Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 20 maja 2015r.w elektronicznym postępowaniu upominawczym do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie powódka - (...) Sp. z o.o. domagała się od pozwanego – A. M., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) zapłaty kwoty 1032, 42 zł wraz z ustawowymi odsetkami.

Ponadto powódka domagała się zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu.
W uzasadnieniu powódka wskazała, że zawarła z pozwanym umowę, na podstawie której dostarczała mu czyściwo tekstylne. Pozwany zgodnie z treścią tej umowy był zobowiązany do zapłaty ustalonego wynagrodzenia.

Powódka stwierdziła ponadto, że wykonała swe zobowiązania wynikające z umowy a pozwany nie uregulował wystawionych mu faktur.

W dniu 25 maja 2015 r. Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny po rozpoznaniu sprawy w postępowaniu elektronicznym stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał sprawę do rozpoznania sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy.

W odpowiedzi na pozew pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego przez powódkę. Powołał się na brzmienie art. 751 pkt 1 kc. Wskazał jednocześnie, że pozwany nie uznał roszczeń dochodzonych w tym procesie. W szczególności nie mógł tego zrobić w piśmie z 11.04.2012r., gdyż wówczas wierzytelności te jeszcze nie istniały.

W piśmie przygotowawczym z dnia 04.09.2015r. powódka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko. Wskazała, że umowa, która wiązała strony nie należy do kategorii umów o świadczenie usług objętych dyspozycją art. 750 k.c. Podniósł, że posiada ona cechy umowy o dzieło i umowy najmu, wobec tego nie stanowi umowy nieuregulowanej innymi przepisami. W związku z tym powódka podniosła, że termin przedawnienia roszczeń wynikających z tej umowy należy w myśl art. 118 k.c. wynosi 3 lata. W konsekwencji roszczenie powódki nie uległo przedawnieniu.

Zaskarżonym wyrokiem z dn. 29.10.2015 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo.
Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 31 maja 2007r. doszło do zawarcia pomiędzy powódką a pozwanym umowy nr (...), na mocy której powódka zobowiązała się dostarczać pozwanemu czyściwo tekstylne, za które pozwany zobowiązał się płacić powódce kwotę 37,52 zł netto tygodniowo. Zgodnie z umową pozwany miał otrzymywać w tym okresie czyściwo umieszczone w kontenerze oraz dodatkowy kontener na zużyte czyściwo. Oba kontenery wraz ze zużytym czyściwem podlegały zwrotowi. Zgodnie z treścią umowy po upływie 8-tygodniowego okresu próbnego, można było ją wypowiedzieć po raz pierwszy po upływie roku jej obowiązywania z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia. Zgodnie z punktem 3 OWY faktury miały być płatne przez pozwanego niezwłocznie po ich otrzymaniu.

W dniu 10.02.2012r. pozwany poinformował powoda, że rezygnuje z dalszego korzystania z usług powódki. W treści pisma pozwany podał, że z uwagi na zmiany w prowadzonej produkcji zmniejszyło się zapotrzebowanie pozwanego na czyściwo. W treści pisma pozwany wniósł o zaprzestanie wymiany czyściwa do czasu wykorzystania zapasów czyściwa zalegających w firmie pozwanego. Pismo dostarczono powodowi w dniu 15.02.2012r.

W dniu 17.04.2012 r. pozwany doręczył powódce pismo, w którym pozwany poinformował, że nie otrzymał faktury z 30.12.2011 r. Poprosił o jej ponowne przesłanie i zapewnił, że zaległości spłaci.

W odpowiedzi powódka wysłała pozwanemu duplikat faktury listem poleconym.

Powódka wystawiła pozwanemu między innymi:

-fakturę z dnia 27.04.2012r. nr (...) na kwotę 516,21 zł, płatną do 11.05.2012r.– za okres od 14 do 17 kwietnia 2012 r.

- fakturę z dnia 25.05.2012r. nr (...) na kwotę 516,21 zł płatną do 08.06.2012 r. – za okres od 18 do 21 maja 2012 r.

Pozwany nie uregulował wymienionych wyżej należności

Sąd Rejonowy zważył, że analiza materiału dowodowego zebranego w tej sprawie pozwala na ustalenie, że umowa zawarta przez strony ma charakter umowy o świadczenie usług, o której mowa w art. 750 k.c., tj. takiej, która nie została uregulowania innymi przepisami.

Art. 750 k.c. znajduje zastosowanie jedynie do tego rodzaju umów, w których świadczenie usług nie jest przedmiotem zobowiązania wynikającego z umów uregulowanych innymi przepisami prawa cywilnego. Przepis ten nie odnosi się zatem do konkretnych umów i zobowiązań usług, które objęte są umową rachunku bankowego, o zleceniu, agencji, komisu, spedycji, przechowania, składu, czy umową o dzieło.

Sąd Rejonowy ocenił, że dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pierwszorzędne znaczenie miało ustalenie, czy umowa, która łączy strony odpowiada w swej treści umowie o dzieło określonej przepisami kodeksu cywilnego, czy też stanowi innego rodzaju nienazwaną umowę o świadczenie usług, do której znalazłby zastosowanie art. 750 k.c., czy też, jak chciałby powód – jest umową mieszaną o cechach umowy najmu i umowy o dzieło.

W dalszej części uzasadnienia Sąd Rejonowy omówił istotne cechy umowy o dzieło i stwierdził, że świadczenie powódki określone w treści umowy nie posiada żadnych cech dzieła w rozumieniu przepisów art. 627 k.c i następne. W istocie powódka zobowiązywała się w umowie do dostarczania pozwanemu czyściwa oraz dwóch kontenerów, z których jeden służył do składowania zużytego materiału. Ponadto powódka była zobowiązana do odbierania zużytego czyściwa. Przedmiotem świadczenia powódki nie był zatem żaden z góry oznaczony rezultat o charakterze materialnym bądź niematerialnym. Strony nie umówiły się bowiem, że działania powódki doprowadzą do osiągnięcia określonego celu. Oczywistym jest, że praca powódki nie nadawała się do dokonania jej odbioru, skoro powódka była zobowiązana do wykonywania cyklicznie powtarzalnych czynności. Żadną miarą też nie można byłoby zastosować do czynności podejmowanych przez powódkę przepisów o rękojmi za wady dzieła. Trudno sobie wyobrazić możliwość dokonania naprawy, czy wymiany.

W tej sytuacji, w ocenie Sądu Rejonowego, brak było jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż umowa zawarta przez strony miała charakter umowy o dzieło.

Zdaniem Sądu nie było również żadnych przesłanek do ustalenia, że strony łączył stosunek najmu. Powódka wprawdzie oddała pozwanemu do używania czyściwo, to jednak oczywistym jest, że w toku korzystania z czyściwa mogło dojść do naruszenia jego substancji i tak silnego zabrudzenia, że nie nadawałoby się ono do dalszego użytku. Nadto przedmiot umowy nie został między stronami oznaczony i zindywidualizowany, strony uzgodniły jedynie, że powódka będzie pozwanemu dostarczała czyściwo w określonych ilościach i terminach. Zarówno regularne wymienianie rzeczy jak i korzystanie z niej w sposób mogący powodować zniszczenie nie dają się pogodzić z istotą umowy najmu. Nadto na uwagę zasługuje fakt, że czynności powódki wykraczają znacznie poza świadczenia objęte umową najmu. Powódka była zobowiązana do dostarczenia czyściwa własnym transportem jak również do cyklicznego wymieniania go i oczyszczania bądź utylizacji. W tej sytuacji w ocenie Sadu Rejonowego należało przyjąć, że powódka w treści umowy zobowiązała się do wykonywania różnych czynności, które nie mieszczą się w ramach żadnej z umów nazwanych. Słusznie zatem pozwany wskazywał, że łączyła go z powódką umowa o świadczenie usług, o której mowa w art. 750 k.c.

Zgodnie z art. 750 k. c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami należy stosować przepisy dotyczące umowy zlecenia. Świadczenie usług oznaczonych w treści umowy zawartej przez strony nie zostało uregulowane w żadnych innych przepisach, wobec czego znajduje do nich zastosowanie art. 750 k.c.

W dalszej części Sąd Rejonowy wskazał, że okres przedawnienia roszczenia o wynagrodzenie za wykonane usługi wynosi zgodnie z treścią art. 751 k.c. 2 lata.

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne na co wskazuje art. 120 k.c. Termin wymagalności roszczenia powódki został wskazany w treści faktur i przypadał odpowiednio na dzień 11.05.2012r. i 08.06.2012r. Roszczenie powódki zgodnie z brzmieniem przytoczonych wyżej przepisów uległo zatem przedawnieniu odpowiednio w dniach 11.05.2014r. i 08.06.2014r. Tymczasem powód wniósł pozew w tej sprawie w dniu 20 maja 2015r. Z tego względu Sąd uznał zarzut przedawnienia za słuszny.

Kierując się tą argumentacją Sąd oddalił w całości powództwo

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożył powód, który zaskarżył wyrok

całości i wniósł o:

1.  jego zmianę w całości i wydanie orzeczenia zgodnego z żądaniem pozwu;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania za obie instancje wg norm przepisanych;

3.  rozpoznanie apelacji na rozprawie.

Zaskarżonemu orzeczeniu powód zarzucił:

1.  naruszenie prawa materialnego tj. przepisu art. 353 ¹ k.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie i przyjęcie, że umowa zawierana na gruncie polskiego prawa musi być którąś z umów stypizowanych w kodeksie cywilnym;

2.  naruszenie prawa materialnego tj. przepisu art. 750 k.c. poprzez jego zastosowanie w sprawie i przyjęcie, że umowa, która zawiera niektóre elementy umowy o dzieło, umowy najmu oraz umowy o świadczenie usług jest umową o świadczenie usług;

co w konsekwencji doprowadziło do:

3.błędnego przyjęcia, że w sprawie należy zastosować dwuletni termin przedawnienia
przewidziany w przepisie art. 751 pkt 1) k.c, a nie trzyletni termin przedawnienia
przewidziany w art. 118 k.c. dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności
gospodarczej;

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w instancji odwoławczej według norm przepisanych .

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja powoda nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, w realiach niniejszej sprawy nie było żadnych racji, które przemawiałyby za koniecznością zmiany zaskarżonego orzeczenia lub jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Podkreślić trzeba, że organ pierwszoinstancyjny przeprowadził postępowanie dowodowe zgodnie z dyspozycją art. 233 k.p.c, nie przekraczając zarazem zasady swobodnej oceny dowodów.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że sformułowane w apelacji zarzuty dotyczą wyłącznie naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego. Powód nie sformułował natomiast zarzutów naruszenia prawa procesowego.

Powód nie zakwestionował w szczególności ustaleń dokonanych przez Sąd Rejonowy i przyjąć należy, że stan faktyczny zasadniczo nie był w niniejszej sprawie sporny. Powód przyznał wręcz w apelacji, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, iż umowa łącząca strony nie zwierała wszystkich istotnych elementów umowy najmu oraz umowy o dzieło. Skarżący nie zgodził się jednak z Sądem pierwszej instancji, że łącząca strony umowa jest umową o świadczenie usług, podnosząc, że jest to umowa nienazwana.

W tym miejscu zauważyć też trzeba, że powód nie zakwestionował ustaleń Sądu Rejonowego, który stwierdził, iż zgodnie z umową łączącą strony, powód zobowiązał się do dostarczania pozwanemu czyściwa oraz dwóch kontenerów, z których jeden służył do składowania zużytego materiału oraz że powód zobowiązany był do odbierania zużytego materiału. Powód nie zakwestionował też ustaleń sądu, że w świetle powyższego należało przyjąć, iż powód w treści umowy zobowiązał się do wykonywania różnych czynności, które nie mieszczą się w ramach żadnej z umów nazwanych. Stwierdzić zaś należy, że o kwalifikacji prawnej danego stosunku decydują jego elementy przedmiotowo istotne.

A skoro tak, to w tym miejscu należy odwołać się do utrwalonego stanowiska w orzecznictwie, zgodnie z którym, umowa o wykonywanie określonych czynności (szeregu powtarzających się czynności) bez względu na to, jaki rezultat czynność ta przyniesie, jest cechą charakterystyczna tak dla umów zlecenia (gdy chodzi o czynności prawne – art. 734 § 1 k.c), jak i dla umów o świadczenie usług nieuregulowanych innymi przepisami (gdy chodzi o czynności faktyczne – art. 750 k.c). Umowa o świadczenie usług jest przy tym umową starannego działania, której przedmiotem jest wykonywanie określonych czynności. Czynności te nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu, nie muszą też być wykonywane stale i systematycznie – (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dn. 14.01.2016 r., III AUa 942/15, Lex nr 1966288; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dn. 14.01.2016 r., III AUa 812/15, Lex nr 1962931; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dn. 24.11.2015 r., III AUa 945/15, lex nr 1936818; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dn. 3.11.2015 r., III AUa 851/14, Lex nr 2020445postanowienie Sądu Najwyższego z 25 lipca 2012 r., sygn. II UK 70/12, publ. LEX nr 1318380; ).

Skoro zatem, biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, umowę stron można zakwalifikować jako umowę o świadczenie usług, która jednocześnie nie została uregulowana innymi przepisami kodeksu cywilnego, to do oceny skutków prawnych takiej umowy, zastosowanie będzie miał art. 750 k.c. Przepis art. 750 k.c ma bowiem zastosowanie do umów o świadczenie usług, polegających na dokonywaniu czynności faktycznych.

Należy zgodzić się ze stanowiskiem powoda, że zgodnie z art. 353 ¹ k.c strony mogą ułożyć stosunek prawny wedle swego uznania i niekoniecznie musi on przybrać postać stosunków uregulowanych i nazwanych w stosownych przepisach, jednakże w niniejszej sprawie, biorąc pod uwagę przedmiot i wzajemne obowiązku stron, w świetle cytowanych wyżej orzeczeń, Sąd Rejonowy słusznie zakwalifikował umowę jaką strony zawarły, jako umowę o świadczenie usług. Jak już wcześniej wskazano, powód nie zakwestionował bowiem ustaleń Sądu Rejonowego, z których wynikało, że powód w treści umowy zobowiązał się do wykonywania różnych czynności.

Rację ma też skarżący, że umowa łącząca strony jest swego rodzaju umową nienazwaną, co nie zmienia jednak faktu, że jest to umowa o świadczenie usług, gdyż właśnie umowy nienazwane charakteryzują się tym, że ich przedmiotem jest świadczenie usług i do takich umów zastosowanie będzie miał art. 750 k.c. Należy przy tym zaznaczyć, że jest to bardzo rozległa kategoria umów, odgrywających w warunkach gospodarki wolnorynkowej istotne znaczenie praktyczne.

Trudno natomiast z uzasadnienia Sądu Rejonowego wywieść, aby Sąd ten, tak jak twierdzi powód w apelacji przyjął, iż umowa zawierana na gruncie polskiego prawa musi być którąś z umów stypizowanych w kodeksie cywilnym. Powód zresztą nie uzasadnił, z czego wywodzi takie stanowisko Sądu Rejonowego.

Słusznie zatem Sąd Rejonowy przyjął dla oceny zasadności roszczenia powoda dwuletni termin przedawnienia przewidziany w art.751 k.c

Przepis art. 751 k.c. jest bowiem przepisem szczególnym wobec art. 118 k.c. Wprowadza on dla wskazanych w nim roszczeń z umowy zlecenia oraz umów o świadczenie usług, nieuregulowanych innymi przepisami, krótszy – dwuletni termin przedawnienia.

Powód w niniejszym postępowaniu domagał się zapłaty za wykonane na rzecz pozwanego czynności, a zgodnie z art. 751 ust. 2 k.c roszczenia o wynagrodzenia za spełnione czynności przedawniają się z upływem dwóch lat. Szczególny – dwuletni termin przedawnienia określony w art. 751 k.c., dotyczy przy tym wszelkich wskazanych w nim roszczeń, również tych, które są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację powoda i orzekł o kosztach postępowania odwoławczego stosownie do treści art. 98 kp.c zasądzając od powoda na rzecz pozwanego koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego według stawki minimalnej zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z w § 6 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j Dz. U z 2013 r. poz. 490 ze zm.).