Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lipca 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi II Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodnicząca Sędzia SR A. S.

Protokolant starszy sekretarz sądowy M. O.

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa K. P.

przeciwko Gminie M. Ł. – Zarządowi Dróg i (...) w Ł.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 20.000 zł (dwadzieścia tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki tytułem odszkodowania kwotę 2225 zł (dwa tysiące dwieście dwadzieścia pięć złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a)  od kwoty 1000 zł (jeden tysiąc złotych) od dnia 28 października 2014 roku do dnia zapłaty,

b)  od kwoty 1225 zł (jeden tysiąc dwieście dwadzieścia pięć złotych) od dnia 3 września 2015 roku do dnia zapłaty;

3.  oddala powództwo w pozostałej części;

4.  obciąża pozwaną na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 908,06 zł (dziewięćset osiem złotych sześć groszy) tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków;

5.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 3222 zł (trzy tysiące dwieście dwadzieścia dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt II C 620/14

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 29 sierpnia 2014 roku, powódka K. P., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniosła o zasądzenie od Gminy M. Ł. – Zarządu Dróg i (...) kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 1.000 zł tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby wraz z odsetkami ustawowymi od dnia następnego po doręczeniu pozwanej odpisu pozwu do dnia zapłaty. Wniosła także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pełnomocnik powódki wskazał, iż w dniu 4 września 2011 roku powódka jadąc rowerem po wyznaczonej ścieżce rowerowej na ul. (...) wpadła w wyrwę w nawierzchni, w wyniku czego spadła z roweru i doznała obrażeń nadgarstka prawej ręki. Powódka udała się do ZOZ przy ul. (...) w Ł. gdzie stwierdzono skręcenie stawu promieniowo – nadgarstkowego prawego. Po zgłoszeniu zdarzenia Zarządowi Dróg i (...) w Ł., sprawa została przekazana do (...) S.A. jako ubezpieczyciela OC. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, na rzecz powódki wypłacono przekazem pocztowym kwotę 800 złotych nie wskazując tytuły wypłaty. Pomimo zastosowanego leczenia i rehabilitacji, dolegliwości bólowe narastały, powódka zmuszona więc była do podjęcia leczenia w szpitalu im. K. w Ł. gdzie stwierdzono, że podczas zdarzenia z dnia 4 września 2011 roku doszło do złamania kości łódeczkowatej nadgarstka i wytworzył się staw rzekomy kości łódeczkowatej. W związku z tym powódka przeszła zabieg operacyjny i nadal kontynuuje leczenie. Ograniczenie zakresu ruchu dłoni w istotny sposób pogorszyło widoki na przyszłość powódki poprzez ograniczenie jej zdolności zawodowych, bądź nawet wykluczenie możliwości wykonywania pracy w wyuczonym zawodzie kosmetyczki.

(pozew k. 2-5, pełnomocnictwo k. 6)

Odpis pozwu z załącznikami doręczono pozwanej w dniu 27 października 2014 roku.

(potwierdzenie odbioru k. 42)

W odpowiedzi na pozew z dnia 7 listopada 2014 roku pozwana Gmina Ł. – Zarząd Dróg i (...) w Ł., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu stanowiska pełnomocnik pozwanej wskazał, że kwestionuje okoliczności powstania szkody oraz związku przyczynowego pomiędzy wypadkiem a zdiagnozowanym w 2013 roku urazem w postaci stawu rzekomego kości łódeczkowatej. W ocenie pozwanej nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że pomiędzy zgłaszanym przez powódkę stanem zdrowia a winą pozwanej co do braku utrzymania w należytym stanie nawierzchni ścieżki rowerowej na ul. (...) w Ł., zachodzi adekwatny związek przyczynowy. Twierdzenia powódki nie mają bowiem podstaw w przedłożonej dokumentacji medycznej. Pozwana kwestionowała również wysokość dochodzonego przez powódkę roszczenia wskazując, że kwota wypłacona przez ubezpieczyciela wyczerpuje roszczenia powódki, a nadto powódka nie wykazała co składa się na żądaną kwotę odszkodowania i w jaki sposób ją wyliczyła.

Pozwana wniosła o zawiadomienie o toczącym się postępowaniu ubezpieczyciela – (...) SA V. (...) w W..

(odpowiedź na pozew k. 43-44, pełnomocnictwa k. 45, k. 46, uchwały k. 47-49)

W dniu 17 grudnia 2014 roku doręczono (...) SA V. (...) w W. odpis pozwu z załącznikami i pouczenie o możliwości zgłoszenia interwencji ubocznej. Interwencja uboczna nie została złożona.

(potwierdzenie odbioru k. 77)

W piśmie wniesionym w dniu 2 września 2015 roku pełnomocnik powódki oświadczył, że rozszerza powództwo w zakresie dochodzonego zadośćuczynienia i wnosi o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia kwoty 20.000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za zwłokę od dnia 1 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty. Rozszerza także powództwo w zakresie dochodzonej skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby do kwoty 3.000 złotych z ustawowymi odsetkami za zwłokę co do kwoty 1.000 zł od dnia kolejnego po doręczeniu pozwanej odpisu pozwu do dnia zapłaty, a od kwoty 2.000 złotych od dnia 3 września 2015 roku do dnia zapłaty.

(pismo k. 142-142v)

W piśmie z dnia 22 czerwca 2016 roku pełnomocnik pozwanej oświadczył, że pismo zawierające rozszerzenie powództwa w sprawie niniejszej wpłynęło do strony pozwanej dniu 2 września 2015 roku. Pozwana wniosła o oddalenie powództwa także w jego rozszerzonej części, podnosząc, że nie można przesądzić, iż staw rzekomy kości łódeczkowatej powstał w wyniku urazu z września 2011 roku u powódki.

(pismo k. 162a)

Do zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 września 2011 roku, około godziny 21.00, K. P. jechała rowerem ścieżką rowerową wzdłuż ulicy (...) w Ł.. Na skutek wjechania na fragment nierównej nawierzchni powódka spadła z roweru. Spadając z roweru powódka osłoniła ręką głowę. W miejscu zdarzenia na ścieżce rowerowej betonowe płyty chodnikowe były zapadnięte i tworzyły zagłębienie w nawierzchni. Powódka po zdarzeniu narzekała na ból ręki. Droga w miejscu zdarzenia pozostawała w zarządzie Gminy Ł. – Zarządu Dróg i (...) w Ł..

(zeznania powódki K. P. k. 160, zeznania świadka I. K. k. 136-137, notatka służbowa k. 6 załączonych akt szkodowych, dokumentacja fotograficzna k. 2 załączonych akt szkodowych)

Po wypadku powódka odczuwała ból ręki, w dniu 5 września 2011 roku udała się do szpitala im. K. w Ł. gdzie wykonano rtg nadgarstka, założono szynę gipsową i skierowano do dalszego leczenia w poradni ortopedycznej. Stwierdzono stłuczenie prawego nadgarstka. W dniu 13 września 2011 roku zdjęto szynę gipsową w poradni ortopedycznej, po wykonaniu wówczas zdjęcia rtg nie stwierdzono zmian pourazowych w układzie kostno - stawowym. Powódkę skierowano na rehabilitację. Zalecono oszczędzanie chorej kończyny, stosowanie opaski elastycznej oraz kontrolę za 3 tygodnie. W dniu 21 września 2011 roku powódka zgłosiła się do poradni rehabilitacyjnej. Powódka w tej poradni była konsultowana przez lekarza specjalistę ortopedii i rehabilitacji oraz odbyła 1 cykl zabiegów w ramach rehabilitacji. We wrześniu 2013 roku powódka zgłosiła się do poradni ortopedycznej w szpitalu im. K. w Ł., gdzie wykonano zdjęcie rtg i rozpoznano staw rzekomy kości łódeczkowatej nadgarstka prawego oraz skierowano powódkę do poradni chirurgii ręki. Po wykonaniu badań diagnostycznych powódka została zakwalifikowana do zabiegu operacyjnego stawu rzekomego. W marcu 2014 roku w Klinice (...) szpitala im. WAM w Ł. wykonano plastykę stawu rzekomego przeszczepem unaczynionym i stabilizacją śrubą H.. Materiał zespalający usunięto we wrześniu 2014 roku. Po obu zabiegach operacyjnych powódka korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych.

(dokumentacja medyczna k. 16-18, k.20-26, k. 32, k. 53-63, k. 70-75)

Po zdjęciu szyny w 2011 roku powódka w ciągu następnych dwóch lat odczuwała ból ręki. W tym czasie pracowała jako kosmetolog i dolegliwości utrudniały jej pracę. Powódka nie zgłosiła się na kontrolę według zalecenia z 13 września 2011 roku do poradni ortopedycznej, gdyż zgłosiła się do poradni rehabilitacyjnej, gdzie odbyła konsultację z lekarzem specjalistą ortopedii i rehabilitacji. Do lekarza ortopedy w 2013 roku zgłosiła się ponownie, gdy dolegliwości bólowe znacznie się nasiliły. Od dnia zdarzenia z września 2011 roku nie doznała innego urazu ręki.

Powódka nadal odczuwa dolegliwości bólowe prawej ręki przy zmianach pogody, nie może także utrzymać długo ręki w jednej pozycji, trzymać w niej ciężkich przedmiotów i nadmiernie zginać.

Powódka jest praworęczna. W 2013 roku była zmuszona zamknąć działalność gospodarczą – gabinet kosmetyczny, który prowadziła od sierpnia 2010 roku. Uraz ręki był jedyną przyczyną, przez którą zrezygnowała z działalności gospodarczej. Pomimo, iż powódka dalej pracuje w branży kosmetycznej jest zatrudniona u innej osoby, zajmuje się głównie sprzedażą i nie wykonuje już czynności manualnych. K. P. musiała również ograniczyć aktywność fizyczną, zrezygnowała z wyjazdów ze znajomymi, na których miała grać w siatkówkę i tenisa. Do grudnia 2014 roku, kiedy to powódka zakończyła rehabilitację, nie mogła także prowadzić samochodu. W trakcie leczenia K. P. korzystała z pomocy innych osób, przy czynnościach higienicznych pomagała jej matka i narzeczony. Obecnie powódka nadal nie może jeździć na rowerze, grać w siatkówkę, w tenisa.

(zeznania powódki k. 160-162, dokumentacja medyczna k. 91-91v, k. 98-99)

Stawka pełnej odpłatności za usługi opiekuńcze za roboczogodzinę na terenie miasta Ł. w dni robocze, w okresie od stycznia 2011 roku do czerwca 2013 roku, wynosiła 9,50 zł. Natomiast w okresie od lipca 2013 roku do marca 2014 roku stawka ta wynosiła w dni robocze 11 zł.

(kopia pisma Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej k. 143)

Następstwem wypadku z dnia 4 września 2011 roku u K. P. jest wygojony staw rzekomy kości łódeczkowatej prawej. U powódki występuje trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 7%.

Szpara złamania kości łódeczkowatej może się uwidocznić po 3-6 tygodniach od złamania.

Rozmiar cierpień fizycznych powódki był bezpośrednio po wypadku średniego stopnia, następnie zmniejszając się.

Poza kosztami leków przeciwbólowych w granicach 20-30 złotych miesięcznie, powódka nie musiała ponosić kosztów leczenia, ponieważ była leczona w ramach ubezpieczenia społecznego NFZ.

Powódka po urazie przez okres 3-4 tygodni wymagała pomocy osób trzecich w wymiarze 2 godzin dziennie. Pomoc taka była też konieczna po zabiegu operacyjnym w marcu 2014 roku, przez okres 2-3 miesięcy.

Leczenie powódki zostało zakończone.

(opinia biegłego ortopedy k. 83-87, pisemna opinia uzupełniająca biegłego k. 117, ustna opinia uzupełniająca biegłego k. 159-160)

W dniu 8 września 2011 roku K. P. zgłosiła szkodę do Zarządu Dróg i (...) w Ł.. W piśmie z dnia 17 października 2011 roku Zarząd Dróg i (...) w Ł. wystąpił do (...) S.A. V. (...) Oddział w Ł. o rozpatrzenie wniosku powódki o odszkodowanie z tytułu poniesionego uszczerbku na zdrowiu. Decyzją z dnia 15 grudnia 2011 roku (...) S.A. V. (...) Oddział w Ł. przyznał i wypłacił powódce kwotę 1.200 złotych tytułem zadośćuczynienia.

(zgłoszenie szkody, pismo z dnia 12 10 11r, decyzja – w załączonych aktach szkodowych, zeznania powódki k. 162)

W piśmie doręczonym w dniu 29 listopada 2013 roku, pełnomocnik powódki wystąpił do (...) S.A. V. (...) Oddział w Ł. o ponowne rozpatrzenie sprawy odszkodowania dotyczącego zdarzenia z dnia 4 września 2011 roku, w wyniku którego K. P. doznała obrażeń prawej ręki oraz zwiększenie kwoty należnego poszkodowanej zadośćuczynienia z tytułu doznanych krzywd do wysokości 50.000 złotych. Do pisma załączono dokumentację medyczną, z której wynikało rozpoznanie stawu rzekomego kości łódeczkowatej.

(pismo z dnia 25 11 13r – w załączonych aktach szkodowych)

Zarząd Dróg i (...) jest jednostką budżetową powołaną do wykonywania w imieniu Prezydenta Miasta Ł. obowiązków zarządcy dróg publicznych w granicach administracyjnych miasta Ł. oraz zarządcy terenu, w zakresie dróg wewnętrznych, zlokalizowanych na terenach zarządzanych przez Miasto, przekazanych do zarządu jednostce.

(uchwała Nr VIII/104/03 Rady Miejskiej w Ł. z dnia 05.03.2003 r. k. 48-49)

Stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony na podstawie powołanych wyżej dowodów, wśród nich opinii powołanego w sprawie biegłego, dokumentów, których ważność nie była kwestionowana przez strony w toku procesu, a także na podstawie zeznań powódki i zeznań powołanego w sprawie świadka. Ustaleń stanu faktycznego na podstawie kserokopii dokumentów dokonano na podstawie przepisu art. 308 k.p.c.

Istotą sporu i prowadzonego postępowania dowodowego w niniejszej sprawie była ocena czy uraz powódki w postaci powstania stawu rzekomego kości łódeczkowatej był następstwem upadku powódki w dniu 4 września 2011 roku wskutek braku utrzymania w należytym stanie nawierzchni ścieżki rowerowej na ul. (...) w Ł.. W przedmiotowej sprawie spór koncentrował się także wokół wysokości zadośćuczynienia z tytułu szkody niemajątkowej doznanej przez powódkę K. P. a także wysokości i zasadności dochodzonego odszkodowania. Przeprowadzenie tej oceny wymagało wiadomości specjalnych, a zatem zasięgnięcia opinii biegłego sądowego z zakresu ortopedii. Sąd uznał przedmiotową opinię za pełnowartościowe źródło informacji specjalnych. Opinia biegłego M. S. w całym swoim zakresie jest rzetelna, sporządzona zgodnie z wymogami specjalistycznej wiedzy i zawiera pełne i fachowe ustosunkowanie się do pytań Sądu. Biegły wydał opinię zapoznając się z aktami sprawy i na podstawie badania powódki. Wnioski przedstawione w opinii pisemnej oraz opiniach uzupełniających, zostały przez biegłego oparte na powyżej wskazanym materiale dowodowym, jak również poparte doświadczeniem własnym biegłego. Biorąc pod uwagę jej podstawy teoretyczne, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej wniosków Sąd uznał sporządzoną opinię za w pełni miarodajną i wyczerpującą.

W odniesieniu do opinii biegłego należy podkreślić, że jest to jedyna opinia wydana w sprawie, żadna ze stron nie wnioskowała o wydanie opinii przez innego biegłego. Strony wnosiły o wydanie przez biegłego opinii uzupełniających (k.105, k. 142). Do wątpliwości stron biegły ustosunkował się w opiniach uzupełniających. W ustnej uzupełniającej opinii biegły wskazał, że z dużą dozą prawdopodobieństwa przyjmuje, iż staw rzekomy powstał w wyniku urazu z września 2011 roku, ponieważ w wielu przypadkach szpara złamania kości łódeczkowatej ujawnia się po dość odległym terminie od urazu, tj. w odstępie od 3 do 6 tygodni po urazie. Powódka miała wykonane zdjęcie w dniu 13.09.2011 r., i na nim nie są widoczne zmiany urazowe, jednak gdyby wykonano zdjęcie po np. 4 – 6 tygodniach to szpara złamania mogła się ujawnić.

Po tych wyjaśnieniach żadna ze stron nie kwestionowała opinii biegłego sądowego, podniesione wątpliwości nie doprowadziły do zgłoszenia wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego. W ocenie Sądu również nie było potrzeby dalszego uzupełnienia opinii. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy był wystarczający do oceny zasadności roszczeń dochodzonych w niniejszej sprawie przez powódkę.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlegało uwzględnieniu w przeważającej części.

W przedmiocie zasady odpowiedzialności pozwanej Gminy wskazać należy, iż od wejścia w życie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2004 r., Nr 162, poz.1692), to jest od dnia 1 września 2004 roku odpowiedzialność jednostek samorządu terytorialnego oraz państwowych i komunalnych osób prawnych za szkody wyrządzone po tej chwili w zakresie niewładczej działalności opiera się na przepisach mających powszechny podmiotowy zakres zastosowania (por. Iwona Karasek, Komentarz do ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, LEX/el 2004).

Podstawą odpowiedzialności pozwanej będzie zatem art. 415 kc w zw. z art. w zw. z art. 444 § 1 i 2 w zw. z art. 445 § 1 kc. Dla przyjęcia odpowiedzialności pozwanej Gminy za skutki zdarzenia niezbędne jest spełnienie łącznie 3 przesłanek, tj. winy, zaistnienia szkody oraz związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zawinionym działaniem. Zauważyć w tym miejscu należy, że czyn niedozwolony oznacza kategorię prawną obejmującą swym zakresem przedmiotowym zachowania (działania i zaniechania) polegające na naruszeniu pewnych ogólnych tj. spoczywającym na każdym i względem każdego, reguł ostrożności, dbałości o interesy, życie, zdrowie innych podmiotów słowem należytego zajmowania się innymi dobrami prawnymi.

W myśl przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity Dz. U. 2013 r., poz. 260) drogi publiczne dzielą się na następujące kategorie: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe oraz drogi gminne. Drogi gminne stanowią własność gminy (art. 2a ust. 2 cyt. ustawy). Zarządcami dróg są dla dróg gminnych - wójt (burmistrz, prezydent miasta) (art. 19 ust. 2 pkt. 4 cyt. ustawy). Zarządca drogi, może wykonywać swoje obowiązki przy pomocy jednostki organizacyjnej będącej zarządem drogi, utworzonej odpowiednio przez sejmik województwa, radę powiatu lub radę gminy. Jeżeli jednostka taka nie została utworzona, zadania zarządu drogi wykonuje zarządca (art. 21 ust 1 cyt. ustawy).

Stosownie do treści art. 20 pkt. 4, pkt 10, pkt 11, pkt 12 i pkt 14 do zarządcy drogi należy w szczególności utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, oraz wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających, przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników, wprowadzanie ograniczeń lub zamykanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich dla ruchu oraz wyznaczanie objazdów drogami różnej kategorii, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia;

Z kolei przepis art. 4 pkt 20 przedmiotowej ustawy zawiera definicję „utrzymania drogi”. Pod pojęciem tym rozumie się wykonywanie robót konserwacyjnych, porządkowych i innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu, w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej. Nakaz utrzymania dróg w należytym stanie rodzi po stronie pozwanej Gminy obowiązek zabezpieczenia dróg w taki sposób, aby nie stanowiły one zagrożenia dla osób korzystających z nich.

W przedmiotowej sprawie zarządcą drogi publicznej, na której doszło do zdarzenia jest Gmina Ł. – Zarząd Dróg i (...) w Ł., na niej zatem spoczywał obowiązek utrzymania nawierzchni drogi w należytym stanie. Obowiązkowi temu jednakże nie uczyniła zadość w sposób należyty, tj. ogólnie wymagany w stosunkach danego rodzaju. Przedmiotową ścieżką rowerową przy ul. (...) w Ł. przemieszcza się codziennie, co jest faktem oczywistym, wielu użytkowników. Uznać należy, że zapewnienie równych, pozbawionych ubytków nawierzchni drogi jest absolutnym standardem i stanowi minimum staranności w utrzymaniu ich nawierzchni. Niedopuszczalne jest bowiem, aby w nawierzchni ścieżki rowerowej znajdowały się ubytki i nierówne płyty, gdyż zagrażają one bezpieczeństwu rowerzystów i pieszych.

Z materiału dowodowego wynika, że w dacie zdarzenia pozwana nie uczyniła zadość tym obowiązkom w sposób należyty, gdyż w nawierzchni drogi przy ulicy (...) znajdowały się nierówności, utworzone przez zapadnięte płyty chodnikowe. Tym samym stan nawierzchni ścieżki rowerowej stwarzał niebezpieczeństwo dla poruszających się rowerem i przechodzących, co potwierdza także załączona do akt szkody dokumentacja fotograficzna. Wina pozwanej rozumiana jako niedołożenie należytej staranności jest więc ewidentna. Zauważyć w tym miejscu należy, że dla przyjęcia odpowiedzialności w prawie cywilnym nie jest konieczne wystąpienie winy umyślnej czy też rażącego niedbalstwa, ale wystarczy niedołożenie owej ogólnej staranności. Powódka udowodniła, że nawierzchnia drogi nie była utrzymana w stanie zapewniającym bezpieczeństwo użytkowników; natomiast pozwana Gmina nie przedstawiła żadnych dowodów dla przyjęcia, iż nie było możliwe zapewnienie prawidłowego stanu nawierzchni bądź to z uwagi na siłę wyższą bądź z uwagi na jakieś inne szczególne przyczyny.

Tym samym przyjąć należy przyjąć, iż zachowanie pozwanej Gminy, polegające na niezapewnieniu należytego stanu nawierzchni drogi jest zawinione i nie sposób stwierdzić jakichkolwiek okoliczności ekskulpacyjnych w tym zakresie. Działanie zarządcy w postaci zlikwidowania nierówności drogi lub też ich prawidłowego zabezpieczenia i oznakowania byłoby wystarczające, aby zapobiec powstaniu szkody.

Pomiędzy powstałą szkodą a winą Gminy zachodzi w okolicznościach sprawy adekwatny związek przyczynowy, o którym traktuje przepis art. 361 k.c. Utrzymanie złego stanu nawierzchni – istnienie nierówności drogi, po której poruszają się jej użytkownicy zwiększa bowiem każdorazowo prawdopodobieństwo powstania wypadku.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c., zobowiązany za szkodę ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Z normalnym (adekwatnym) związkiem przyczynowym w rozumieniu powołanego przepisu mamy do czynienia, gdy przyczyna była koniecznym warunkiem wystąpienia skutku, czyli bez tej przyczyny skutek by nie wystąpił ( warunek sine qua non). Ponadto, takie powiązanie pomiędzy przyczyną a skutkiem musi być typowym, oczekiwanym, „normalnym” w zwykłej kolejności rzeczy. Nie może być rezultatem jakiegoś wyjątkowego zbiegu okoliczności. Ocena czy skutek jest normalny powinna być oparta na całokształcie okoliczności sprawy oraz wynikać z zasad doświadczenia życiowego, a także zasad wiedzy naukowej, specjalnej. Wiedza specjalistyczna jest szczególnie istotna w sprawach, w których normalność skutku w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. nie jest dla laika ewidentna (tak między innymi Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 2 czerwca 1956 roku, 3 CR 515/56, OSN 1957 rok, nr 1 poz.24, Tadeusz Wiśniewski w pracy zbiorowej pod red. Gerarda Bieńka „Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania.” Tom 1, Warszawa 2002 rok).

W realiach rozpoznawanej sprawy ustalono, że w dniu 4 września 2011 roku powódka doznała urazu na skutek wjechania rowerem w nierówność nawierzchni drogi rowerowej zarządzanej przez stronę pozwaną oraz, że we wrześniu 2013 roku u powódki zdiagnozowano staw rzekomy kości łódeczkowatej nadgarstka prawego jako następstwo złamania kończyny. Okoliczność ta wynika z przedłożonej dokumentacji lekarskiej, która nie była kwestionowana przez stronę pozwaną. Następstwem tego była konieczność przeprowadzenia dwóch zabiegów operacyjnych, celem leczenia doznanego urazu. W ocenie Sądu, w świetle zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego uprawnione jest stwierdzenie, że staw rzekomy kości łódeczkowatej powstał w wyniku wypadku w dniu 4 września 2011 roku. Wniosek ten jest uzasadniony w świetle opinii biegłego M. S., który wskazał, że z dużą dozą prawdopodobieństwa staw rzekomy powstał w wyniku urazu, którego przyczyną był przedmiotowy wypadek powódki. Powołany biegły sądowy stwierdził, że gdyby wykonano zdjęcie po np. 4 – 6 tygodniach od zdarzenia to szpara złamania mogła się ujawnić. W tym zakresie wnioski przedstawione przez biegłego korespondują z zeznaniami powódki, w których wskazywała, że pomimo leczenia i przeprowadzonej rehabilitacji, w okresie od jej upadku z roweru w dniu 4 września 2011 roku do chwili zdiagnozowania powyższego następstwa, cierpiała na nasilające się dolegliwości bólowe nadgarstka prawego, które w efekcie uniemożliwiły jej wykonywanie pracy i były przyczyną zakończenia prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Jednocześnie w omawianym okresie czasu powódka nie była leczona z powodu innych wypadków, których skutkiem mogłoby być złamanie kości nadgarstka prawego.

W ocenie Sądu zachowanie powódki w żaden sposób nie przyczyniło się do tego, że przebyte złamanie rozpoznano dopiero 2 lata od wypadku. Powódce wprawdzie w dniu 13 września 2011 roku zalecono kontrolę w poradni ortopedycznej za 3 tygodnie, ale już w dniu 21 września 2011 roku powódka zgłosiła się do poradni rehabilitacyjnej, gdzie była konsultowana przez specjalistę w zakresie ortopedii i rehabilitacji. W tej sytuacji, powódka, która wcześniej nie doznawała podobnych urazów, mogła pozostawać w przekonaniu, że właściwie stosuje się do zaleceń lekarza z poradni ortopedycznej. Nadto pozwana nie wykazała, aby wcześniejsze rozpoznanie obrażeń powódki miało wpływ na ich rozmiar. Co najwyżej mogło mieć wpływ na czas leczenia i zakres odczuwanych dolegliwości.

Art. 444 § 1 k.c. przewiduje m.in., że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Natomiast art. 445 § 1 k.c. pozwala w takich wypadkach na przyznanie poszkodowanemu odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, czyli szkodę niemajątkową, wyrażającą się w doznanym bólu, cierpieniu, ujemnych doznaniach psychicznych. W judykaturze i piśmiennictwie podkreśla się, że zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny i jako takie musi mieć odczuwalną wartość ekonomiczną, jednocześnie nie może być nadmierne. Do podstawowych kryteriów oceny w tym zakresie zalicza się stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, trwałość obrażeń, prognozy na przyszłość, wiek poszkodowanego, skutki w zakresie życia osobistego oraz zawodowego, konieczność wyrzeczenia się określonych czynności życiowych, korzystania z pomocy innych osób, czy wreszcie stopień przyczynienia się poszkodowanego i winy sprawcy szkody (tak między innymi Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 czerwca 1968 roku, I PR 175/68, OSNCP 1968, nr 2, poz.37; Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 8 grudnia 1973 roku, III CZP 37/73, OSNCP 1974, nr 9, poz.145; Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 września 2002 roku, IV CKN 1266/00, niepubl; Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 sierpnia 1980 roku, IV CR 238/80, OSNCP 1981, nr 5, poz.81; Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 stycznia 2004 roku, I CK 131/03, OSNC 2004 r, nr 4, poz.40).

Wysokość zadośćuczynienia winna mieścić się w rozsądnych granicach –
z jednej strony winna rekompensować doznaną szkodę niemajątkową (przyznana kwota stanowi środek łagodzenia skutków naruszenia zdrowia) – z drugiej jednak winna także odpowiadać aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Stanowisko to nawiązuje do linii orzecznictwa zapoczątkowanej orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1965 r. (OSPiKA 1966, poz. 92), w którym sformułowana została teza, że zadośćuczynienie powinno być umiarkowane (tak też Sąd Najwyższy w wyrokach: z dnia 12.09.2002 r., sygn. akt IV CKN 1266/00, publ. Lex 80272, z 06.06.2003 r., sygn. akt IV CKN 213/01, publ. Lex 141396).

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe pozwoliło Sądowi na ustalenie, że w wyniku zdarzenia z dnia 4 września 2011 roku u powódki doszło do powstania trwałego uszczerbku na zdrowiu na poziomie 7 %. Powstały uszczerbek na zdrowiu powódki był konsekwencją doznanych przez nią obrażeń ciała, których niwelacja wymagała najpierw unieruchomienia, a następnie przeprowadzenia zabiegów operacyjnych oraz poddania się zabiegom rehabilitacyjnym.

Orzekając o wysokości zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze charakter obrażeń doznanych przez powódkę, ich trwałość, rozmiar cierpień fizycznych powódki związanych tak z samym zdarzeniem jak i jego następstwami, a to bólem, trwałością i długością jego odczuwania. Obrażenia jakich doznała powódka niewątpliwie wiązały się, z silnym bólem i dyskomfortem. Aktualnie powódka nadal odczuwa dolegliwości w miejscu urazu, przy zmianach pogody, w sytuacjach wymagających zwiększonego wysiłku prawej ręki. Sąd zwrócił również uwagę na fakt, iż konsekwencje zdarzenia z dnia 4 września 2011 roku miały dodatkowo wpływ na zawodowe życie powódki, która nie mogła dalej prowadzić działalności gospodarczej, w której wymagana jest sprawność ręki. Nadto zdarzenie miało wpływ na codzienne funkcjonowanie powódki, która przez pewien czas po zdarzeniu oraz zabiegu operacyjnym wymagała pomocy osób trzecich, zmuszona była też zrezygnować z ulubionych zajęć sportowych. To, w ocenie Sądu, niewątpliwie potęgowało negatywne samopoczucie powódki, która do momentu zdarzenia była osobą w pełni samodzielną. Nie bez znaczenia w tym zakresie, w ocenie Sądu, jest również fakt, iż powódka jest osobą stosunkowo młodą, gdyż obecnie ma 34 lata.

Mając na uwadze wyniki postępowania dowodowego, zdaniem Sądu dostatecznym zaspokojeniem roszczeń powódki z tytułu zadośćuczynienia, przy uwzględnieniu wypłaconej kwoty 1200 zł, winna być dalsza kwota 20 000 złotych, o czym orzeczono w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

Powódka domagała się także kwoty 3.000 złotych skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby tytułem zwrotu kosztów leczenia i kosztów opieki osób trzecich.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 zd. 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Naprawienie szkody obejmuje w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku z samym leczeniem i rehabilitacją (lekarstwa, konsultacje medyczne, protezy, kule, wózek inwalidzki itp.), jak i koszty opieki niezbędnej w czasie procesu leczenia (por. np. orz. SN z 21.5.1973 r., II CR 194/73, OSP 1974, Nr 4, poz. 83) oraz inne dodatkowe koszty związane z doznanym uszczerbkiem (np. przejazdów, wyżywienia).

W wyniku doznanych obrażeń powódka zmuszona był zażywać leki przeciwbólowe, których koszt średnio miesięcznie wynosi 20-30 złotych. Powódka z uwagi na doznane obrażenia i związane z nimi dolegliwości wymagała pomocy osób trzecich przez okres 3-4 tygodni w wymiarze 2 godzin dziennie (ok. 25 dni x 2 godziny x 9,50 zł/godzinę = 475 zł) W kolejnym okresie przez 2-3 miesięcy w wymiarze 2 godzin dziennie (ok. 75 dni x 2 godziny x 11 zł/godzinę = 1650 zł). Należy przy tym zaznaczyć, iż prawo do odszkodowania z tytułu zwiększonych potrzeb, polegających na konieczności korzystania z opieki osoby trzeciej nie jest uzależnione od wykazania, iż poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty na koszty opieki (podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 marca 1969 r., I PR 28/69, opubl. OSNC 1969/12/229).

W ocenie Sądu uzasadnione w realiach rozpoznawanej sprawy było przyjęcie stawki za usługi opiekuńcze stosowanej na terenie Ł. w dni powszednie, bowiem powódka miała tę pomoc każdorazowo świadczoną wyłącznie przez osoby bliskie i nie wykazała, żeby poniosła na ten cel jakiekolwiek koszty. (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi, z dnia 13 czerwca 2013 roku, w sprawie o sygn. akt I A Ca 119/13, opubl. Legalis).

Wobec powyższego Sąd zasądził tytułem kosztów opieki osób trzecich kwotę 2125 złotych.

W zakresie ponoszonych kosztów zakupu leków przeciwbólowych, Sąd przyjął – kierując się zasadami doświadczenia życiowego - konieczny okres ich stosowania przez czas, w którym powódka wymagała pomocy osób trzecich, a zatem łącznie ok. 4 miesiące, gdyż z pewnością w tym czasie dolegliwości powódki utrudniały jej samodzielne funkcjonowanie. Ponad powyższy okres powódka nie wykazała zasadności stosowania leków przeciwbólowych. Biegły ortopeda w opinii pisemnej wskazał tylko miesięczny koszt zakupu takich środków, nie podając przez jaki czas w przypadku powódki istniała potrzeba stosowania tego leczenia. Powódka nie wnosiła o wydanie w tym zakresie przez biegłego opinii uzupełniającej, a Sąd nie widział potrzeby żądania takich wyjaśnień od biegłego, w sytuacji, gdy powódka była reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika. Wobec powyższego nie ulegało wątpliwości Sądu, iż na rzecz powódki należało zasądzić kwotę jedynie 100 zł z tego tytułu (25 zł x 4 miesiące).

Powództwo jako dalej idące w zakresie odszkodowania należało oddalić jako niezasadne.

Rozstrzygnięcie o odsetkach z tytułu opóźnienia w wypłacie należnego powódce zadośćuczynienia i odszkodowania zapadło na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. oraz art. 817 § 1 k.c., gdyż w ocenie Sądu z uwagi na charakter roszczenia oraz okoliczności sprawy (likwidacja szkody przez ubezpieczyciela; konieczność przeprowadzenia postępowania w celu ustalenia okoliczności zdarzenia i zasadności żądnych świadczeń) należy w tym zakresie odpowiednio stosować terminy wymagalności roszczeń w stosunku do zakładu ubezpieczeń. Wymagalność ta powstaje w terminie 30 dni licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku, chyba, że w powyższym terminie wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia jego odpowiedzialności lub wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe. Niespełnienie świadczenia w terminie rodzi po stronie dłużnika konsekwencje przewidziane w art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Obowiązek udowodnienia istnienia okoliczności uzasadniających przekroczenie 30 –dniowego terminu oraz ich zasięgu obciąża pozwanego (art. 6 k.c.). Obowiązany jest on w szczególności wykazać, że uzupełnienie postępowania likwidacyjnego nastąpiło bez nieuzasadnionej zwłoki, z zachowaniem interesu wierzyciela (art. 354 § 1 k.c. i art. 355 § 2 k.c.).

Powódka zgłosiła szkodę pozwanemu i wystąpiła o wypłatę zadośćuczynienia w dniu 8 września 2011 roku, zaś w piśmie doręczonym w dniu 29 listopada 2013 roku, pełnomocnik powódki wystąpił do (...) S.A. V. (...) Oddział w Ł. o ponowne rozpatrzenie sprawy odszkodowania dotyczącego zdarzenia z dnia 4 września 2011 roku, w wyniku którego K. P. doznała obrażeń prawej ręki oraz zwiększenie kwoty należnego poszkodowanej zadośćuczynienia z tytułu doznanych krzywd do wysokości 50.000 złotych. Biorąc to pod uwagę należało uznać, że w zakresie zasądzonej kwoty 20.000 złotych z tytułu zadośćuczynienia, odsetki należne powódce należało zasądzić dopiero od dnia 29 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty. Dopiero bowiem dniu 29 listopada 2013 roku doręczono ubezpieczycielowi pozwanej pismo zawierające sprecyzowane kwotowo żądanie z tytułu zadośćuczynienia, a nadto załączono dokumentacje medyczną, z której wynikało rozpoznanie u powódki stawu rzekomego kości łódeczkowatej. Z kolei, odsetki od odszkodowania zasądzono zgodnie z żądaniem pozwu, co do kwoty 1.000 zł od dnia 28 października 2014 roku, tj. od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu pozwanej, zaś co do dalszej kwoty 1225 złotych od dnia 3 września 2015 roku do dnia zapłaty, tj. od dnia następnego po doręczeniu pozwanej pisma z żądaniem zawierającym rozszerzeniem powództwa. Zatem żądanie odsetek jest zasadne tylko w wyżej wskazanym zakresie. W konsekwencji należało oddalić powództwo dalej idące jako nieznajdujące oparcia w zebranym materiale dowodowym, o czym również orzeczono w punkcie 3 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c. Powódka wygrała proces niemal w całości (uległa jedynie w nieznacznym zakresie – 3,37%) dlatego też w całości Sąd obciążył pozwaną kosztami procesu należnymi powódce w kwocie 3.222 złotych. Na powyższą kwotę złożyła się kwota opłaty od pozwu w wysokości 505 złotych, zaliczka na wynagrodzenie biegłego sądowego w kwocie 300 zł, kwota 17 złotych opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa, oraz kwota wynagrodzenia pełnomocnika powódki w wysokości 2400 zł.

O wynagrodzeniu pełnomocnika powódki Sąd orzekał w oparciu o § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 2013 poz. 461 t.j.)., a o wysokości opłaty od pełnomocnictwa na podstawie załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 roku „o opłacie skarbowej”- Dz. U. Nr 225, poz. 1635 ze zm.

Sąd na podstawie art. 113 ust.1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2016r poz. 623) w zw. z art. 100 k.p.c., obciążył pozwaną rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 908,06 zł należną tytułem kosztów tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa (opłata od rozszerzonego powództwa - 600 zł, opłata od pozwu, która winna być uiszczona przy pozwie - 45 zł (na skutek błędnej treści zarządzenia skierowano wezwanie do uiszczenia opłaty od pozwu w niewłaściwej wysokości – k. 1 i k. 37) wynagrodzenie biegłego – 263,06 zł).