Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ns 281/14

POSTANOWIENIE

Dnia 11 grudnia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Beata Jakubowska

Protokolant: sekr. sądowy- staż. Magda Głowacka

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2015 roku w Nowym Dworze Mazowieckim

na rozprawie

sprawy z wniosku A. G. (1)

z udziałem M. G. (1)

o podział majątku wspólnego

postanawia:

1. ustalić, że w skład majątku wspólnego A. G. (1) i M. G. (1) podlegającego podziałowi wchodzą:

a. nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym, składająca się z działki o numerze ewidencyjnym (...), położona w miejscowości J. M. gmina C. o numerze księgi wieczystej (...) o wartości 303 163 (trzysta trzy tysiące sto sześćdziesiąt trzy) złote,

b. amplituner S. o wartości 500 (pięćset) złotych,

c. konsola do gier P. o wartości 500 (pięćset) złotych ,

d. komplet mebli skórzanych (sofa trzyosobowa, sofa dwuosobowa oraz fotel) stanowiących wyposażenie salonu o łącznej wartości 3500 (trzy tysiące pięćset) złotych,

e. łoże drewniane sosnowe stanowiące wyposażenie sypialni o wartości 500 (pięćset) złotych,

wszystko o łącznej o wartości 308 163 (trzysta osiem tysięcy sto sześćdziesiąt trzy) złote;

2. dokonać podziału majątku opisanego w punkcie 1 w ten sposób, że nieruchomość oraz ruchomości opisane w punkcie 1 przyznać na własność uczestnikowi M. G. (1);

3. zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 154 081,50 (sto pięćdziesiąt cztery tysiące osiemdziesiąt jeden złotych pięćdziesiąt groszy) złotych tytułem spłaty, płatną w terminie sześciu miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności;

4. zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 32 322,30 (trzydzieści dwa tysiące trzysta dwadzieścia dwa zł trzydzieści groszy) złotych tytułem zwrotu spłaconych kredytów, płatną w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia wraz z odsetkami ustawowymi w razie uchybienia terminowi płatności;

5. zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwotę 710 (siedemset dziesięć) złotych tytułem zwrotu kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej, płatną w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia, wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności;

6. zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 13 000 (trzynaście tysięcy) złotych tytułem zwrotu nakładu z majątku wspólnego na majątek osobisty, płatną w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia, wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności;

7. oddalić w pozostałej części wniosek uczestnika postępowania o zasądzenie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny;

8. oddalić wniosek wnioskodawczyni o zasądzenie kosztów postępowania;

9. oddalić wniosek uczestnika postępowania o zasądzenie od wnioskodawczyni kosztów postępowania;

10. stwierdzić, że każdy z uczestników postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie;

11. nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa od wnioskodawczyni oraz uczestnika postępowania kwoty po 633,77 (sześćset trzydzieści trzy zł siedemdziesiąt siedem gr) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 11 grudnia 2015 roku

Wnioskiem z dnia 27 maja 2014 roku A. G. (1), reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika będącego adwokatem, domagała się podziału majątku zgromadzonego w trakcie trwania związku małżeńskiego z M. G. (1), w skład którego wchodziły nieruchomość położona w miejscowości J. M., dwa quady marki H., samochód osobowy A. (...), amplituner S., konsola do gier S. (...), komplet mebli skórzanych oraz łoże drewniane. Wnioskodawczyni wnosiła o przyznanie ww. składników na rzecz uczestnika postępowania oraz zasądzenie spłaty na jej rzecz.

Uczestnik postępowania, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika będącego radcą prawnym, przyłączał się co do zasady do wniosku, oraz do wskazywanego przez wnioskodawczynię sposobu podziału. Ponosił jednakże, że dwa quady zostały zbyte, zaś samochód A. nie wchodził w skład majątku dorobkowego (k. 37v). Uczestnik postępowania w ostatecznie sprecyzowanym stanowisku w piśmie z dnia 2 lipca 2015r. domagał się ponadto rozliczenia spłat wspólnego długu małżonków spłaconego przezeń po ustaniu wspólności ustawowej oraz kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej i dokonanego remontu nieruchomości poprzez zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwoty 66 233,66 złotych (k. 238- 249). Kwota ta stanowiła połowę kwoty 131 447,33 zł, na którą składały się, poniesione przez uczestnika postępowania w okresie od ustania wspólności majątkowej, kwota 39 873,24 zł spłacona przez uczestnika na rzecz banku (...) SA w W. tytułem spłaty kredytu hipotecznego zaciągniętego przez oboje małżonków, kwoty 57 745,31 zł wpłacona na rzecz M. tytułem spłaty kolejnego kredytu przez uczestnika postępowania oraz kwota 34 828,78 zł tytułem kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej (k. 238- 240).

W piśmie procesowym z dnia 5 listopada 2015 roku wnioskodawczyni wnosiła o oddalenie wniosku byłego męża o rozliczenie nakładów, a na wypadek uwzględnienia tegoż żądania, o zasądzenie na jej rzecz od byłego męża kwoty 138.700 zł tytułem odszkodowania za uniemożliwienie korzystania z nieruchomości wspólnej (k. 350- 351, k. 363), oświadczając przy tym, że nie składa żadnych wniosków dowodowych (k. 381- in fine- 382).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. i M. G. (1) pozostawali we wspólności małżeńskiej ustawowej, wynikającej z zawarcia związku małżeńskiego w dniu 26 grudnia 1996 roku. Wspólność ustawowa ustała na skutek rozwiązania małżeństwa wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa- Praga w Warszawie z dnia 18 września 2013 roku w sprawie (...)(prawomocnym na skutek upływu terminu zaskarżenia z dniem 9 października 2010 roku- k. 124 odpis wyroku, okoliczność przyznana przez zainteresowanych).

Dodatkowo, w dniu 31 stycznia 2007 roku małżonkowie zawarli umowę małżeńską majątkową, mocą której rozszerzyli wspólność ustawową o wszelkie przedmioty nabyte w drodze darowizny, z wyłączeniem przedmiotów odnośnie których darczyńca zastrzegł, że nie wejdą do obowiązującej ich wspólności ustawowej (akt not. nr (...)-k. 148- 150). Skutkiem powyższej umowy było objęcie ustrojem wspólności ustawowej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nr (...) przy ul. (...), otrzymanego przez uczestnika postępowania w drodze darowizny. Powyższe prawo małżonkowie zbyli w 2009 roku za kwotę 236.000 zł, zaś sumą uzyskaną ze sprzedaży podzielili się w ten sposób, że A. G. (1) pobrała w dniu 5 grudnia 2009 roku kwotę 120.000 zł jako połowę tych środków; podział ten został przez strony potwierdzony w roku postępowania (k. 136- historia operacji na rachunku bankowym małżonków, okoliczność bezsporna między stronami- k. 293, 309).

Z kwoty 120 000 złotych, uzyskanej z podziału środków pieniężnych pochodzących ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu przy ul. (...) A. G. (1), nabyła w dniu 4 października 2013 roku (5 dni przed uprawomocnieniem się wyroku rozwodowego) samochód K. (...) rok prod. 2005, za cenę 20.000 zł, który następnie sprzedała w dniu 10 marca 2015 roku za cenę 18.000 zł (k. 304-305- faktura i umowa sprzedaży).

W trakcie trwania małżeństwa strony ze środków wspólnych nabyły nieruchomość gruntową położoną w miejscowości J. M., którą następnie w roku 2000 zabudowały budynkiem mieszkalnym, a następnie gospodarczym, ze środków pochodzących z umowy kredytu hipotecznego zawartej z (...) SA, następnie zrefinansowanym ze środków z umowy kredytu hipotecznego z dnia 19 lipca 2002 roku zawartej z (...) Bankiem (...) SA w W. w wysokości 71 740 franków szwajcarskich (dalej CHF) (k. 51- 61). Następnie, w okresie do października 2002 roku strony, na podstawie aneksu do ww. umowy podwyższyły ww. kredyt o kwotę 15 960 CHF (k. 62- 63- informacja banku, okoliczność bezsporna- k. 162, k. 126-134- odpis zupełny z KW, k. 231-232- wypis z rej. gruntów i kartoteki budynków).

Wartość rynkowa nieruchomości zabudowanej, według stanu na dzień 9 października 2013 roku a cen aktualnych na datę orzekania wynosiła 499.400 zł (k. 174- 197- opinia biegłego rzeczoznawcy). Na dzień zamknięcia rozprawy wartość obciążenia prawnorzeczowego (hipoteki) na ww. nieruchomości wynosiła 50.188,51 CHF, co dopowiadało, po przeliczeniu na walutę polską według średniego kursu franka szwajcarskiego Narodowego Banku Polskiego na ten dzień (3,91 zł), kwocie 196.237 złotych.

Ponadto, strony ze środków wspólnych nabyły następujące przedmioty, przedstawiające, według stanu z daty ustania wspólności majątkowej a cen aktualnych następujące wartości: amplituner S. o wartości 500 złotych, konsola do gier P. o wartości 500 złotych , komplet mebli skórzanych (sofa trzyosobowa, sofa dwuosobowa oraz fotel) stanowiących wyposażenie salonu o łącznej wartości 3500 zł, łoże drewniane sosnowe stanowiące wyposażenie sypialni o wartości 500 zł (k. 37 in fine- 38- okoliczności zgodnie wskazywane przez uczest.).

W dniu 19 lipca 2006 roku małżonkowie zawarli z bankiem (...) SA w W. umowę kredytu hipotecznego konsolidacyjnego o nr (...), denominowanego we frankach szwajcarskich, na kwotę 482 220 zł, zabezpieczonego hipoteką umowną ustanowioną na nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), stanowiącej własność Z. i M. C. (1), znajomych małżonków G.. Środkami pozyskanymi z umowy kredytu kredytobiorcy, jak i odpowiedzialni rzeczowo Z. i M. C. podzielili się po połowie, i zgodnie zawartym pomiędzy nimi porozumieniem ustnym, Państwo G. i C. spłacają raty kredytu po połowie (k. 66-70 umowa, okoliczność bezsporna).

Małżonkowie nabyli także w trakcie trwania małżeństwa dwa pojazdy typu quad marki H. za cenę 22.900 zł każdy (k. 89- 90 faktury), ze środków pochodzących z dwóch pożyczek bankowych, spłaconych w trakcie trwania małżeństwa (k. 91- 106- umowy). Quady te uczestnik postępowania zbył po ustaniu wspólności majątkowej bez porozumienia z żoną i nie podzielił się z nią środkami uzyskanymi ze sprzedaży (k. 38 zeznania uczestnika). Oba quady miały wartość po 13 tysięcy złotych każdy (okoliczność przyznana przez obie strony, wartość wskazana zgodnie przez zainteresowanych k. 234 in fine- 235).

Nieruchomość wspólną od 2012 roku zamieszkiwał M. G. (1) wraz z nową partnerką życiową oraz dzieckiem pochodzącym w tego związku. W okresie zamieszkiwania do daty zamknięcia rozprawy koszty utrzymania i eksploatacji nieruchomości wspólnej ponosił wyłącznie uczestnik postepowania (okoliczność przyznana przez zainteresowanych).

W okresie od 9 października 2013 roku do 31 sierpnia 2015 roku uczestnik postępowania spłacał zaciągnięte przez oboje małżonków dwa kredyty hipoteczne. Z tytułu spłaty kredytu walutowego z dnia 19 lipca 2002 roku wpłacił na rzecz banku (...) SA w W. (następcy (...) Banku SA) łącznie kwotę 9859 CHF (w 2013 roku kwotę 1245 CHF, w 2014r. 4693,41 CHF, w 2015r. 3920,59 CHF), która w przeliczeniu, wg średniorocznego kursu franka szwajcarskiego za dany rok daje w walucie polskiej kwotę 35 771,97 zł ( 1245 CHF x 3,41 zł= 4245,45 zł, 4693,41 CHF x 3,446 zł = 16 173,49 zł, 3920,59 CHF x 3,916 zł = 15.353,03 zł).

Spłat rat kredytu konsolidacyjnego hipotecznego z 2006 roku, w okresie od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego do 31 sierpnia 2015r., ze strony małżonków G. dokonywał wyłącznie uczestnik (okoliczność przyznana przez zainteresowanych) i z tego tytułu wpłacił na rzecz (...) SA w W. (obecnie (...) SA) kwotę 57.745,31 zł (k. 243- 246– historia operacji), z czego, zgodnie z umową pomiędzy kredytobiorcami a zobowiązanymi rzeczowo, połowa tych środków (28,872,65 zł) przypadała na małżonków G..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, które nie były przez zainteresowanych kwestionowane i nie budziły wątpliwości sądu. Wnioskodawczyni oraz uczestnik postępowania co do zasady, w złożonych zeznaniach zgodnie podawali okoliczności faktyczne, tak dotyczące składu, stanu i wartości majątku wspólnego, zaciągniętych zobowiązań kredytowych. Wnioskodawczyni przyznawała że uczestnik postępowania od daty uprawomocnienia się wyroku rozwiązującego związek małżeński ponosił koszy utrzymania i eksploatacji nieruchomości wspólnej. Z powyższych przyczyn sąd uznał zeznania zainteresowanych za posiadające pełną siłę przekonywania. Na podstawie wyraźnego przyznania przez oboje uczestników, za udowodniony Sąd uznał fakt dokonania podziału środków pieniężnych pochodzących ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przy ul. (...) (art. 230 kpc). Wartość nieruchomości wspólnej została ustalona na podstawie szacunku biegłej sądowej W. S. (k. 174- 197). Sąd przyznał pełną moc dowodową opinii biegłego, albowiem została sporządzona z wykorzystaniem wiedzy specjalistycznej i doświadczenia zawodowego biegłego co do zasad szacunku nieruchomości i znajomości rynku lokalnego, nie zawiera błędów rozumowania, zaś wnioski opinii są przekonujące a przeto wiarogodne.

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do przepisu art. 684 kpc, stosowanego w sprawach o podział majątku po ustaniu wspólności majątkowej pomiędzy małżonkami z mocy art. 567 par. 3 kpc, skład i wartość majątku podlegającego podziałowi ustala Sąd. Wartość tych składników ustala się według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej (uprawomocnienia się wyroku rozwodowego) oraz według cen obowiązujących w chwili zamknięcia rozprawy. Nie budzi wątpliwości, że przedmiotem podziału mogą być jedynie przedmioty majątkowe, które były objęte wspólnością w chwili jej ustania i nadal znajdują się w majątku byłych małżonków (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z 4.11.1999 r. , II CKN 523/98). Z tej przyczyny, ustalając skład majątku podlegającego podziałowi Sąd nie wziął pod uwagę wskazywanych przez wnioskodawczynię dwóch quadów H., zbytych przez M. G. (1) w jesienią 2013 roku, po ustaniu wspólności majątkowej (okoliczność niesporna, a ponadto k. 107- oświadczenie pisemne uczestnika, k. 38, 294- zeznania uczestnika postępowania i k. 37v,292- zeznania wnioskodawczyni), co jednak nie stało na przeszkodzie rozliczeniu środków uzyskanych z ich sprzedaży, zgodnie z żądaniem A. G., o czym mowa poniżej. W następstwie uznania, że podział środków pieniężnych pozyskanych ze sprzedaży mieszkania przy K. (...)w W., dokonany przez strony w 2009 roku (przed ustaniem wspólności), i potwierdzony co do skutków w toku trwającego postępowania, stanowił umowny podział części majątku między zainteresowanymi (art. 1037 kc w zw. z art. 46 kro), Sąd pozostawił poza zakresem rozpoznania ten składnik majątku, uznając jego podział za dokonany. Z tej również przyczyny nie uwzględniono w składzie majątku samochodu K. (...) zakupionego przez wnioskodawczynię z tych środków pieniężnych na 5 dni przez uprawomocnieniem się wyroku rozwodowego, uznając, że składnik ten wszedł do jej majątku osobistego. Dodatkowo potraktowanie tego przedmiotu jako majątek wspólny małżonków jedynie z powodu daty jego nabycia, a wbrew dokonanemu podziałowi, byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Poza powyższym zakresem, zainteresowani zgodnie podawali, że w skład ich majątku dorobkowego wchodzi nieruchomości zabudowana oraz przedmioty stanowiące wyposażenie budynku mieszkalnego i sprzęt elektroniczny (amplituner S., konsola do gier P., komplet mebli skórzanych (sofa trzyosobowa, sofa dwuosobowa oraz fotel) stanowiących wyposażenie salonu oraz łoże drewniane sosnowe stanowiące wyposażenie sypialni). Skoro strony zgodnie wskazywały składniki majątku wspólnego oraz ich wartość (poza nieruchomością, k. 37 in fine- 38) i twierdzenia te nie budziły wątpliwości, Sąd uznał za dopuszczalne oparcie się na zgodnych oświadczeniach stron w tym zakresie (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2001 r. V CKN 482/00, z dnia 18.02.1993 r., I CRN 8/93). Odnośnie spornej między małżonkami wartości nieruchomości wspólnej, Sąd polegał na wskazaniach biegłej W. S., ustalającej wartość nieruchomości na kwotę 499.400 złotych (k. 191). Wziąwszy jednakże pod uwagę, że w sprawie o podział majątku wspólnego, przydzielając jednemu z uczestników nieruchomość obciążoną hipoteką, Sąd ustala wartość tego składnika przy uwzględnieniu obciążenia hipotecznego zmieniającego rzeczywistą wartość tego składnika, Sąd odliczył wartość pozostałego na datę orzekania obciążenia hipotecznego, zarówno przy ustalaniu jego rzeczywistej wartości, jak i przy jej rozliczeniu (spłacie) (stosownie do utrwalonego orzecznictwa, por. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 października 2000 roku, II CKN 611/99, z dnia 29 września 2004 roku, II CK 538/03). Z uwagi na niezłożenie przez zainteresowanego uczestnika postępowania aktualnego zaświadczenia z banku, wartość obciążenia hipotecznego na datę orzekania Sąd ustalił w oparciu o dokument bankowy (k. 65) wskazujący, że na datę 31.10.2014r. pozostała do spłaty kwota 54.181.28 CHF kapitału, a następnie pomniejszył to obciążenie o dokonane do dnia orzekania spłaty rat kredytu wykazane przez uczestnika na podstawie karty analitycznej rachunku prowadzonego dla kredytu w łącznej wysokości 3993,77 CHF (k. 369, 373) (54.181,28 CHF- 3993,77 CHF x 3,91 zł (kurs CHF NBP na dzień 1.12.2015r.) = 196.237 zł). Reasumując, wartość nieruchomości ustaloną na kwotę 499.400 zł pomniejszono o kwotę 196.237 zł, co pozwoliło następnie ustalić, że wartość nieruchomości wspólnej uwzględniająca obciążenie rzeczowe wynosi 303.163 zł. Łączna zatem wartość wszystkich składników majątku wspólnego małżonków G. wynosiła 308.163 zł (303.163 zł + 5000 zł (łączna wartość ruchomości).

Podziału majątku wspólnego małżonków Sąd dokonuje, z mocy art. 46 krio, stosując odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku, zaś na podstawie odesłania przepisu art. 1035 kc, stosując odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. W związku z powyższym opisane składniki majątku wspólnego małżonków Sąd przyznał na własność M. G. (1), wobec zgodnej woli zainteresowanych (art. 212 par. 2 kc w zw. z art. 622 par. 2 kpc i art. 688 kpc). Udział każdego z małżonków w majątku wspólnym był równy (art. 43 par. 1 krio), a jego wartość wynosiła 154.081,50 zł (308.163 zł x1/2). W związku z tym, że wnioskodawczyni nie otrzymała żadnego przedmiotu wchodzącego w skład majątku wspólnego, zgodnie z przepisem art. 212 par. 3 kc należało zasądzić od uczestnika postępowania na jej rzecz spłatę pieniężną w wysokości 154.081,50 zł, płatną w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności. Sąd nie dopatrzył się podstaw do rozłożenia spłaty na raty, o co wnosił uczestnik postępowania, uznał bowiem, że sposób podziału, w wyniku którego mąż otrzyma wszystkie składniki majątku, oraz wyrażana przez niego wola ich otrzymania przemawiają za tym, by wnioskodawczyni bez zbędnej zwłoki otrzymała ich finansowy ekwiwalent, ekonomicznie odczuwalną wartość utraconego udziału we współwłasności. Jednocześnie 6 miesięczny termin należy uznać za wystarczający dla poczynienia starań o pozyskanie środków pieniężnych na zasądzoną spłatę.

Wobec ustalenia w toku postępowania, że w dacie ustania wspólności majątkowej w jej skład wchodziły dwa quady marki H., których zbycia po prawomocnym orzeczeniu rozwodu dokonał uczestnik postępowania bez zgody byłej małżonki i nie rozliczając się z nią ze środków pieniężnych z tego uzyskanych (zużywając je na własne potrzeby k. 38), Sąd z mocy art. 1036 kc w zw. z art. 46 kro potraktował tę czynność jako bezskuteczną w stosunku do wnioskodawczyni i, ustaliwszy na podstawie zgodnych oświadczeń stron, że wartość każdego ze sprzedanych quadów wynosi po 13 000 zł (k. 234 in fine- 235), zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni zwrot połowy wartości uzyskanej z tego tytułu, traktując jakby te pojazdy nadal stanowiły składnik majątku wspólnego i zostały przyznane na rzecz uczestnika postępowania (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z 26 września 2007 roku, IV CSK 139/07, oraz K. Skiepko na stronie 78- 79 w: „Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków” seria Komentarze z wokandy, Lexis Nexis Warszawa 2013 , wydanie 1).

Zgodnie z przepisem art. 686 kpc w postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu spłaconych długów spadkowych, zaś z mocy art. 567 par. 3 kpc norma ta znajduje zastosowanie w sprawach o podział majątku wspólnego pomiędzy małżonkami. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 9 września 1979 roku (III CRN 83/76) odpowiednie zastosowanie tego przepisu przewidziane w art. 567 par. 3 kpc prowadzi do wniosku, że o długach związanych z majątkiem wspólnym i ciążących w czasie trwania wspólności na obojgu małżonkach, które zostały spłacone przez jednego z małżonków z własnych środków po ustaniu wspólności majątkowej, rozstrzyga Sąd w postepowaniu o podział majątku wspólnego, i to ze skutkami wynikającymi z dyspozycji art. 618 par. 3 kpc w zw. z art. 688 kpc (vide również SN w postanowienie z dnia 15.04.20011 rok, II CSK 430/10). Podstawę rozliczenia takiego długu nie stanowi jednakże art. 45 kro, obejmujący swoim zakresem jedynie długi spłacone w trakcie trwania wspólności majakowej, ale przepis art. 207 kc. Na tej samej podstawie prawnej (art. 207 kc w zw. z art. 618 kpc i art. 567 par. 3 kpc) Sąd rozstrzyga o rozliczeniach małżonków z tytułu wydatków poniesionych na rzecz wspólną (nieruchomość) w czasie od ustania wspólności do chwili podziału. Co istotne, żądanie zwrotu spłaconych przez jednego z małżonków, z własnych środków, wspólnych długów obojga małżonków, stanowi roszczenie procesowe, o którym Sąd rozstrzyga wyłącznie na wyraźne żądanie zainteresowanego małżonka, odpowiadające warunkom z art. 187 kpc w zw. z art. 13 par. 2 kpc. W świetle powyższych regulacji, kognicją Sądu było również objęte żądanie zgłoszone przez uczestnika postępowania sformułowane jako żądanie zwrotu nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny, wynikające ze spłacenia wspólnych kredytów w (...) SA, (...) SA oraz kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej od ustania wspólności do sierpnia 2015 roku (pismo z dnia 2 lipca 2015r. -k. 238- 240 w sprecyzowaniu pisma z dnia 13.11.2014r. k- 47- 50, k. 235v). Wobec przyznania przez wnioskodawczynię faktu spłaty wspólnych długów wyłącznie przez byłego małżonka, Sąd zasądził od A. G. (1) na rzecz uczestnika postępowania wartość połowy spłaconych rat kredytu z dnia 19 lipca 2002 roku, których wysokość została wykazana w zestawieniu analitycznym (k. 368- 379) za okres od 9 października 2013 roku do końca sierpnia 2015r. (będąc związanym żądaniem sformułowanym w piśmie z dnia 2 lipca 2015r.). I tak Sąd obliczył, że uczestnik postępowania w roku 2013 spłacił raty kredytu w wysokości 1245 CHF, co po przeliczeniu na walutę polską według średniorocznego kursu franka szwajcarskiego NBP za 2013 rok (3,41 zł), dało kwotę 4245, 45 zł. W 2014r. uczestnik wpłacił kwotę 4693,41 CHF tytułem kapitału i odsetek, co po przeliczeniu wg średniorocznego kursu franka NBP za 2014r. (3,446 zł) dało kwotę 16.173,49 zł, zaś w 2015 roku, do końca sierpnia, wpłacił 3920,59 CHF, co wg średniego kursu franka NBP (3,916 zł) dało kwotę 15.353,03 zł. Łączne wpłaty M. G. (1) z tego tytułu wyniosły 35.771,97 zł, wobec czego wnioskodawczyni powinna mu zwrócić kwotę 17.885,98 zł, jako połowę wartości tych środków, ustalonej według kursu średniorocznego franka szwajcarskiego z czasów dokonywania spłat, uznając, że zastosowanie wyższego kursu tej waluty z daty orzekania, co jest faktem znanym powszechnie, doprowadziłoby do bezpodstawnego wzbogacenia uczestnika. Z tytułu spłaty kredytu konsolidacyjnego hipotecznego z 2006 roku, denominowanego (k. 66-70), uczestnik w okresie od 9 października 2013 roku do 17 czerwca 2015r. (zgodnie z przedstawionym dowodem k. 243- 245) wpłacił kwotę 57.745,31 złotych, przy czym uwzględniając przyznany przez uczestnika postępowania fakt, że małżonkowie G. i dający zabezpieczenie hipoteczne Z. i M. C., spłacają raty po połowie, Sąd zasadził od wnioskodawczyni na rzecz M. G. kwotę 14.436,32 złotych jako ¼ wartości nominalnej spłaconych rat. Łącznie o obowiązku spłaty kwoty 17.885,98 zł i kwoty 14.436,32 zł, sąd orzekł w punkcie 4 postanowienia. Termin spłaty określono na 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia wskazując obojgu zainteresowanym jednakowy termin na rozliczenie finansowe dotyczące majątku wspólnego, umożliwiające poczynienie starań o zgromadzenie tych środków i jednoczesne poczynienie potraceń.

Żądanie zwrotu na rzecz uczestnika kosztów utrzymania i eksploatacji nieruchomości wspólnej podlegało uwzględnieniu jedynie w niewielkiej części. M. G. (1) domagał się z tego tytułu zasądzenia od wnioskodawczyni połowy kwoty 34.828,78 zł wydatkowanej na koszty utrzymania, eksploatację oraz remont domu na nieruchomości wspólnej byłych małżonków, udokumentowanej potwierdzeniami przelewu należności na rzecz (...) SA w W. (k. 246- 249, 251- 253), na rzecz (...) SA w W. (k. 250, 254, 256, 258- 264), Urzędu Gmny C. (k. 266 – 267), dowodami zawarcia umowy ubezpieczenia nieruchomości (k. 268- 271) oraz kosztorysem powykonawczym (k. 272). Na podstawie przepisu art. 207 kc, zgodnie z którym pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów oraz w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną, uczestnik postępowania mógł domagać się od wnioskodawczyni jako współwłaścicielki nieruchomości w udziale ½ zwrotu poniesionych przez niego ciężarów związanych z jej utrzymaniem. Niewątpliwie do ciężarów tych zaliczyć należało obarczające współwłaścicieli „ciężary publiczne" (podatki, opłaty oraz inne ciężary), a także gospodarcze ciężary "prywatne" (ubezpieczenia). Z tego powodu Sąd uznał, że wnioskodawczyni powinna zwrócić uczestnikowi postępowania połowę poniesionych kosztów wywozu odpadów, stanowiących obowiązkowe opłaty administracyjne właścicieli nieruchomości (2x72 zł- k. 266- 267) oraz koszty ubezpieczenia nieruchomości, ale tylko w zakresie dotyczącym zabezpieczenia samej nieruchomości i posadowionego na niej budynku mieszkalnego, z wyłączeniem dodatkowych ubezpieczeń bagażu, OC w życiu prywatnym. Do ciężarów podlegających rozliczeniu sąd zaliczył zatem koszty ubezpieczenia w wysokości 350 zł (k. 268), 322 zł (k. 269), 312 zł (k. 270), 292 zł (k. 271- koszty ubezpieczenia bez składek za SOS Assistance i Home Assistance oraz bez ubezpieczenia bagażu i OC w życiu prywatnym). Łącznie zatem z kwoty 1420 zł, sąd w punkcie 5 postanowienia zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika połowę tych kosztów w wysokości 710 zł w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia, uznając, że ich zwrot powinien nastąpić niezwłocznie.

Sąd oddalił w pozostałym zakresie żądanie uczestnika postępowania dotyczące zasądzenia zwrotu wydatków z majątku osobistego na nieruchomość wspólną (nakładów), albowiem uczestnik , zamieszkujący nieruchomość wraz z nową rodziną, nie może zdaniem Sądu domagać się zwrotu pełnych kosztów eksploatacji nieruchomości (opłat za gaz i prąd) w sytuacji zamieszkiwania w nieruchomości z nową rodziną. Poniesione przez uczestnika opłaty za prąd i gaz wynikały ze zużycia energii potrzebnej do zamieszkiwania i korzystania z domu. Jednocześnie uczestnik nie zgłaszał dowodu i nie wykazywał wysokości kosztów utrzymania nieruchomości, niezbędnych do zachowania domu w stanie niepogorszonym, jakich zwrotu mógłby domagać się od współwłaścicielki. Sąd nie znalazł jednakowoż podstaw do zasądzenia od wnioskodawczyni zwrotu kosztów remontu budynku mieszkalnego dokonanego po ustaniu wspólności ustawowej między małżonkami, gdyż uczestnik nie wykazał dowodnie ich wysokości (kosztorys powykonawczy nie stanowi dowodu wykonania tego remontu oraz nie dowodzi zapłaty wskazanej w nim sumy pieniężnej, wobec zaprzeczenia przez wnioskodawczynię) a nadto, obciążanie wnioskodawczyni obowiązkiem zwrotu połowy kosztów remontu, przy uwzględnieniu, że nieruchomość wraz z nakładami przypadła uczestnikowi oraz ma on obowiązek spłacić wnioskodawczynię z wartości tej nieruchomości ustalonej według stanu na datę ustania wspólności (a więc przed dokonaniem nakładów), prowadziłoby do bezpodstawnego wzbogacenia M. G. (1). Z tego powodu Sąd nie znalazł podstaw do zasądzenia żądania zwrotu nakładów w pozostałej części (pkt. 7 postanowienia).

Sąd nie rozstrzygał o żądaniu zgłoszonym przez wnioskodawczynię w piśmie procesowym z dnia 5 listopada 2015r. (k. 350-351), albowiem, żądanie o zasądzenie odszkodowania za uniemożliwienie wnioskodawczyni korzystania ze wspólnej nieruchomości (wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości w wyłączeniem uprawnienia wnioskodawczyni art. 206 kc), stanowiące żądanie procesowe, wino być zgłoszone w sposób odpowiadający warunkom formalnym pozwu i nie może być zgłoszone w sposób ewentualny, z „ostrożności procesowej” (k. 381), czego świadomość ma zawodowy pełnomocnik reprezentujący tę stronę. W tych okolicznościach sąd potraktował to jako żądanie zgłoszone bezskutecznie, a zatem niepodlegające rozpoznaniu. Z analogicznych przyczyn Sąd nie rozpoznawał „żądania” uczestnika postepowania o rozliczenie spłat zadłużenia na rzecz U. (k. 47-50), albowiem uczestnik zobowiązany do sprecyzowania żądań zgłoszonych w tym piśmie, zgłosił żądanie zasądzenia spłaconych rat kredytu oraz nakładów na utrzymanie i remont nieruchomości wspólnej.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 520 par. 1 kpc oddalając w punkcie 8 i 9 wnioski obu stron o zasądzenie kosztów postępowania i stojąc na stanowisku, że postępowanie podziałowe toczyło się w interesie każdego z byłych małżonków. Wobec ustalenia, że pozostała nieuiszczona przez strony kwota 1267,54 zł kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa (kwoty 1065,37 zł i 202,17 zł wypłacone biegłej k. 199 i 275), Sąd obowiązkiem pokrycia tych wydatków obciążył oboje zainteresowanych po połowie (pkt. 11 postanowienia).

I Ns 281/14

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE