Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KZ 2/16
POSTANOWIENIE
Dnia 25 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Puszkarski
w sprawie M.K.
uniewinnionej od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 216 § 1 kk
i I. S.
uniewinnionej od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 212 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 25 lutego 2016 r.,
zażalenia wniesionego przez pełnomocnika oskarżyciela prywatnego
na zarządzenie Przewodniczącej IV Wydziału Karnego Odwoławczego
Sądu Okręgowego w P.
z dnia 15 grudnia 2015 r., o odmowie przyjęcia kasacji
p o s t a n o w i ł:
uchylić zaskarżone zarządzenie
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 29 września 2015 r., utrzymał w mocy
wyrok Sądu Rejonowego w C. z dnia 18 maja 2015 r., uniewinniającego M. K. od
postawionego przez oskarżyciela prywatnego zarzutu popełnienia przestępstwa z
art. 216 § 1 k.k., a I.S. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 212 § 1 k.k.
Kasację od prawomocnego wyroku Sądu odwoławczego wniosła
pełnomocnik oskarżyciela prywatnego, adw. J. T., jednak zarządzeniem z dnia 15
grudnia 2015 r., Przewodnicząca IV Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu
Okręgowego w P. odmówiła jej przyjęcia. Powodem tej decyzji, podjętej z
powołaniem przepisów art. 530 § 2 k.p.k. w zw. z art. 429 § k.p.k., było uznanie, że
2
kasacja została wniesiona po upływie przewidzianego na tę czynność 30-dniowego
terminu. Wskazano, że odpis wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 29 września
2015 r. został doręczony adw. J. T. w dniu 5 listopada 2015 r., zatem termin do
wniesienia kasacji upływał temu pełnomocnikowi oskarżyciela prywatnego w dniu 5
grudnia 2015 r. Tymczasem kasacja, chociaż opatrzona datą 4 grudnia 2015 r.,
została nadana w Urzędzie Pocztowym w W. dopiero 7 grudnia 2015 r., tj. dwa dni
po terminie. Nadmieniono, że drugi pełnomocnik oskarżyciela prywatnego (adw. W.
S.) odebrał odpis wspomnianego wyroku z uzasadnieniem w dniu 9 listopada 2015
r., zaznaczając, że nie ma to wpływu na ocenę terminowości złożenia kasacji (w
tekście zarządzenia w tym miejscu omyłkowo posłużono się terminem „apelacja”).
Wyrażono pogląd, że „jeżeli bowiem strona jest reprezentowana przez więcej niż
jednego przedstawiciela procesowego i każdy z nich złoży wniosek o sporządzenie
na piśmie i doręczenie uzasadnienia, to termin do wniesienia kasacji, podobnie jak
w przypadku apelacji, biegnie oddzielnie dla każdego od daty doręczenia wyroku z
uzasadnieniem”.
Zażalenie na to zarządzenie wniosła pełnomocnik oskarżyciela prywatnego,
adw. J. T., zarzucając naruszenie przepisów postępowania, mogące mieć wpływ na
treść orzeczenia (powinno być: zarządzenia), tj. art. 524 § 1 k.p.k., art. 530 § 2
k.p.k. i art. 429 § k.p.k., poprzez niesłuszne uznanie za wniesioną po terminie
kasację sporządzoną i nadaną w placówce Poczty Polskiej S.A. przez jednego z
pełnomocników, na skutek nieprawidłowego przyjęcia, iż termin ten biegnie
oddzielnie dla każdego z pełnomocników od daty doręczenia każdemu z nich
wyroku z uzasadnieniem, w sytuacji gdy termin do wniesienia kasacji należało
liczyć dla obu pełnomocników od daty późniejszego z dokonanych doręczeń, a nie
dla każdego z nich oddzielnie.
Podnosząc ten zarzut, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego
zarządzenia, celem dokonania przez Przewodniczącą Wydziału czynności
związanych z przyjęciem kasacji. Krótko po wniesieniu zażalenia skarżąca
dodatkowo przedłożyła udzielone jej przez adw. W. S. pełnomocnictwa
substytucyjne: z dnia 23 grudnia 2015 r. do sporządzenia i wniesienia zażalenia na
przedmiotowe zarządzenie oraz do zastępowania go przed Sądem Okręgowym w
P. i Sądem Najwyższym w tej sprawie, jak też z dnia 4 grudnia 2015 r. do
3
sporządzenia i wniesienia kasacji od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 29
września 2015 r., oraz do zastępowania go przed Sądem Najwyższym w tej
sprawie, nadto podpisane przez wymienionego adwokata pismo, w którym
potwierdza on „wszystkie dotychczasowe czynności w sprawie, dotyczące
sporządzenia i wniesienia kasacji od wyroku Sądu Okręgowego w P. IV Wydział
Karny Odwoławczy z dnia 29 września 2015 roku sygn. akt IV Ka …/15, dokonane
przez adw. J. T., jako ustanowionego przeze mnie substytuta”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie jest zasadne, bowiem wypada uznać, że pełnomocnik
oskarżyciela prywatnego wniosła kasację przed upływem terminu określonego w
art. 524 § 1 zd. pierwsze k.p.k. Odmienne w tym względzie stanowisko wyrażone w
zaskarżonym zarządzeniu opierało się na poglądzie, że w sytuacji, gdy strona jest
reprezentowana przez więcej niż jednego przedstawiciela procesowego i każdy z
nich złoży wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia, to termin
do wniesienia kasacji (także apelacji), biegnie oddzielnie dla każdego z nich od daty
doręczenia wyroku z uzasadnieniem. W celu wykazania błędności tego poglądu
skarżąca, która podkreśliła, że jest on sprzeczny z istotą pełnomocnictwa oraz że
wszyscy pełnomocnicy procesowi ustanowieni przez jedną ze stron postępowania,
działają jednolicie za stronę, w jej imieniu i na jej korzyść, powołała orzeczenia
Sądu Najwyższego, które wskazują, że w razie złożenia oddzielnie przez stronę
oraz jej przedstawiciela procesowego wniosku o dręczenie wyroku z
uzasadnieniem i otrzymania przez nich w innym czasie tego dokumentu, termin do
wniesienia apelacji dla każdego z tych podmiotów należy liczyć nie dla każdego z
nich oddzielnie, ale od daty późniejszego z dokonanych doręczeń (uchwała z dnia
28 kwietnia 1980 r., VI KZP 8/80, OSNKW 1980, z. 5-6, poz. 43; postanowienie z
dnia 26 lutego 2015 r., III KZ 8/15, LEX nr 1646393), jak również, że doręczenie
wyroku z uzasadnieniem tylko przedstawicielowi procesowemu strony powoduje
otwarcie terminu do wniesienia apelacji także dla strony (postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 14 listopada 1972 r., V KRN 437/72, OSNKW 1973, z. 4, poz.
2; powołane wcześniej postanowienie z dnia 26 lutego 2015 r., III KZ 8/15).
Dostrzec należy, że orzeczenia te nie zostały wydane w takiej samej sytuacji
procesowej, jaka zaistniała w niniejszej sprawie, w której działał nie obrońca
4
(jeden), ale dwóch pełnomocników, z których każdy wystąpił o doręczenie wyroku z
uzasadnieniem, zaś oskarżyciel prywatny tego nie uczynił. Nie jest jednak
konieczne rozważanie, w nawiązaniu do poglądu prawnego prezentowanego przez
skarżącą, kwestii odmienności relacji zachodzących pomiędzy oskarżycielem
prywatnym i jego pełnomocnikiem, jak też relacji pomiędzy pełnomocnikami, gdy w
sprawie występuje więcej niż jeden z nich, od relacji zachodzącej pomiędzy
oskarżonym i jego obrońcą – i skutków tego dla zachowania terminu
przewidzianego do wniesienia środka zaskarżenia. Wystarczy wskazać, że
wątpliwości co terminowości wniesienia kasacji przez adw. J. T. rozwiewa
substytucja do sporządzenia i wniesienia kasacji, udzielona jej w dniu 4 grudnia
2015 r. przez adw. W. S. Trzeba uznać, że działając także z upoważnienia tego
pełnomocnika, adw. J. T. zachowała termin przewidziany dla wniesienia kasacji,
skoro wyrok Sądu odwoławczego został mu doręczony 9 listopada 2015 r. Wypada
też jednak zauważyć, że dysponując takim upoważnieniem, autorka kasacji, już
wnosząc tę skargę, powinna zaznaczyć, że czyni to także z substytucji adw. W. S.
Mając na uwadze przedstawione okoliczności, Sąd Najwyższy uchylił
zaskarżone zarządzenie, skutkiem czego będzie podjęcie przez Przewodniczącą
Wydziału Karnego Odwoławczego czynności związanych z przyjęciem kasacji
pełnomocnika oskarżyciela prywatnego.
kc