Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Łaciak

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 lipca 2016 r. w W.

sprawy W. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę (z warunków szczególnych)

na skutek odwołania W. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z dnia 2 września 2015 r. znak: (...)

1.zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu W. Ż. prawo do emerytury z tytułu wykonywanej pracy w warunkach szczególnych od dnia 07 lipca 2015 r.

2 stwierdza że Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

3.zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. na rzecz odwołującego W. Ż. kwotę 180 zł (słownie sto osiemdziesiąt 00/100 zł) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

W dniu 15 września 2015 r. W. Ż. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 2 września 2015 r., znak: (...) odmawiającej mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy
w szczególnych warunkach. Powyższej decyzji odwołujący zarzucił naruszenie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze oraz zarządzeniem nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach. Odwołujący w uzasadnieniu wskazał, że organ rentowy błędnie nie zaliczył do jego okresu pracy w szczególnych warunkach okresu pracy od dnia 2 lipca 1973 r. do 31 października 1997 r. z uwagi
na ”błędne sporządzenie” świadectwa pracy w szczególnych warunkach z dnia 30 listopada 2005 r., gdyż nie określa ono charakteru i stanowisk ściśle według wykazu, pozycji i punktu załącznika do zarządzenia resortowego właściwego ministra, któremu podlegał zakład pracy. W ocenie ubezpieczonego został spełniony warunek pracy w szczególnych warunkach przez okres 15 lat ( k. 2-4 a. s.).

W dniu 7 października 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział
w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie na podstawie art.
477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił wykonywania pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat. Oddział nie zaliczył odwołującemu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 2 lipca 1973 r. do dnia
22 kwietnia 1975 r., od dnia 26 kwietnia 1977 r. do dnia 28 lutego 1979 r., od dnia 1 marca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1980 r., od dnia 1 lipca 1980 r. do dnia 30 września 1985 r.,
od dnia 1 października 1985 r. do dnia 20 grudnia 1987 r., od dnia 21 grudnia 1987 r. do dnia 28 lutego 1989 r., od dnia 1 marca 1989 r. do dnia 31 października 1995 r., od dnia
1 listopada 1995 r. do dnia 31 października 1996 r. oraz od dnia 1 listopada 1996 r. do dnia
31 października 1997 r., w (...) Sp. z o.o. – Zakład (...)
w W., ponieważ wystawione świadectwa pracy z dnia 30 listopada 2005 r. nie określają charakteru i stanowisk pracy ściśle według wykazu, działu i punktów załącznika
do załącznika do zarządzania resortowego ministra, któremu podlegał zakład pracy. Organ uznał jedynie za pracę w szczególnych warunkach okres zatrudnienia odwołującego od dnia
1 listopada 1997 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. na stanowisku maszynisty kotła w wymiarze roku i 2 miesięcy ( k. 5 a. s.).

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 17 marca 2016 roku Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego BHP J. P. celem ustalenia czy w okresie zatrudnienia
w (...) od dnia 2 lipca 1973 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. odwołujący wykonywał prace w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( k. 50 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący W. Ż., urodzony (...), złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. w dniu 16 lipca 2015 r. wniosek
o emeryturę ( k. 1 a. r. tom III).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wydał w dniu 21 lipca 2015 r. decyzję znak: (...) odmawiającą prawa do ponownego ustalenia prawa do wcześniejszej emerytury i zmiany prawomocnej decyzji z dnia 13 czerwca 2012 r. dotyczącej odmowy prawa do przedmiotowego świadczenia. Zdaniem Oddziału nie zostały przedłożone nowe dowody ani nie zostały ujawnione okoliczności istniejące przed dniem wydania decyzji, które miałyby wpływ na prawo do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych ( k. 5 a. r. tom III).

Od powyższej decyzji W. Ż. złożył odwołanie do tutejszego Sądu
( k. 7-11 a. r. tom III).

W związku z powyższym Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. uchylił zaskarżoną decyzję z dnia 21 lipca 2015 r., znak: (...) i jednocześnie wydał decyzję z dnia 2 września 2015 r., znak: (...), którą również odmówił odwołującemu prawa do wcześniejszej emerytury. Organ rentowy po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego wskazał, że ubezpieczony legitymuje się ogólnym stażem pracy w wymiarze 28 lat, 4 miesięcy i 2 dni oraz rokiem i 2 miesiącami pracy w warunkach szczególnych. Zdaniem Oddziału odwołujący do dnia 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy nie zaliczył odwołującemu okresu zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych w (...) Sp. z o.o.
w upadłości - Zakład (...) w W. od dnia 2 lipca 1973 r. do dnia
22 kwietnia 1975 r., od dnia 26 kwietnia 1977 r. do dnia 28 lutego 1979 r., od dnia 1 marca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1980 r., od dnia 1 lipca 1980 r. do dnia 30 września 1985 r.,
od dnia 1 października 1985 r. do dnia 20 grudnia 1987 r., od dnia 21 grudnia 1987 r. do dnia 28 lutego 1989 r., od dnia 1 marca 1989 r. do dnia 31 października 1995 r., od dnia
1 listopada 1995 r. do dnia 31 października 1996 r. oraz od dnia 1 listopada 1996 r. do dnia
31 października 1997 r., ponieważ świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 30 listopada 2005 r. zostało błędnie sporządzone. W ocenie organu rentowego ww. świadectwo nie określa charakteru i stanowisk ściśle według wykazu, działu, pozycji i punktu załącznika do zarządzenia resortowego właściwego ministra, któremu podlegał zakład pracy ( k. 33 a. r. tom III).

Odwołujący został zatrudniony w (...) sp. z o.o. w upadłości - Zakład (...) w W. w dniu 1 września 1970 r. na stanowisku ucznia przyzakładowej szkoły zawodowej przy (...) . Następnie ubezpieczony świadczył pracę: od dnia 2 lipca 1973 r. do dnia 22 kwietnia 1975 r. na stanowisku ślusarza, od dnia
26 kwietnia 1977 r. do dnia 28 lutego 1979 r, na stanowisku montera komór, od dnia 1 marca 1979 r. do dnia 30 czerwca 1980 r. na stanowisku ślusarza remontu i konserwacji, od dnia
1 lipca 1980 r. do dnia 30 września 1985 r. na stanowisku ślusarza, od dnia 1 października 1985 r. do dnia 20 grudnia 1987 r. na stanowisku maszynisty pomp, sprężarek i wentylatorów, od dnia 21 grudnia 1987 r. do dnia 28 lutego 1989 r. na stanowisku maszynisty pomp, sprężarek i wentylatorów – brygadzisty, od dnia 1 marca 1989 r. do dnia 31 października 1995 r. na stanowisku brygadzisty – maszynisty pomp, od dnia 1 listopada 1995 r. do dnia
31 października 1996 r. na stanowisku brygadzisty zmiany, od dnia 1 listopada 1996 r.
do dnia 31 października 1997 r. na stanowisku maszynisty zmiany, od dnia 1 listopada 1997 r. do dnia 31 grudnia 1999 r. na stanowisku maszynisty kotła oraz od dnia 1 stycznia 2000 r.
do dnia 30 listopada 2005 r. na stanowisku dyspozytora zmiany. Stosunek pracy ustał
w wyniku rozwiązania poprzez wypowiedzenie przez zakład pracy zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników ( k. 9 a. r. tom II).

Do obowiązków ubezpieczonego podczas świadczenia pracy w (...) sp. z o.o. w upadłości - Zakład (...) w W. należało remontowanie sprężarki, wentylatorów, urządzeń przy kotłach oraz innych maszyn, które należały do ruchu ciągłego na ciepłowni, obsługa następujących urządzeń: sprężarki, wentylatory, kocioł, odżużlanie, nawęglanie i inne czynności wymagane przy obsłudze urządzeń. Odwołujący wykonywał pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W. Ż., pomimo zatrudnienia w późniejszym okresie na stanowisku brygadzisty, również obsługiwał urządzenia w ramach obowiązków pracowniczych ( zeznania świadków T. B., H. Ć., J. K. i B. M. k. 48-50 a. s.).

Na podstawie opinii biegłego sądowego ds. BHP Sąd dodatkowo ustalił, że spełniają przesłanki warunkujące zakwalifikowanie w warunkach szczególnych prace wykonywane przez odwołującego w okresach:

- od dnia 1 lipca 1980 r. do dnia 30 września 1985 r. bowiem odpowiadają rodzajowi prac wymienionemu w Dziale XIV Prace różne pod pozycją 25 – Bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń (…) na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w Wykazie;

- od dnia 1 października 1985 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. bowiem odpowiadają rodzajowi prac wymienionemu w Dziale II w energetyce – Prace przy wytwarzaniu (…) energii cieplnej (…) i eksploatacji urządzeń cieplnych stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. i były wykonywane jako prace o charakterze podstawowym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd ustalił również, że ubezpieczony nie spełnia przesłanek uznania do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych od dnia 1 lipca 1973 r. do dnia 22 kwietnia 1975 r. oraz od dnia 26 kwietnia 1977 r. do dnia 30 czerwca 1980 r. W wymienionych okresach odwołujący wykonywał prace związane z remontem maszyn do obróbki skrawaniem niezwiązanych bezpośrednio z eksploatacją urządzeń do wytwarzania energii cieplnej. Powyższe rodzaje prac nie mieszczą się przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych zawartych
w Wykazie A, Dziale II załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Natomiast od dnia 8 kwietnia 1977 r. do dnia 25 maja 1977 r. odwołujący nie pozostawał
w zatrudnieniu, gdyż był to okres między zwolnieniem z wojska a podjęciem pracy
w macierzystym zakładzie pracy po odbyciu służby wojskowej ( k. 58-66 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie złożonych do akt dokumentów, w tym akt rentowych, akt osobowych, opinii biegłego oraz zeznań świadków. Dokumenty przedłożone przez strony niniejszego postępowania stanowią obiektywny oraz w pełni wiarygodny materiał dowodowy. Świadkowie to osoby, które pracowały z odwołującym w spornym okresie, znały więc doskonale specyfikę jego pracy. Zeznania świadków oraz były logiczne i spójne oraz korelowały z materiałem dowodowym w postaci dokumentów
i z opinią biegłego, zatem Sąd uznał je za wiarygodne i przyjął za podstawę ustaleń faktycznych niniejszej sprawy. Ponadto opinia biegłego sądowego nie była kwestionowana przez żadną ze stron procesu, a więc jej treść oraz wnioski Sąd przyjął za własne.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie W. Ż. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
II Oddział w W. z dnia 2 września 2015 r., znak: (...)jest zasadne
i zasługuje na uwzględnienie.

Art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j. t.), zwana dalej „ustawą” stanowi,
że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura
po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn, oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie z ust. 2 powyższego artykułu, emerytura o którem mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem przystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym,
za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wykaz prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze o których mowa w powołanym art. 184 ustawy nie podlega wykładni rozszerzającej. Prace te ściśle
i jasno zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43). Jednakże nabycie uprawnień
z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym, charakterze podlega dalszym ograniczeniom. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach łub w szczególnym charakterze, pracownik ma obowiązek wykonywać ją stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie
z powołanym rozporządzeniem mężczyzna nabywa prawo do emerytury po spełnieniu wszystkich przesłanek wymienionych w § 3 w zw. z § 4 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia jeśli:

1. legitymuje się 25-letnim okresem pracy liczonym łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia;

2.  wykonuje pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3.  osiągnie wiek emerytalny wynoszący 60 lat;

4.  zatrudnionym jest przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach.

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy. Jednak zgodnie z poglądem Sądu Apelacyjnego, ,,świadectwo pracy w warunkach szczególnych jest dokumentem prywatnym, w rozumieniu art. 245 k.p.c. i nie stanowi dowodu tego co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, skoro nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej ani inne organy państwowe.’’ ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. akt III AUa 783/13). Dodatkowo należy podkreślić, że w razie wszczęcia postępowania sądowego toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym, dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności mających wpływ
na prawo do owego świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być więc udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

W niniejszej sprawie spornym było, czy praca wykonywana przez odwołującego
od dnia 2 lipca 1973 r. do dnia 31 października 1997 r. w (...) Sp. z o.o.
w upadłości Zakład (...) w W. miała charakter i podlegała zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych. Spełnienie innych warunków, od których zależy przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury pozostawało bezsporne. Nie podlegało wątpliwości, że z dniem 7 lipca 2015 r. ubezpieczony osiągnął wiek 60 lat. Nadto, strony nie kwestionowały faktu, że W. Ż. posiada co najmniej 25 letni okres składkowy
i nieskładkowy oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Jak wynika z opinii biegłego i zeznań świadków, odwołujący pracował w spornym okresie w (...) Sp. z o.o. w upadłości Zakład (...)
w W. na stanowisku ślusarza, montera komór, ślusarza remontu i konserwacji, ślusarza, maszynisty pomp, sprężarki i wentylatorów, maszynista pomp, sprężarek
i wentylatorów – brygadzisty, brygadzisty – maszynisty pomp, brygadzisty zmiany, maszynisty zmiany, maszynista kotła i dyspozytor zmiany. Sąd zważył, że nie wszystkie prace, jakie wykonywał odwołujący, zaliczały się do warunków szczególnych zgodnie z ww. rozporządzeniem. Zgodnie z utrwalonym poglądem Sądu Apelacyjnego ,,dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca
w szczególnych warunkach to praca wykonywana stałe (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych
w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.’’ ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 5 lutego 2015 r., sygn. akt III AUa 1232/14) Zatem Sąd doszedł do przekonania, że odwołujący świadczył pracę w warunkach szczególnych od dnia 1 lipca 1980 r. do dnia 30 września 1985 r. oraz
od dnia 1 października 1985 r. do dnia 31 grudnia 1998 r., ponieważ odpowiadają rodzajowi prac wymienionemu w Wykazie A Dziale XIV oraz w Dziale II załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. i były wykonywane jako prace o charakterze podstawowym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zdaniem Sądu Okręgowego przeprowadzone postępowanie, w tym dowody
z dokumentów, opinia biegłego oraz zeznania świadków wykazały, że wypełnia on niezbędne przesłanki warunkujące przyznanie mu prawa do spornego świadczenia. Wobec tych wszystkich okoliczności, Sąd uznał, iż zaskarżona decyzja jest błędna i podlega zmianie, albowiem odwołujący ma prawo do przejścia na wcześniejsza emeryturę z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Odnośnie ustalenia terminu od jakiego Sąd Okręgowy uznał za zasadne przyznanie odwołującemu się prawa do emerytury, zastosowanie znajduje art. 129 pkt 1 ustawy,
w oparciu o który świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Ogólną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury, lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. Sąd Okręgowy na podstawie powołanego wyżej przepisu przyznał świadczenie od dnia 7 lipca 2015 r., albowiem w tej dacie odwołujący ukończył 60-ty rok życia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

`