Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 listopada 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił B. G. prawa do emerytury.

Decyzja została wydana na podstawie art.184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 roku, poz.748) oraz §2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, nr 8 poz.43).

W uzasadnienia decyzji organ rentowy wskazał, iż ubezpieczona nie udokumentowała 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych (okresy te wraz z okresem uzupełniającym wynoszą 19 lat 10 miesięcy i 11 dni), nie udokumentowała również 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła ubezpieczona B. G. wnosząc o zmianę decyzji i przyznanie prawa do emerytury.

Podała, że przedłożyła w organie rentowym świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wydane w dniu 21 stycznia 2005 roku przez pracodawcę Ł. Zakłady (...). W świadectwie powołano się na zarządzenie nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 roku włącznie z wykazem A pozycja 1, 4 i 43. W świadectwie potwierdzono, że ubezpieczona wykonywała pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Podała, iż pracowała w okresie od 30 sierpnia 1989 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowiskach wymienionych w zarządzeniu. Ubezpieczona wskazała również, że uwzględniając pracę w gospodarstwie rolnym rodziców legitymuje się 20 letnim stażem pracy.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona B. G. urodziła się (...). W dniu 14 października 2015 roku ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę.

Ubezpieczona nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. (wniosek – k.1 akt ZUS, I plik)

W okresie od 1 września 1975 roku do 4 czerwca 1977 roku ubezpieczona uczęszczała do szkoły zawodowej w Ł..

Rodzice ubezpieczonej prowadzili gospodarstwo rolne o powierzchni 2,14 ha w miejscowości B. w gminie Ł. w okresie od 1962 do 1973 roku (ojciec) i do 1986 roku (matka). Ubezpieczona mieszkała z rodzicami. (zaświadczenie – k.13 odwrót akt ZUS)

Matka ubezpieczonej L. N. była objęta ubezpieczeniem społecznym rolników indywidualnych. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowa w P. potwierdziła fakt opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników tylko przez L. N.. (kwestionariusz – k.10 akt ZUS I plik, pismo – k.9 akt ZUS, I plik)

Po ukończeniu 16 roku życia ubezpieczona pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców do czasu podjęcia pracy w (...) SA w Ł.. (okoliczności bezsporne)

Do stażu pracy Zakład zaliczył ubezpieczonej następujące okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 31 maja 1976 roku do 30 czerwca 1977 roku oraz od 1 lipca 1977 roku do 3 października 1979 roku jako okresy uzupełniające pracy w gospodarstwie rolnym. (karta przebiegu zatrudnienia – k.22 akt ZUS)

W okresie od 4 października 1979 roku do 31 stycznia 2005 roku ubezpieczona była zatrudniona w (...) SA w Ł.. (świadectwo pracy – k.14 akt ZUS)

Ubezpieczona została zatrudniona początkowo na okres próbny 2 miesięcy - do 4 grudnia 1979 roku do przyuczenia w zawodzie zgrzeblarki. (umowa o pracę, akta osobowe, k.16)

Z dniem 11 grudnia 1979 roku powierzono ubezpieczonej obowiązki zgrzeblarki w Wydziale Dziewiarni. (aneks w aktach osobowych, k.16)

Od 15 września 1981 roku do 15 września 1983 roku ubezpieczona przebywała na urlopie wychowawczym. (okoliczności bezsporne)

Po powrocie z urlopu wychowawczego od 16 września 1983 roku ubezpieczona została zatrudniona na stanowisku zgrzeblarki. (umowa o pracę w aktach osobowych, k.16)

W związku przedstawionym zaświadczeniem lekarskim stwierdzającym V miesiąc ciąży z dniem 23 stycznia 1984 roku ubezpieczona została przeniesiona na stanowisko sprzątaczki. (przeniesienie w aktach osobowych, k.16)

W okresie od 29 sierpnia 1984 roku do 29 sierpnia 1989 roku ubezpieczona przebywała na urlopie wychowawczym. (zaświadczenie w aktach osobowych, k.16)

Po urlopie wychowawczym z ubezpieczoną została zawarta umowa o pracę od dnia 30 sierpnia 1989 roku. Ubezpieczona została zatrudniona w Wydziale S. i Farbiarni i powierzono jej obowiązki przyuczenia do zawodu szarpacz-zgrzeblarz do 1 miesiąca. (umowa o pracę w aktach osobowych, k.16)

Od 1 lutego 1992 roku powierzono ubezpieczonej obowiazki operatora maszyn rozwłókniających (szarpacza) i operatora maszyn zgrzeblących, a od 1 listopada 1993 roku operatora maszyn rozwłókniających (szarpacza) i operatora maszyn zgrzeblących czeszących.

Na stanowisku operatora maszyn rozwłókniających ubezpieczona miała wypłacane wynagrodzenie akordowe wg kategorii VIII, a na stanowisku operatora maszyn zgrzeblących wg kategorii VI.

Od 1 lipca 1996 roku powierzono ubezpieczonej obowiązki szarpacza – zgrzeblarza. (aneksy do umowy w aktach osobowych, k.16)

Od 1 stycznia 1998 roku ubezpieczona została przeniesiona do Wydziału Wytwarzania Produkcji na stanowisko zgrzeblarza-szarpacza i otrzymywała wynagrodzenie wg VIII kategorii. (aneksy do umowy w aktach osobowych, k.16)

1 lipca 2000 roku ubezpieczona wniosła o zmianę stanowiska ze stanowiska zgrzeblarz – szarpacz na stanowisko zgrzeblarz – szarpacz – pakowacz ścierek i kocy. (wniosek w aktach osobowych, k.16)

W okresie zatrudnienia ubezpieczona korzystała z urlopu na wychowanie dziecka w następujących okresach:

1)  od 15 września 1981 roku do 15 września 1983 roku,

2)  od 29 sierpnia 1984 roku do 27 lipca 1986 roku,

3)  od 3 listopada 1986 roku do 29 sierpnia 1989 roku. (świadectwo pracy – k.14 akt ZUS)

(...) SA w Ł. wystawiły ubezpieczonej świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z którego wynika, iż w okresach:

1)  od 4 października 1979 roku do 14 września 1981 roku,

2)  od 16 września 1983 roku do 28 sierpnia 1984 roku,

3)  od 30 sierpnia 1986 roku do 31 stycznia 2005 roku

ubezpieczona wykonywała w pełnym wymiarze czasu pracy prace zgrzeblarza, mieszacza rozwłókniarka, pakowacza na stanowisku: zgrzeblarz, szarpacz, pakowacz ścierek i kocy wymienione w wykazie A Dział VII pozycja 1 punkt: 1, 4, 43 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. (świadectwo – k.17 akt ZUS)

W okresie zatrudnienia ubezpieczona przebywała na ukropach bezpłatnych w dniach:

-

27 stycznia 1990 roku,

-

od 12 do 14 kwietnia 1990 roku,

-

17 kwietnia 1990 roku,

-

2 maja 1990 roku,

-

5 maja 1990 roku,

-

31 maja 1990 roku,

-

15 czerwca 1990 roku,

-

13 kwietnia 1991 roku,

-

od 22 do 24 kwietnia 1991 roku. (zaświadczenie w aktach osobowych, k.16)

Organ rentowy zaliczył ubezpieczonej do stażu ubezpieczeniowego okresy zatrudnienia w (...) SA w Ł.

- okresy składkowe w wymiarze 12 lat 4 miesięcy i 20 dni,

- okresy nieskładkowe – ograniczone do 1/3 okresów składkowych - 4 lata 1 miesiąc i 17 dni.

Staż pracy ubezpieczonej na dzień 31 grudnia 1998 roku wynosi 19 lat 10 miesięcy i 11 dni. (karta przebiegu zatrudnienia – k.22)

Zakład pracy wypłacał ubezpieczonej dodatek za pracę w szkodliwych warunkach. (karty wynagrodzeń – k.16)

Powyższy stan faktyczny w istocie jest bezsporny między stronami. Istotne w sprawie okoliczności zostały ustalone na podstawie dowodów z dokumentów z akt osobowych ubezpieczonej oraz zeznań ubezpieczonej. Zeznania ubezpieczonej dotyczące wykonywanej pracy, przebywania na urlopach wychowawczych znajdują potwierdzenie w dowodach z dokumentów.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, nr 748) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art.184 ust.2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art.184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Z treści przepisu art.32 ww. ustawy wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie art.32 ust.4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust.1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie którym osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art.32 ust.4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, poz.8 nr 43 z późn. zm.), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01, OSNAP 2002/10/243 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09, Lex nr 559949).

Zgodnie z treścią §3 i 4 ww. rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż ubezpieczona nie wykazała, że legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 roku 20-letnim okresem składkowym i nieskładkowym.

Okresy zaliczane do okresów składkowych zostały wymienione w art.6 ww. ustawy o emeryturach i renetach. Do okresu składkowego zalicza się m.in. okres ubezpieczenia czyli opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (art.4 punkt 4 ww. ustawy o emeryturach i rentach). Do okresów składkowych zalicza się także, stosownie do treści art.10 ust.1 punkt 3 ww. ustawy okresy przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Okresy zaliczane do okresów nieskładkowych zostały wymienione w art.7 ww. ustawy i należą do nich m.in. okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, okresy pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, okresy zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego i opiekuńczego. Zgodnie z treścią art.5 ust.2 ww. ustawy przy ustalaniu prawa do emerytury okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 udowodnionych okresów składkowych.

Ubezpieczona B. G. urodziła się (...), 30 maja 1976 roku ukończyła 16 lat. Do czasu podjęcia zatrudnienia w Ł. Zakładach (...) do 3 października 1979 roku pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców. Okres ten (3 lat 4 miesięcy i 4 dni) organ rentowy zaliczył do okresów składkowych, stosownie do treści art.10 ust.1 punkt 3 ww. ustawy o emeryturach i rentach.

W okresie zatrudnienia w Ł. Zakładach (...) ubezpieczona przebywała na urlopach wychowawczych:

1)  od 15 września 1981 roku do 15 września 1983 roku,

2)  od 29 sierpnia 1984 roku do 27 lipca 1986 roku,

3)  od 3 listopada 1986 roku do 29 sierpnia 1989 roku.

Okres przebywania na urlopie wychowawczym, zgodnie z treścią art.7 punkt 5 ww. ustawy jest okresem nieskładkowym.

Okresy nieskładkowe ograniczone do 1/3 okresów składkowych wnoszą 4 lat 1 miesiąc i 17 dni.

Okres składkowy wynosi zatem 12 lat 4 miesiące i 20 dni.

Łącznie staż pracy ubezpieczonej na dzień 1 stycznia 1999 roku (okresy składkowe, okresy nieskładkowe i okres pracy w gospodarstwie rolnym) wynosi 19 lat 10 miesięcy i 11 dni.

Dodatkowo należy wskazać, iż ubezpieczona nie wykazała również 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczona w okresie zatrudnienia w Ł. Zakładach (...) wykonywała prace przy produkcji i wykończeniu wyrobów włókienniczych”. Prace te zostały wymienione w dziale VII punkt 4 wykazu A stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia. Ubezpieczona zajmowała stanowisko zgrzeblarza, szarpacza. Z ustaleń Sądu wynika, iż pracodawca stosował wymiennie nazwy stanowiska – operator maszyn rozwłókniających (szarpacz). Natomiast w zarządzeniu Ministra Przemysły Chemicznego i Lekkiego nr 19 z dnia 6 sierpnia 1983 roku w sprawie w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (D.Urz. MG z 1983 roku poz.1 nr 2) wskazano, że do prac w warunkach szczególnych należą prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych na stanowisku zgrzeblarza (Dział VII punkt 1 podpunkt 4). Zarządzenie to zostało uchylone zarządzeniem nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 2987 roku (Dz.Urz.MG 1987 roku poz. 4 nr 7) w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. W zarządzeniu nr 7 również do pracy w warunkach szczególnych zaliczone zostały prace przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu na stanowisku zgrzeblarz (załącznik nr 2, Wykaz a Dział VII punkt 1 podpunkt 1). Ubezpieczona wykonywała również prace operatora maszyn rozwłókniających (szarpacza).

Niesporny między stronami jest okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach od 4 października 1979 roku do 14 września 1981 roku i od 16 września 1983 roku do 28 sierpnia 1984 roku (2 lata 10 miesięcy i 25 dni). W tym czasie ubezpieczona pracowała na stanowisku zgrzeblarza.

Pracodawca stosował wymiennie nazwę stanowiska ubezpieczonej – operator maszyn rozwłókniających (szarpacz). Prace te należą do prac przy wymienionych w wykazie A Dział VII punkt 4 ww. rozporządzenia jako prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych.

Zatem do okresu pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okres od 30 sierpnia 1989 roku do 31 grudnia 1998 roku - 10 lat i 4 miesiące. Okres ten wraz z okresem zaliczonym przez organ rentowy (2 lata 10 miesięcy i 4 dni) jest niższy niż 15 lat.

Do okresu pracy w szczególnych warunkach nie można zaliczyć okresów urlopów wychowawczych. Sąd podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 kwietnia 2016 roku (II UK 193/15, Legalis nr 1460780), że „skoro przez pracę w szczególnych warunkach rozumie się wykonywanie takiej pracy, a nie pozostawanie w stosunku pracy, to nie ma podstaw do zaliczenia urlopu wychowawczego do okresu pracy w szczególnych warunkach, skoro pracownik w czasie tego urlopu jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy w szczególnych warunkach.”

Reasumując ubezpieczona nie spełnia warunków do przyznania emerytury – na dzień 1 stycznia 1999 roku:

1)  nie legitymuje się 20-letnim okresem składkowym i nieskładkowym,

2)  nie legitymuje się 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.477 ¹¹§1 k.p.c. oddalił odwołanie jako niezasadne.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć ubezpieczonej, pouczając ją o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji.

25.07.2016 r.