Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Główczyński

Protokolant:       starszy sekr. sądowy Magdalena Teteruk

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku L. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania L. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 21 kwietnia 2016 r.

znak (...)

oddala odwołanie

SSO Krzysztof Główczyński

Sygn. akt V U 533/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 kwietnia 2016 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. przyznał wnioskodawcy L. Ś. emeryturę od dnia 01 marca 2016 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Ustalając wysokość świadczenia organ rentowy przyjął kwotę składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 32.668,68 zł, a kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 220.676,25 zł. Wysokość emerytury wyniosła 1206,40 zł. Kwota ta została zwiększona o 37,51 zł z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres 4 lat i 3 miesięcy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca L. Ś., podnosząc, że nie zgadza się z wyliczoną wysokością emerytury. Na rozprawie dnia 21 czerwca 2016 r. odwołujący sprecyzował, iż domaga się wyliczenia wysokości jego świadczenia przy przyjęciu wyższych wynagrodzeń za lata 1973-1978, wskazując jednocześnie, że nie dysponuje zaświadczeniem o zarobkach z tego okresu. Nadto podniósł, że przez ponad 10 lat prowadził fermę lisów i z tego tytułu opłacał składki na ubezpieczenia społeczne rolników.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji i podnosząc dodatkowo, że wnioskodawca nie przedstawił żadnych dodatkowych dowodów, dających możliwość zmiany zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawca L. Ś. urodził się w dniu (...)

Pierwszy wniosek o emeryturę złożył dnia 29 marca 2016 r. Do wniosku nie dołączył zaświadczeń o osiąganych zarobkach za lata 1973-1978, a jedynie pismo przechowawcy akt osobowych o braku dokumentacji płacowej i kart zarobkowych za okres od 25 stycznia 1974 r. do 31 sierpnia 1979 r. oraz kserokopię umowy o pracę zawartej z (...) L., angaży i kartoteki osobowej, w których wskazano stawki dniowe wynagrodzenia odwołujące się do wskazanych kategorii zaszeregowania. Wnioskodawca nie przedłożył żadnych dokumentów na okoliczność okresu opłacania składek na ubezpieczenie rolnicze.

Decyzją z dnia 20 kwietnia 2016 r. organ rentowy ustalił kapitał początkowy wnioskodawcy na dzień 01 stycznia 1999 r. na kwotę 67.356,52 zł. Organ rentowy przyjął do wyliczenia kapitału 12 lat, 8 miesiące i 22 dni okresów składkowych i żadnych okresów nieskładkowych. Do obliczenia podstawy kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy - ustalonego na 74,94 % - przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1.01.1973 r. do 31.12.1982 r.

Od powyższej decyzji wnioskodawca nie wniósł odwołania.

Decyzją z dnia 21 kwietnia 2016 r. - zaskarżoną w niniejszej sprawie - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 01 marca 2014 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Emeryturę wyliczono na kwotę 1.206,40 zł, w oparciu o art. 26 ustawy emerytalnej. Organ rentowy do wyliczenia przyjął kwotę składki zewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji na 32.668,68 zł, a kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego na 220.676,25 zł i ustalając średnie dalsze trwanie życia na 210 miesięcy. Jednocześnie w treści decyzji wskazano, że uwzględniono wnioskodawcy zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres 4 lat i 3 miesięcy w kwocie 37,51 zł.

D o w ó d: - ak t ubezpieczeniowe wnioskodawcy – wniosek – k. 1-4; pismo (...) Sp. z o.o. (...) – k. 13; kopie akt osobowych – k. 14-17; decyzja o ustaleniu kapitału początkowego z dn. 20.04.201 6r., decyzja z dn. 21.04.2016r.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Istota sporu sprowadzała się do oceny prawidłowości ustalenia wysokości emerytury w zaskarżonej decyzji organu rentowego z dnia 21 kwietnia 2016 r. Decyzją tą przyznano wnioskodawcy prawo do emerytury powszechnej z art. 24 ustawy emerytalnej, czyli tzw. emerytury kapitałowej, obliczanej na nowych zasadach, wskazanych w art. 25-26 ustawy emerytalnej.

Stosownie do treści art. 25 ust. 1, 3 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173- 175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Emerytura ta, zgodnie z art. 26 ustawy stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia, na którą składają się:

1) kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji,

2) kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego,

3) kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,

przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego.

Emeryturę kapitałową wylicza się zatem według zgromadzonego przez ubezpieczonego na koncie kapitału początkowego. Przy tej emeryturze nie ma mowy o podstawie wymiaru, czy stażu ubezpieczeniowym, albowiem ta emerytura nie ma tych składników. Czynniki te, bierze się pod uwagę jedynie przy wyliczaniu wysokości kapitału początkowego, i to według stanu na dzień 31 grudnia 1998 r.

W niniejszej sprawie zarzuty ostatecznie sformułowane przez wnioskodawcę wobec zaskarżonej decyzji kwestionują głównie przyjętą przez organ rentowy wysokość podstawy wymiaru na ubezpieczenia społeczne, wzięte pod uwagę przy wyliczaniu kapitału początkowego. W sposób niekonsekwentny jednak wnioskodawca nie zaskarżył decyzji z dnia 20 kwietnia 2016 r. o ustaleniu wysokości kapitału początkowego, przez co decyzja ta stała się ostateczna i nie może być badana przez Sąd w niniejszej sprawie.

Odnosząc się jednak do zarzutów wnioskodawcy, pod kątem analizy przyjętej wysokości kapitału początkowego, jako jednego z czynników wpływających na wysokość emerytury ustalonej zaskarżoną decyzją, należy przypomnieć, że zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. 2004r., nr 39, poz. 353 ze zm.) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, na dzień 1 stycznia 1999 r. ustala się kapitał początkowy.

W myśl art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (ust. 2).

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (art. 174 ust. 3). Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r. (art. 174 ust. 7). Przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r. Współczynnik ten oblicza się według ustalonego w ustawie wzoru (art. 174 ust. 8). W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy (art. 15 ust. 2a). Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (art. 15 ust. 6).

Organ rentowy ustala wysokość podstawy wymiaru na ubezpieczenia społeczne w oparciu o dokumenty złożone przez ubezpieczonego. Jak stanowi art. 116 ust. 5 ustawy emerytalnej, do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Dla celów obliczenia wysokości emerytury organ rentowy musi bowiem dysponować pewnymi danymi, co do wysokości dochodów ubezpieczonego (por. wyrok SN z 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Lex nr 390123).

Jakkolwiek zaś w postępowaniu przed sądem nie obowiązują ograniczenia, co do zakresu środków dowodowych stwierdzających wysokość wynagrodzenia, to nie to oznacza jednakże dopuszczalności ustalania wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Możliwe jest dokonanie jedynie stosownych obliczeń rachunkowych w oparciu o dowody pozwalające na ustalenie wynagrodzenia w spornym okresie, nie może natomiast ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy tez hipotetycznych wyliczeń. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno – rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna. Należy mieć bowiem na względzie, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Uśrednione obliczenie, oparte na wynagrodzeniu otrzymanym przez innych pracowników, nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy, dlatego nie może stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 sierpnia 2013 r., III AUa 459/13, LEX nr 1363361 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 3 września 2013 r., III AUa 303/13, LEX nr 1366097). Należy też przypomnieć, że obowiązek wykazania wynagrodzenia ze wskazywanych lat zatrudnienia wyższego niż przyjęte przez organ rentowy jako podstawa do przeliczenia emerytury lub renty, ciąży na ubezpieczonym.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że wnioskodawca nie udowodnił, iż w podawanych przez niego latach 1973-1978 osiągał wyższe zarobki. Na tę okoliczność nie przedłożył nie tylko prawidłowych zaświadczeń wydanych na drukach Rp7, ale także żadnych innych dokumentów z tego okresu zatrudnienia, które mogłyby stanowić podstawę do wyliczenia rzeczywiście pobieranych przez niego składników wynagrodzenia za pracę. Dokumentami takimi nie są kserokopie akt osobowych w postaci angaży i umowy o pracę, gdyż wskazana stawka dniowa wynagrodzenia i jej zaszeregowanie są niewystarczające dla odtworzenia osiąganych przez wnioskodawcę zarobków w sposób niewątpliwy.

Z tych samych powodów nieskuteczne było zakwestionowanie przez niego okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników. Twierdzenia o prowadzeniu fermy lisów i opłacania z tego tytułu składek na to ubezpieczenie przez okres ponad 10 lat nie zostały poparte żadnymi dowodami i przez to pozostają gołosłowne.

Jednocześnie Sąd nie dopatrzył się błędów w wyliczeniu wysokości emerytury po analizie akt ubezpieczeniowych wnioskodawcy.

Mając na uwadze te wszystkie okoliczności, na mocy powołanych wyżej przepisów w związku z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzeczono, jak w sentencji wyroku.

SSO Krzysztof Główczyński