Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 lipca 2016 roku w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa A. S. (1)

przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powódki A. S. (1) kosztami sądowymi;

III.  zasądza od powódki A. S. (1) na rzecz pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. kwotę 3 600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 1107/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 07 sierpnia 2013 r. powodowie A. S. (1) oraz A. S. (2) domagali się zasądzenia solidarnie od pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z siedzibą w W. kwoty 100 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Na dochodzoną przez powodów kwotę składała się kwota 92 000 złotych tytułem odszkodowania za zmniejszenie wartości lokalu nr (...) położonego w W. przy ul. (...) oraz kwota 8 000 złotych tytułem odszkodowania za koszty rewitalizacji akustycznej. Jednoczenie powodowie domagali się zasądzenia od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa (k. 2 – 6v).

Pismem z dnia 22 października 2013 roku powodowie sprecyzowali żądanie wskazując, że domagają się od pozwanego zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki A. S. (1) kwoty 69 000 złotych tytułem odszkodowania za zmniejszenie wartości lokalu, kwoty 6 000 złotych tytułem zwrotu nakładów koniecznych na dokonanie rewitalizacji akustycznej lokalu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty; zasądzenia na rzecz powoda A. S. (2) kwoty 23 000 złotych tytułem zmniejszenia wartości lokalu, kwoty 2 000 złotych tytułem zwrotu nakładów koniecznych na dokonanie rewitalizacji akustycznej lokalu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (k. 23 – 24).

W uzasadnieniu powodowie wskazali, że są przysługuje im spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Warszawy M. XIII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...). Lokal powodów znajduje się w pobliżu (...) im. (...) w W.. Jego funkcjonowanie powoduje liczne uciążliwości dla mieszkańców okolicznych nieruchomości ograniczając możliwość korzystania z nich zgodnie z przeznaczeniem. Uchwałą nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. budynek, w którym znajduje się lokal powodów został objęty Obszarem Ograniczonego Użytkowania (dalej OOU), utworzonym dla (...) im. (...) w W.. Wobec czego nastąpiło zmniejszenie wartości nieruchomości, a powodowie dodatkowo muszą ponieść koszty rewitalizacji akustycznej budynku, przede wszystkim nabycia okien (k. 2 – 6v).

W odpowiedzi na pozew pozwane Przedsiębiorstwo Państwowe (...)
w W. wniosło o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska strona pozwana wskazała, że powodowie nie wykazali, aby w budynku istniał nieodpowiedni poziom klimatu akustycznego wymagający przeprowadzenia tzw. rewitalizacji akustycznej. Lokal powodów znajduje się w co prawda w strefie OOU, jednakże poza strefą Z1 i Z2. Pozwany podniósł, że z uchwały wprowadzającej OOU nie wynika, wbrew twierdzeniom powodów, że w obszarze ograniczonego użytkowania, poza strefą Z1 i Z2, a więc w miejscu, w którym położony jest lokal powodów istnieją przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu dla zabudowy mieszkaniowej. Pozwany podkreślił również, że brak jest w stosunku do budynku powodów, znajdującego się poza strefą Z1, Z2 jakichkolwiek ograniczeń, czy to w zabudowie, czy w odniesieniu do zmiany funkcji budynków istniejących w OOU, ponieważ uchwała wprowadziła pewne ograniczenia w tym zakresie jedynie w strefie Z1 oraz w strefie Z2. Wejście w życie Uchwały nie stworzyło wobec powodów tego typu ograniczeń w dotychczasowym sposobie użytkowania, które uniemożliwiałoby korzystanie przez powodów z lokalu w sposób dotychczasowy, zatem nie ponieśli żadnej szkody, która powinna być rekompensowana w drodze odszkodowania za utratę wartości nieruchomości (k. 34 – 38v).

Na rozprawie w dniu 11 czerwca 2014 roku powódka A. S. (1) w związku z nabyciem udziału w prawie do lokalu należącego do powoda A. S. (2) wniosła o zasądzenie kwoty 100 000 złotych na swoją rzecz, tak jak w pozwie (protokół elektroniczny 00:02:41 – 00:04:16, protokół skrócony k. 246).

Strona pozwana na rozprawie w dniu 11 czerwca 2014 roku wyraziła zgodę na wejście powódki w prawa A. S. (2) (protokół elektroniczny 00:04:18 – 00:05:34, protokół skrócony k. 246).

Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z dnia 02 lipca 2014 roku umorzył postępowanie w sprawie w stosunku do A. S. (2) (postanowienie k. 254 – 255).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powódce A. S. (1) przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w dla W. M. XIII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) ( dowód: odpis księgi wieczystej k. 15 – 18).

Rozporządzeniem Wojewody (...) nr 50 z dnia 07 sierpnia 2007 r.
w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W., nieruchomość, na której posadowiony jest budynek z lokalem powódki A. S. (1) została umieszczona w obszarze ograniczonego użytkowania (OOU). Zgodnie z treścią § 4 ust. 1 tego rozporządzenia w obszarze ograniczonego użytkowania zabroniono: 1) przeznaczania nowych terenów pod szpitale, domy opieki oraz zabudowę związaną ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także pod zabudowę mieszkaniową; 2) zmiany sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na szpitale i domy opieki oraz na stały lub wielogodzinny pobyt dzieci i młodzieży, a w strefie M – także na cele mieszkaniowe
– z zastrzeżeniem ust. 2; 3) budowy nowych szpitali, domów opieki, zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także budynków mieszkalnych, z zastrzeżeniem ust. 2. Stosownie zaś do treści ust. 2 powołanego § 4 tego rozporządzenia w strefie M dopuszczono zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy. Natomiast
w myśl § 5 tego rozporządzenia w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadzono następujące wymagania techniczne dotyczące budynków: 1)w nowo projektowanych budynkach należało zapewnić izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi izolacyjności akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych; 2) w istniejących budynkach należało zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach poprzez zwiększenie izolacyjności ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie
z Polskimi Normami dotyczącymi ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach (okoliczność bezsporna, dowód: Dziennik Urzędowy Województwa (...) z 2007 r., Nr 156, poz. 4276).

Uchwałą nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r., która weszła w życie 04 sierpnia 2011 r., utworzono (...) Ograniczonego (...) w W.. Na mocy tej uchwały lokal powódki A. S. (1) znalazł się w tym obszarze poza strefami Z1 i Z2 (okoliczność bezsporna, dowód: uchwała Sejmiku nr 76/11 k. 44 – 46).

Powódka A. S. (1) pismem z dnia 22 lipca 2013 roku wezwała pozwanego Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W. do dobrowolnego spełnienia świadczenia poprzez zapłatę na jej rzecz odszkodowania za konieczność poniesienia nakładów akustycznych oraz spadek wartości należącej do niej nieruchomości (okoliczność bezsporna, dowód: wezwanie do zapłaty k. 12).

Powódka i jej rodzina przy otwartych oknach odczuwają uciążliwości związane ze dobiegającym z zewnątrz hałasem. Dzieci budzą się w nocy z powodu hałasu. Hałas przeszkadza przy wypoczynku, oglądaniu telewizji oraz odrabianiu lekcji przez dzieci. Powódka w mieszkaniu ma stare drewniane trójszybowe okna ( dowód: zeznania powódki A. S. (1) protokół elektroniczny 00:11:47 – 00:21:37, protokół skrócony k. 247 – 128; protokół elektroniczny 00:05:59 – 00:09:53 k. 441).

W lokalu powódki dopuszczalne normy hałasu nie są przekraczane, a izolacyjność akustyczna fasady budynku spełnia wymagania określone w Polskiej normie PN-B-02151-3:1999 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych ( dowód: pisemna opinia biegłego z zakresu akustyki M. T. k. 409 – 422).

Powyższy stan faktyczny został ustalony przez Sąd na podstawie dokumentów zebranych w aktach sprawy, opinii biegłego oraz zeznań złożonych przez powódkę A. S. (1) w charakterze strony.

Opinia biegłego z zakresu akustyki M. T. została sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje, na podstawie przeprowadzonych pomiarów na nieruchomości należącej do powódki, w oparciu o prawidłowo przyjęte normy badawcze. Opinia została wykonana precyzyjnie. W sposób zwięzły ustaliła zasadnicze dane i kwestie będące przedmiotem niniejszej sprawy, w oparciu o które biegły wyciągnął logiczne wnioski. Zarówno strona powodowa jak i pozwana nie wnosiła zastrzeżeń do opinii sporządzonej przez tego biegłego.

Na rozprawie w dniu 13 lipca 2016 roku powódka cofnęła wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych z zakresu wyceny nieruchomości i budownictwa na okoliczność spadku wartości nieruchomości oraz prac niezbędnych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego (protokół elektroniczny 00:03:10 – 00:04:34, protokół skrócony k. 440).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest niezasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Powódka A. S. (1) domagała się zasądzenia od pozwanego kwoty 100 000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu z tytułu spadku wartości nieruchomości oraz z tytułu koniecznej rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego powódki położonego w obszarze ograniczonego użytkowania utworzonego dla Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z siedzibą w W..

W pierwszej kolejności Sąd rozpoznał żądanie powódki A. S. (1) związane z koniecznością poniesienia kosztów na zapewnienie w jej lokalu właściwego klimatu akustycznego.

Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (w brzmieniu obowiązującym w dacie wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. - t. jedn. Dz. U. z 2008 roku, nr 25, poz. 150 ze zm., dalej również jako „p.o.ś.”) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości.

Zgodnie z treścią art. 136 ust. 3 p.o.ś. w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. Na podstawie § 6 ust. 2 uchwały Nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. określono wymagania techniczne dotyczące budynków objętych obszarem ograniczonego użytkowania poprzez konieczność zastosowania w istniejących budynkach zabezpieczenia zapewniającego klimat akustyczny w pomieszczeniach - zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane i przepisami wykonawczymi do tej ustawy.

W art. 136 ust. 3 p.o.ś. sprecyzowano, że szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są również nakłady poniesione przez władających nieruchomością w celu osiągnięcia przez istniejące budynki standardów wynikających z art. 129 ust. 2 p.o.ś.

W orzecznictwie podnosi się, że pod pojęciem szkody, o której mowa w art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy rozumieć nie tylko koszty prac związanych z rewitalizacją akustyczną budynku, które zostały już poniesione, ale także tych, które dopiero mają zostać wykonane. Obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje bowiem z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 7 lutego 2013 r., sygn. akt I ACa 1156/12, LEX nr 1293686 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 kwietnia 2008 r., sygn. akt I ACa 2/08, LEX nr 580137, komentarz do art. 136 ustawy Prawo ochrony środowiska, K. Gruszecki, LEX 2011).

W ocenie Sądu wynikającej z analizy opinii biegłego akustyka M. T. lokal należący do powódki A. S. (1) ma zapewniony właściwy, zgodny z Polską Normą klimat akustyczny, więc nie wymaga w żadnym zakresie przeprowadzenia rewitalizacji akustycznej, czyli prac niezbędnych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego. Powódka nie wykazała zatem szkody obejmującej koszty konieczne do poniesienia w celu zapewnienia w lokalu właściwego klimatu akustycznego.

Z przeprowadzonej opinii, poprzedzonej badaniami akustycznymi na nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), wynika, że w lokalu powódki nie ma przekroczeń dopuszczalnych norm hałasu, a izolacyjność akustyczna fasady budynku spełnia wymagania określone w Polskiej Normie PN-B- (...)-3:1999.

Z tych względów powództwo o zasądzenie kosztów koniecznych do dokonania rewitalizacji akustycznej podlegało oddaleniu (pkt I wyroku).

Zdaniem Sądu nie zasługuje na uwzględnienie również powództwo w zakresie żądania związanego ze spadkiem wartości prawa do jej lokalu.

Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego w postanowieniu z dnia 24 lutego 2010 r. ( sygn. akt III CZP 128/09, LEX nr 578138), w wyroku z dnia 6 maja 2010 r. (sygn. akt II CSK 602/09, LEX nr 585768) oraz w wyroku z dnia 25 maja 2012 r. (sygn. akt I CSK 509/11, LEX 1215402).

Sąd Najwyższy wskazał, iż w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania pozostaje nie tylko obniżenie wartości nieruchomości, będące następstwem ograniczeń przewidzianych bezpośrednio w treści rozporządzenia o utworzeniu obszaru (zwłaszcza dotyczących ograniczeń zabudowy), lecz także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z tego, że wskutek wejścia w życie rozporządzenia dochodzi do zawężenia granic własności (art. 140 k.c. w zw. z art. 144 k.c.), i tym samym ścieśnienia wyłącznego władztwa właściciela względem nieruchomości położonej na obszarze ograniczonego użytkowania. O ile bowiem właściciel przed wejściem w życie rozporządzenia mógł żądać zaniechania immisji (hałasu) przekraczającej standard ochrony środowiska, o tyle w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania możliwości takiej został pozbawiony. Inaczej mówiąc, szkodą podlegającą naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś., jest także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, iż właściciel nieruchomości będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje (np. hałas). Nie jest uprawniona dostrzegalna w piśmiennictwie i orzecznictwie tendencja do wąskiego ujmowania odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 129 ust. 2 p.o.ś.

Rzeczą powódki w tym procesie było wykazanie procesowe spadku wartości jej lokalu w związku z objęciem budynku, w którym położony jest lokal strefą OOU, a to wobec treści art. 6 k.c., zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Z uwagi na cofnięcie przez powódkę, na rozprawie w dniu 13 lipca 2016 roku, wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości na okoliczność ustalenia utraty wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu należącego do powódki położnego przy ul. (...) dowód z opinii biegłego nie został przeprowadzony, co skutkuje uznaniem, że powódka nie wykazała obniżenia wartości lokalu z powodu objęcia go obszarem ograniczonego użytkowania.

W sytuacji, gdy powódkę w sporze reprezentował fachowy pełnomocnik, który podkreślił, że cofa ten wniosek na wyraźne jej życzenie Sąd – hołdując zasadzie kontradyktoryjności procesu cywilnego – nie znalazł podstaw do podjęcia inicjatywy dowodowej z urzędu i nie przeprowadził dowodu z opinii biegłego specjalisty.

Niewykazanie spadku wartości lokalu powoduje, że powództwo obejmujące roszczenie o zasądzenie odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości jako nieudowodnione co do wysokości podlegało w oddaleniu (pkt I wyroku).

Działając na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd obciążył powódkę A. S. (1) jedynie kosztami zastępstwa procesowego pozwanego wyliczając jego wynagrodzenie na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002 nr 163 poz. 1349 ze zm.) w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804) w kwocie 3 600 złotych (pkt III wyroku). Sąd nie obciążył powódki kosztami sądowymi, uwzględniając jej trudną sytuację życiową i materialną, która legła również u podstaw częściowego jej zwolnienia od kosztów sądowych (pkt II wyroku).