulicy (...) na prośbę K. P. (1), którego żona bała się mieszkać w domu na działce nr (...) ze względu na znajdującą się w bezpośrednim sąsiedztwie zaniedbaną i zaśmieconą działkę nr (...), stanowiącą nadto siedlisko myszy i szczurów. Jak wynika kolejno z zeznań wnioskodawcy R. P. naprawił ogrodzenie okalające działkę nr (...) nie tyle z chęci zamanifestowania własnego nad nią władztwa, co ze względu na incydent, gdy jedno z bawiących się tam dzieci sąsiadów się pokaleczyło, a także w celu powstrzymania wywożenia na tę działkę śmieci. Niewiarygodne okazały się także zeznania wnioskodawcy co do okoliczności, iż zarówno jego ojciec w I połowie lat 80-tych, jak i on sam w II połowie tej dekady, traktowali obie działki – nr 56 i 57 – jednakowo, jakby były ich własnością. Przeczy temu choćby fakt, iż D. P. po wybudowaniu domu na działce nr (...) odtworzył, istniejące przedtem pomiędzy ww. działkami ogrodzenie, dając w ocenie Sądu wyraz temu, iż nie traktuje ich jako integralną całość.

Sąd, ustalając stan faktyczny, wykorzystał także zeznania uczestników postępowania.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zeznań uczestnika E. K. (płyta k. 437), należy wskazać, iż Sąd uznał je za wiarygodne jedynie w części. Nie dał im wiary w szczególności co do okoliczności, iż ona i członkowie jej rodziny zajmowali się działką nr (...) aż do lat 2000-2003. W tym względzie nie znalazły one potwierdzenia w pozostałym zgromadzonym w sprawie i obdarzonym wiarą materiałem dowodowym. Co więcej, były całkowicie sprzeczne z zeznaniami wyżej wskazanych świadków oraz wnioskodawcy, z których zgodnie wynika, iż od około 1983 roku, po wyprowadzeniu się z przedmiotowej nieruchomości R. S. (2), nikt oprócz R. i D. P. regularnie na działce nr (...) nie przebywał, a działka nie była, jak to określiła uczestniczka „zadbana”, ale zaniedbana, zarośnięta i zaśmiecona. W tym kontekście niewiarygodne okazały się także jej zeznania co do daty opuszczenia nieruchomości przez jej brata R. S. (1), tj. iż nastąpiło to około 1989 roku. Jak zeznał sam R. S. (1), nastąpiło to najpóźniej w 1983 roku. Podobnie, negatywnie należało ocenić także zeznania uczestniczki w części, w której kategorycznie stwierdziła, iż na terenie działki nr (...) D. P. nigdy nie składował materiałów budowlanych. Okoliczność tymczasowego wykorzystania przez wnioskodawcę przedmiotowej nieruchomości na cele związane z budową jego domu Sąd uznał bowiem za niewątpliwie potwierdzoną w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Sąd wykorzystał jedynie w niewielkim zakresie zeznania uczestnika H. K. (płyta k. 437), tj. co do okoliczności, iż dom na działce nr (...) został rozebrany przez S. S. (3), czego uczestnik był naocznym świadkiem. W pozostałym zakresie jego zeznania, jako nazbyt ogólne i nieprecyzyjne, szczególnie co do chronologii poszczególnych zdarzeń, okazały się nieprzydatne dla poczynienia w oparciu o nie ustaleń faktycznych w sprawie.

Uczestnik J. Z. (płyta k. 437), jak sam przyznał nie dysponował wiedzą na temat spornej nieruchomości. Potwierdził jedynie, iż do śmierci J. M. opiekowali się nią oraz zajmowaną przez nią nieruchomością S. i S. S. (3) oraz E. K., a także wskazał, iż dom na tej nieruchomości został rozebrany przez S. S. (3).

Zeznania uczestnika R. S. (1) (płyta k. 437), Sąd uznał co do zasady za wiarygodne, pokrywały się one bowiem z pozostałym uznanym za wiarygodny materiałem dowodowym, tak co do okoliczności, iż wyprowadził się on domu posadowionego na działce nr (...) około 1983 roku, iż bywał na niej okazjonalnie do około 1988 roku, iż wspomniany dom został rozebrany na początku lat 90-tych przez jego ojca, wreszcie iż nie pojawił się na tej nieruchomości aż do wybudowania nowej bramy przez D. P., co miało miejsce w 2004 roku.

Zeznania uczestników K. M. (1), Z. M. i R. M. (k. 433-435) nie wniosły żadnych istotnych treści do ustaleń faktycznych z uwagi na ograniczoną wiedzę tych uczestników odnośnie przedmiotu postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Podstawę prawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowił art. 172 § 1 k.c. zgodnie z którym posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Z mocy zaś § 2 tego artykułu po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zaważyć należy, że w art. 172 k.c. zawarta jest definicja legalna instytucji zasiedzenia rzeczy nieruchomych. Wynika z niej, że posiadanie samoistne musi istnieć na przestrzeni w tym przepisie określonym. Dobra wiara nie jest samodzielną przesłanką przy zasiedzeniu nieruchomości a tylko skraca czas wymagany do nabycia - w tej drodze - własności. Posiadanie samoistne polega na faktycznym wykonywaniu wszelkich uprawnień, które składają się na treść prawa własności. Jak bowiem stanowi art. 336 k.c. posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel, czyli włada nieruchomością samodzielnie we własnym imieniu i z reguły we własnym interesie. Na zewnątrz - przez otoczenie - postrzegany jest jak właściciel (v. postawienie SN z dnia 05 marca 2004 roku, I CK 398/03, LEX nr 174215).

Podkreślić przy tym należy, iż stosownie do brzmienia art. 9 ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku, która weszła w życie w dniu 01 października 1990 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz. U. z 1990, Nr 55, poz. 321) do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy; dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie.

Treść wskazanego przepisu decyduje o tym, iż dla oceny wszelkich przesłanek mających decydujące znaczenia dla rozpoznania wniosku Sąd winien stosować aktualne na chwilę nabycia w ten sposób prawa własności przepisy prawne.

W związku z brzmieniem całokształtu przytoczonych powyżej przepisów niezbędne było ustalenie czy posiadaczowi nieruchomości – tj. wnioskodawcy – przysługiwał przymiot posiadacza, czy posiadanie miało w niniejszej sprawie charakter samoistny i ciągły, czy objęcie nieruchomości w posiadanie nastąpiło w dobrej czy w złej wierze, w końcu czy posiadanie to trwało odpowiednio długo by doprowadziło do zasiedzenia.

Wskazać w pierwszej kolejności należy, iż pojęcie posiadania określa art. 336 k.c. równocześnie wskazując jego rodzaje. Według ustawowy posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Posiadanie zdefiniować można zatem jako stan faktyczny określonego władztwa nad rzeczą. Przy posiadaniu samoistnym niezbędne jest władanie rzeczą „jak właściciel” z wykluczeniem władania „jak mający inne prawo do władania cudzą rzeczą”, a także dzierżenia, czyli władania „wykonywanego za kogo innego”. Posiadanie samoistne występuje bowiem przy równoczesnym istnieniu fizycznego elementu władania rzeczą, określanego jako corpus possessionis, czyli dostrzegalnego faktu fizycznego władztwa nad rzeczą, jej zatrzymania, używania, korzystania z niej oraz psychicznego elementu animus rem sibi habendi, rozumianego jako zamiar władania rzeczą dla siebie. Jak wspomniano, swą wolę ( animus) władania daną nieruchomością jak właściciel posiadacz samoistny musi objawiać na zewnątrz. Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niezależny od woli innej osoby stan władztwa (por. J. Ignatowicz (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, red. J. Ignatowicz, Warszawa 1972, s. 768-769; E. Skowrońska-Bocian (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, t. I, Warszawa 1999, s. 681; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2014 r. III CSK 103/13, LEX nr 1463865).

Sąd w składzie niniejszym przy tym podziela również stanowisko judykatury, iż przedsiębrana dyspozycja posiadacza wskazująca na wolę władania rzeczą dla siebie powinna odpowiadać dyspozycjom właściciela, chociażby posiadacz nie miał przekonania, że jest właścicielem. Świadomość „właścicielska” lub jej brak rzutuje wówczas na dobrą albo złą wiarę posiadania i w konsekwencji oddziałuje tylko na długość okresów zasiedzenia. Utożsamianie świadomości posiadacza samoistnego wyłącznie ze „świadomością właścicielską” powodowałoby niedefiniowalność pojęcia „posiadacza samoistny w złej wierze” oraz eliminację art. 172 § 2 k.c. (por. postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 14 lipca 2010 r. V CSK 17/10, LEX nr 852594). Zatem sama świadomość posiadacza w chwili obejmowania nieruchomości w posiadanie, iż nie jest on jej właścicielem, nie rzutuje na to, iż może on przejawiać wolę władania nieruchomością jak właściciel i w taki sposób zachowywać się w stosunku do niej.

Kolejno wskazać należy, iż z posiadaniem związane są trzy ustanowione przez ustawodawcę celem zapewnienia ochrony posiadania domniemania: posiadania samoistnego (art. 339), ciągłości (art. 340) i zgodności z prawem (art. 341). Domniemania posiadania samoistnego i ciągłości nadają posiadaniu określone kwalifikacje, mające szczególne znaczenie dla kwestii zasiedzenia zarówno przy ustalaniu podstawowej przesłanki, jaką jest posiadanie samoistne, jak i przy obliczaniu czasu posiadania. Domniemanie zgodności z prawem (art. 341) legitymuje posiadacza, nadając posiadaniu samoistnemu kwalifikację tytułu prawnego legitymującego posiadacza jako osobę uprawnioną w zakresie zgodnym z treścią wykonywanego posiadania. Nadto zgodnie z art. 7 k.c. stanowiącym, iż jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary, przy tym zgodnie z obowiązującym stanowiskiem judykatury istnienie dobrej wiary w sprawie o nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie ocenia się na chwilę objęcia nieruchomości w posiadanie, uzyskania posiadania (v. komentarz do art. 172 Kodeksu Cywilnego, Czesław Rudnicki, wyd. LexisNexis 2006 r., s. 201, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2003 roku III CZP 35/03, LEX nr 83981).

Wszystkie podane wyżej domniemania mają charakter domniemań wzruszalnych ( iuris tantum), jak stanowi art. 234 k.p.c., których obalenie jest dopuszczalne w każdym postępowaniu jako zagadnienie wpadkowe. Wartość tych domniemań jednak polega na tym, że zwalniają posiadacza od konieczności prowadzenia dowodów i legitymują go do chwili obalenia przez tego, kto twierdzi, iż domniemanie jest w konkretnej sprawie nieprawdziwe. Domniemania te są wiążące dla sądu orzekającego aż do czasu, gdy strona związana ciężarem dowodu (art. 6 k.c.) je wzruszy i obali, przy czym ciężar obalenia domniemań wynikających z art. 7 k.c. i art. 339 k.c. spoczywa na uczestniku postępowania o stwierdzenie zasiedzenia, bowiem to on właśnie, sprzeciwiając się wnioskowi, zmierza do wyprowadzenia skutku prawnego ze swego twierdzenia o braku po stronie wnioskodawców przymiotów niezbędnych do uwzględnienia wniosku, a wynikających z tych domniemań (v. wyrok Sądu Najwyższego dnia 20 kwietnia 1994 roku, I CRN 44/94, OSNC 1994/12/24, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 06lutego 1998 roku, I CKN 484/97, LEX nr 50540).

Zgodnie zaś z art. 176 § 1 k.c., jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika.

W okolicznościach niniejszej sprawy, odnosząc się do przesłanek warunkujących nabycie własności nieruchomości objętej wnioskiem przez zasiedzenie w zakresie przedmiotowej działki o numerze (...), wskazać należy, iż z okoliczności objęcia nieruchomości we władanie przez D. P. i ewentualnie jego poprzedników – R., S. i K. P. (1) wynika, że mieli oni tak w latach 70-tyc jak i 80-tych czy 90-tych świadomość, iż nieruchomość ta nie stanowi ich własności. Przyznał to sam wnioskodawca, który stwierdził, że zarówno on, jak i członkowie jego rodziny wiedzieli, że przedmiotowy grunt od 1945 roku stanowił własność Skarbu Państwa, wynika to wprost z kierowanych przez niego do właściciela podań w latach 80-tych. W efekcie Sąd przyjął, istnienie złej wiary po stronie wnioskodawcy, jak i członków jego rodziny- ojca i brata. Wskazać przy tym należy, iż ewentualna późniejsza zmiana posiadania w złej wierze na posiadanie w dobrej wierze nie ma wpływu na długość okresu potrzebnego dla nabycia własności przez zasiedzenie. Wynika to jednoznacznie z wykładni gramatycznej art. 172 § 1 k.c., w którym ustawodawca kładzie akcent na chwilę uzyskania posiadania (postanowienie Sądu najwyższego z dnia 30 stycznia 1994 roku, III CKN 206/01, LEX nr 54447).

Przechodząc do kwestii samoistności posiadania przedmiotowej nieruchomości oraz zakresu czasowego, w którym to posiadanie trwało, wskazać należy, iż wnioskodawca twierdził, że R. i S. P., potem K. P. (1) byli samoistnymi posiadaczami działki nr (...) od roku 1983, tj. od chwili gdy została ona opuszczona przez poprzednich posiadaczy. Następnie zaś, w 1986 roku, posiadanie to miało według wnioskodawcy przejść na niego i trwa do chwili obecnej.

Jak wynika z zebranego materiału dowodowego, najpóźniej w 1983 roku przedmiotowa nieruchomość została opuszczona przez zamieszkującego ją i korzystającego z niej uczestnika R. S. (1). Od tej pory, zarówno R. S. (1), jak i inni spadkobiercy byłych właścicieli działki nr (...), w zasadzie nie korzystali z niej, pojawiając się na niej, jeśli w ogóle, co najwyżej sporadycznie. W 1988 roku R. S. (1) zabrał z domu posadowionego na tej nieruchomości resztę swoich rzeczy, które pozostawił tam po wyprowadzce.

Podkreślić jednak należy, iż to nie fakt zaprzestania władania nieruchomością przez uczestników, lecz okoliczność objęcia w posiadanie i władania nią w charakterze posiadacza samoistnego przez wnioskodawcę i ewentualnie jego poprzedników prawnych decydować mogły o uwzględnieniu wniosku.

Wnioskodawca wykazał wprawdzie, iż rzeczywiście od 1983 roku R. P., widząc brak zainteresowania nieruchomością ze strony innych osób, zaczął podejmować w stosunku do tej nieruchomości pewne działania – polegające na okazjonalnym sprzątaniu i porządkowaniu nieruchomości, prowizorycznej naprawie ogrodzenia. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego nie pozwala jednak przyjąć, jak twierdzi wnioskodawca, iż działania te stanowiły manifestację na zewnątrz woli władania nieruchomością przez R. P. jak przez wlaściciela. Były one natomiast podejmowane w celu zabezpieczenia własnego władztwa nad nieruchomością sąsiednią – tj. działką nr (...), celem usunięcia immisji pośrednich i bezpośrednich będących efektem opuszczenia tej nieruchomości. Zaniedbana i pozbawiona opieki nieruchomość przy ul. (...) – a w szczególności posadowiony na niej i będący już wówczas w fatalnym stanie technicznym dom – ulegały bowiem stopniowej degradacji. Działka zarastała, stała się miejscem wywózki śmieci, co sprowadzało ryzyko zaprószenia ognia i niebezpieczeństwo pożaru. Uszkodzone ogrodzenie umożliwiało niekontrolowany dostęp na działkę osobom trzecim. Opuszczony dom połączony przecież z domem zamieszkałym przez członków rodziny wnioskodawcy- różnych w różnym okresie, i zarośla stały się siedliskiem myszy, szczurów i insektów. Jak wynika z zeznań świadków oraz samego wnioskodawcy, to właśnie te czynniki skłoniły R. P. do podjęcia w stosunku do działki nr (...) pewnych działań zaradczych – polegających na karczowaniu roślinności, sprzątaniu śmieci, doraźnej naprawie ogrodzenia – nie kierował się zaś zamiarem objęcia jej we władanie dla siebie jak przez właściciela ( animus rem sibi habendi). Aktywność R. P. w tym zakresie tym bardziej nie dziwi w świetle zeznań świadków, którzy opisali go jako osobę energiczną, aktywną, „typ działkowca”, który zawsze lubił „chodzić, coś robić” (k. 104, 166).

Podobnie ocenić należy pomoc w tych działaniach ojcu podejmowaną w latach 1983-1986 przez K. P. (1), który po ślubie w 1983 roku do czasu emigracji w 1986 roku mieszkał budynku na (...) z żoną, która bała się tam przebywać sama z dzieckiem w czasie jego nieobecności – w tym rocznej w 1984 roku z uwagi na służbę wojskową - właśnie ze względu na gryzonie napływające z (...). Przy tym zauważyć należy, iż żaden ze świadków nie wskazał na K. P. (1) jako na osobę podejmującą jakiekolwiek samodzielne i władcze działania względem nieruchomości objętej wnioskiem, co potwierdzało, iż jego działania względem działki nr (...) były sporadyczne i wynikały z chęci pomocy ojcu w pracach porządkowych, nie stanowiły zatem przejawu objęcia tej nieruchomości w posiadanie, ani tym bardziej wyrazu woli właścicielskiego władania nią.

W wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego obalone zostało także domniemanie samoistności posiadania przedmiotowej nieruchomości przez samego wnioskodawcę, które, jak twierdził, wykonywał od chwili zamieszkania na działce nr (...) w 1986 roku. Jak trafnie argumentował uczestnik m. st. W., istnieniu takiego posiadania przeczy przede wszystkim treść pism, które kierował D. P. do organów władzy państwowej w latach 1986-1989. Zwracał się w nich kolejno o „przyznanie” mu działki nr (...) (k. 36), umożliwienie jej „zakupu” (k. 39, 40), czy też przyznanie prawa użytkowania wieczystego tej działki (38-40). Przy tym co istotne z rzeczonych pism nie wynika, by nastąpiło już objęcie tej nieruchomości we władanie przez wnioskodawcę czy któregokolwiek z członków jego rodziny, wręcz przeciwnie- wskazuje on w nich na to, że nieruchomość jest opuszczona i zaniedbana. Zatem nie stanowiły one przejawu chęci uregulowania stanu prawnego do zajętej uprzednio nieruchomości. Wnioskodawca podał wręcz w jednym z pism, iż nie można przeprowadzić remontu budynku na działce nr (...), bowiem prace wymagają także współpracy ze strony właściciela domu znajdującego się na działce nr (...) (k. 36). Z treści tych pism jednoznacznie wynika, iż wnioskodawca, podobnie jak wcześniej jego poprzednicy, nie wykazywał w latach 1986-1989 manifestowanej na zewnątrz woli ( animus) władania daną nieruchomością jak właściciel. Wręcz przeciwnie, z jego uzewnętrznionego zachowania wynikało, iż nie tylko w ogóle nie władał sporną nieruchomością, w tym jak właściciel, ale także że respektował okoliczność, iż właścicielem tym jest inna osoba, skoro zwracał się dopiero o umożliwienie mu „przejęcia” tej nieruchomości oraz podnosił konieczność współpracy z jej właścicielem. Na powyższe wskazuje także fakt, iż jak sam przyznał w swoich zeznaniach wnioskodawca, na przełomie lat 80-tych i 90-tych XX wieku rozważał udzielenie S. S. (2) pomocy w załatwieniu spraw spadkowych po byłych właścicielach działki nr (...) i w tym samym ułatwieniu sobie uzyskania praw do tej działki, wycofał się jednak z tego ostatecznie mimo podejmowanych pewnych starań w tym względzie wobec skłócenia członków rodziny- następców prawnych po małżonkach M. i braku perspektyw na uzyskanie praw do działki tą drogą. Ponadto, jak wynika z zeznań uczestnika E. K., wnioskodawca jeszcze w latach 90-tych zwracał się do jej rodziców z propozycją przejęcia od nich praw do tej nieruchomości. Co więcej, także inne okoliczności sprawy przemawiają za tym, iż wnioskodawca w rzeczywistości na przełomie lat 80-tych i 90-tych XX wieku nie wykonywał względem działki nr (...) czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty i niezależny od woli innej osoby stan władztwa nad tą nieruchomością, który przemawiałby za samoistnością posiadania. Jak wynika wprost z jego zeznań powstrzymywał się on z zajęciem domu położonego na tej działce, a po raz pierwszy wszedł do niego dopiero w 1988 roku i to za zgodą oraz w obecności R. S. (1), który go o to poprosił gdy przyjechał po resztę swoich rzeczy pozostawionych po wyprowadzce w budynku na tej nieruchomości. Mimo fatalnego stanu technicznego tego budynku i zagrożenia, które, jak twierdził wnioskodawca, sprowadzał ten budynek dla zamieszkiwanego przez niego budynku na działce nr (...), nie rozebrał go – nawet już po jego częściowym zawaleniu się. Jak wynika ze zgodnych zeznań uczestników dokonał tego dopiero S. S. (3) i to już po całkowitym zawaleniu się domu. Ponadto, co najmniej do czasu rozpoczęcia budowy na działce nr (...), działka nr (...) była de facto dostępna dla osób postronnych, furtka do niej nie była zamykana na klucz. Zwraca uwagę także okoliczność, iż na początku lat 90-tych XX wieku – po zakończeniu budowy nowego domu na (...) wnioskodawca wzniósł pomiędzy działkami nr (...) solidne, podmurowane ogrodzenie, a tym samym przywrócił namacalne granice pomiędzy tymi działkami zniesione na czas budowy nowego domu na działce nr (...). Przeczy to twierdzeniom wnioskodawcy, jakoby po wybudowaniu domu obie działki zostały „zintegrowane” ze sobą. W gruncie rzeczy dowodzi zaś tego, iż ówcześnie wciąż traktował on działkę nr (...) w sposób odmienny niż stanowiącą bezspornie przedmiot jego samoistnego posiadania działkę nr (...).

W świetle powyższego, nie sposób uznać, aby takie okoliczności, jak porządkowanie – nawet regularne – przez wnioskodawcę, podobnie wcześniej także jego ojca i brata K. działki nr (...), jej karczowanie, dbanie o stan jej ogrodzenia świadczyły o posiadaniu samoistnym przedmiotowej nieruchomości przez wnioskodawcę już od 1986, a tym bardziej od 1983 roku. Jak już wskazano, posiadanie samoistne występuje bowiem przy równoczesnym istnieniu dwóch elementów – fizycznego ( corpus), czyli fizycznego władztwa nad rzeczą, oraz psychicznego ( animus) czyli zamiar władania rzeczą jak właściciel. Tymczasem zebrany w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, by co najmniej do 1990 roku istniało faktyczne władanie nieruchomością objętą wnioskiem przez wnioskodawcę i jego poprzedników połączone z wolą wykonywania tego władztwa jak właścicieli. Wkraczania na działkę przy (...) związane było z likwidacją immisji i zagrożeń jakie ona powodowała dla ich sąsiedniej nieruchomości czy dla dzieci sąsiadów. Tak z zeznań świadków jak samego wnioskodawcy nie wynika przy tym by w jakimkolwiek zakresie poza jej okresowym sprzątaniem, dla własnych potrzeb wykorzystywał on czy członkowie jego rodziny działkę objętą wnioskiem do 1990 roku, nie składowali tam żadnych rzeczy ze swojej działki , nie uprawiali jej, nie używali w inny sposób. Uznać należy, iż wnioskodawca, nawet jeśli przejawiał wewnętrzną chęć czy wolę władania działką nr (...), to nie zamanifestował takiej woli na zewnątrz i w jednoznaczny sposób. Podkreślić należy, iż sama intencja posiadacza nie jest wystarczająca (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2014 r. III CSK 103/13, LEX nr 1463865).

Do dostatecznego uzewnętrznienia woli wnioskodawcy wykonywania władztwa nad działką nr (...) wyłącznie dla siebie- a zatem do objęcia jej w posiadanie samoistne, doszło niewątpliwie dopiero w okresie znacznie późniejszym, niż wynikałoby to z twierdzeń wnioskodawcy – najwcześniej w 1990 roku, a więc już po rozebraniu domu na działce nr (...), gdy zaczął on na tej nieruchomości składować materiały budowlane na potrzeby wybudowania domu na działce nr (...), a następnie gdy wykorzystywał ją jako zaplecze budowy przy powstawaniu nowego domu na działce nr (...). Kolejnymi przejawami właścicielskiego władania tą nieruchomością było zamknięcie dostępu na teren działki nr (...) dla osób trzecich – czego wyrazem było wykonanie w latach po 2000 roku nowego ogrodzenia wokół tej działki i wymiany bramy wjazdowej – oraz zaadaptowaniu nieruchomości na własne cele – urządzenia na niej trawnika, wzniesienie wiaty na drewno, umieszczeniu na niej łodzi.

Kolejno zauważenia wymaga, iż w okolicznościach niniejszej sprawy nie sposób przyjąć, by możliwe było stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie pod rządami kodeksu cywilnego w brzmieniu sprzed 1990 roku, to jest przed wejściem w życie nowelizacji kodeksy cywilnego z mocy ustawy z 1990 roku z uwagi na brzmienie ówcześnie obowiązującego następnie art. 177 k.c., który wyłączał możliwość nabycia własności nieruchomości państwowej w drodze zasiedzenia. Bezspornym natomiast było, iż nieruchomość, której dotyczy niniejsza sprawa, od 1945 roku stanowiła własność Skarbu Państwa. Przymiot ten straciła z dniem 27 maja 1990 roku, zgodnie z przepisami tzw. ustawy komunalizacyjnej (art. 1 i art. 5 ustawy z 10 maja 1990 roku. Przepisów wprowadzających ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych), przechodząc na własność jednostki samorządu terytorialnego - gminy (...) - obecnie uczestnika miasta stołecznego W., co zostało potwierdzone stosowną decyzją Wojewody (...) i co wynika z treści znajdującego się w aktach sprawy odpisu z księgi wieczystej nieruchomości. Zatem z tą datą otworzyła się możliwość jej zasiedzenia.

Jak wskazano, wnioskodawca objął działkę nr (...) w samoistne posiadanie najwcześniej w 1990 roku. W efekcie, uwzględniając skutki uzyskania przez wnioskodawcę posiadania w złej wierze, 30-letni termin posiadania nieruchomości biegł od tej daty i nie upłynąłby przed rokiem 2020. Przy tym podkreślić należy, że termin i tak uległ już wcześniej przerwaniu. Zgodnie bowiem z jednolitym orzecznictwem Sądu Najwyższego czynnością procesową (art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w zw. z art. 175 k.c.), przerywającą bieg zasiedzenia, jest skutecznie skierowane przeciwko posiadaczowi powództwo windykacyjne (uchwała SN z 18 czerwca 1968 r., III CZP 46/68, OSNC 1969, nr 4, poz. 62).

Właściciel przedmiotowej nieruchomości – uczestnik m. st. W. – W dniu 3 października 2014 roku wytoczył powództwo przeciwko D. P. i P. K. o wydanie nieruchomości stanowiącej działkę nr (...). Sprawa aktualnie toczy się aktualnie przed tutejszym Sądem pod sygn. akt XVI C 2258/14.

Tym samym bieg 30-letniego terminu przedawnienia w chwili zamknięcia rozprawy w niniejszej sprawie wciąż nie upłynął, ponadto w jej toku uległ on przerwaniu.

W konsekwencji, wobec niespełnienia wszelkich wymaganych prawem przesłanek stwierdzenia nabycia nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) w drodze zasiedzenia, przedmiotowy wniosek podlegał oddaleniu.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak sentencji.

(...)

ZARZĄDZENIE

(...)