Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Ireneusz Płowaś (spr.)

Sędziowie: SO Irena Dobosiewicz

SO Wojciech Borodziuk

po rozpoznaniu w dniu 05 września 2013 roku w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z wniosku M. M. (1)

z udziałem M. M. (2)

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawczyni i uczestnika postępowania

od postanowienia częściowego Sądu Rejonowego w Inowrocławiu

z dnia 29 listopada 2012 roku, sygn. akt II Ns 469/08

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie 3 (trzecim) w ten tylko sposób, że zmniejszyć zasądzoną od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni spłatę z kwoty 10.409,36 zł do kwoty 8.803,83 zł (osiem tysięcy osiemset trzy złote 86/100),

II.  odrzucić apelację wnioskodawczyni,

III.  oddalić apelację uczestnika postępowania w pozostałej części.

Sygn. akt II Ca 348/13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy postanowieniem częściowym z dnia 29.11.2012 roku dokonał podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni M. M. (1) i uczestnika postępowania M. M. (2) w zakresie dwóch nieruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego. Na rzecz wnioskodawczyni przyznano spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w I. przy ul. (...) o powierzchni 60,44 m ^{( 2 )} będącego w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w I., dla którego Sąd Rejonowy w Inowrocławiu prowadzi księgę wieczystą (...) o łącznej wartości 129.667,54 zł a na rzecz uczestnika prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w I. o powierzchni 47,30 m ^{( 2 )}dla którego Sąd Rejonowy w Inowrocławiu prowadzi księgę wieczystą (...), z którym związany jest udział wynoszący 473/17801 części we współwłasności nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) o łącznej wartości 119.300 zł. W pkt 3 wyroku zasądzono od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 10.409,36 zł tytułem spłaty w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawczyni i uczestnik postępowania pozostawali w związku małżeńskim w okresie od 20.08.1999 roku do dnia 22.01.2008 roku, kiedy to Sąd Okręgowy w Bydgoszczy orzekł rozwód bez winy. Wyrok rozwiązujący małżeństwo uprawomocnił się w dniu 12.02.2008 roku i z tym dniem ustała łącząca wnioskodawczynię i uczestnika wspólność majątkowa małżeńska. W skład majątku dorobkowego wchodziły m.in. dwa lokale mieszkalne opisane przez Sąd Rejonowy w postanowieniu. Aktualną wartość rynkową spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu położonego w I. przy ul (...) Sąd Rejonowy ustalił według stanu na dzień 12.02.2002 roku na kwotę 147.700 zł, wskazując, iż to prawo jest obciążone hipoteką na rzecz (...) Bank S.A. (obecnie (...) Bank S.A. we W.) z tytułu kredytu z dnia 29.04.2006 roku zaciągniętego wspólnie przez strony w trakcie małżeństwa. Do spłaty w momencie ustania wspólności małżeńskiej pozostawało 40.517,40 zł. Od daty prawomocności wyroku rozwodowego to wnioskodawczyni samodzielnie przejęła spłatę kredytu hipotecznego i do chwili wydania postanowienia częściowego spłaciła 23.484,94 zł. Do spłaty pozostało jeszcze 17.032,46 zł. Drugi z lokali położonych w I. przy ul. (...) ma, według ustaleń Sądu Rejonowego wartość 119.300 zł. Uczestnik od daty ustania wspólności samodzielnie spłacił resztę ceny wykupu tego mieszkania, spłacając całkowicie zadłużenie hipoteczne w łącznej kwocie 4.213,39 zł. Po ustaniu małżeństwa wnioskodawczyni zamieszkuje w lokalu przy ul. (...) wraz ze wspólną córką stron a uczestnik z nową rodziną w innym lokalu, ale tylko on miał dostęp do drugiego z dzielonych lokali. Koszty utrzymania lokalu przy ul (...) od daty ustania wspólności ponosiła samodzielnie wnioskodawczyni w łącznej kwocie 21.849,89 zł. Uczestnik po rozwodzie ponosił koszty utrzymania drugiego lokalu w łącznej kwocie 9.935,18 zł. Wnioskodawczyni uzyskuje dochody w kwocie 1950 zł. netto a uczestnik zarabia miesięcznie około 3800 zł. netto.

Sąd Rejonowy uznał opinię biegłego M. Ś. za zdezaktualizowaną i dlatego dopuścił dowód z opinii biegłego R. G.. Sąd Rejonowy nie podzielił zarzutów podnoszonych przez uczestnika, co do treści tej nowej opinii, uznając, iż została ona sporządzona w sposób w pełni profesjonalny, obiektywny, klarowny, jasny i zupełny. W ocenie Sądu Rejonowego opinia biegłego zarówno pisemna jak i ustna są sporządzone po wszechstronnej analizie, z uwzględnieniem sytuacji na rynku nieruchomości i należy uznać ją w za rzetelną i sporządzoną zgodnie z tezą dowodową. Oczekiwania uczestnika, aby biegły przedstawił kompendium wiedzy na temat szacowania nieruchomości w oczywisty sposób przekraczają ramy opinii biegłego. Biegły przesłuchany na rozprawie w ocenie Sądu Rejonowego w sposób należyty udzielił odpowiedzi na wątpliwości uczestnika. Sąd Rejonowy podkreślił, iż biegły jest przewodniczącym Komisji (...) i posiada duże doświadczenie zawodowe. Na podstawie art. 286 kpc w zw. z art. 13 § (...) kpc Sąd oddalił wniosek uczestnika postępowania o powołanie nowego biegłego, wskazując, iż potrzeba powołania innego biegłego winna wynikać z okoliczności sprawy a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii (tak w wyroku SN z dnia 05.11.1974 roku w sprawie I CR562/74, wyroku SN z dnia 10.01.2001 roku w sprawie II CKN 639/99). Potrzebą dopuszczenia nowego dowodu z opinii biegłego nie może być przeświadczenie strony, że dalsze opinie pozwolą na udowodnienie korzystnej dla strony tezy (tak w wyroku SN z dania 27.06.2001 roku w sprawie II UKN 446/00). Sąd Rejonowy wskazał nadto, że uczestnik powoływał się na wyższe ceny nieruchomości w ogłaszanych ofertach, gdy tymczasem biegły operował kwotami ze sfinalizowanych transakcji wskazanych w aktach notarialnych.

Sąd Rejonowy wskazał na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 16.01.1984 roku (III CZP 72/83), w której wskazano, iż w sprawie o podział majątku wspólnego dopuszczalne jest odpowiednie stosowanie art. 317 § 1 kpc i wydanie postanowienia częściowego obejmującego tylko niektóre składniki tego majątku. Orzeczenie takie musi zawierać jednak rozstrzygnięcie zarówno o przyznaniu tych składników, jak i koniecznych rozliczeniach z tego tytułu. Sąd Rejonowy wskazał, iż w przedmiotowej sprawie poza nieruchomościami opisanymi w postanowieniu strony zgłosiły do podziału wiele innych składników majątku wspólnego – jak chociażby ruchomości 9w tym samochód), nakłady na rodzinny ogród działkowy, fundusze emerytalne, przy czym nie są zgodne ani co do składu majątku wspólnego, jego wartości ani sposobu podziału. Z tej przyczyny oraz z uwagi na ryzyko dezaktualizacji kolejnej już opinii biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości Sąd Rejonowy zadecydował o wydaniu w sprawie postanowienia częściowego kompleksowo rozstrzygającego kwestię podziału nieruchomości i poniesionych przez strony nakładów na te nieruchomości. W przedmiotowej sprawie nie było sporu, co do składu nieruchomości stanowiących ich majątek wspólny ani co do sposobu ich podziału. Spór dotyczył wartości nieruchomości oraz kwestii rozliczenia nakładów poniesionych na te nieruchomości. Dlatego tez Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości. Sąd ustalając wartość lokalu przy ul. (...) wziął pod uwagę istniejące jeszcze obciążenie hipoteczne to jest kwotę 17.032,46 zł i dlatego jako wartość tego lokalu przyjął 129.667,54 zł. Lokal ten na zgodny wniosek stron przypadł wnioskodawczyni. Wierzytelność zabezpieczona hipoteką a dotycząca lokalu przy ul. (...) została już całkowicie spłacona, zatem ustalona przez biegłego wartość tego lokalu w kwocie 119.300 zł jest wartością rzeczywistą. Lokal ten został przyznany uczestnikowi postępowania. Podejmując decyzję co do sposobu podziału Sąd kierował się zgodnymi żądaniami stron uzasadnionymi istniejącą sytuacją faktyczną, w której wnioskodawczyni dysponuje lokalem przy ul. (...) a uczestnik przy ul. (...). Strony wnosiły również o rozliczenie nakładów poniesionych na majątek wspólny. W ocenie Sądu Rejonowego brak było podstaw prawnych do rozliczenia w przedmiotowej sprawie nakładów poczynionych przez uczestnika na majątek wspólny w trakcie trwania wspólności ze środków należących do majątku wspólnego np. rat kredytu spłaconych z wynagrodzenia za pracę uzyskiwanego przez uczestnika czy stolarki okiennej wymienionej w 2006 roku. Po ustaniu wspólności wnioskodawczyni poczyniła nakłady zawiązane z nieruchomościami tj. 23.484,94 zł z tytułu spłaty kredytu i 21.849,89 zł z tytułu opłat za mieszkanie przy ul. (...) a uczestnik na drugi lokal w kwocie 4213,39 zł spłacając wierzytelność zabezpieczoną hipoteką i 9.935,18 zł uiszczając opłaty za to mieszkanie. Sąd nie uwzględnił opłat ponoszonych za mieszkania przez strony przed ustaniem wspólności majątkowej. Wysokość spłaty na rzecz wnioskodawczyni wynika z wcześniejszego postanowienia częściowego, w którym Sąd ustalił, że udziały stron w majątku wspólnym są równe a także tym, że strony otrzymały lokale o różnej wartości, przy czym Sąd uwzględnił przy rozliczeniach również w/o nakłady poczynione przez strony na te lokale. Z tych rozliczeń wynikał, że wnioskodawczyni winna zapłacić uczestnikowi kwotę 71.908,05 zł a uczestnik wnioskodawczyni kwotę 82.317,41 zł. Różnica wynosi 10.409,36 zł. i taką też wysokość spłaty na rzecz wnioskodawczyni Sąd ustalił w zaskarżonym postanowieniu.

Apelacja od tego w/o postanowienia wniosła wnioskodawczyni w części dotyczącej punktu 3, wnosząc o jego zmianę poprzez zasądzenie kwoty 17.141,36 zł tytułem spłaty. W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazywała na błędy rachunkowe popełnione przez Sąd Rejonowy przy rozliczeniach, podając m.in., że jej nakłady na lokal z tytułu spłaty kredytu wynosiły nie 23.484,94 zł a 35.024,80 zł.

Pismem procesowym z dnia 21.01.2013 roku wnioskodawczyni cofnęła apelację a Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 24.01.2013 roku umorzył postępowanie wywołane apelacją wnioskodawczyni. Odpis tego postanowienia pełnomocnik wnioskodawczyni odebrał w dniu 31.01.2013 roku a w dniu 19.03.2013 roku złożył wniosek o przywrócenie terminu do złożenia apelacji. W uzasadnieniu tego wniosku wskazał, iż wnioskodawczyni jedynie na skutek błędnej informacji uzyskanej od pracownika sekretariatu I Wydziału Cywilnego w Sądzie Rejonowym w Inowrocławiu o nie wniesieniu przez uczestnika apelacji w przepisanym terminie cofnęła własną apelację.

Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 21.03.2013 roku przywrócił wnioskodawczyni termin do wniesienia apelacji.

Apelację od w/o postanowienia wniósł także uczestnik postępowania. Wpłynęła ona do Sądu Rejonowego w dniu 31.12.2012 roku tj. w terminie ustawowym. Uczestnik zaskarżył postanowienie w całości zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisów umożliwiających zaliczenie opłat z tytułu czynszu za lokal przy ul. (...) i ujęcie ich w rozliczeniu. Uczestnik zarzucił również naruszenie prawa procesowego poprzez przyjęcie za podstawę częściowego podziału majątku wspólnego stron postanowienia wstępnego wydanego w dniu 15.09.2011 roku w którym Sąd ustalił równe udziały stron w majątku wspólnym, zaniżenie dokonanych przez uczestnika wpłat dokonanych z tytułu spłaty kredytu zaciągniętego na wykup mieszkania przy ul. (...) o kwotę 323,55 zł, dokonanie domniemanych ustaleń w zakresie zamieszkiwania stron w posiadanych lokalach mieszkalnych niezgodnie ze stanem faktycznym oraz niedokonanie rozpoznania sytuacji majątkowej stron. Nadto uczestnik zarzucił bledną wykładnię i zastosowanie art. 317 § 1 kpc bez zachowania rygorów wynikających z tego przepisu.

Na tej podstawie uczestnik wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Wnioskodawczyni w odpowiedzi na apelację uczestnika wniosła o jej oddalenie, wskazując na bezzasadność podnoszonych w niej zarzutów.

Na rozprawie apelacyjnej strony podtrzymały swoje w/o stanowiska, przy czym uczestnik postępowania wskazał na niezasadność przywrócenia wnioskodawczyni terminu do wniesienia apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przystępując do oceny apelacji wnioskodawczyni wskazać należy na art. 373 kpc zgodnie, z którym Sąd II instancji odrzuca apelację, jeśli podlegała ona odrzuceniu przez Sąd I instancji. W ramach kontroli wynikającej z art. 373 kpc sąd II instancji ocenia zasadność przywrócenia przez sąd pierwszej instancji w postępowaniu międzyinstancyjnym terminu do wniesienia apelacji. W razie stwierdzenia, że termin do wniesienia apelacji został przywrócony bezpodstawnie, sąd drugiej instancji odrzuca apelację (zob. uchwała składu siedmiu sędziów SN - zasada prawna z dnia 30 stycznia 1968 r., III CZP 77/67, OSNC 1968, nr 12, poz. 202, postanowienie SN z dnia 21 maja 1998 r., III CKN 471/97, OSP 1999, z. 4, poz. 83).

Uczestnik postępowania zwrócił uwagę Sądu Okręgowego na to, iż jego zdaniem termin do wniesienia apelacji został przywrócony wnioskodawczyni bezzasadnie. Sąd Okręgowy podziela to stanowisko. Wnioskodawczyni cofnęła apelację a postanowienie o umorzeniu w tej części postępowania uprawomocniło się bez jego zaskarżenia. Dopiero ponad dwa miesiące później złożony został wniosek o przywrócenie terminu do ponownego złożenia apelacji. Przyczyną przywrócenia terminu było to, iż wnioskodawczyni cofnęła swoją apelację kierując się informacją udzieloną przez pracownika sekretariatu I Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego w Inowrocławiu, o tym, że uczestnik nie złożył apelacji w terminie. Jak wynika z notatki urzędowej z dnia 13 marca 2013 roku – karta 728 akt takiej informacji udzielono na podstawie programu S., w którym nie odnotowano wpływu apelacji uczestnika. Apelacja uczestnika znajdowała się jednak w aktach sprawy i z daty wpływu wynika, że wpłynęła ona do Sądu w terminie ustawowym tj. w dniu 31.12.2012 roku. Z art. 168 § 1 kpc wynika, że termin do podjęcia określonej czynności procesowej może zostać przywrócony, jeżeli strona jej nie dokonała bez swojej winy. W niniejszej sprawie wnioskodawczyni była i jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, który w jej imieniu złożył oświadczenie o cofnięciu apelacji. Złożenie takiego oświadczenia z uwagi na swoją doniosłość procesową wymaga zachowania odpowiedniej staranności. Złożenie oświadczenia o cofnięciu apelacji jedynie w oparciu o informację pośrednią, którą pełnomocnik uzyskał od samej wnioskodawczyni bez zapoznana się z aktami sprawy świadczy o niedochowaniu należytej staranności, której wymaga się od profesjonalnego pełnomocnika. Wobec tego stwierdzić należy, że do cofnięcia apelacji nie doszło z winy osoby trzeciej a pełnomocnika, którego działania obciążają wnioskodawczynię. Przywrócenie terminu do ponownego wniesienia apelacji było wobec tego w ocenie Sądu Okręgowego niezasadne albowiem wnioskodawczyni nie wykazała, iż nie dochowała terminu do wniesienia apelacji bez swojej winy. Stanowisko wyżej wskazane przedstawił również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28.02.2013 roku w sprawie III CZ 6/13.

Dlatego też apelację wnioskodawczyni na podstawie art. 373 kpc należało odrzucić jako wniesioną po upływie terminu.

Oceniając apelację uczestnika stwierdzić należy, że jest ona częściowo zasadna. Sąd Okręgowy podziela jedynie zarzut dotyczący ujęcia w rozliczeniach nakładów dokonywanych przez strony na nieruchomości podlegajże podziałowi również opłat czynszowych lub za media a także niedokładności rachunkowe dotyczące tych rozliczeń. W pozostałym zakresie zarzuty podniesione przez uczestnika postępowania należało uznać za bezzasadne.

W pierwszej kolejności omówione zostaną zarzuty uznane za bezzasadne.

Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, iż przy podziale majątku wspólnego należy mieć na uwadze postanowienie częściowe z dnia 15.09.2011 roku, w którym Sąd ustalił, że udziały stron w majątku wspólnym są równe. Postanowienie to jest prawomocne albowiem ani wnioskodawczyni ani uczestnik postępowania nie wnieśli od niego apelacji. Uczestnik postępowania nie może niejako przy okazji niniejszego postępowania, które dotyczy postanowienia z dnia 29.11.2012 roku podważać prawidłowość wcześniejszego postanowienia. Postanowienie częściowe z dnia 15.09.2011 roku zostało ogłoszone na rozprawie o terminie której uczestnik postępowania został zawiadomiony na rozprawie w dniu 12.07.2011 roku, co więcej uczestnik otrzymał dodatkowo wezwanie na ten termin – karta 419 akt. Na rozprawie w dniu 25.11.2011 roku uczestnik został poinformowany o wydaniu i treści postanowienia z dnia 15.09.2011 roku. Po tym terminie uczestnik nie złożył apelacji od postanowienia częściowego z dnia 15.09.2011 roku oraz wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia tej apelacji. W tej sytuacji stwierdzić należy, że postanowienie częściowe z dnia 15.09.2011 roku jest prawomocne a uczestnik postępowania nie podjął nawet próby jego zaskarżenia. Postanowienie to przesądziła, iż udziały stron w majątku wspólnym były równe, co oznacza, że Sąd Rejonowy w tym zakresie nie popełnił błędu.

Zarzut opisany w punkcie 2c apelacji również ocenić należało jako niezasadny. W niniejszej sprawie nie ma żadnego znaczenia kwestia zameldowania stron pod określonymi adresami. Zameldowanie ma jedynie znaczenie administracyjne i w żaden sposób nie przesądza o stanie faktycznym dotyczącym współposiadania ani własności lokali mieszkalnych. Sąd Rejonowy nie ustalił, iż uczestnik postępowania zamieszkiwał w mieszkaniu przy ul. (...) a jedynie, że tylko on dysponował tym lokalem. Nie miało również istotnego znaczenia, jakie były przyczyny, które doprowadziły do tego, iż wnioskodawczyni dysponowała i korzystała z mieszkania położonego przy ul. (...) a uczestnik postępowania mógł korzystać z drugiego lokalu. W niniejszej sprawie miały zastosowanie zgodnie z art. 46 kro i art. 1035 kc przepisy regulujące współwłasność. Współwłaściciel zgodnie z art. 206 kc ma prawo do współposiadania rzeczy, wobec czego przytoczone przez uczestnika na stronie 9 apelacji przepisy art. 224 § (...) kc i 225 kc nie mogłyby mieć zastosowania w zakresie wzajemnych roszczeń współwłaścicieli a co za tym idzie okoliczności faktyczne, których ustalenia domagał się uczestnik w postępowaniu przed sądem I instancji nie były istotne i nie wymagały dowodzenia. Okoliczności te tym bardziej nie mają znaczenia w sprawie, iż z oświadczeń stron wynikało, że wnosiły one o przyznanie na własność poszczególnych lokali mieszkalnych tak jak to uczynił Sąd Rejonowy.

Wbrew zarzutowi podniesionemu w punkcie 2d apelacji Sąd nie dokonał dowolnych ustaleń w zakresie osiąganych przez strony dochodów. Uczestnik postępowania składając zeznania – karta 644 akt, podał, iż zarabia 4.000 zł netto. Również wnioskodawczyni podała informacje o wysokości swoich dochodów. Skoro zaskarżone postanowienie zostało wydane w listopadzie 2012 roku i to po ponad 4 latach od doręczenia uczestnikowi postępowania odpisu wniosku, nie stanowi naruszenia przepisu art. 212 § 3 kc określenie terminu płatności kwoty stanowiącej spłatę na rzecz wnioskodawczyni na 3 miesiące od prawomocności zaskarżonego postanowienia, bowiem uczestnik postępowania miał bardzo dużo czasu, aby przygotować się na dokonanie ewentualnej i żądanej spłaty tym bardziej, że kwota spłaty po jej obniżeniu stanowi jedynie dwukrotność miesięcznych dochodów uczestnika.

Sąd Rejonowy nie dokonał również błędnej wykładni art. 317 § 1 kpc. Sąd Okręgowy nie ma wątpliwości, iż przepis w/w może mieć zastosowanie w niniejszej sprawie. Przedstawiona w tym zakresie przez Sąd I instancji argumentacja jest przekonująca. W niniejszej sprawie rzeczywiście bezsporne było, że dwie opisane w punkcie 1 postanowienia nieruchomości wchodziły w skład majątku wspólnego. Nie było również sporne, który lokal mieszkalny ma przypaść wnioskodawczyni a który uczestnikowi. Sąd Rejonowy dysponował już opinią biegłego na okoliczność wyceny tych lokali i dokumentami umożliwiającymi dokonanie rozliczenia nakładów. W zakresie pozostałych składników majątku wspólnego strony nadal pozostawały w głębokim sporze. W tej sytuacji Sąd Rejonowy słusznie zauważył, że ryzyko przeciągnięcia sporu i związanej z tym konieczności ponownego aktualizowania opinii biegłego jest znaczne a w zakresie objętym postanowieniem częściowym celowym było rozstrzygnięcie sprawy. Biorąc pod uwagę pozostałe składniki majątku wspólnego i wskazywane przez strony ich wartości nie istnieje ryzyko, iż zasądzona w chwili obecnej spłata przekroczy wartość majątku, który w postanowieniu końcowym miałby przypaść uczestnikowi.

Jedynie w zakresie zarzutu dotyczącego bezzasadnego wliczenia do rozliczeń nakładów kosztów związanych z utrzymaniem lokali i błędu rachunkowego opisanego w punkcie 2b apelacji Sąd Okręgowy podzielił jak w/w zarzuty uczestnika.

Podkreślić należy, że postępowanie w niniejszej sprawie ma charakter całościowy, na co wskazuje m.in. art. 618 kpc. Sąd rozpoznając wniosek o dokonanie podziału majątku ma obowiązek rozstrzygnąć wszystkie wzajemne roszczenia między współwłaścicielami. Wobec tego dokonując korekty rozliczeń w postępowaniu apelacyjnym mimo odrzucenia apelacji wnioskodawczyni należało dokonać również korekty wyliczeń nakładów poczynionych przez nią na przyznany jej lokal. Uczestnik postępowania zaskarżył postanowienie częściowe w całości i wnosił o jego uchylenie. Taki wniosek jako dotyczący całego orzeczenia zawiera w sobie również żądanie dokonania jego korekty.

Zgodnie z art. 618 kpc do wzajemnych rozliczeń współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy, podlegających rozliczeniu w postępowaniu o podział majątku wspólnego, zalicza się roszczenia związane z korzystaniem z rzeczy wspólnej, pobieraniem z niej pożytków i przychodów oraz dojonych nakładów. Jako nakład należy uznać spłatę długu zaciągniętego w związku z utrzymaniem rzeczy wspólnej lub inwestowaniem w nią. Oznacza to, że rozliczeniu podlegają tylko takie nakłady z majątku odrębnego na majątek wspólny, które albo zwiększają wartość majątku albo zmniejszają obciążenia z nim związane. Nie będą stanowiły nakładów opłaty ponoszone w związku ze zwykłym korzystaniem z rzeczy. W przypadku nieruchomości objętych postanowieniem częściowym nakładami nie będą opłaty na rzecz spółdzielni mieszkaniowych czy wspólnoty mieszkaniowej a także opłaty za media dostarczane do lokali mieszkalnych. Opłaty te w żaden sposób nie zwiększają wartości lokali ani też nie zmniejszając ich obciążeń. Rozliczeniu mogły wobec tego podlegać tylko nakłady związane ze spłatą kredytów obciążających obie nieruchomości i to za okres po ustaniu wspólności majątkowej. Istotne jest, że z uwagi na charakter dzielonych nieruchomości i sposób korzystania z nich nie można w istocie mówić o jakichkolwiek korzyściach wynikających z posiadania tych nieruchomości. Wnioskodawczyni zajmując przyznany jej lokal zaspokajała własne i dziecka stron potrzeby mieszkaniowe, uczestnik natomiast mogił korzystać w tym samym celu z drugiego lokalu, czego nie zabraniała mu ani nie utrudniał wnioskodawczyni. Żadna ze storn nie wynajmowała lokali i nie pobierała z nich pożytków ani przychodów. W tym świetle podnoszone w apelacji uczestnika argumenty dotyczące art. 206 kc pozostają bez znaczenia dla oceny prawidłowości zaskarżonego postanowienia Sądu Rejonowego. Dodatkowo wskazać należy, że żadna ze stron nie wykazała szkody, którą miałaby ponieść w związku z faktem, iż nie współposiadała obu podlegających podziałowi lokali. Nie ma wątpliwości, iż roszczenia wskazane w art. 618 kpc mogą być podnoszone jedynie w postępowaniu przed Sądem Rejonowym, przy czym strony mają zawsze obowiązek roszczenia te sprecyzować również, co do ich wysokości i wykazać w toku postępowania ich istnienie.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy błędnie przyjął przy rozliczeniach nakładów na lokale mieszkalne koszty ich utrzymania ponoszone przez obie strony. W rozliczeniach tych należało ująć wyłącznie ponoszone przez obie strony koszty związane ze spłatą zaciągniętych na zakupu lokali mieszkalnych kredytów. W przypadku uczestnika postępowania Sąd Rejonowy nie doliczył do spłaconego przez uczestnika kredytu związanego z przyznanym mu lokalem kwoty 323,55 zł. Sąd Rejonowy popełnił taki sam błąd wyliczając nakłady poczynione przez wnioskodawczynię na spłatę kredytu hipotecznego obciążającego lokal przyznany jej. Sąd poprzestał na wyliczeniach dokonanych przez bank lub Wojskową Agencję Mieszkaniowa nie sięgając do dokumentów źródłowych tj. potwierdzeń wpłat. Tylko doliczając wszystkie wpłaty dokonane przez strony z tych w/w tytułów można ocenić właściwie wielkość poczynionych przez strony nakładów, bowiem poza spłatami kapitału podstawnego uiszczane raty obejmowały również odsetki i koszty dodatkowe związane z zaciągniętymi kredytami.

Prawidłowo wyliczone nakłady z tych tytułów to w przypadku uczestnika kwota 4.536,94 zł ( kwoty z potwierdzeń operacji: karty 664,665,666,667 akt ) a w przypadku wnioskodawczyni kwota 31.967,54 zł ( zsumowane wpłaty z zestawienia transakcji z kart: 633-635 – poza wpłatami dokonanymi przed dniem 12.02.2008 roku tj. przed ustaniem wspólności majątkowej, potwierdzone zestawieniem transakcji z karty 487-488 akt, wpłaty dokonywane od września 2012 roku – karty: 631,657,658).

Wobec tego po uwzględnieniu dokonanych spłat wartość mieszkania przyrannego wnioskodawczyni po odliczeniu istniejącego jeszcze obciążenia hipotecznego winna wynieść 129.109,25 zł (wartość nieruchomości ustalonej przez biegłego tj. kwota 146.700 zł minus 17.590,75 zł tj. kredyt pozostający do spłaty po ostatniej wpłacie raty w listopadzie 2012 roku). Po odjęciu połowy nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię udział każdej ze storn w mieszkaniu położonym przy ul. (...) winien wynieść 48.577.70 zł (64.554,62 zł minus 15.976,92 zł).

Natomiast wartość lokalu przyznanego uczestnikowi wynosi 119.300 zł a udział każdej ze storn w tej nieruchomości wynosi 57.381,53 zł (59.650 zł minus 2.268,47 zł tj. połowy nakładów uczestnika). Różnica między uzyskanymi przez strony w wyniku podziału majątku wspólnego wartościami wynosi 8.803,83 zł (57.381,53 zł minus 48.577,70 zł). Oznacza to, że uczestnik postępowania powinien zapłacić wnioskodawczyni taką właśnie kwotę a nie kwotę 10.409,36 zł wskazaną w punkcie 3 zaskarżonego postanowienia.

Wobec powyższego na mocy art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc należało zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie 3 poprzez zasądzenie w miejsce w/w kwoty kwotę 8.803,83 zł tytułem spłaty należnej wnioskodawczyni od uczestnika postępowania.

W pozostałym zakresie apelację uczestnika jako niezasadną należało na mocy art. 385 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc oddalić jako niezasadną. Uczestnik postępowania nie wykazał, aby w niniejszej sprawie zachodziły okoliczności opisane w art. 386 § 2 i 4 kpc wskazujące na konieczność uchylenia zaskarżonego postanowienia. Brak jest podstaw do uznania, iż postępowanie toczące się przed Sądem I instancji dotknięte było nieważnością, a Sąd Rejonowy rozpoznał istotę sprawy a w zakresie objętym zaskarżonym postanowieniem częściowym nie ma potrzeby przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Jak w/w Sąd Rejonowy wydając postanowienie częściowe nie naruszył również przepisu art. 317 § 1kpc.