Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 grudnia 2014 roku powódka T. z siedzibą w V. P. (Włochy) wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, aby pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. zapłaciła powódce kwotę 195.000 EUR (euro) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi według prawa włoskiego od dnia 1 lutego 2009 roku do dnia zapłaty.

Powódka podała, że pozwana zamówiła u niej maszynę do cięcia za kwotę 175.000 euro oraz zobowiązała się do pokrycia kosztów transportu w wysokości 20.000 euro. Wobec wykonania umowy powódka wystawiła fakturę vat na kwotę 195.000 euro z terminem płatności oznaczonym na dzień 31 stycznia 2009 roku, za którą pozwana nie zapłaciła. Pozwana zwróciła się do powódki z wnioskiem o uzgodnienie salda wskazując, że jej zadłużenie względem powódki wynosi 195.000 euro (pozew k. 3 - 7).

Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym nakazał pozwanej zapłacić powódce kwotę 195.000 EUR wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi według prawa włoskiego od dnia 1 lutego 2009 roku do dnia zapłaty, oraz kwotę 17.732 zł tytułem kosztów postępowania (nakaz zapłaty k. 123).

Od powyższego nakazu zapłaty pozwana wniosła skutecznie sprzeciw. Zaskarżyła nakaz zapłaty w całości. Pozwana zarzuciła brak należytego umocowania pełnomocnika powódki. Pozwana wskazała również, że strony zawierając umowę, dokonały wyboru prawa polskiego jako prawa właściwego dla zawartej umowy dostawy maszyny. Pozwana podała, że z treści zamówienia z dnia 26 sierpnia 2008 roku, wynika, że dostawca został zobowiązany „do niestosowania w oferowanym surowcu lub wyrobie związków chemicznych uznanych przez aktualne przepisy za zabronione”. Dodatkowo pozwana wskazała, że „w przypadku występowania w danym surowcu lub wyrobie związków chemicznych uznanych przez aktualne przepisy państwowe za niebezpieczne, dostawca zobowiązany jest dostarczyć listę tych związków”. Zdaniem pozwanej, z treści tego zamówienia wyraźnie wynika, że pozwana oczekiwała wykonania dostawy zgodnie z przepisami polskimi. Pozwana podkreśliła, że całość zamówienia z dnia 26 sierpnia 2008 roku została sporządzona w języku polskim, a jedynie przetłumaczona na język włoski. Wybór prawa polskiego do umowy dostawy maszyny wynikał z faktu, że pozwana oczekiwała od dostawcy wystawienia „faktury vat” tj. pozwana posługiwała się nazewnictwem przyjętym dla polskich dokumentów księgowych. We włoskim obrocie handlowym nie występuje instytucja „faktury Vat”.

Z uwagi na fakt, że w sprawie zastosowanie znajdą polskie przepisy kodeksu cywilnego, pozwana podniosła zarzut przedawnienia całości roszczenia powódki. Roszczenie stało się wymagalne z dniem 31 stycznia 2009 roku. Biorąc pod uwagę dwuletni termin przedawnienia roszczenia, roszczenie uległo przedawnieniu z dniem 1 lutego 2011 roku. Na wypadek gdyby Sąd uznał właściwość prawa włoskiego w sprawie, z uwagi na treść art. 2948 włoskiego kodeksu cywilnego, pozwana podniosła zarzut przedawnienia dochodzonych przez powódkę odsetek ustawowych od kwoty należności głównej dochodzonej w sprawie.

Pozwana podniosła, również zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powódki. Wskazała, że zgodnie z treścią zamówienia nr (...) z dnia 26 sierpnia 2008 roku, zamówienie złożyła u S. V. S..p. A na dostawę nowej maszyny. Zamówiona maszyna została wysłana przez podmiot zależny od dostawcy tj. Spółkę T., co jednak w żadnym wypadku nie oznacza by dostawcą maszyny była powódka.

Kolejnym zarzutem podniesionym przez pozwaną było nienależyte wykonanie umowy. Pozwana podała, że oczekiwała dostawy sprzętu fabrycznie nowego, spełniającego wszelkie normy techniczne. Wbrew treści zamówienia pozwanej, dostarczono jej używaną, dziesięcioletnią maszynę. Powstał brak możliwości zapewnienia obsługi technicznej dla dostarczonej maszyny wynikający z braku dostępu do części zamiennych dla tego typu urządzenia już przestarzałego. Pozwana wskazała również, że nigdy nie dokonała uznania długu w stosunku do strony powodowej w kwocie dochodzonej powództwem (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 126).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka jest spółką akcyjną prawa włoskiego (dowód: odpis z rejestru k. 22 - 35, tłumaczenie poświadczone z języka włoskiego k. 36 - 55).

Pozwana prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przedmiotem jej działalności jest m.in. produkcja wyrobów tekstylnych, produkcja części i akcesoriów do pojazdów silnikowych (dowód: odpis z KRS pozwanej k. 57).

Spółka (...).p.A. była powiązana kapitałowo z pozwaną Spółką. W 2008 roku S. V. S..p.A. posiadała ponad 50 % udziałów w spółce strony pozwanej. Natomiast Spółka (...).p.A. była w tym okresie zależna od S. V. S..p.A. (dowód: zeznania M. C. w charakterze strony k. 384 czas 00:03:34-00:56:26, odpis KRS Spółki pozwanej załącznik nr 2 k. 139-146 akt).

W 2008 roku pozwana poszukiwała nowej maszyny do cięcia wodą. Analizowała oferty maszyn nowych. Na polskim rynku nie było producenta maszyn do cięcia wodą, stąd poszukiwania dostawcy na rynku zagranicznym (dowód: zeznania M. C. w charakterze strony k. k. 384 czas 00:03:34-00:56:26).

Pozwana otrzymała ofertę od spółki (...) z siedzibą w R. (Szwecja), która obejmowała dostawę nowej maszyny typu W. J. za kwotę 195.450,00 EUR.

Oferta firmy (...) obejmowała dostawę nowej maszyny W. J., obejmującej fabrycznie nowe urządzenia za cenę 195.450,00 EUR w wersji bez opcjonalnej pompy (str 8 oferty (...)). W treści oferty wskazano także na możliwość opcjonalnego zakupu pompy w cenie 74.550 EUR (str. 9 oferty (...))- (dowód: oferta (...) z dnia 16.07.2008 r. wraz z e-mail przewodnim- załącznik nr 4 k. 148-161 akt).

W dniu 27 sierpnia 2008 roku w ramach prowadzonej działalności pozwana, po uprzednim przejrzeniu innych ofert, zamówiła w S. V. S..p.A (Włochy), nową maszynę oznaczoną jako (...) J. (maszyna do cięcia wodą) za kwotę 175.000 euro oraz zobowiązała się do pokrycia kosztów transportu w wysokości 20.000 euro. Powiązania kapitałowe pozwanego ze Spółką (...).p.A, w przeważającym stopniu zdecydowały o wyborze właśnie Spółki (...).p.A. jako dostawcy maszyny W. J..

Pozwana Spółka wskazała, że zobowiązuje dostawcę do niestosowania w oferowanym surowcu lub wyrobie związków chemicznych uznanych przez aktualne przepisy za zabronione. W przypadku występowania w danym surowcu lub wyrobie związków chemicznych uznanych przez aktualne przepisy państwowe za niebezpieczne, dostawca zobowiązany był dostarczyć listę tych związków.

Rozmowy na temat dostarczenia maszyny były prowadzone przez pozwanego ze spółką (...).p.A. Jednakże prezes pozwanej Spółki dowiedział się, że faktycznie dostawę zrealizuje (...) (Włochy). Ostatecznie na zamówieniu jako dostawca wymieniona została spółka (...) (Włochy). S. V. S..p.A (Włochy) oprócz (...).p.A. funkcjonowało jako dostawca w zakresie demontażu i montażu maszyny.

Prezes pozwanej Spółki nie oponował przeciwko temu, by dostawcą maszyny została spółka (...).p.A. (Włochy)- (dowód: oferta wraz z tłumaczeniem k. 305 -317, zamówienie nr (...) k. 62, tłumaczenie zamówienia k. 63, korespondencja e-mail z dnia 14 kwietnia 2009 roku załącznik nr 3 k. 146: zeznania M. C. w charakterze strony k. 384 czas 00:03:34-00:56:26, korespondencja mailowa k. 246- 249 akt).

Transport maszyny został zlecony przez T. S. (Włochy) (nadawca) firmie przewozowej (...) (dowód: międzynarodowy list przewozowy CMR nr (...) k. 65, tłumaczenie listu przewozowego CMR k. 66, dokument przewozowy k. 69, tłumaczenie dokumentu przewozowego k. 70).

Pozwanej Spółce dostarczono używaną maszynę W. J. zbudowaną z dwóch robotów (...) wyprodukowanych w dniu 20.11.1997 roku, pompy firmy (...)-ran wyprodukowanej w lipcu 2000 roku oraz kabiny cięcia (...) wyprodukowanej w 1998 roku.

Maszyna nie posiadała gwarancji, ani instrukcji obsługi. Dostarczona przez S. V. S..p.A. maszyna W. J., była maszyną 10-letnią.

Pozwana sama szacowała, że wartość rynkowa tej maszyny zgodnie z opinią Naczelnej Organizacji Technicznej nr (...) wynosiła 280.000,00 zł, czyli około 67.900,00 EUR (dowód: dokumentacja fotograficzna dostarczonej maszyny W. J. załącznik nr 5 k. 162-170 akt, opinia Naczelnej Organizacji Technicznej nr (...) załącznik nr 6 k. 171-182 akt, zeznania M. C. w charakterze strony k. k. 384 czas 00:03:34-00:56:26).

Powódka T. S..p.A (Włochy) wystawiła w dniu 19 września 2008 roku fakturę na kwotę 195.000 euro z terminem płatności oznaczonym na dzień 31 stycznia 2009 roku (dowód: faktura k. 73, tłumaczenie faktury k. 75).

Urządzenia wchodzące w skład maszyny W. J. były w momencie wykonania dostawy urządzeniami przestarzałymi, wymagającymi modernizacji oraz naprawy w celu doprowadzenia maszyny do stanu nadającego się do produkcji prowadzonej przez pozwaną. Maszyna W. J. dostarczona pozwanej posiadała, również liczne uszkodzenia, które sprawiały, że była ona całkowicie nieprzydatna na dzień jej dostawy. W dostarczonej maszynie do wymiany były: przeguby, silnik, program do obsługi systemu komputerowego (dowód: zeznania prezesa zarządu pozwanej spółki (...). C. e protokół z dnia 13 kwietnia 2016 roku 00:13:00 min, zeznania świadka M. Ś. e protokół z dnia 29 stycznia 2016 roku, 00:54:24 min).

Pozwana zatrzymała maszynę, nie odstąpiła od umowy, przystąpiła do na naprawy maszyny. Nie miała też czasu na poszukiwanie nowego dostawcy z uwagi na konieczność uruchomienia linii produkcyjnej.

Po dostarczeniu maszyny W. J. pozwanej Spółce, została ona poinformowana przez producenta urządzeń wchodzących w skład maszyny, tj. Spółkę (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. o zaprzestaniu prowadzenia wsparcia technicznego dla dostarczonej maszyny W. J. przez producenta robotów typu (...) z dniem 24.09.2012 roku. Niemożność zapewnienia obsługi technicznej dla dostarczonej maszyny W. J. wynikał z ograniczonego lub nawet braku dostępu do części zamiennych dla tego typu urządzenia, z uwagi na fakt, że na dzień sporządzenia pisma-informacji , roboty typu (...) nie były już od dłuższego czasu produkowane, w związku z wprowadzeniem nowocześniejszego typu urządzeń (dowód: pismo (...) sp. z o.o. z dnia 24.09.2012 r. -załącznik nr 7 k . k. 184 akt).

Pozwana nie wszczęła od razu po dostarczeniu maszyny pisemnego postępowania reklamacyjnego. Pozwana po dostarczeniu maszyny zgłosiła ustnie powódce, że dokonała zamówienia maszyny nowej -nieużywanej, a dostarczono mu 10 -letnią, wyeksploatowaną maszynę. Zaczęła prowadzić rozmowy ze spółka włoską na temat obniżenia ceny lub rozłożenia jej na raty. Powiązania kapitałowe między spółkami i chęć zacieśnienia współpracy powodowały, że pozwana nie przywiązywała większej wagi do formalności, liczyła na polubowne załatwienie sprawy. Z uwagi na powiązania kapitałowe Spółek -pozwanej oraz S. V. S..p.A.- rozmowy miały często charakter ustny. Przedstawiciel S. V. S..p.A. -G. R., z którym były omawiane wszelkie kwestie dotyczące maszyny, był też członkiem rady nadzorczej spółki pozwanej. Z tych względów rozmowy pomiędzy stronami były prowadzone zwykle telefonicznie oraz w trakcie przyjazdów G. R. na posiedzenia rady nadzorczej pozwanej (dowód: zeznania M. C. w charakterze strony k. 384 czas 00:03:34-00:56:26, korespondencja e-mail z dnia 14 kwietnia 2009 roku -załącznik nr 3 k. 146).

Rozmowy polubowne między stronami zostały przerwane z uwagi na postawienie Spółki (...).p.A (oraz T. S..p.A.) w stan upadłości oraz śmierć G. R., z którym były prowadzone wszelkie rozmowy odnośnie maszyny (dowód: zeznania M. C. w charakterze strony k. 384 czas 00:03:34-00:56:26).

W dniu 2 lipca 2012r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty należności wynikającej z faktury nr (...) (dowód: wezwanie k. 78).

Pozwana kontaktowała się z reprezentantem powódki -adwokatem włoskim M. P. w celu polubownego rozwiązania kwestii dostawy sprzętu. W trakcie prowadzonych rozmów, pozwana poinformowała powodową Spółkę o zaprzestaniu prowadzenia wsparcia technicznego dla dostarczonej maszyny W. J. przez producenta robotów typu (...) z dniem 24.09.2012 roku (dowód: pismo z dnia 25 lipca 2012 roku wraz z potwierdzeniem nadania -załącznik nr 8 k. 184-186, korespondencja e-mail z okresu 07.08.2012r.- 15.10.2012 r. wraz z tłumaczeniem przysięgłym na j. polski -załącznik nr 9 k. 187-193 akt).

Pozwana dwukrotnie, tj. w dniu 27 lutego 2013r. i w dniu 28 lutego 2013r. zwróciła się do powódki (...) (Włochy) z wnioskiem o uzgodnienie salda wskazując, że jej zadłużenie względem powódki wynosi 195.000 euro. Powódka odpowiedziała, że zadłużenie wynika z faktury nr (...) z dnia 19 września 2008 roku, a ponad kwotę 195.000 euro przysługują jej odsetki ustawowe od dnia 1 lutego 2009 roku do dnia zapłaty.

Pozwana zaliczyła nabyta od strony powodowej maszynę na poczet wydatków rzeczowych na aktywa trwałe (dowód: wniosek o uzgodnienie salda k. 81, k. 84, tłumaczenie wniosków k. 82, 85, odpowiedź powódki k. 88, sprawozdanie finansowe k. 222 i nast.).

Łączna suma wartości rynkowej 4-ch podstawowych elementów stanowiska do cięcia wodą (maszyna W. – Jest) została określona na kwotę 195.300 zł /na 2008 r./ i nie uwzględniała kosztów dodatkowych np. transportu, demontażu i montażu.

Łączna wielkość /kompletu j.w/ urządzeń nowych w powyższym okresie wynika z sumy cen „wyjściowych” wynosi ok. 1.000.000 zł, 1.024.000 zł /co odpowiada 248.278 euro/.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu wyceny maszyn, urządzeń i pojazdów mgr inż. E. Z. k. 320, ustna uzupełniająca opinia biegłego e protokół z dnia 29 stycznia 2016 roku czas 01:17:00 min.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów. Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy należy podnieść, że:

1.  Strona pozwana w toku procesu wniosła o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rzeczoznawstwa i wyceny maszyn przemysłowych na okoliczność rynkowej wartości urządzenia do przestrzennego cięcia strumieniem wodnym - maszyny W. J., w której skład wchodziły dwa roboty (...) wyprodukowane 20.11.1997 roku, pompa firmy (...)-ran wyprodukowana w lipcu 2000 roku oraz kabina cięcia (...) wyprodukowana w 1998 roku, dostarczonej pozwanej na podstawie zamówienia z dnia 26.08.2008 roku, na dzień dostarczenia maszyny pozwanej oraz rynkowej wartości nowego urządzenia do przestrzennego cięcia strumieniem wodnym — maszyny W. J., w której skład wchodziły dwa roboty (...), pompa firmy (...)-ran oraz kabina cięcia (...) na dzień dostarczenia maszyny pozwanej.

2.  Strona pozwana wnioskując o przeprowadzenie dowodu z opinii przez biegłego sądowego przedłożyła jednocześnie opinię prywatną wykonaną przez rzeczoznawców z NOT-u w Ł. . Biegli rzeczoznawcy realizując na zlecenie pozwanej Spółki, pisemną opinię, uprzednio dokonali oględzin spornej maszyny. Wizja lokalna urządzeń znajdujących się w firmie (...) Sp. z o.o. (...)-(...) O., ul. (...), przeprowadzona została w dniu 16.04.2015r. Pozwana Spółka umożliwiła rzeczoznawcom dostęp do urządzeń w celu ich oględzin, przeprowadzenia ekspertyzy i organoleptycznego oszacowania stanu technicznego. Biegli zapoznali się z materiałami informacyjnymi w tym dokumentacją techniczno-ruchową szacowanych urządzeń. Dodatkowych wyjaśnień związanych techniczną obsługą maszyn udzielił rzeczoznawcom personel techniczny obsługujący urządzenia. Na podstawie wizji lokalnej, oględzin, udostępnionej dokumentacji oraz uzyskanych informacji biegli ocenili, że szacowane urządzenia były eksploatowane zgodnie z przeznaczeniem bez nadmiernych obciążeń. Maszyny instalowane były i eksploatowane w różnym czasie zbliżonym do daty wytworzenia. Od chwili uruchomienia w firmie (...) Sp. z o.o. maszyny eksploatowane są w systemie pracy trzyzmianowej w zależności od potrzeb. Maszyny w dniu oględzin były sprawne techniczne. Rzeczoznawcy uwzględnili w opinii, że według uzyskanych informacji maszyny podlegały generalnym przeglądom oraz okresowej konserwacji zgodnie z instrukcją eksploatacji. Dokonywane przeglądy, naprawy bieżące i remonty nie gwarantowały jednak wysokiej sprawność urządzeń ze względu na długi czas ich eksploatacji. Większość maszyn nie jest aktualnie produkowanych, co wiąże się z brakiem serwisu i trudnościami w pozyskiwaniu części zamiennych. Podkreślili, że mimo dbałości obsługi i właściciela o stan techniczny maszyn, nie zapewniają one optymalnej gotowości i niezawodności produkcyjnej.

Podczas oględzin maszyny rzeczoznawcy stwierdzili i opisali w opinii, że:

- konstrukcje nośne maszyn i urządzeń nie wykazują żadnych zmian kształtu, i pęknięć wpływających na zdolność użytkową,

-wałki, łożyskowania, zespoły napędowe i systemy sterowania oraz programowania są w stanie technicznym dość dobrym lub dostatecznym.

Wyposażenie elektryczne maszyn aktualnie jest sprawne,

-ze względu na znaczny czas eksploatacji zespoły wykonujące ruchy rewersyjne, posuwisto zwrotne oraz narażone na działanie wysokich ciśnień i czynników ściernych nie gwarantują bezawaryjnej eksploatacji.

- zastosowane zespoły napędowe umożliwiają pracę urządzeń zbliżoną do parametrów nominalnych. Wg uzyskanych informacji, urządzenia pracujące są sprawne technicznie, lecz nie osiągają parametrów eksploatacyjnych zbliżonych do teoretycznych.

Rzeczoznawcy w swojej opinii określając stopień zużycia, podejście i metodę wyceny urządzenia, uwzględnili zalecenia wytycznych opracowanych przez agendy Naczelnej Organizacji Technicznej dla oceny stanu technicznego maszyn i urządzeń zawarte w VADEMECUM Wyceny (...) 1998r, Metody oceny stanu technicznego, wyceny pojazdów i maszyn (...) O., Metody Wyceny (...) z 200 lr, (...) Międzynarodowe Standardy Wyceny 2007 wyd. II, (ze szczególnym uwzględnieniem rozdziału WI3 Wycena maszyn i urządzeń) oraz opracowań: (...), dr inż. R. O. 2007, (...), dr hab. inż. J. N. prof. nadzw.

Informacje o cenach nowych oraz używanych porównywalnych maszynach i urządzeń rzeczoznawcy zasięgnęli od producentów krajowych, firm wyspecjalizowanych w imporcie tego typu urządzeń oraz z zagranicznych ofert internetowych jak również z aktualnych Cenników (...) wydawnictwa (...) Sp. z o.o. W opracowaniu wykorzystali materiały źródłowe uzyskane podczas oględzin maszyn i wywiadów przeprowadzonych z użytkownikiem urządzeń. Szacunek nie uwzględnił ewentualnych wad ukrytych.

Rzeczoznawcy opisując, metodykę oszacowania wartości maszyn, podali że oszacowanie wartości maszyn i urządzeń wykonane zostało podejściem kosztowym z wykorzystaniem metody odtworzenia lub zastąpienia. Wycena z zastosowaniem podejścia kosztowego jest wykonywana w tych przypadkach, gdy obrót tego typu obiektami nie występuje lub jest niewielki i nie możliwe jest zebranie odpowiedniej ilości danych rynkowych. Sposób ten prowadzi do określenia wartości odtworzeniowej, która jest zbliżona do wartości rynkowej. podał, że etapy realizacji metody kosztów odtworzenia są następujące:

I.  Identyfikacja cech obiektu wycenianego,

II.  Określenie ceny lub kosztu wytworzenia środka technicznego w stanie nowym,

III.  Oszacowanie stopni zużycia; technicznego, funkcjonalnego i środowiskowego będących miarami utraty wartości z przyczyn technicznych, funkcjonalnych i środowiskowych,

IV.  Zastosowanie formuły matematycznej:

WoD=CN(l-Z)(l-f)(l-S)

Cn - cena zakupu środka technicznego w stanie nowym (w przypadku obiektów wykonanych we własnym zakresie lub na indywidualne zamówienie zamiast ceny zakupu występuje koszt wytworzenia Kw),

Z - stopień zużycia technicznego,

f- stopień zużycia funkcjonalnego, (współczynnik nowoczesności K=(l-f)

S - stopień zużycia środowiskowego (zewnętrznego).

Z uwagi na zakres badań rzeczoznawców NOT-u, fachowość i wiedzę specjalistyczną rzeczoznawców NOT-u, opinia prywatna jako dokument prywatny ma również walor wiarygodności.

3.  Opinia biegłego sądowego jest zasadniczo, zbieżna z opinią rzeczoznawców z NOT-u. Biegłemu sądowemu okazano taką samą maszynę , jak rzeczoznawcom z NOT-u. Mając na uwadze zgodność okazania maszyny biegłemu z opisanym w pozwie przedmiotem sporu, ewentualne uchybienia formalne biegłego w terminowym zawiadomieniu pełnomocnika powódki o oględzinach, wyznaczonych na dzień 14 grudnia 2015r. nie mają żadnego praktycznego znaczenia dla prawidłowości wykonanej opinii. Nie ma wątpliwości, że okazano biegłemu maszynę opisaną w aktach przedmiotowej sprawy oraz opisywaną przez świadka M. Ś. (2) w dalszej części jego zeznań.

W ocenie Sądu, wybór metody wyceny zastosowanej przez biegłego sądowego (metoda mieszana rynkowo-odtworzeniowa) jest trafny, jego wyliczenie (szacunek) nie zawiera błędów i wycena jest adekwatna do realiów rynku polskiego. Dostawa była realizowana na rynek polski, transakcja odbyła na warunkach uzgodnionych przez kontrahentów, z których jeden miał siedzibę w Polsce, a zamówienie uwzględnia warunki i możliwości ekonomiczne kupującego oraz pobyt i podaż przede wszystkim w kraju kupującego. Biegły uwzględnił amortyzację sprzętu, jego stan techniczny, wykonywane naprawy, bieżące remonty, przeglądy okresowe, sposób eksploatacji, współczynnik nowoczesności (rozwiązania techniczne, postęp techniczny w mechanice i elektronice).

Zatem, dalsza analiza rynku tego typu maszyn, i ponawianie szacunku, w sytuacji, gdy maszyny nie są już produkowane, brak do nich części i serwisu, praz brak jest oficjalnych zestawień rynkowych cen transakcyjnych tego typu sprzętu- nie są uzasadnione, a na wszystkie pytania strony pozwanej biegły odpowiedział w opinii ustnej.

Sąd podzielił w całości wnioski opinii sporządzonej przez biegłego. Opinia ta jest bowiem jasna i wyczerpująca oraz w sposób zrozumiały odpowiada na pytania postawione biegłemu przez Sąd. Biegły przenalizował wszystkie dostępne źródła informacji na temat cen transakcyjnych przy tego typu maszynach na rynku polskim, a badanie rynku włoskiego, czy europejskiego na potrzeby tej sprawy mija się z celem z uwagi na warunki transakcji i jej dostawę do odbiorcy polskiego.

4.  Sąd pominął zeznania świadka M. Ś. (2) w zakresie, w jakim zeznania dotyczyły innej maszyny, nie będącej przedmiotem sporu.

5.  W ocenie Sądu, twierdzenia strony powodowej oparte na dokumentach prywatnych, bowiem powódka innych wniosków dowodowych np. o przeprowadzenie dowodu z osobowych źródeł nie składała, dotyczące zamówienia przez stronę maszyny starej, używanej- nie mogą się ostać jako wiarygodne w zestawieniu z argumentacją i dowodami przedstawionymi przez stronę pozwaną. Należy przede wszystkim podkreślić, że fakt, iż strona powodowa nie jest producentem maszyn danego rodzaju, samo w sobie nie przesądza o tym, że nie może realizować sprzedaży i dostawy takiego sprzętu, korzystając z możliwości rynku włoskiego, oferowanych tam produktów, zapewne z bogatszą ofertą , niż na rynku polskim. Ponadto, spółki występujące w transakcji były powiązane kapitałowo, chciały zacieśnić współpracę, zatem aktywność spółki włoskiej w pozyskaniu nowej maszyny nie musi budzić wątpliwości. Należy podkreślić, że pozwana Spółka analizowała oferty nowych maszyn, wynika to chociażby z porównania poziomu cen rynkowych. Oferta firmy (...) obejmowała dostawę nowej maszyny W. J. obejmującej fabrycznie nowe urządzenia za cenę 195.450,00 EUR w wersji bez opcjonalnej pompy (str. 8 oferty (...)). Z uwagi na zbliżone ceny maszyn W. J. oferowanych przez S. V. oraz firmę (...), można wywieść, że pozwana Spółka oczekiwała dostawy sprzętu fabrycznie nowego, spełniającego wszelkie normy techniczne. Nie było żadnego uzasadnionego ekonomicznie interesu, by zakupić starą , zużytą 10-letnią maszynę , za cenę nowej maszyny. To, że pozwana Spółka zatrzymała starą maszynę wynikało z braku możliwości zakupu kolejnej, w taki krótkim czasie, licząc do planowanego terminu uruchomienia linii produkcyjnej. Ponadto, jak wynika z przekonywujących zeznań strony pozwanej, były prowadzone rozmowy na temat obniżenia ceny, czy też jej rozłożenia na raty. Treść korespondencji mailowej, również o powyższym świadczy. To powiązania kapitałowe między spółkami i prowadzone rozmowy na temat polubownego załatwienia sprawy zadecydowały o braku wszczęcia sformalizowanego postępowania reklamacyjnego przez pozwaną Spółkę. Samo wezwanie pozwanej przez stronę powodową do zapłaty należności –po kilku latach od sprzedaży i dostawy maszyny, wskazuje na taki sposób uprzedniego załatwiania sprawy.

6.  Wbrew twierdzeniom strony pozwanej, strony nie dokonały wyboru prawa polskiego jako właściwego do oceny stosunku zobowiązaniowego, praw i obowiązków stron, jak ich ewentualnych roszczeń wynikających z umowy. Trafnie strona powodowa podniosła, że fragment zamówienia, który rzekomo miałby przesądzić o wyborze prawa przez strony, odnosi się jedynie do wymogu niewykorzystywania związków chemicznych uznanych za zabronione przez „aktualne przepisy” oraz obowiązku wskazania listy związków „uznanych przez aktualne przepisy państwowe za niebezpieczne”. Strony nie wskazywały o jakie konkretnie przepisy chodzi, a regulację w zakresie związków zabronionych lub niebezpiecznych zawiera głównie Rozporządzenie (We) Nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów ( (...)) i utworzenia (...) Agencji (...), zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE, obowiązujące bezpośrednio w całej Unii Europejskiej.

Nadto, samo zobowiązanie do wystawienia faktury VAT, nie może przesądzać o wyborze prawa polskiego, bowiem obowiązki podatkowe i wybór prawa do ich oceny, jest poza kompetencjami stron. Strony w umowie nie mogą wybrać np. najbardziej korzystnego prawa podatkowego do rozliczenia należnego podatku, gdyż jest on ciężarem publicznoprawnym. Zastosowanie określonych norm prawa podatkowego zależy wyłącznie od okoliczności stanu faktycznego kreującego obowiązek podatkowy, a faktura Vat jest dokumentem prywatnym umożliwiającym realizację tego obowiązku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się częściowo zasadne.

W sprawie z uwagi na transgraniczny charakter współpracy stron zastosowanie mają w pierwszym rzędzie przepisy umów międzynarodowych, których stronami są Rzeczpospolita Polska i Republika Włoska. Przepisy powyższe normują podstawową w procesie kwestię – jakie prawo materialne jest właściwe do umowy stron.

Z uwagi na fakt, że oba państwa należą do Unii Europejskiej oraz datę zawarcia umów stron, tj. według treści zamówienia 26 sierpień 2008 r., w sprawie ma zastosowanie Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, otwartą do podpisu w R. dnia 19.06.1980 r. (Dz. U. UE.C.2005.169.10 ze zm.).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (R. I) (Dz.U.UE .L.2008.177.6) ma zastosowanie do umów zawartych od dnia 17 grudnia 2009r.

W myśl art. 3 ust.1 wskazanej Konwencji, umowa podlega prawu wybranemu przez strony. Jeżeli wybór prawa właściwego dla umowy zgodnie z artykułem 3 nie został dokonany, umowa podlega prawu państwa, z którym wykazuje ona najściślejszy związek (art. 4 ust. 1 cyt. konwencji).

W przedmiotowej sprawie pozwana nie udowodniła w żaden sposób, że strony dokonały wyboru prawa polskiego. Z uwagi na fakt, że sprzedawcą była spółka z siedzibą we W., a także przedmiot sprzedaży pochodził z W., dostawa i przewóz był realizowany z terytorium tego państwa, należy stwierdzić, że zastosowanie ma prawo właściwe dla podmiotu mającego siedzibę we W., a zatem prawo włoskie.

Z uwagi na wymienioną treść umowy, tj. przeniesienie własności rzeczy w umowie określonej i wydanie tej rzeczy za określoną cenę, uznać należy, że zastosowanie mają przepisy dotyczące umowy sprzedaży.

W prawie włoskim obowiązki wynikające z umowy sprzedaży rzeczy ruchomych zawartej przez strony mające siedzibę w różnych państwach zostały określone w Konwencji Narodów Zjednoczonych o międzynarodowej sprzedaży towarów, sporządzonej w W. dnia 11 kwietnia 1980 r. (Dz. U. nr 1997, nr 45, poz.286), gdyż Republika Włoska jest stroną ww. Konwencji. Republika Włoska nie jest stroną Konwencji o przedawnieniu w międzynarodowej sprzedaży towarów sporządzonej w Nowym Y. dnia 14 czerwca 1974 r. (Dz.U. z 1997 r, Nr 45 poz. 286 i 287).

W zakresie przedawnienia zastosowanie znajdą przepisy włoskiego kodeksu cywilnego obejmujące art. 2934 - 2969 (por. pismo Ministerstwa Sprawiedliwości Departament Współpracy Międzynarodowej i Praw Człowieka z dnia 4 marca 2015 r., nadesłane po zwróceniu się przez Sąd do Ministra Sprawiedliwości o udostępnienie treści prawa obcego, stosownie do art.1143 § 1 k. p. c (k. 117).

Według art. 2934 prawa włoskiego każde prawo wygasa w wyniku przedawnienia, kiedy jego posiadacz nie wykonuje go w terminie określonym przez prawo. Zgodnie z art. 2946 prawa włoskiego, o ile prawo nie przewiduje inaczej, prawa wygasają w wyniku przedawnienia wraz z upływem dziesięciu lat. Umowa sprzedaży maszyny została zawarta w 2008 roku, zatem dziesięcioletni termin przedawnienia roszczenia jeszcze nie upłynął. Roszczenie powódki nie jest przedawnione.

Zgodnie z art. 11 cyt. Konwencji Narodów Zjednoczonych o międzynarodowej sprzedaży towarów umowa sprzedaży nie wymaga do jej zawarcia lub potwierdzenia formy pisemnej i nie podlega żadnym innym wymogom co do formy. Umowa może być udowodniona w jakikolwiek sposób, w tym również na podstawie zeznań świadków.

W przedmiotowej sprawie strony nie zawarły umowy na piśmie. Fakt zawarcia umowy i jej treść wynika z dokumentów w postaci zamówienia i faktury, które określają strony czynności, przedmiot, cenę i warunki płatności.

Zdaniem Sądu, bezpodstawne są twierdzenia pozwanej jakoby powódce nie przysługiwała legitymacja czynna w procesie. Nie budzi wątpliwości Sądu, że stroną umowy była T. S.. p. A, która oprócz spółki (...).p.A wprost została wskazana na zamówieniu nr (...) jako dostawca. Powódka jako sprzedawca figuruje także na liście przewozowym i fakturze. Zauważyć należy, że S. V. S..p.A jest wspólnikiem pozwanej spółki (odpis z KRS pozwanej k. 57).

Odnosząc się do samej umowy sprzedaży, w przepisach wymienionej wcześniej Konwencji wiedeńskiej z 11.04.1980 r. normowane są obowiązki stron wynikające z tejże umowy. W myśl jej art. 30, sprzedający jest obowiązany dostarczyć towary, przekazać wszelkie dokumenty ich dotyczące oraz przenieść prawo własności towarów, zgodnie z umową i tą Konwencją. Zgodnie z art.53 Konwencji, kupujący obowiązany jest zapłacić cenę za towary i przyjąć dostawę, zgodnie z umową i tą Konwencją.

Zgodnie z art. 50 cyt. Konwencji Narodów Zjednoczonych o międzynarodowej sprzedaży towarów- w razie braku zgodności towarów z umową, bez względu na to, czy cena została już zapłacona, czy nie, kupujący może obniżyć cenę proporcjonalnie do różnicy między wartością rzeczywiście dostarczonych towarów w chwili dostawy a wartością, jaką miałby w tej chwili towary odpowiadające umowie. Jeżeli jednak sprzedający naprawi wszelkie nieprawidłowości w wykonaniu swoich obowiązków, zgodnie z art. 37 lub artykułem 48, lub jeżeli kupujący odmawia przyjęcia wykonania przez sprzedającego, zgodnie z tymi artykułami, kupujący nie może obniżyć ceny.

Udowodnienie faktów zawarcia umów, ich treści i ich wykonania poprzez dostarczenie towaru pozwanej przesądza o wypełnieniu obowiązku udowodnienia przez powódkę faktów, których ciężar udowodnienia spoczywał na powódce (art.30 Konwencji wiedeńskiej). Okolicznością, którą winna była wykazać pozwana był fakt dokonania zapłaty (art. 53 tejże Konwencji). Fakt zaś, że zapłaty w zakresie żądanym przez powódkę nie było, w tej sprawie był bezsporny. W szczególności pozwana nie twierdziła, że jakąkolwiek kwotę z dochodzonej pozwem powódce zapłaciła.

Pozwana udowodniła, że dostarczono jej maszynę używaną w sytuacji, kiedy zamawiała maszynę nową. Sporna może być interpretacja przedstawiona przez pozwaną, że mamy do czynienia w zaistniałym stanie faktycznym z „aliud pro alio”, jednakże poza wątpliwościami powinna być ocena, że mamy do czynienia z rzeczą obarczoną istotnymi wadami fizycznymi, a z uwagi na wiedzę strony powodowej, że dostarczyła rzecz starą zamiast nowej , co wynika z poczynionych ustaleń faktycznych, ma zastosowanie art. 39 i art. 40 Konwencji, na co trafnie wskazuje strona pozwana w piśmie procesowym z dnia 26 listopada 2015r. (data wpływu) k. 289 akt. Nawet zatem w przypadku braku zawiadomienia sprzedawcy o tych wadach, o których ona sam wiedział, kupujący nie traci uprawnień z Konwencji np. do żądania obniżenia ceny.

W tej sytuacji w świetle ww. cytowanego artykułu 50 Konwencji ustaloną cenę za maszynę należało obniżyć do wartości maszyny faktycznie dostarczonej pozwanej spółce. Ostatecznie po obniżeniu ceny za maszynę pozwana powinna zapłacić powódce kwotę 65.414 euro. Biegły wyliczył wartość maszyny faktycznie dostarczonej na kwotę 195.300 zł. Kurs euro z daty orzekania to 4,3004 zł (notowania NBP). Zatem kwota 195.300 zł przeliczona na euro daje 45.414,38 euro. Do tego należało doliczyć koszt transportu, który z faktury wynosił 20.000 euro (kwota poza sporem). Razem koszty transportu i maszyny 65.414 euro.

Dodać natomiast należy, że zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w wyroku Sądu Najwyższego z 17.10.2008 r., I CSK 105/08 (OSNC 2009/11/153), o wysokości odsetek od zaległej ceny należnej na podstawie kontraktu, do którego ma zastosowanie Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów z dnia 11.04.1980 r., rozstrzyga prawo właściwe dla kontraktu na podstawie normy kolizyjnej obowiązującej w państwie forum. Państwem forum (sądu) jest w tym wypadku Rzeczpospolita Polska, zaś norma kolizyjna wskazana jest w wymienionym, obowiązującym w polskim porządku prawnym, rozporządzeniu R. I. Zgodnie z ww. wyżej wskazaną normą, zastosowanie ma prawo włoskie.

W prawie włoskim problematyka odsetek została unormowana została w ustawie (dekrecie) z dnia 9 października 2002 r. (włoski Dz. U. nr 249 z 23.10.2002 r.), którą implementowano do prawa włoskiego dyrektywę Rady UE nr (...) z 29.06.2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. Ustawą (dekretem) z 9 listopada 2012 r. dekret z 09.10.2002 r. został zmieniony mając na uwadze Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z 16.02.2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (pismo Ministerstwa Sprawiedliwości k. 117).

W myśl dekretu z 09.11.2012 r.:

- art.2 dekretu z 09.10.2002 r. otrzymał brzmienie, zgodnie z którym poprzez odsetki za opóźnienia w płatnościach rozumie się ustawowe odsetki za opóźnienia w płatnościach lub odsetki w wysokości uzgodnionej między przedsiębiorstwami,

- art.4 ust.1 dekretu z 09.10.2002 r. ma brzmienie, zgodnie z którym odsetki za opóźnienia w płatnościach są naliczane, bez konieczności wezwania do zapłaty, od dnia następującego po upływie terminu płatności,

- art.4 ust.2 dekretu z 09.10.2002 r. ma brzmienie, zgodnie z którym do biegu terminu naliczania odsetek za opóźnienia w płatnościach ma zastosowanie termin trzydziestu dni od daty otrzymania przez dłużnika faktury lub równoważnego wezwania do zapłaty, zaś zgodnie z art.4 ust.3 dekretu z 09.10.2002 r., w transakcjach handlowych między przedsiębiorstwami strony mogą ustalić dłuższy termin płatności w stosunku do podanego w ust.2.

Odsetki ustawowe w prawie włoskim mają zmienną stopę procentową (pismo Ministerstwa Sprawiedliwości k. 117).

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł o odsetkach liczonych według prawa włoskiego tj. art. 1284 Kodeksu Cywilnego Republiki Włoskiej od dnia 1 lutego 2009 roku do dnia zapłaty.

Sąd w pozostałym zakresie ponad kwotę 65.414 euro oddalił powództwo jako niezasadne.

Dodatkowo należy wskazać, że świetle przedstawionych dokumentów przez stronę powodową nie budził wątpliwości zakres umocowania pełnomocnika strony powodowej do reprezentowania strony (art. 97 k.p.c.), a zarzuty podnoszone na użytek tej sprawy przez stronę pozwaną okazały się bezzasadnie.

W zakresie kosztów postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. stosując zasadę stosunkowego ich rozdzielenia.

Żądanie pozwu zostało uwzględnione w 34 %. Oznacza to, że powódka wygrała sprawę w takim zakresie, przegrała ją zaś w 66 %. W takiej proporcji należało rozliczyć koszty poniesione przez obie strony oraz koszty wyłożone tymczasowo przez Skarb Państwa (1.017,74 złotych). Powódka poniosła koszty w wysokości 49.277 zł, z czego kwotę 42.060 zł tytułem opłaty od pozwu i kwotę 7.217 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Pozwana natomiast poniosła koszty w kwocie 7.217 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Łączne koszty procesu poniesione przez strony wyniosły 56.494 złotych, z czego powódkę obciążała kwota 37.286,04 złotych (66 %) a pozwaną kwota 19.207,96 złotych (34 %). Po dokonaniu rozliczenia kosztów poniesionych przez powódkę z kosztami, które powinna ponieść okazuje się, że do zwrotu przez pozwaną pozostaje zasądzona kwota 11.990,96 zł.

ZARZĄDZENIE

1. odnotować,

2. uzasadnienie sporządzone przez sędziego,

3. odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.

4. protokół rozprawy z dnia 29 stycznia 2016r. przekazać do transkrypcji czas 00:00:41-02:08:26, protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2016r. przekazać do transkrypcji czas 00:01:21-01:14:03.

5. akta przekazać referendarzowi celem rozliczenia wydatków poniesionych ze Skarbu Państwa ( rozliczenie według przepisu wskazanych w uzasadnieniu wyroku).

6. sporządzić ksero k. 117-118 pismo Ministerstwa Sprawiedliwości i przedłożyć sędziemu (do wykorzystania w innych sprawach).

24 maja 2016r.